Categorie: Bureau Brussel

Europese waterbeheerders delen ervaringen over overstromingen

7 september 2021

Op 6 en 7 september organiseerde de Unie van Waterschappen de jaarlijkse samenkomst van European Union of Water Management Associations (EUWMA). De nationale koepelorganisaties voor waterbeheer van verschillende Europese lidstaten delen ervaringen en kennis met elkaar. Ook zetten ze gezamenlijk belangrijke wateronderwerpen op de agenda in Brussel.



Dit jaar stond de bijeenkomst na het hoge water van afgelopen zomer in het teken van de toenemende weersextremen en het belang van klimaatadaptatiemaatregelen.

Hoogwater in Limburg

Het hoogwater van de Maas en extreme hoosbuien verspreid over Europa lieten deze zomer een spoor van vernielingen achter in veel verschillende landen. Namens de Unie van Waterschappen vertelde crisiscoördinator Aart Los over het hoogwater in Limburg. De toenemende weersextremen, met extreme stortregens maar ook langdurige perioden van droogte, zetten het waterbeheer in Europa onder grote druk.

Klimaatadaptatie op agenda Brussel

Om die reden besloten de leden van EUWMA met de Vinkeveen Declaration samen op te trekken om klimaatadaptatie hoog op de agenda te krijgen in Brussel. “Door de klimaatverandering zijn weerpatronen drastisch aan het veranderen en is de wereldwijde waterbalans verdwenen”, zegt Hein Pieper, vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen. “De buien worden met het jaar intensiever en hebben daardoor vaker een verwoestend effect. Langdurige droge periodes volgen elkaar steeds sneller op. Dit betekent dat we genoodzaakt zijn water meer de ruimte te geven, maar ook langer vast te houden waar het kan. Dit kan ingrijpende gevolgen hebben voor de ruimtelijke inrichting.”

Structurele financiering

Een voorwaarde voor goed waterbeheer is structurele financiering. Daarom ging Xavier Leflaive van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) met de EUWMA-leden in gesprek over het financieren van waterbeheer. Ook werd het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid besproken en bracht het gezelschap een veldbezoek aan waterschap Vallei en Veluwe. Daar werden verschillende klimaatadaptatieprojecten bezocht.

Hein Pieper nieuwe president EUWMA

Tijdens de bijeenkomst gaf de Britse Robert Caudwell van The Association of Drainage Authorities (ADA) het presidentschap door aan Hein Pieper van de Unie van Waterschappen. Hij is voor een jaar benoemd tot president van EUWMA.

Wat is EUWMA?

De European Union of Water Management Associations (EUWMA) is de Europese afvaardiging van nationale koepelorganisaties voor lokaal en regionaal waterbeheer. De organisatie bestaat uit leden uit 10 Europese lidstaten. EUWMA heeft als doel om expertise op het gebied van waterbeheer in Europa te delen. Ook de uitdagingen en oplossingen rond de implementatie van Europese wetgeving zijn belangrijke thema’s binnen EUWMA.

Zomercolumn: Europa draait door

27 juli 2021

Half juli presenteerde de Europese Commissie onder leiding van Frans Timmermans een omvangrijk klimaatpakket. Met daarin ook veel relevante onderwerpen voor de waterschappen. Blijf daarom scherp op de Europese ontwikkelingen en dossiers, ook nu Nederland nog geen nieuw kabinet heeft. Dat is de oproep van Ruud Schers, beleidsadviseur Europa bij de Unie van Waterschappen.



“Het zal u vast niet ontgaan zijn: half juli presenteerde de Europese Commissie onder leiding van Frans Timmermans een omvangrijk klimaatpakket, het zogenoemde Fit for 55-pakket. In een notendop: een set maatregelen met als doel de Europese broeikasgasuitstoot in 2030 te reduceren met 55% ten opzichte van 1990. Omvangrijk was het zeker: het betrof 12.000 pagina’s.

Berg aan wetten en regels?

De reactie van sommigen hierop was: “Kijk wat Brussel voor een berg aan wetten en regels uitstort over Nederland.” Echter, de waarheid is verre van dat. In de komende periode zullen de lidstaten en het Europees Parlement zich over de voorstellen buigen en zal er via onderhandelingen en amendementen nog behoorlijk wat aan de voorstellen veranderd kunnen worden. Echter, het punt op de horizon, 55% broeikasgasreductie in 2030, ligt vast in de Europese Klimaatwet en is de stok achter de deur. Deze wet is op 28 juni definitief vastgesteld, na onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de 27 lidstaten.

Relevant voor waterschappen

Voor waterschappen zitten er diverse relevante onderdelen in het pakket. Hierbij valt te denken aan regelgeving op vlak van hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, (verandering van) landgebruik en bosbouw, regels omtrent de verdeling van inspanningen bij de CO2-reductie (effort sharing) en ten slotte de EU-bossenstrategie. Bovendien zal Brussel de klimaatdoelstellingen ook gaan mainstreamen in alle EU-wetgeving of anders gezegd: nieuwe wetgevingsinitiatieven zullen bij moeten dragen aan klimaatmitigatie.

Nieuw kabinet

Het Fit for 55-pakket is door haar omvang en impact een politiek gevoelig dossier. Mede onder druk van Nederland is het broeikasgasreductiedoel voor 2030 opgehoogd van 40% naar 55%. Consequentie hiervan is echter dat het EU-doel en het Nederlandse doel, zoals opgenomen in het Klimaatakkoord, uit de pas lopen. Hoe hiermee om te gaan, zal derhalve logischerwijs op het bordje liggen van het nieuwe kabinet.

Ook op andere, voor waterschappen relevante, beleidsterreinen draait de Brusselse molen verder. Hierbij valt te denken aan het Nationaal Strategisch Plan voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, het Nederlands plan voor het EU Herstelfonds (RRF), voorstellen op het vlak van Circulaire Economie, duurzame chemische stoffen en biodiversiteit die hun weerklank zullen vinden in andere EU-regelgeving.

Op het moment van schrijven is de Haagse kabinetsformatie nog volop gaande, echter op dit moment vooral buiten het zicht van publiek. Na de zomervakantie worden we wellicht verrast door een stroomversnelling in de formatie met een nieuw kabinet in het najaar.

Scherp blijven

De indruk kan ontstaan dat de rest van de wereld stilstaat omdat erg geen missionair kabinet is. Echter, Nederland zal op diverse Brusselse dossiers (strategisch) positie moeten innemen en nationale invulling van Europees beleid gaan indienen. Daarom is er dus voldoende aan gelegen om scherp te blijven op alle Europese ontwikkelingen en dossiers in de komende weken en maanden. Met of zonder nieuw kabinet. Want die molen in Brussel, die draait gewoon door.”

Europese Commissie wil veilige en duurzame chemische stoffen

23 oktober 2020

Op 14 oktober heeft de Europese Commissie de Chemicals Strategy gepubliceerd. Deze strategie is onderdeel van de EU Green Deal en vormt een belangrijke stap richting de ‘zero pollution ambition’ van de EU.



De strategie houdt verband met andere Green Deal-initiatieven, zoals de van Boer tot Bord Strategie en de Geneesmiddelenstrategie, en loopt vooruit op het Zero Pollution Action Plan dat in 2021 volgt.

Goede stap

De Unie van Waterschappen ziet de strategie als een goede stap om de emissie van giftige stoffen naar water terug te dringen. De Unie pleit al jaren voor een structurele bronaanpak van gevaarlijke stoffen zoals PFAS.

Concrete initiatieven

De Commissie noemt in de strategie een aantal concrete initiatieven:

  • Het verbieden van PFAS-stoffen, behalve voor essentiële toepassingen.
  • Het herzien van de EU-regelgeving voor chemische stoffen (REACH) om PMT-stoffen (persistent, mobiel en toxisch) te classificeren als zeer zorgwekkende stoffen (in art. 57).
  • Het herzien van de Industriële Emissies-richtlijn om veiliger gebruik van chemische stoffen te promoten en emissies van PFAS aan te pakken en te rapporteren.
  • Prioriteit geven aan het versneld aanpakken van schadelijke stoffen zoals kankerverwekkende, hormoon verstorende, bio-accumulerende of zeer persistente en mobiele stoffen (CMR, PBT en vPvM stoffen).
  • De Commissie stelt veiligheids- en duurzaamheidscriteria (‘safe-by-design’) op voor nieuwe chemische stoffen zodat die passen binnen de circulaire economie.
  • Het introduceren van combinatie-effecten van chemische stoffen in waterwetgeving zoals de Richtlijn Prioritaire Stoffen en de Grondwaterrichtlijn. Daarnaast wordt onderzocht hoe combinatie-effecten geïntroduceerd kunnen worden binnen REACH.
  • Het toevoegen van PFAS in de lijsten van de Richtlijn Prioritaire Stoffen en Grondwaterrichtlijn.
  • Het voorstel om de goedkeuringsprocedure van REACH te herzien.
  • Meer transparantie over chemische stoffen, onder meer een EU-repository met grenswaarden voor volksgezondheid en milieu.
  • Het beoordelen en toelaten van chemische stoffen via een groepsaanpak (one substance – one assessment).

Geneesmiddelenstrategie

De Commissie wil de impact op het milieu van de productie en het gebruik van geneesmiddelen meenemen in de Geneesmiddelenstrategie die eind dit jaar wordt gepubliceerd.

Opruimen vervuilde bodem en water

Verder wil de Commissie onderzoek en ontwikkeling ondersteunen als het gaat om oplossingen voor het opruimen van vervuilde bodem en water. Ook streeft ze ernaar dat de EU-wetgeving voor chemische stoffen volledig wordt nageleefd, met zero tolerance voor niet-naleving.

Concrete wetsvoorstellen

De Commissie komt op basis van de strategie de komende jaren met concrete wetsvoorstellen. Denk aan een herzieningsvoorstel van de REACH-verordening, een herzieningsvoorstel van de Richtlijn Industriële Emissies, een herziening van de lijst met prioritaire stoffen, de Grondwaterrichtlijn bijlage, en bijkomende uitvoeringshandelingen.

Europese Commissie presenteert Van-Boer-tot-Bord-strategie

20 mei 2020

De Europese Commissie heeft op 20 mei de Van-Boer-tot-Bord-strategie gepresenteerd. Met deze strategie wil de Commissie de hele voedselketen van boer tot bord verduurzamen en hiermee de impact van de voedselproductie op het milieu en klimaat verminderen.



Tegelijkertijd stelde de Commissie ook een uitgebreide nieuwe biodiversiteitsstrategie vast. Volgens de Commissie versterken de 2 strategieën elkaar en brengen ze de natuur, landbouwers, ondernemingen en consumenten samen om gezamenlijk naar een concurrerend duurzame toekomst toe te werken. De Unie van Waterschappen ziet goede kansen om met beide strategieën bij te dragen aan het halen van doelen van de Kaderrichtlijn Water en de klimaatopgave die de landbouw heeft.

EU Green Deal

De Van-Boer-tot-Bord-strategie geeft invulling aan de EU Green Deal van Eurocommissaris Frans Timmermans. Het draagt bij aan de doelen van de EU Green Deal om de vervuiling van lucht, water en bodem tot 0 terug te brengen en een gifvrij milieu te bewerkstelligen. De belangrijkste elementen gericht op waterbeheer zijn het terugdringen van het gebruik en de impact van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen in de Europese voedselproductie.

Herzien wetgeving gewasbeschermingsmiddelen

De Commissie wil dat in 2030 het gebruik, de risico’s en afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen met 50% procent wordt verminderd. Om dit te bewerkstelligen geeft de Commissie aan dat zij de huidige EU-gewasbeschermingsmiddelenwetgeving, zowel de richtlijn inzake het gebruik (2009/128/EC) als de verordening over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen (1107/2009/EG), wil herzien.

Beter nutriëntenbeheer

In heel Europa, ook in Nederland, zijn te hoge concentraties nutriënten nog altijd een probleem in het oppervlaktewater. Daarom kondigt de Europese Commissie in de strategie aan dat ze actie zullen ondernemen om de opnamecapaciteit van meststoffen met 50% te verbeteren. Dit zal volgens de Commissie leiden tot 20% minder gebruik van meststoffen in 2030. De Commissie komt nog met nadere voorstellen hiervoor, waaronder een actieplan aan voor verbeterd nutriëntenbeheer.

Waterkwaliteit

Sander Mager, bestuurslid Unie van Waterschappen: “Duurzamer telen is belangrijk want mensen, planten en dieren hebben belang bij schoon en gezond water. De initiatieven uit de Boer-tot-Bord-strategie sluiten goed aan bij het ‘Pakket van maatregelen emissiereductie gewasbescherming open teelten’ dat in april naar de Tweede Kamer is gestuurd.”

In dat pakket staan maatregelen om de emissies van gewasbeschermingsmiddelen uit land- en tuinbouwbedrijven naar het water in 2030 tot nagenoeg 0 terug te brengen. De afspraken over dit maatregelenpakket zijn gemaakt door Agrodis, Ctgb, Cumela, Fedecom, KAVB, LTO Nederland, Nefyto, NFO, Unie van Waterschappen en de ministeries IenW en LNV. Voor het teveel aan nutriënten in het oppervlaktewater geldt dat de Boer-tot-Bord-strategie kan bijdragen aan het verder verbeteren van de waterkwaliteit en aan het halen van doelen van de Kaderrichtlijn Water.

Bekijk de hele Boer-tot-Bord-strategie (Engels)