Waterschappen willen meer ruimte voor groen gas, waterstof en aquathermie

7 december 2022

Op 8 september spreekt de commissie voor Economische Zaken en Klimaat (EZK) in de Tweede Kamer over waterstof, groen gas en andere energiedragers. De waterschappen brengen een aantal zaken onder de aandacht van de Commissie.



De waterschappen willen in 2025 volledig energieneutraal en in 2035 volledig klimaatneutraal zijn. Hiermee willen de waterschappen meebouwen aan de toekomst van Nederland.

Ambitie groen gas

Met een productie van 145 miljoen kuub biogas zijn de waterschappen één van de grootste producenten van biogas in Nederland. Het biogas wordt voornamelijk ingezet voor een duurzame energievoorziening van het zuiveringsproces op de rioolwaterzuiveringen.

Onderzoek potentieel rioolwaterzuivering

Onderzoek heeft aangetoond dat het potentieel groot is om biogas op te waarderen tot groen gas. Dit gas kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor de verwarming van huizen. In 2030 willen de waterschappen minstens 75 procent van het beschikbare biogas omzetten naar groen gas.

Waterstofproductie bij rioolwaterzuivering

De waterschappen onderzoeken de kansen die de waterstofeconomie kan bieden. Ze vragen aandacht voor de regionale productie en toepassing van waterstof. Hiervoor vragen ze aan de minister om juridische experimenteerruimte.

Aquathermie

Aquathermie is één van de alternatieven uit het Klimaatakkoord voor duurzame verwarming. In het buitenland wordt aquathermie met veel succes grootschalig toegepast. In Nederland nog niet op grote schaal. De waterschappen vragen zich af waarom Nederland op het terrein van aquathermie achterloopt op sommige andere landen.

Lees de hele inbreng

Waterschappen leveren inbreng voor Wetgevingsoverleg Water

10 november 2022

Op 21 november staat in de Tweede Kamer het jaarlijkse wetgevingsoverleg Water op de agenda. De waterschappen geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

huizen-aan-het-water

Water en bodem sturend

In het regeerakkoord staat dat water en bodem sturend worden in de ruimtelijke planvorming. Het landgebruik moet dus passen bij water en bodem. Er zijn echter plannen om te gaan bouwen in ‘overstroombaar’ Zuid-Holland. De waterschappen zijn benieuwd hoe zich dat verhoudt tot het uitgangspunt van water en bodem sturend. Hoe borgt de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) dit uitgangspunt in de landelijke kaders voor de woningbouwopgave, maar ook voor het landelijk gebied?

Waterkwaliteit en opkomende stoffen

Er zijn concrete acties nodig om meer grip te krijgen op de uitstoot van gevaarlijke stoffen via indirecte industriële lozingen op de rioolwaterzuiveringen. De waterschappen zijn voorstander van een bronaanpak: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. De waterschappen willen weten of de staatssecretaris van IenW aandacht heeft voor snelheid in de aanpak van gevaarlijke (opkomende) stoffen.

Waterkwaliteit en het NPLG

Waterkwaliteit is één van de opgaven van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Voor de invulling van waterkwaliteit in de gebiedsgerichte aanpak zijn maatregelen nodig voor het verminderen van uitstoot van stoffen naar het oppervlaktewater. Denk aan stikstof, fosfor en gewasbeschermingsmiddelen. De waterschappen vragen hoe de minister van IenW ervoor zorgt dat de waterkwaliteitsopgaven binnen de aanpak van het NPLG worden uitgewerkt vóór deadline van de Kaderrichtlijn Water in 2027.

Herziening belastingstelsel waterschappen

Het ministerie van IenW werkt aan een wetsvoorstel dat de herziening van het belastingstelsel van de waterschappen mogelijk maakt. De waterschappen zijn tevreden over de inhoud van het wetsvoorstel. Uit de reacties in de recent afgeronde consultatie bleek dat het voorstel op brede steun kan rekenen. De waterschappen hopen op een voortvarend vervolg van het wetgevend traject, zodat ze met ingang van 2025 kunnen werken met het nieuwe stelsel.

> Lees de hele inbreng

Unie maakt kennis met minister Mark Harbers van IenW

1 maart 2022

De Unie van Waterschappen heeft kennisgemaakt met Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie, en bestuurslid Jeroen Haan gingen bij hem op bezoek.



Eén van de onderwerpen waar de Unie aandacht voor vroeg was klimaatverandering. Nederland merkt de gevolgen van die klimaatverandering en krijg bijvoorbeeld steeds vaker te maken met weersextremen. Daarbij is duidelijk dat wateroverlast niet altijd kan worden voorkomen en dat er ook niet altijd voldoende water voor alle gebruikers is. Het Rijk en de waterschappen werken daarom elke dag aan een klimaatbestendig Nederland. Ook de uitvoering van de grootste dijkversterking sinds de Deltawerken, het Hoogwaterbeschermingsprogramma, valt daaronder.

Water en bodem sturend

De waterschappen en het Rijk kijken samen in onder meer de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater naar hoe we kunnen leren van de crisis in Limburg van afgelopen zomer, en hoe we samen toekomstbestendige keuzes kunnen maken om schade en overlast zoveel mogelijk te beperken. Het is duidelijk dat we land en water niet altijd meer naar onze hand kunnen zetten. Daarom doen we er beter aan om water en bodem sturend te laten zijn voor de ruimtelijke inrichting. De waterschappen hebben met hun water- en gebiedskennis unieke expertise om hier de juiste keuzes in te maken. Ze willen daarom eerder worden betrokken bij ruimtelijke plannen.

Waterkwaliteit

Een ander onderwerp dat aan de orde kwam was waterkwaliteit. Deze staat onder druk door allerlei stoffen die er niet in thuis horen. De watersector zet daarom zoveel mogelijk in op bronaanpak. Dat betekent dat wordt gekeken of de productie en verwerking van stoffen die een probleem vormen voor de waterkwaliteit gestopt of verminderd kan worden. Ook werken waterschappen aan technieken om dit soort stoffen op de rioolwaterzuivering beter te verwijderen. Daarnaast spraken de minister en de Unie-bestuurders over het koppelen van de waterkwaliteitsdoelen aan de aanpak van het Nationaal Programma Landelijk Gebied.

Herziening belastingstelsel

Tot slot werd er gesproken over de herziening van het belastingstelsel van de waterschappen. In december 2020 hebben de waterschappen voorstellen voor de aanpassing van hun belastingstelsel aan de minister van IenW aangeboden. Binnen en buiten de waterschappen is breed draagvlak voor deze voorstellen. De waterschappen hopen dan ook dat de minister snel stappen zet om een wetsvoorstel in te dienen.

Elkaar versterken

De conclusie van de kennismaking is dat de waterschappen en het ministerie vergelijkbare doelen hebben, maar ieder met een eigen rol. Elkaar versterken is een mooi uitgangspunt voor een goede samenwerking.

Kennismakingsgesprekken

Nu het nieuwe kabinet aan de slag is, wil de Unie van Waterschappen graag kennismaken met nieuwe ministers en staatssecretarissen die een deel van het brede werkterrein van de waterschappen in hun portefeuille hebben. Maar liefst 10 bewindspersonen hebben raakvlakken met het werk van de waterschappen. Eerder maakten de waterschappen al kennis met minister Christianne van der Wal, minister voor Natuur en Stikstof, minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie, minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Rapporten beleidskader decentraal bestuur naar Tweede Kamer

22 februari 2022

Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft 2 rapporten over het decentraal bestuur (bestuur door gemeenten, provincies en waterschappen) naar de Tweede Kamer gestuurd.



De centrale en decentrale overheden staan samen voor de taak om bij te dragen aan het oplossen van de grote maatschappelijke opgaven van de komende tijd. Daarom heeft de minister 2 onderzoeken laten doen. Dat heeft 2 rapporten opgeleverd.

Sterk binnenlands bestuur

Het eerste rapport heet ‘Naar nieuwe vormen van decentraal bestuur’ en is geschreven door prof. mr. dr. D.J. Elzinga. Hij constateert dat er veel decentrale bestuursvormen zijn, zonder dat er duidelijke criteria zijn voor taaktoedeling aan deze bestuursvormen. In het rapport staan 7 aanbevelingen voor meer consistentie en regie in het openbaar bestuur. Die aanbevelingen kunnen zorgen voor goede interbestuurlijke verhoudingen en een sterk binnenlands bestuur. Eén van de aanbevelingen is de vaststelling van een Beleidskader decentraal bestuur 2022.

Coördinerende bevoegdheid minister

De belangrijkste aanbeveling is om de minister van BZK een sterkere coördinerende bevoegdheid te geven voor de taaktoedeling in het decentraal bestuur. Dat zorgt voor meer samenhang en minder verkokering in het openbaar bestuur.

Beleidsvrijheid

Het tweede rapport is van onderzoeksbureau B&A Groep. Dit bureau heeft een verkenning naar de bestaande taken en beleidsvelden van decentrale overheden uitgevoerd. De bevindingen uit dit rapport zijn in lijn met de probleemanalyse uit het rapport van Elzinga. B&A concludeert onder meer dat er grote verschillen zijn tussen de beleidsvrijheid zoals die op papier bestaat en beleidsvrijheid zoals die wordt ervaren door het decentraal bestuur.

Positief over de waterschappen

De Unie van Waterschappen is blij met de rapporten. Vooral het rapport van Elzinga is positief over de waterschappen. De waterschappen zijn als vorm van functioneel bestuur niet langer een ‘hulpstructuur’ maar een serieuze optie voor taaktoedeling. Elzinga zegt ook ‘dat de waterschappen als vorm van waterbestuur een uniek model vormt dat wereldwijd de aandacht trekt en voor veel landen als voorbeeld dient en derhalve ook een voornaam export product is voor ons land’. En bij de beoogde uitbreiding van het gemeentelijke en provinciale belastinggebied met een ingezetenenheffing suggereert hij in praktisch opzicht een combinatie met die van de waterschappen.

Vervolgstappen

Ook de minister vindt dat de 2 rapporten belangrijke handvatten en aanbevelingen geven voor taaktoedeling aan het decentraal bestuur. De komende tijd praat ze met dat decentraal bestuur over de inzichten en aanbevelingen uit de rapporten. Ze vraagt hen of ze de meerwaarde zien van een beleidskader decentraal bestuur. Voor de zomer informeert ze de Kamer over de uitkomsten van deze gesprekken.

Lees de Kamerbrief en de 2 rapporten

D66 stelt vragen over ‘einde-afvalstatus’ van grondstoffen

18 februari 2022

Tweede Kamerlid Kiki Hagen van D66 heeft een aantal schriftelijke vragen gesteld aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. Die vragen gaan over de transitie naar een circulaire economie en over de definitie van afval in de afvalwet en -regelgeving.



Hagen vraagt onder meer aan de staatssecretaris om een nieuwe definitie van afval. Dat is immers een voorwaarde om tot een volledig circulaire economie in 2050 te komen.

Taskforce Herijking Afvalstoffen

Daarnaast wil Hagen weten welke oplossingsrichtingen uit het rapport van de Taskforce Herijking Afvalstoffen zijn geïmplementeerd. Deze oplossingen lossen immers de verschillende belemmeringen van overheden en bedrijven om circulair te opereren op.

Einde-afvalstatus

Hagen vraagt ook of het klopt dat de staatssecretaris al is begonnen met het voorbereiden van ministeriële regelingen die ervoor zorgen dan struviet en cellulose niet meer worden aangemerkt als afval, de zogenaamde ‘einde-afvalstatus’. En zou deze einde-afvalstatus ook niet moeten gelden voor 16 andere grondstoffen?

Integrale aanpak

Het Kamerlid vraagt ook om een gestructureerde integrale aanpak om de wet- en regelgeving aan te passen aan de ambitieuze circulaire economie doelstelling. Zij vindt de aanpak nu nog teveel gericht op individuele gevallen.

Stempel ‘afval’

De Unie van Waterschappen is blij dat deze vragen aan de staatssecretaris zijn gesteld. De waterschappen willen immers af van het stempel ‘afval’ voor de reststromen van de rioolwaterzuiveringen. Dat helpt de waterschappen om een bijdrage te leveren aan een circulaire economie. De staatssecretaris moet binnen 3 weken antwoorden geven op de vragen.

Lees alle vragen van Kiki Hagen

Unie maakt kennis met minister Hanke Bruins Slot (BZK)

Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, heeft kennisgemaakt met de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Hanke Bruins Slot. Tijdens het gesprek vroeg Van der Sande aandacht voor een aantal onderwerpen die voor de waterschappen belangrijk zijn.



Zo benoemde Van der Sande onder meer de Agenda één overheid. BZK, de provincies (IPO), gemeentes (VNG) en de Unie hebben de ambities voor interbestuurlijk samenwerken vastgelegd in het werkdocument ‘Agenda één overheid’. Doel hiervan is om de uitvoeringskracht van het binnenlands bestuur te versterken.

Rechtspositie politieke ambtsdragers

Van der Sande vroeg ook aandacht voor de versterking van de lokale democratie en met name voor het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers. Dit college wordt binnenkort benoemd en gaat onder meer aan de slag met het vraagstuk van de hoogte van de vergoeding voor Statenleden en Algemeen Bestuursleden van waterschappen.

Overige onderwerpen

Andere onderwerpen die namens de waterschappen aan de orde kwamen, waren het wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamers en het Belastingstelsel waterschappen.

Kennismakingsgesprekken

Nu het nieuwe kabinet aan de slag is, wil de Unie van Waterschappen graag kennismaken met nieuwe ministers en staatssecretarissen die een deel van het brede werkterrein van de waterschappen in hun portefeuille hebben. Maar liefst 10 bewindspersonen hebben raakvlakken met het werk van de waterschappen. Eerder maakten de waterschappen al kennis met minister Christianne van der Wal, minister voor Natuur en Stikstof, minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie en minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Unie dringt aan op snelle start Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers

15 februari 2022

Op 23 februari vindt in de Tweede Kamer het commissiedebat Bestuurlijke organisatie en Democratie plaats. De waterschappen en de provincies hebben aandacht gevraagd voor het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers.



Volgend jaar vinden er weer Staten- en waterschapsverkiezingen plaats. Met het oog op de werving van kandidaten is het belangrijk dat het Adviescollege vóór komende zomer een advies uitbrengt over de vergoeding voor leden van de Staten en de Algemeen Besturen (AB). Zo kunnen er gerichter kandidaten worden geworven.

Duidelijkheid over vergoedingen

Daarom vragen de waterschappen en de provincies de Kamerleden om de minister op te roepen dat het Adviescollege snel start. Dan is er nog voor de zomer duidelijkheid over de vergoedingen voor leden van de Staten en de Algemene Besturen.

> Lees de hele inbreng

Kamer bespreekt amendement financiering lokale partijen

14 februari 2022

Op 15 februari behandelt de Tweede Kamer de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). De Unie van Waterschappen vindt dat lokale partijen net als landelijke partijen overheidssubsidie moeten krijgen. De SP heeft hierover een amendement ingediend.



Partijen moeten mee kunnen doen aan verkiezingen zonder dat ze afhankelijk zijn van bedrijven of particulieren die met giften politieke invloed en macht kopen, zo vindt de SP. De Unie van Waterschappen vindt dat subsidie zorgt voor versterking van lokale partijen. Bij de meest recente waterschapsverkiezingen behaalden lokale partijen 41 procent van de stemmen. Ze spelen dus een belangrijke rol.

Gelijker speelveld

Als dit amendement wordt aangenomen, betekent dat ook partijen die meedoen aan verkiezingen voor provinciale staten, de gemeenteraad en de waterschappen onder de Wfpp vallen. Dat maakt subsidie voor lokale partijen mogelijk en dat geeft weer een gelijker speelveld. De Unie is daar voorstander van.

> Lees het amendement van de SP

Unie maakt kennis met nieuwe minister en met waterwoordvoerder

19 januari 2022

Nu het nieuwe kabinet is beëdigd, wil de Unie van Waterschappen graag kennismaken met nieuwe ministers en staatssecretarissen die een deel van het brede werkterrein van de waterschappen in hun portefeuille hebben. Maar liefst 10 bewindspersonen hebben raakvlakken met het werk van de waterschappen.



Christianne van der Wal (minister voor Natuur en Stikstof)

Rogier van der Sande en Dirk-Siert Schoonman maakten op 17 januari kennis met minister Van der Wal (Natuur en Stikstof). Zij bespraken de rol van de waterschappen in de integrale aanpak van het stikstofdossier. De waterschappen juichen toe dat het nieuwe kabinet de stikstofopgave wil koppelen aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Zo vinden ze dat elke euro voor stikstofreductie er ook één van waterkwaliteit moet zijn.

Fahid Minhas (nieuwe waterwoordvoerder VVD)

Enkele Kamerleden werden minister of staatssecretaris en dat betekent dat er nieuwe Kamerleden in de Kamer komen. Soms wisselen de portefeuilles binnen de Kamerfractie dan ook. Bij de VVD was zo’n wissel: Fahid Minhas (foto) nam de waterportefeuille over van Rudmer Heerema. Rogier van der Sande maakte op 18 januari kennis met Minhas. De nieuwe waterwoordvoerder toonde zich geïnteresseerd in water in relatie tot ruimtelijke ordening. Er wordt binnenkort een werkbezoek voor hem georganiseerd.

Kamer neemt belangrijke moties voor watersector aan

30 november 2021

Het kabinet moet aan de slag met een onafhankelijke analyse naar besparingen, kosten en baten van een dubbele doelstelling voor ruimtelijke kwaliteit en waterveiligheid. Ook moet er een ethisch kader komen voor het gebruik van data uit rioolwaterzuiveringen.

Binnenhof gezien vanaf de Hofvijver

Dat zijn 2 uitkomsten van de stemmingen op 30 november in de Tweede Kamer. Er werd gestemd over de moties die Kamerleden hebben ingediend na het Wetgevingsoverleg water op 22 november.

Waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit

D66 diende de motie in over de dubbele doelstelling: een koppeling van waterveiligheid aan ruimtelijke kwaliteit. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van nieuwe natuur bij een dijkversterking. Volgens Kamerlid Tjeerd de Groot kan die koppeling zorgen voor meer biodiversiteit en minder onderhoud. Deze motie werd aangenomen.

Ethisch kader rioolwatermetingen

Ook de motie van ChristenUnie en CDA over een ethisch kader voor rioolwatermetingen werd aangenomen. De partijen zien het rioolwater als grote bron van informatie over onder meer corona en medicijngebruik. Ze willen echter wel een ethisch kader voor het gebruik van de metingen.

Verbeteren waterkwaliteit

Een andere motie van ChristenUnie en CDA ging over het gebruik van data uit de rioolwaterzuiveringen voor het verbeteren van de waterkwaliteit door het nemen van gerichte maatregelen. Ook deze motie werd aangenomen.

Klimaatadaptatie

Verder moet het kabinet meer inzetten op klimaatadaptatie in gebieden met een hoog risico op wateroverlast. Dat volgt uit een aangenomen motie van PvdA en GroenLinks.

Veenweidegebieden

GroenLinks haalde een meerderheid voor een inventarisatie over hoe we tussen 2030 en 2040 meer CO2 in veenweidegebieden kunnen vasthouden. De verhoging van de waterstanden in het veenweidegebied kan een grote bijdrage leveren aan het tegengaan van de opwarming van de aarde, zo stelt de partij.

Ontpoldering

De motie van de SGP en de BBB om eventuele ontpoldering van landbouwgronden in het Westerscheldegebied te voorkomen, haalde geen Kamermeerderheid.