Categorie: MVOI

Waterschappen aan de slag met Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen

25 november 2022

Op 24 november heeft de Unie van Waterschappen het nieuwe Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ondertekend.

Unie-bestuurder Vincent Lokin overhandigt manifest

Tijdens de ondertekening overhandigde bestuurslid van de Unie van Waterschappen Vincent Lokin het actieplan voor het uitvoeren van dit manifest aan staatssecretaris Vivianne Heijnen.

Duurzaam werken

Waterschappen maken steeds vaker duurzame keuzes. Bijvoorbeeld bij het versterken van dijken, het onderhoud aan het watersysteem en het zuiveren van rioolwater. Bij het ontwerp en de inkoop van dit waterschapswerk is duurzaamheid een belangrijk criterium.

Emissieloos materieel

Vincent Lokin, bestuurder van de Unie van Waterschappen: “Waterschappen dagen de marktpartijen in hun projecten uit om te investeren in duurzame oplossingen en emissieloos materieel. Duurzaam opdrachtgeverschap is de komende jaren het uitgangspunt in alle inkopen en aanbestedingen van de waterschappen. Dat geeft marktpartijen duidelijkheid en financiële zekerheid.”

Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen

Het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) 2022-2025 is de opvolger van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen uit 2016. Het verbindt de Nederlandse overheden in hun aanpak om met hun uitgaven invloed uit te oefenen. De Unie van Waterschappen treedt bij de uitvoering van dit Manifest op als verbinder, activator en facilitator richting de waterschappen. Zoals vastgelegd in het Manifest MVOI, biedt de Strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen hier het kader voor.

Strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen

In 2021 hebben de waterschappen samen besloten om duurzaam opdrachtgeverschap aan te pakken. Deze aanpak is vastgelegd in de strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen. Daarin staat hoe de waterschappen hun duurzame ambities vertalen naar hun opdrachten aan de markt. Hiermee draagt deze strategie bij aan de doelstelling om op termijn klimaatneutraal en circulair te gaan werken.

Meten en monitoren van maatschappelijk verantwoord inkopen bij waterschappen

14 mei 2020

Het RIVM heeft in het kader van maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) verkend hoe waterschappen het effect van inkoop en aanbesteding kunnen meten en monitoren. De resultaten hiervan zijn 12 mei bekendgemaakt.



7 waterschappen waterschappen deden mee en hebben concreet ervaren hoe ze MVI kunnen meten en monitoren bij aanbestedingen in de productgroepen waterbouwkundige werken, slibtransport en afvalinzameling en -verwerking. Het RIVM heeft deze ervaringen gebruikt om aanbevelingen op te stellen voor de Unie van Waterschappen, waarmee een monitor MVI kan worden ontwikkeld die bruikbaar is voor alle waterschappen.

Meten is nog niet zo eenvoudig

Het uitvoeren van de monitor bleek niet eenvoudig. De waterschappen die meededen aan dit traject hadden de informatie niet altijd beschikbaar en als de informatie wel beschikbaar was, was deze veelal niet eenduidig is. De waterschappen die wel een project hebben kunnen monitoren met hulp van het RIVM hebben gezamenlijk in 4 aanbestedingen 79 ton CO2, 1,3 ton NOx en 0,15 ton fijnstof gereduceerd.

Aanbevelingen

De RIVM heeft korte-, middellange- en langetermijnaanbevelingen opgesteld. Op korte termijn stellen de Unie van Waterschappen en de deelnemende waterschappen voor om zich te richten op waar nu enthousiasme voor is: het doen, doormeten en delen van MVI-icoon-projecten. Dit kan in de vorm van een community of practice. Daarmee wordt op een positieve manier bijgedragen aan het creëren van draagvlak en brede participatie van de waterschappen. Dit draagt vervolgens bij aan de structurele monitoring van MVI (middellange en lange termijn).

Lees meer over de ervaringen

Elias de Valk van het RIVM en Cees Bunschoten van Waternet waren betrokken bij dit traject. Zij vertellen in een artikel in het e-zine over de Klimaatenvelop meer over de voordelen en de uitdagingen die zij hebben ondervonden bij het monitoren van MVI.

Webinar Effectmonitoring MVI

De Unie van Waterschappen verzorgt samen met het RIVM en een van de deelnemende waterschappen een webinar waarin de resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd. Ook wordt dan een handreiking gegeven hoe waterschappen (en andere overheden) zelf de effecten van hun MVI-inspanning kunnen monitoren. De webinar is op 23 juni van 15:00 tot 17:00 via een beveiligde Zoomverbinding. Aanmelden kan via duurzaamgww@uvw.nl.

Klimaatenvelop

Dit onderzoek is financieel ondersteund vanuit de Klimaatenvelop: Impuls Klimaatneutraal en Circulair Inkopen. De Rijksoverheid stimuleert hiermee organisaties met een publieke inkooptaak om meer klimaatneutraal en circulair in te kopen.

Bekijk het rapport van het RIVM (opens in a new tab)” rel=”noreferrer noopener” class=”aioseop-link”>> Bekijk het rapport van het RIVM

Resultaten subsidietraject klimaatneutraal en circulair inkopen

7 mei 2020

De waterschappen hebben in 2019 een subsidie ontvangen vanuit de Klimaatenvelop. Hiermee zijn 11 projecten opgezet om ervaring op te doen met klimaatneutraal en circulair inkopen. Het subsidietraject is op 1 april dit jaar afgerond. Wat is er bereikt?



De subsidie vanuit de Klimaatenvelop was afkomstig van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Ook provincies en gemeenten konden hier gebruik van maken.

CO2-kosten in inkoop en aanbesteding

De projecten waren met name gericht op CO2-beprijzing in inkoop en aanbesteding. Door toepassing van een interne CO2-prijs bij inkoop en aanbesteding wordt de markt uitgedaagd om te zoeken naar producten, diensten en oplossingen die de minste klimaatschade veroorzaken. De CO2-kosten worden dan niet in de reële economie in rekening gebracht, maar wegen wel volledig mee in de afwegingen.

Doelen en resultaten

De Unie van Waterschappen heeft met inzet van de subsidiegelden de volgende doelen gesteld en resultaten behaald:

  • Het bepalen van de CO2-voetafdruk van de waterschappen: 4 waterschappen hebben zich gecertificeerd of gaan zich certificeren op de CO2-prestatieladder.
  • Het (door)ontwikkelen en geschikt maken van tools voor CO2-beprijzing in inkoop en aanbesteding: ruim 45 waterschapsmedewerkers kunnen nu werken met het model DuboCalc.
  • Het stimuleren van het duurzaam opdrachtgeverschap bij waterschappen: in 2019 waren er verschillende ontmoetingen met interne opdrachtgevers. Daarmee is een deel van de interne opdrachtgevers bereikt.
  • Het ontwikkelen van gezamenlijke inkoopstrategieën voor waterschappen voor inkooptrajecten met veel impact op CO2: duurzaamheid staat nu meer op de kaart bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma. En er is een flinke stap gezet richting CO2-vermindering bij de inzet van polymeren in het zuiveringsproces. Ook willen waterschappen inzetten op de verduurzaming van hun mobiliteit.

De subsidie uit de Klimaatenvelop heeft een flinke impuls gegeven aan de bewustwording van de toegevoegde waarde van CO2-beprijzing bij inkoop en aanbesteding bij waterschappen. Voor de resterende maanden van dit jaar zal de Unie van Waterschappen de activiteiten rond de CO2-prestatieladder, DuboCalc en duurzaam opdrachtgeverschap samen met de waterschappen voortzetten.

Toine Poppelaars, bestuurslid Unie van Waterschappen: “Alle 21 waterschappen zijn in meer of mindere mate betrokken geweest bij de 11 projecten die door de subsidie mogelijk zijn gemaakt. Dit heeft geleid tot een grotere bewustwording van de eigen rol in het reduceren van de CO2-uitstoot bij inkoop en aanbesteding. Deze eerste ervaringen stemmen mij hoopvol.”

Lees meer over de 11 projecten

De resultaten voor de Unie van Waterschappen staan weergegeven in het eindrapport ‘Op weg naar klimaatneutrale en circulaire waterschappen’. Van het eindrapport is een e-zine uitgebracht met daarin interviews met betrokkenen van de 11 projecten beschreven staan.

Bekijk het e-zine

Meer informatie

Voor veel trajecten is daarnaast een apart rapport opgesteld. Deze zijn op te vragen via Henkjan van Meer via hmeer@uvw.nl. Binnenkort verschijnt ook het eindrapport van het Klimaatverbond over het gezamenlijke traject van de 3 koepels (VNG, IPO en Unie van Waterschappen).

Duurzaamheid steeds grotere rol in GWW-projecten waterschappen

30 januari 2020

Steeds meer waterschappen zetten de Aanpak Duurzaam GWW in als standaard werkwijze om duurzaamheid concreet te maken in spoor-, grond-, water- en wegenbouwprojecten (GWW-projecten). Dat blijkt uit een onderzoek onder alle waterschappen.



De Green Deal Duurzaam GWW 2.0 heeft als ambitie om duurzaamheid een integraal onderdeel te laten zijn van alle GWW-projecten in Nederland. De waterschappen zijn medeondertekenaar van deze Green Deal. Daarmee hebben ze zich gecommitteerd aan deze doelstelling. De Green Deal Duurzaam loopt van begin 2017 tot eind 2020.

Praktische aanpak

Om de doelstellingen uit de Green Deal te kunnen behalen is er al enkele jaren de praktische Aanpak Duurzaam GWW. Deze werkwijze maakt duurzaamheid in GWW-projecten concreet zonder vooraf voor te schrijven hoe de duurzaamheidswinst wordt behaald. Dat kan per project verschillen. Er zijn 4 instrumenten die dienen als hulpmiddel: het Ambitieweb, de Omgevingswijzer, de CO2-prestatieladder en DuboCalc.

Veranderopgave

De doelstelling van de Green Deal is dat in 2020 in alle GWW-projecten alle 4 de instrumenten uit de Aanpak Duurzaam GWW worden toegepast in planvorming, aanleg, aanbesteding, beheer en onderhoud. Hier ligt een grote veranderopgave aan ten grondslag.

Monitoring

De afgelopen 2 jaar heeft de Unie van Waterschappen gemonitord in welke mate de waterschappen invulling geven aan deze afspraken. Ook is onderzocht hoe de waterschappen het toepassen van de Aanpak Duurzaam GWW organisatorisch inbedden en welke lessen we hierbij van elkaar kunnen leren.

Aanpak Duurzaam GWW als standaard werkwijze

De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat meer waterschappen de Aanpak Duurzaam GWW als standaard werkwijze inzetten. Duurzaamheid krijgt daarmee steeds meer een plaats binnen de afwegingen van de waterschappen. Bij bijna de helft van de waterschappen is de pilotfase van het toepassen van de Aanpak Duurzaam GWW voorbij en is opschaling waarneembaar. Bij de andere helft is het beeld verdeeld tussen het niet toepassen van de instrumenten uit de Aanpak Duurzaam GWW of het sporadisch, vermoedelijk als pilot, toepassen van de instrumenten. Bij deze waterschappen zou het wel kunnen dat duurzaamheid op een andere manier structureel wordt meegenomen in de afwegingen. Dat is nu niet onderzocht.

Actieplan

Daarnaast blijkt uit gesprekken die zijn gevoerd over de uitkomsten van dit onderzoek dat medewerkers bij de waterschappen behoefte hebben aan concrete doelen en aan meer sturing vanuit de interne opdrachtgevers binnen de waterschappen. Dit wordt uitgewerkt in een actieplan voor het laatste jaar van de Green Deal.

> de Aanpak Duurzaam GWW