Aandacht voor medicijnresten in de Week van Ons Water

15 oktober 2021

Medicijnen over? Laat het milieu niet in de steek, lever ze in bij de apotheek! Dat is de boodschap van de geneesmiddelen- en watersector tijdens de Week van Ons Water (16 – 31 oktober 2021). Medicijnresten in het oppervlaktewater vormen een bedreiging voor de dieren en planten die in het oppervlaktewater leven en bemoeilijken het maken van schoon drinkwater.



Het komt geregeld voor dat mensen thuis medicijnen overhouden. Helaas worden deze overgebleven medicijnen vaak weggegooid of door de gootsteen gespoeld. Maar medicijnresten horen niet tussen het gewone huisafval en moeten zeker niet worden weggespoeld via gootsteen of toilet. Om dit probleem aan te pakken moeten in de hele medicijnketen – van productie, gebruik, inzameling en zuivering – stappen worden gezet.

Medicijnafval inleveren

Tijdens de Week van Ons Water doen de water- en geneesmiddelensector een beroep op het publiek om overgebleven medicijnen in te leveren bij de apotheek. Medicijnresten vormen een lastig probleem voor de waterkwaliteit en bij de bereiding van schoon drinkwater. Door medicijnafval in te leveren bij de apotheek helpen mensen mee om ons water zo schoon mogelijk te houden. De apotheker zorgt, samen met de gemeente, voor een verantwoorde afvoer.

Waterschappen werken aan oplossingen

Hoewel het dus belangrijk is dat iedereen zijn medicijnresten inlevert, werken de waterschappen ook aan oplossingen voor medicijnresten in het rioolwater. Want die resten komen niet alleen via de gootsteen in het rioolwater, maar ook via de ontlasting en urine.

Testfabriek

Zo wordt er in Garmerwolde in Groningen een testfabriek gebouwd. Daar onderzoekt waterschap Noorderzijlvest straks wat de beste methode is om medicijnresten uit het water te krijgen. Alleen al in Garmerwolde gaat het elke dag om 7 kilo medicijnresten, die via het Eemskanaal in de Waddenzee terechtkomen. De verwachting is dat de testfabriek in Garmerwolde in 2022 gaat draaien.

Samenwerken

Gelukkig is de aanpak van medicijnresten niet alleen iets waar de waterschappen mee bezig zijn. Waterschappen, de drinkwaterbedrijven, gemeenten, de farmaceutische industrie en partijen uit de zorgsector werken samen aan het terugdringen van medicijnresten in oppervlakte- en grondwater.

> Week van Ons Water

Foto: Onderzoek naar de hoeveelheid medicijnenresten in watermonsters

Waterschappen inventariseren mogelijkheden voor bos in beekdalen

4 mei 2022

De waterschappen gaan inventariseren op welke plekken waterbeheer samen kan gaan met extra bosaanleg in beekdalen. Daarvoor is een hulpmiddel ontwikkeld dat werd gepresenteerd tijdens de aftrap van het project ‘Bos in Beekdalen’ op 21 april.

beekje

Dit project komt voort uit het Klimaatakkoord. Eén van de afspraken in dat akkoord is de vastlegging van extra CO₂ in bos, natuur en landschap. Deze afspraak is uitgewerkt in de bossenstrategie. In die strategie staat dat er mogelijkheden zijn om in beekdalen extra bos aan te leggen, in combinatie met waterbeheer en biodiversiteit.

Mogelijkheden inventariseren

In het kader van het Klimaatakkoord is in de commissie Watersystemen (CWS) van de Unie van Waterschappen afgesproken dat de waterschappen voor het einde van dit jaar laten weten hoeveel mogelijkheden ze zien voor de aanleg van bos in beekdalen. Royal HaskoningDHV maakte hiervoor een hulpmiddel.

De Unie faciliteert

De Unie van Waterschappen faciliteert het inventarisatietraject, onder meer door het organiseren van een leerbijeenkomst begin juli.

> Hulpmiddel voor uitbreiding bos
> Kansenkaart Nieuw bos in beekdalen

Meer informatie is op te vragen bij Anke van Houten

EU-fondsenwijzer helpt bij vinden van financieringsmogelijkheden

14 oktober 2021

Op 14 oktober is de EU-fondsenwijzer gelanceerd. Een handige online tool voor waterschappen, gemeentes en provincies die op zoek zijn naar de juiste financiering voor een plan, project of campagne.



De fondsenwijzer is een initiatief van Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Huis van de Nederlandse Provincies & Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en Kenniscentrum Europa decentraal.

Subsidiekansen

Decentrale overheden staan voor grote maatschappelijke opgaven. Bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en digitalisering. De Europese Unie biedt regelmatig kansen voor (mede)financiering van projecten. Maar het vinden van financieringsmogelijkheden blijkt in de praktijk vaak een flinke uitdaging. De EU-fondsenwijzer informeert decentrale overheden welke subsidies er zijn en welke voorwaarden er gelden.

Klimaatverandering

Hein Pieper, scheidend vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen, zei tijdens de lancering in een videoboodschap dat het van belang is om de Europese fondsen vooral te benutten in het licht van de uitdagingen waar we momenteel mee te maken hebben, met name op het vlak van klimaatverandering. Ook wees hij op het belang van samenwerking tussen Nederlandse overheden en partners, maar ook grensoverschrijdend met buurlanden.

Ga naar de EU-fondsenwijzer

Waterschappen: ‘einde afvalstatus’ nodig voor grondstof uit rioolwater

4 mei 2022

De waterschappen willen af van het stempel ‘afval’ voor de reststromen van de rioolwaterzuiveringen, en graag in een hoog tempo. Dat hebben ze laten weten aan de deelnemers aan het Commissiedebat Circulaire Economie op 11 mei in de Tweede Kamer.



Waterschappen winnen al jaren zo’n 18 verschillende grondstoffen (en ook energie) uit het rioolwater. Denk aan cellulose, fosfaat, bioplastics, Kaumera en biomassa. Maar om afvalstoffen te kunnen gebruiken, zit wet- en regelgeving vaak in de weg. Die wetten en regels bestempelen de reststromen van de rioolwaterzuiveringen als ‘afval’. De waterschappen willen van dat stempel af.

Tempo ‘einde afvalstatus’ omhoog

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt eraan dat struviet en cellulose niet meer worden aangemerkt als afval, maar deze procedure duurt al bijna 6 jaar. Er zijn nog 16 andere grondstoffen die deze ‘einde afvalstatus’ nodig hebben. Een hoger tempo is dus noodzakelijk om de doelen van het programma ‘Nederland circulair in 2050’ te halen.

Balans tussen ambities

De waterschappen begrijpen dat het aan de ene kant belangrijk is dat mens en milieu worden beschermd tegen vervuiling door afval. Maar aan de andere kant zijn er de doelen om als Nederland meer circulair te worden. Tussen die verschillende ambities is balans nodig. Daarom willen de waterschappen meer regie vanuit het Rijk op de transitie naar een circulaire economie.

Lees de hele inbreng

Aandacht voor overstromingen in de Week van Ons Water

14 oktober 2021

Van 16 tot en met 31 oktober organiseren de waterbeheerders van Nederland excursies en andere leerzame en leuke activiteiten tijdens de Week van Ons Water.

man loopt door ondergelopen polder

Iedereen die dat leuk vindt kan een kijkje in de keuken nemen bij de watermanagers die Nederland leefbaar houden. Ook krijgen ze tips over wat zij zelf kunnen doen om zich bijvoorbeeld voor te bereiden op overstromingen.

Deuren open voor publiek

Iedere dag (en nacht) zijn duizenden mensen bezig om in Nederland droge voeten te houden en te zorgen voor schoon en voldoende water. Vaak is dat werk niet zo zichtbaar. Daarom gooien de waterbeheerders hun deuren open voor publiek tijdens de Week van Ons Water.

Activiteiten door heel het land

Er worden leerzame en verrassende activiteiten door heel Nederland georganiseerd. Zo kun je mee op dijk-excursie met dijkexperts in Oudekerk aan den IJssel, gratis advies krijgen over het klimaatbestendig inrichten van je tuin in Woerden en kun je op onderwatersafari in Friesland. Op www.weekvanonswater.nl staan alle activiteiten die er gedurende de week in Nederland te doen zijn.

Overstroom ik?

Er staat een nieuw hoogwaterseizoen voor de deur en daarom is de website overstroomik.nl vernieuwd. Op deze website kun je zien wat een overstroming in je woonplaats betekent. De website geeft informatie en tips over hoe je je kunt voorbereiden op een overstroming. Informatie die in de Week van Ons Water ook te vinden is in de watermusea van Nederland: onder meer in het Woudagemaal in Lemmer, het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem, het Nederlands Watermuseum in Arnhem, het Watersnoodmuseum in het Zeeuwse Ouwerkerk, Batavialand in Lelystad en in het Keringhuis bij de Maeslantkering in Hoek van Holland.

Week van Ons Water

De Week van Ons Water is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waterschappen, provincies, gemeenten, drinkwaterbedrijven en Rijkswaterstaat. Deze organisaties willen Nederlanders bewuster maken van het bijzondere van water. Dit doen zij door te laten zien wat er aan watermanagement gebeurt in Nederland en door aan te geven wat mensen zelf kunnen doen bij overstromingen, wateroverlast en droogte en hoe we kunnen helpen om ons water schoon te houden.

Nieuwe editie van magazine Het Waterschap over water en ruimte

Magazine Het Waterschap is op 14 oktober weer verschenen. Het thema van dit nummer is ‘Water en Ruimte’. Het blad is ook online te lezen.



Van ruimte wordt vandaag de dag veel gevraagd: er is ruimte nodig voor zonnepanelen en windmolens om de klimaatdoelen te halen. Er is ruimte voor de natuur nodig om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden. Er is ruimte nodig voor een miljoen nieuwe woningen om de woningnood op te lossen.

Ruimte voor water

Allemaal belangrijk. Maar wanneer je ruimte voor water vergeet en de hele boel overstroomt of droog komt te staan, valt al het andere figuurlijk in het water. De ruimte voor water staat daarom in dit nummer van Het Waterschap centraal.

Veel interviews

Maak even ruimte in je agenda om de interviews te lezen met Hans Mommaas (Planbureau voor de Leefomgeving), Edwin Lokkerbol (kwartiermaker Emissieloos bouwen), Stefan Kuks (waterschap Vechtstromen), journalist Menno Bentveld en vele anderen!

Lees magazine Het Waterschap online

Unie, IPO en VNG: digitaal vergaderen moet blijven

3 mei 2022

De afgelopen 2 jaar was de Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming van kracht. Dankzij die wet konden Provinciale Staten, gemeenteraden en algemene besturen van waterschappen in coronatijd digitaal vergaderen en besluiten nemen. De 3 koepels van de decentrale overheden willen dat deze tijdelijke wet permanent wordt.



Met ingang van 1 juli worden alle coronabeperkingen opgeheven. Daarmee vervalt ook de Tijdelijke wet. Gemeentes, provincies en waterschappen vinden het jammer als de mogelijkheid wegvalt om digitaal besluiten te kunnen nemen. Zij zien dat als een stap terug in het democratisch proces. Digitaal vergaderen is de afgelopen 2 jaar een volwaardig alternatief gebleken voor fysiek vergaderen. Het is inmiddels behoorlijk ingeburgerd.

Juridische grondslag vervalt

De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft de minister van BZK half maart gevraagd om de Tijdelijke wet niet meer te verlengen. Vanwege het opheffen van de coronamaatregelen komt de juridische grondslag van de wet immers te vervallen. De Eerste Kamer zegt dat de wetgever een nieuwe afweging moet maken voor een eventuele permanente regeling. Het gevolg hiervan is dat decentrale besturen geen digitale besluiten mogen nemen vanaf 1 juli tot het moment dat er een permanente regeling is.

Corona is niet weg

Gemeentes, provincies en waterschappen pleiten ervoor dat er een mogelijkheid blijft om digitaal te kunnen besluiten. Corona is immers nog niet weg. In de praktijk blijkt dat er nog steeds volksvertegenwoordigers in quarantaine moeten vanwege een coronabesmetting en dus niet bij fysieke vergaderingen aanwezig kunnen zijn. Ook kan in er de nabije toekomst een opleving van het coronavirus komen. Dat heeft gevolgen voor het democratisch proces.

Brief aan Eerste Kamer

In een brief aan de Eerste Kamer pleiten de Unie van Waterschappen, IPO en VNG er dan ook voor dat de mogelijkheid om digitaal te vergaderen blijft bestaan.

Lees de brief

(Beeld: Pixabay)

Tweede Kamer wil PFAS bij de bron aanpakken

13 oktober 2021

Op 12 oktober heeft de Tweede Kamer 3 moties aangenomen over PFAS. De Kamer wil dat Nederland in Brussel gaat inzetten op een totaalverbod op PFAS.



De motie van Kamerleden Kauthar Bouchallikht (GroenLinks) en Eva van Esch (PvdD) vroeg om inzet van de Nederlandse regering binnen Europa voor het zo snel mogelijk realiseren van een volledig verbod op PFAS.

Aanpak bestaande lozingen

De tweede aangenomen motie gaat over PFAS-hotspots. Bouchallikht, Hagen (D66) en Beckerman (SP) verzochten de regering om een voortvarende aanpak van bestaande lozingen. De regering gaat met de gemeentes vóór de zomer PFAS-hotspots in kaart brengen, inclusief bijbehorende beheersmaatregelen en tijdspad.

Minimaliseren via vergunningverlening

Ook de motie van Bouchallikht, Van Esch en Beckerman is aangenomen. Zij vroegen de regering zo snel mogelijk alle directe en indirecte lozingen van PFAS op oppervlaktewater te identificeren en te minimaliseren via vergunningverlening.

De Unie van Waterschappen is blij dat deze motie is aangenomen, want zij pleit al langer voor een totaalverbod op PFAS, ook voor de zogenoemde essentiële toepassingen. Volgens de waterschappen is aanpak aan de bron de enige manier om PFAS aan te pakken en uit te faseren.

Mark Harbers: beoordelingsmethode voor vaststelling waterkwaliteit is ingewikkeld

3 mei 2022

Onlangs hebben VVD-Kamerleden Fahid Minhas en Thom van Campen schriftelijke vragen gesteld aan minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. De vragen gingen over waterkwaliteit. De minister heeft de vragen nu beantwoord.

Klaproos bij een beek

Aanleiding voor de vragen was het artikel ‘Schoon water is in Nederland nog ver weg’ in de NRC van 18 maart. In dat artikel staat dat slechts minder dan 1 procent van de beschermde wateren in Nederland voldoet aan de Europese eisen voor de waterkwaliteit, de Kaderrichtlijn Water (KRW). Dit artikel is gebaseerd op de Kamerbrief van 16 november 2021 en de derde stroomgebiedbeheerplannen. Minhas en Van Campen vroegen de minister wat hij van de conclusie in het artikel vindt.

Ingewikkelde boordelingsmethode

De minister zegt dat de KRW een ingewikkelde beoordelingsmethode gebruikt voor vaststelling van de waterkwaliteit. De KRW-methodiek gaat uit van het principe dat een waterlichaam pas wordt beoordeeld als ‘in goede toestand’ als alle kenmerken van dat water de klasse ‘goed’ hebben. Dit betekent dat een waterlichaam het KRW-doel niet heeft gehaald als alle kenmerken in orde zijn op één na. Er zijn op dit moment vrijwel geen waterlichamen die aan alle normen voldoen, maar het beeld dat de waterkwaliteit op alle onderdelen niet goed is, deelt de minister niet.

Ecologische toestand

De Kamerleden zijn ook benieuwd wat de ecologische toestand van deze wateren op dit moment is. Volgens de minister wordt in 30 tot 50 procent van de waterlichamen voldaan aan de biologische kenmerken (algen, waterflora, waterinsecten en vis). Het aantal waterlichamen dat voldoet aan de norm voor stikstof en voor fosfor is rond de 55 procent.

Grond- en oppervlaktewater

Verder vroegen Minhas en Van Campen de minister op welke manier industrie, landbouw, natuur en verstedelijking invloed hebben op de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. De minister antwoordt dat deze sectoren zeker invloed hebben. En die invloed is volgens hem voldoende in beeld. In de Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 staat per bron wat de belasting met chemische stoffen en nutriënten is.

Ecologische toestand

Hoe gaan we ervoor zorgen dat de kwaliteit van de 745 grotere wateren in Nederland in 2027 voldoet aan de eis van de Europese Unie voor een goede ecologische toestand? Daar zijn de 2 VVD’ers ook benieuwd naar. Volgens de minister is gebleken dat met de maatregelen uit de ontwerp-stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 de waterkwaliteit de komende jaren verder verbetert. Al is dat volgens hem nog niet genoeg om overal in Nederland de doelen te halen.

25 miljard

De minister is blij dat in het coalitieakkoord 25 miljard euro extra beschikbaar is gekomen voor een transitie van het landelijk gebied met het oog op vermindering van de stikstof-depositie, klimaatmitigatie en het behalen van de KRW doelen. Ook peilverhoging in het veenweidegebied pakt op termijn gunstig uit voor de waterkwaliteit. De minister streeft ernaar de goede ecologische toestand zo snel mogelijk na 2027 te halen.

Wat vinden de waterschappen?

De waterschappen zetten alles op alles om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te halen. Maar ook de industrie, landbouw en lokale en landelijke overheid moeten zich inspannen. En die extra inspanningen zijn niet alleen nodig in de landbouwsector. Ook aanpak van stoffen die niet in het water horen, is cruciaal. Denk aan medicijnresten, metalen en zeer zorgwekkende stoffen zoals PFAS. Daarnaast trekken steeds extremere hitte en droogte een zware wissel op het watersysteem, zeker in stedelijk gebied. Er is geen keuze waar maatregelen moeten worden uitgevoerd: alle sectoren moeten aan de slag.

Lees alle vragen en antwoorden

Wat betekent de Wet open overheid voor de waterschappen?

2 mei 2022

Op 1 mei is de Wet open overheid (Woo) officieel ingegaan. De Woo is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en regelt het recht van burgers op informatie van de overheid, waaronder de waterschappen. Zo krijgt iedereen meer inzicht in het handelen van de overheid.



Een belangrijk verschil met de Wob is dat de Woo naast informatieverstrekking op verzoek (passief) overheidsorganisaties ook verplicht zelf informatie gefaseerd openbaar te maken (actief). Die actieve openbaarmaking wordt gefaseerd verplicht gesteld. Dat betekent dat de verplichting tot actieve openbaarmaking nu nog niet in werking treedt, maar de komende jaren stapsgewijs wordt ingevoerd. Dit geeft overheden de gelegenheid om hun processen hierop aan te passen. De precieze fasering van de verplichting is nog niet vastgesteld.

Van Wob naar Woo

Naast deze actieve informatieverstrekking, veranderen er ook zaken rond informatieverzoeken.

  • Wob-verzoeken heten voortaan Woo-verzoeken.
  • De termijn voor afhandeling van een Woo-verzoek blijft 4 weken. Bij een omvangrijk of complex verzoek kan de termijn met maximaal 2 weken worden verlengd. Onder de Wob was dat 4 weken.
  • Er kan bij meer publieke organisaties een Woo-verzoek worden ingediend. Voortaan kan dat bijvoorbeeld ook bij e Eerste en Tweede Kamer, de Raad voor de Rechtspraak, de Raad van State en de Nationale ombudsman.
  • Alle overheidsorganisaties stellen een Woo-contactpersoon aan. Hij of zij helpt bij de beantwoording van vragen van burgers en journalisten over de beschikbaarheid van publieke informatie.

Platform

In de Woo zijn verschillende informatiecategorieën opgenomen die verplicht actief openbaar gemaakt moeten worden. Bijvoorbeeld wetten, convenanten en onderzoeksrapporten. De actieve openbaarmaking van al deze categorieën informatie is een omvangrijke operatie. Er is daarom gekozen voor een gefaseerde aanpak. Daarbij zal er steeds meer informatie van de overheden te vinden zijn op open.overheid.nl.

Adviescollege openbaarheid en informatiehuishouding

Met de Woo wordt er ook een nieuwe, onafhankelijke organisatie ingesteld: het Adviescollege openbaarheid en informatiehuishouding. Dit adviescollege adviseert gevraagd en ongevraagd over de uitvoering van de regels over openbaarmaking van publieke informatie. Daarnaast kunnen journalisten, wetenschappers en andere professionals er een klacht indienen als ze niet tevreden zijn over de manier waarop een bestuursorgaan publieke informatie openbaar maakt. Het college bemiddelt dan om tot een oplossing te komen. Overheidsorganisaties moeten daaraan meewerken. De verwachting is dat het klachtenloket op 1 september open gaat.

Wat betekent de Woo voor de waterschappen?

  • De waterschappen worden verplicht om overheidsinformatie openbaar te maken, zowel uit eigen beweging (actieve openbaarmaking) als op verzoek (passieve openbaarmaking).
  • Elk waterschap benoemt een of meer contactpersonen om vragen van burgers te beantwoorden over de beschikbaarheid van publieke informatie.
  • Ieder waterschap moet maatregelen nemen om de duurzame toegankelijkheid van digitale documenten te borgen.
  • Ieder waterschap moet in de begroting en jaarverslag in een openbaarheidsparagraaf
  • aandacht besteden aan de manier waarop de Woo wordt uitgevoerd.

Meer informatie over de Woo