Zeespiegelstijging

Door klimaatverandering stijgt de zeespiegel. Die stijging heeft grote gevolgen voor de waterveiligheid en zoetwatervoorziening in het laaggelegen Nederland. De waterschappen nemen maatregelen tegen de effecten van de verwachte zeespiegelstijging.
Standpunt:

Er moet voldoende geld zijn om Nederland tegen zeespiegelstijging te beschermen.

De waterschappen willen voldoende middelen voor waterveiligheid via het Hoogwaterbeschermingsprogramma en dus houden we vast aan het jaarlijks verlengen van het Deltafonds. Daarbij moet de financiële bijdrage vanuit het Rijk minimaal constant blijven. Mogelijk moet het Deltafonds in de toekomst vergroten vanwege de effecten van zeespiegelstijging en hogere rivierafvoeren.

We willen ons land weerbaarder maken tegen de onzekerheden die zeespiegelstijging met zich meebrengt en blijven beschermen tegen overstromingen.

Stijging tot nu toe

De zeespiegel is de afgelopen eeuw wereldwijd gemiddeld met zo’n 20 centimeter gestegen. Voor de Nederlandse kust is de stijging ongeveer gelijk aan de mondiale stijging, namelijk 22 centimeter sinds 1901. En dat terwijl Nederland voor een groot deel een deltagebied is en gevoelig is voor overstromingen vanuit zee en rivieren. Per jaar stijgt de zeespiegel gemiddeld met 1,8 millimeter, waarbij er mondiaal een versnelling waarneembaar is tot gemiddeld 3,7 millimeter per jaar.

Toekomstscenario’s

De verwachting is dat de zeespiegelstijging in Nederland tot 2050 met 15 tot 45 centimeter kan oplopen. Hoe meer de klimaatopwarming doorzet, hoe meer de zeespiegel stijgt. Daarom hebben bijna alle landen van de wereld in 2015 in het Klimaatakkoord van Parijs met elkaar afgesproken om de klimaatopwarming onder de 2 graden te houden. En zelfs dan stijgt de zeespiegel. De verwachte zeespiegelstijging in 2100 ligt tussen de 30 en 120 centimeter. Ook na 2100 zal de zeespiegel blijven stijgen. In het lage uitstootscenario bedraagt de stijging in 2300 tussen de 0,30 tot 3 meter en in het scenario dat de uitstoot onverminderd doorgaat zelfs tussen de 1,5 en 7 meter.

Hoeveel zeespiegelstijging kan Nederland aan?

Hoeveel zeespiegelstijging kan Nederland aan? Met die vraag houden waterschappen en andere waterbeheerders zich bezig. Dat doen ze via het kennisprogramma zeespiegelstijging van het Deltaprogramma. In dit kennisprogramma wordt onderzocht wat de effecten zijn van de zeespiegelstijging voor het waterbeheer en de inrichting van Nederland en wat we kunnen doen om Nederland te beschermen tegen de gevolgen hiervan. En hierop baseren zij ook de keuzes voor dijkversterkingen en zoetwatervoorziening in Nederland.

Relatieve zeespiegelstijging

Het verschil tussen zeespiegelstijging en bodemdaling noemen we relatieve zeespiegelstijging. Want niet alleen de zeespiegel stijgt, op sommige plekken daalt ook de bodem. Hierdoor zijn de gevolgen van de zeespiegelstijging nog groter. In Nederland is dat het geval in bijvoorbeeld de veenweidegebieden van West en Noord Nederland. Verder neemt in een strook langs de kust de kwel en verzilting toe. De gevolgen voor Nederland verschillen dan ook per regio.

Oorzaken

De zeespiegelstijging wordt veroorzaakt door de opwarming van de aarde. Dit leidt tot de uitzetting van zeewater, het smelten van gletsjers en kleine ijskappen en het smelten van de grote ijskappen op Groenland en Antarctica.

Wat doen de waterschappen?

Waterschappen werken met het Rijk aan waterveiligheid en de zoetwatervoorziening in Nederland. Met de maatregelen voor waterveiligheid beschermen we ons land tegen overstromingen. We anticiperen met behulp van de klimaatscenario’s van het KNMI op de verwachte zeespiegelstijging en andere klimaatveranderingen. Zo blijven we goed beschermd en verwachten we goed voorbereid te zijn op de toekomst en houden wij daarbij ook de zoetwatervoorziening op peil.

Een van de belangrijkste maatregelen is het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Hierin versterken de waterschappen en Rijkswaterstaat minimaal 1.300 kilometer dijken en 500 sluizen en gemalen tot 2050. Het HWBP is onderdeel van het Deltaprogramma en is de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken.

Wat doet de Unie van Waterschappen?

De Unie van Waterschappen is namens en samen met waterschappen deelnemer in het kernteamoverleg zeespiegelstijging. We zorgen ervoor dat het kennisprogramma zeespiegelstijging van het Deltaprogramma goede aansluiting vindt bij de individuele waterschappen. En dat er terugkoppeling plaatsvindt richting de verenging van de vorderingen van het kennisprogramma.


Medewerkers bij dit thema

Beleidsadviseur water en klimaat
Beleidsadviseur Waterveiligheid en Crisisbeheersing