Nederland ligt voor een groot deel onder de zeespiegel. Goed waterbeheer is daarom onmisbaar. De waterschappen zorgen in Nederland voor goed regionaal waterbeheer. Ze beschermen het land tegen overstromingen, houden het water schoon en zorgen voor voldoende water. Inwoners betalen hieraan mee via waterschapsbelasting. Dit geld wordt uitsluitend aan regionaal waterbeheer besteed. Hoe ze dat doen verschilt per waterschap. Tijdens de verkiezingen heb je daar invloed op. Dan kun je namelijk kiezen wie er in het algemeen bestuur van het waterschap komt.
Waarom waterschapsverkiezingen?
Waarom stemmen we eigenlijk voor de waterschappen? Water speelt een belangrijke en unieke rol in ons land. Er spelen verschillende belangen op het gebied van waterveiligheid, natuur, recreatie, gezondheid, landbouw en ruimtelijke ordening. Door te stemmen hebben inwoners invloed op de keuzes die het waterschapsbestuur maakt over waterbeheer in hun gebied en het geld dat daarvoor uitgegeven wordt.
Wat valt er te kiezen?
Over welke onderwerpen valt er te kiezen bij de waterschapsverkiezingen? Onafhankelijk van of partij A of partij B wint, de dijken moeten onderhouden worden en het afvalwater gezuiverd. Die taken staan bij geen enkele partij ter discussie. Maar over de manier waaróp dat gebeurt, verschillen de partijen van mening. Moet er bijvoorbeeld meer aandacht naar landbouw of juist naar natuur? En hoe gaan we om met lange periodes van droogte of steeds heviger wordende regenbuien?
In de periode voorafgaand aan de verkiezingen laten de (lokale) politieke partijen via hun campagnes weten waar zij voor staan. Ook zijn er in die periode diverse stemhulpen beschikbaar.
Opkomst bij de waterschapsverkiezingen
In 2008 waren er voor het eerst landelijke waterschapsverkiezingen. Er kon toen door middel van een brief gestemd worden. Voor die tijd werden de verkiezingen per waterschap georganiseerd. Tussen 2008 en 2015 hebben er geen verkiezingen plaatsgevonden. Sinds 2015 worden de waterschapsverkiezingen gelijktijdig met de Provinciale Statenverkiezingen gehouden. De opkomst was toen 43,5% . In 2019 steeg de opkomst naar 51,3%.
Geborgde zetels
De meerderheid van de zetels in het bestuur van een waterschap wordt gekozen door de burgers tijdens de waterschapsverkiezingen. Daarnaast is een aantal zetels gereserveerd voor vertegenwoordigers van de boeren en natuurbeheerders. Op deze vertegenwoordigers kun je niet stemmen. Ze worden aangewezen door de belangenorganisaties van deze groepen. Dat zijn de geborgde zetels. Hoeveel van die geborgde zetels een waterschapsbestuur heeft, bepaalt de provincie.
Er is de afgelopen jaren veel discussie geweest over het afschaffen van de geborgde zetels. In juni 2020 kwamen GroenLinks en D66 met een initiatiefwetsvoorstel voor het afschaffen van de geborgde zetels. In 2022 is hierover een besluit genomen door de minister van Infrastructuur en Waterstaat. De geborgde zetels voor de categorie bedrijven in het waterschapsbestuur worden geschrapt bij deze verkiezingen. De geborgde zetels voor de categorieën boeren en natuurbeheerders blijven bestaan. Verder wordt het aantal geborgde zetels teruggebracht. In de huidige situatie waren dat er 7 tot 9. Dit worden voortaan 4 geborgde zetels per waterschap. Dat betekent dat de categorieën boeren en natuurbeheerders voortaan ‘standaard’ 2 zetels krijgen. Daarnaast komt de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap te vervallen.
> Lees meer over de geborgde zetels
