Steenwegsessie
De Steenwegsessie is een informele bijeenkomst voor waterschapsbestuurders waar de Unie van Waterschappen op laagdrempelige wijze actuele onderwerpen agendeert. Nu ging het onder leiding van dagvoorzitter Gijs Nillessen om het gebruik van artificiële intelligentie (AI). AI-expert Bart Ensink gaf een introductie waarin hij aangaf waar AI nu al in terug te vinden is, hoe het zich gaat ontwikkelen en wat dit betekent voor organisaties. Ensink: “Er is een cultuurverandering nodig om de kansen te kunnen benutten en om bij te blijven in deze snel veranderende wereld.”
Kansengericht
Na deze introductie werden de deelnemers verdeeld in groepjes waarin verschillende vragen werden besproken. Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, trapte de eerste discussieronde af met een betoog over kansengericht omgaan met AI en lichtte daarbij het AI-kompas voor de waterschappen toe. Lokin: “AI staat nog in de kinderschoenen. We zitten in het stadium van de zwart-wit tv en weten zeker dat de ontwikkeling richting kleurentelevisie en meer gaat. We moeten daar nu op anticiperen.”
Efficiëntie
In de discussieronde die volgde deelden de deelnemers hun ideeën over hoe AI de uitvoering van de wettelijke taken van de waterschappen kan verbeteren. In veel groepjes ging het om het efficiënter inrichten van processen door middel van AI. “Een belangrijk instrument om de kostenstijgingen enigszins te kunnen beteugelen en de tariefstijging beperkt te houden,” aldus een deelnemer.
Mensenwerk
In de volgende ronde stond de ethische kant van het gebruik van AI centraal. Joost Klein Entink, beleidsadviseur bij de Unie van Waterschappen, leidde dit onderwerp in: “Als het technisch kan en juridisch mag: moet je het dan ook willen? Wanneer mag AI bijvoorbeeld besluitvorming beïnvloeden?” In verschillende groepjes werd als antwoord op deze vraag verkend waar de grens ligt voor het gebruik van AI. Veel groepjes trokken de conclusie dat het maken van politieke keuzes mensenwerk blijft en dat het gebruik van AI altijd heel transparant moet zijn en met daarbij duidelijk aangegeven welke bronnen als input hebben gediend.
Vervolg AI en waterschappen
Momenteel werkt de Unie van Waterschappen aan een verkenning op het gebied van ethiek en AI. In juli wordt de opbrengst hiervan besproken in de bestuurlijke commissie. Het Rijk heeft daarnaast een handreiking AI gemaakt die ook handvatten biedt voor de waterschappen. De Unie van Waterschappen levert ook binnenkort een impactanalyse over AI-wetgeving voor de waterschappen.
