Samen met boeren, gemeenten en provincies bouwen waterschappen aan een toekomstbestendig platteland.
De waterschappen nemen hierbij verantwoordelijkheid voor een toekomstbestendig watersysteem. Samen met de andere partners moeten we zorgen dat het landgebruik aansluit op deze systemen, op de omgeving en de veranderende weersomstandigheden. Zo kunnen we ook in de toekomst blijven wonen, werken, ondernemen en recreëren in Nederland.
Schoon water is de basis voor alles, van gezonde landbouw tot levendige natuur. De waterschappen kunnen niet in hun eentje zorgen voor een goede waterkwaliteit. Daarom wordt er nauw samengewerkt met boeren, medeoverheden en de industrie om ervoor te zorgen dat er schoon water beschikbaar blijft voor iedereen.
Water en land in balans
De toenemende weersextremen dwingen ons om anders met water om te gaan. Door het landgebruik en gedrag aan te passen aan de grenzen die water en bodem stellen, blijven we in balans met het watersysteem en houden we Nederland veilig en leefbaar. Op die manier komt er ook realistisch toekomstperspectief voor de agrarische sector. Hiervoor moeten we keuzes maken over hoe we de ruimte indelen.
De waterschappen werken samen met lokale gemeenschappen aan een toekomstbestendig platteland en aan meer waterbewustzijn. Ze zetten hierin de eerste stap, geven zelf het goede voorbeeld en bieden oplossingen. Met hun kennis en ervaring dragen ze bij aan een platteland dat klaar is voor de toekomst. Dit doen ze door bij te dragen aan uitvoerbare plannen op de verschillende schaalniveaus: lokaal maatwerk op bedrijfsniveau, gebiedsgericht in samenhang en landelijk met generieke plannen en maatregelen.
Aandachtspunten zijn:
- De doelen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW)
- Landgebruik, grondstofwinning zoals drinkwaterwinning en de zoetwaterbalans in overeenstemming te brengen met het water- en bodemsysteem;
- Scheiden van functies met een onderling strijdig waterbelang;
- Geleidelijke overgangen tussen natuur en landbouw die aansluiten bij de draagkracht van het water- en bodemsysteem.
- Ruimtelijke kansen benutten, door de samenhang tussen stedelijk en landelijk gebied te vergroten.
- Het reserveren van voldoende ruimte voor water, voor o.a. de versterking van waterkeringen, waterbergingen en regionale zoetwatervoorraad.
Toekomstbestendig watersysteem
Nederland heeft een efficiënt watersysteem. Maar door klimaatverandering en het intensieve gebruik van water staat het systeem onder druk. Hierdoor worden niet alleen de kosten hoger, maar nemen ook de risico’s toe van wateroverlast, droogte, vervuiling, verzilting en een teveel aan voedingsstoffen. Dit geldt voor alle sectoren. Om deze risico’s te beperken moeten we nu actie ondernemen. Het doel van de waterschappen is een land waarin de ruimte goed wordt gebruikt en in balans is met wat het water- en bodemsysteem aankan.
Schoon water als basis
De waterschappen nemen verantwoordelijkheid voor het halen van de doelen op het gebied van waterkwaliteit. Waar nodig zetten waterschappen de eigen instrumenten in om deze doelen te halen. Maar ze kunnen het niet alleen. Alleen samen met andere overheden, organisaties, bedrijven en inwoners kan de waterkwaliteit in Nederland echt verbeteren.
Samen met het Rijk, provincies en gebiedspartners brengen de waterschappen daarom het water- en bodemsysteem in kaart. Ze kijken hoe het systeem zich gedraagt bij toekomstige klimaatscenario’s, waar de waterkwaliteit niet goed genoeg is en nog niet voldoet aan de KRW, en waar risico’s ontstaan. Van gemeenten, provincies, het Rijk en gebiedspartners verwachten de waterschappen dat zij bij de ruimtelijke inrichting en het gebruik uitgaan van deze water- en bodemanalyse.
Waterschappen helpen boeren bij een waterbewuste bedrijfsvoering en bij samenwerking op gebiedsniveau, waar water centraal staat. We steunen het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer (DAW) en het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLB). Ook vinden ze het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over het beheer en onderhoud voor de lange termijn.
Natuurvriendelijk beheer
Door oevers en sloten natuurvriendelijk te beheren, maken we het water in Nederland gezonder en versterken we de biodiversiteit waar mogelijk. Een robuuste natuur is een belangrijke voorwaarde voor goed waterbeheer en een goede waterkwaliteit, en dus essentieel voor de veiligheid en leefbaarheid van Nederland. Omdat de (grond)watersystemen binnen en buiten natuurgebieden met elkaar verbonden zijn, zetten waterschappen in op geleidelijke overgangen tussen natuur en landbouw. Hier willen ze samen met partners gebiedsgericht en in samenhang aan werken.
Randvoorwaarden effectieve rol waterschappen
Rijksbeleid wordt pas echt uitvoerbaar en begrijpelijk als het Rijk en decentrale overheden samen aan de ontwerptafel zitten. Alleen samen kunnen we zorgen voor een schoon en klimaatbestendig watersysteem. Waterschappen kennen de knelpunten en hebben een duidelijke visie op de toekomst. Daarom is het essentieel dat waterschappen vroegtijdig worden betrokken bij de ontwikkeling van zowel landelijke als regionale beleidsplannen.
Voor een realistisch toekomstperspectief voor het platteland is er bovendien langjarige zekerheid en financiering nodig voor boeren en terreinbeheerders. Voor financiering van diensten die door agrariërs worden uitgevoerd om waterbeheer en waterkwaliteit te verbeteren, zijn waterschappen bereid bij te dragen.
Visie waterschappen op toekomst platteland
De waterschappen delen hun toekomstvisie voor het platteland in het visiedocument ‘Samenwerken aan een toekomstbestendig platteland – Voorstellen van de waterschappen voor het landelijk gebied’. Ze laten hierin hun plannen zien en reiken medeoverheden, boeren en andere terreineigenaren de hand om samen te werken. En zo snel stappen te zetten op weg naar een landelijk gebied mét toekomstperspectief. In november 2024 overhandigden ze het visiedocument aan minister Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.
> Download de visie Samenwerken aan een toekomstbestendig platteland