Waterbodembeleid en baggeren

Om ervoor te zorgen dat rivieren en sloten goed blijven doorstromen, verwijderen de waterschappen bagger van de waterbodem.
Standpunt:

Vervuilingen die in de bagger terechtkomen mogen zich niet verder kunnen verspreiden.

Dat vinden de waterschappen belangrijk. Nog belangrijker vinden de waterschappen dat er geen vervuilingen in de bagger terechtkomen. Daarom pleiten ze voor een aanpak van vervuilingen aan de bron. Waterschappen willen bagger die schoon genoeg is om te hergebruiken zo dicht mogelijk bij de plaats van vrijkomen een nieuwe bestemming geven, bijvoorbeeld door deze terug te zetten op de kant.

Bagger op de bodem

Bagger is het slib dat ontstaat doordat plantenresten, bodemmateriaal en bladeren zich vastzetten op de bodem van rivieren en sloten. Om ervoor te zorgen dat de sloot of rivier goed kan blijven doorstromen, moet bagger eens in de zoveel tijd weggehaald worden. Dit noemen we baggeren.

De waterschappen kunnen meerdere doelen hebben bij het baggeren. Zo moeten de waterwegen onderhouden worden zodat het scheepvaartverkeer of de capaciteit van het afvoeren van water niet gehinderd wordt. Ook kan baggeren nodig zijn wanneer de bodem is verontreinigd of wanneer er een tekort aan zuurstof in het water ontstaat. Door te baggeren blijft het water zuurstofrijk, schoon en op de juiste diepte.

Wie baggert wat?

Hoewel de waterschappen veel baggerwerkzaamheden op zich nemen, ligt de verantwoordelijkheid voor het onderhoud aan de kleinere watergangen in Nederland bij de eigenaren van aangrenzende percelen. Dit kunnen particulieren zijn, maar ook gemeenten, stichtingen of andere organisaties. Wie verantwoordelijk is, staat in de Legger Oppervlaktewateren van het waterschap van het desbetreffende gebied.

Als een perceeleigenaar zelf verantwoordelijk is voor het onderhoud van de sloot en oevers, moet hij of zij regelmatig de sloot baggeren. De beste periode voor baggerwerk is van 15 juli tot 1 november. Het is ook mogelijk buiten deze periode te baggeren, maar dan moet er extra rekening gehouden worden met de aanwezigheid van planten en dieren.

Waterschappen aan het werk

Wanneer de waterschappen baggeren, kunnen zij dat op verschillende manieren doen: mechanisch of hydraulisch. Bij mechanisch baggeren schept een kraan of graafmachine bagger uit de watergang en wordt de bagger op het naastgelegen perceel verspreid. Als daar geen ruimte voor is of de kwaliteit van de bagger te slecht is, wordt de bagger afgevoerd. Bij hydraulisch baggeren gebruiken we baggerschepen die de bagger lossnijden en opzuigen. Via een leiding wordt de bagger dan naar de kant gepompt of afgevoerd.

Negatieve effecten beperken

Tijdens het onderhoud kunnen negatieve effecten op de korte termijn niet altijd worden voorkomen. Daarom nemen de waterschappen verschillende maatregelen om de negatieve effecten zoveel mogelijk te beperken. Zo worden baggerwerkzaamheden gepland om het broedseizoen en andere bijzondere omstandigheden zoals hitte en kou heen. Eventuele nadelige effecten op de ecologie worden zo tot een minimum beperkt.

De waterschappen zoeken naar steeds milieuvriendelijkere technieken om te baggeren. Ook onderzoeken we de waterbodem om een goede waterkwaliteit te kunnen waarborgen. Zo worden de uitstoot van CO2 en de verspreiding van verontreinigingen steeds verder beperkt.

Wat doet de Unie van Waterschappen?

De Unie van Waterschappen legt de verbinding tussen nationale ontwikkelingen op het gebied van waterbodems en baggeren en de regionale praktijk. De Unie zorgt dat ervaringen uit de waterschapspraktijk worden gedeeld met andere partijen en met andere waterschappen. Daarnaast denkt de Unie samen met de waterschappen mee met de ontwikkeling van nationaal beleid op het gebied van waterbodems en baggeren.

Om dit mogelijk te maken onderhoudt de Unie nauw contact met alle waterschappen, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Ook zorgt de Unie voor een goed netwerk met relevante actoren.


Medewerkers bij dit thema

Beleidsadviseur Waterbeleid Bodem