Als mensen zijn we geneigd om een lineair toekomstbeeld aan te houden. We denken over de toekomst op basis van hoe het vandaag is. Cramer haalde als voorbeeld IBM-baas Thomas Watson aan, die in 1943 meende dat er in de wereld maar plaats zou zijn voor 5 computers. Daarom is volgens haar verbeeldingskracht belangrijk als we over de toekomst nadenken.
Tussenruimte nemen
Hoe word je vaardig in toekomstdenken? Om goed na te kunnen denken, hebben we volgens Cramer behoefte aan ’tussenruimte’. Daarin neem je de tijd om je oordeel uit te stellen, om nog even niet te weten hoe iets in elkaar zit. “Die ruimte zouden we vaker moeten nemen”, zei Cramer. “Deze tussenruimte inspireert tot nieuwe inzichten.”
Naar buiten kijken
Via een online enquête vroeg zij de online aanwezigen wat hun beste tip was om die tussenruimte te creëren. Er kwamen veel suggesties terug: wandelen, een college volgen in een ander vakgebied, naar buiten kijken of zelfs verstelwerk doen.
Rust en stilte
De tweede vraag die Cramer stelde was: welke mindset heb je nodig om over de toekomst na te denken? De wereld verandert zo snel, hoe kun je daarin meegaan? Stel eerst de vraag: moet je wel meedoen met die snelheid? Volgens haar is er meer rust en stilte nodig. Bijvoorbeeld door het nemen van een ’tech shabbat’: iedere week 1 dag offline. “En laten we, net als Eisenhower, onderscheid maken tussen belangrijke en urgente taken. Zet de ruis uit die je afleidt om na te denken over wat er echt toe doet.”
Geweldloze communicatie
Cramer bepleitte verder geweldloze communicatie in het denken over de toekomst. “Er wordt veel gepolariseerd, en dat drijft mensen uit elkaar. Wees benieuwd naar de ander. In onze Westerse wereld moeten we altijd meteen een mening klaar hebben. Maar stel je aannames gewoon eens uit.”
Samengevat
De 3 belangrijkste punten van haar betoog vatte Cramer als volgt samen:
- Leer zien wat je aannames zijn. En probeer een lineair toekomstbeeld te voorkomen door uit je bubbel te stappen.
- Stel jezelf continu de vraag wat ertoe doet en zoek manieren om er gestalte aan te geven.
- Cultiveer het ongemak, stel de vragen die nodig zijn en doe dat zo compassievol mogelijk.
> Bekijk hier de hele rede van Tessa Cramer
Tessa Cramer (PhD) is lector Designing the future bij Fontys.
