Januari: hoogwater
Het jaar begon nat en stormachtig: de eerste dagen van januari raasde storm Henk over Nederland. De waterschappen namen voorbereidende maatregelen. Grote wateroverlast bleef uit. Door de overvolle sloten en rivieren en het verwachte hoogwater was er veel werk aan de winkel voor de waterschappen.
Februari: waterinnovaties en ‘goed gefundeerd’
Begin februari 2024 vond het Waterinnovatiefestival plaats in de Werkspoorkathedraal in Utrecht. Tijdens het festival werden de winnaars van de Waterinnovatieprijs 2023/’24 bekendgemaakt. Lees de terugblik op het Waterinnovatiefestival en bekijk de aftermovie.
Eind februari bood de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli) het rapport ‘Goed gefundeerd’ aan aan toenmalig ministers Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken), Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof). Het rapport gaat in op schadeherstel bij funderingsschade en op het voorkomen van ergere schade. De waterschappen pleiten ervoor om water en bodem sturend te maken voor de ruimte en zo grotere problemen in de toekomst te beperken. Lees meer over het adviesrapport van het Rli
Maart: water in actie en tien jaar HWBP
Op maandag 18 maart presenteerden de waterschappen en drinkwaterbedrijven hun actieprogramma ‘Water in actie’. Ze roepen hierin het nieuwe kabinet op samen met hen aan de slag te gaan met het beschermen van de (drink)watervoorraden en de zorg voor voldoende ruimte voor water.
Eind maart vierden de dijkwerkers feest: het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) bestond tien jaar. De 21 waterschappen werken hierin samen met Rijkswaterstaat aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Ruim duizend dijkwerkers inspireerden elkaar tijdens de jaarlijkse Dijkwerkersdag op 28 maart.
April: nieuw belastingstelsel
In april nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor aanpassing van het belastingstelsel aan. De waterschappen reageerden verheugd op dit bericht. Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Dit is een hele mooie stap. Het zal leiden tot meer draagvlak voor de waterschapsbelastingen en tot goed uitlegbare tarieven.”
Mei: hoofdlijnenakkoord en nog meer nattigheid
Half mei presenteerden PVV, VVD, NSC en BBB hun hoofdlijkenakkoord . De waterschappen waardeerden hierin de aandacht voor veilige dijken en de beschikbaarheid van zoetwater. Dat geldt ook voor het belang van water en bodem bij het bouwen van nieuwe woningen.
De tweede helft van mei was bijzonder nat. De waterschappen waren voorbereid op het opvangen van het vele water, waardoor grote overlast uitbleef. Ook in onze buurlanden viel eind mei en begin juni veel regen, dat met name in het zuiden van Duitsland tot grote wateroverlast leidde. Het water stroomde via de Rijn naar Nederland, wat begin juni voor een nieuwe piek zorgde.
Juni: waterevenementen
De maand juni stond in het teken van de eerste Watertop en het eerste Waterschapscongres. De ‘oogst’ van de Watertop 2024 werd verzameld in het document ‘Water en bodem sturend, hoe dan?’. Het Waterschapscongres is de opvolger van de traditionele Bestuurdersdag en de Waterschapsdag, en speciaal voor algemeen en dagelijks bestuursleden, de directie, voorzitters en secretaris-directeuren van de waterschappen. Centraal stond het thema ‘Uitdagender dan ooit’.
Juli: deskundigen over waterkwaliteit
In juli was er in de Eerste Kamer een deskundigenbijeenkomst over de waterkwaliteit in Nederland. Namens de waterschappen ging Sander Mager, vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen, hierover in gesprek met de Kamerleden. Het is voor het eerst dat de Eerste Kamer op deze manier uitgebreid aandacht besteedt aan dit urgente thema.
Augustus: Waterkracht
Nog een feestelijk moment: in augustus ging het nieuwe platform Waterkracht live. Het is de opvolger van het vertrouwde magazine Het Waterschap, dat de Unie van Waterschappen al jaren uitgeeft. Het nieuwe Waterkracht is in een nieuw jasje en nieuwe vorm gestoken. Op Waterkracht.net is het magazine online in een nieuwe vorm te lezen.
September: waterkwaliteitsdoelen en gebiedsgerichte aanpak in gedrang
Begin september werd duidelijk dat het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) stopt. Dit heeft directe gevolgen voor het werk van de waterschappen. De waterschappen benadrukten dat ze zich blijven inzetten om met een gebiedsgerichte aanpak de doelen voor onder andere de waterkwaliteit te halen.
Verder bleek in september uit onderzoek dat het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) heeft uitgevoerd dat de waterkwaliteitsdoelen in gedrang komen door stikstofregels en gebrek aan emissieloos materieel. Voor 40 procent van de projecten van waterschappen om de waterkwaliteit te verbeteren is er emissieloos materieel nodig voor een stikstofvergunning. Maar dit materieel is de komende jaren nog onvoldoende voorhanden.
Oktober: water en bodem sturend
Op 22 oktober hebben de ministers van Infrastructuur en Waterstaat en van Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening samen een brief gestuurd naar de Tweede Kamer over het principe van ‘water en bodem sturend’ voor ruimtelijke plannen. In de brief geven de bewindspersonen aan dat het belangrijk is om rekening te houden met water en bodem bij bouwplannen, en dat dit geen belemmerend effect hoeft te hebben op de woningbouwopgave.
November: netcongestie, Richtlijn afvalwater en een brandbrief
De maand november was een drukke voor de waterschappen. Begin november werd de eerste sectordeal netcongestie tussen Rijk, waterschappen en netbeheerders getekend. Ze maakten hiermee afspraken om te zorgen dat zowel waterschappen als netbeheerders hun werk kunnen blijven uitvoeren, ondanks een groeiende elektriciteitsvraag.
De herziening van de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater werd op 5 november van dit jaar definitief, na instemming in de Raad van de Europese Unie. De herziene richtlijn omvat een pakket aan maatregelen dat moet leiden tot een betere bescherming van de waterkwaliteit en de volksgezondheid in Nederland en Europa. Vicevoorzitter Sander Mager noemde het een belangrijke stok achter de deur.
De Unie van Waterschappen stuurde ook deze maand namens Nederlandse waterschappen een brandbrief aan minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat. De waterschappen roepen hierin op tot hardere aanpak van de aanwezigheid en verspreiding van PFAS in het milieu, en pleiten voor een totaalverbod op PFAS.
Eind november debatteerde de vaste Tweede Kamercommissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp over de begroting voor 2025. Voorafgaand aan het debat gingen diverse Kamerleden in gesprek met de waterschappen en drinkwaterbedrijven over het belang van watermanagement als een van de speerpunten in het buitenlandse handels- en ontwikkelingsbeleid.
December: investeren in dijkversterking en een nieuwe voorzitter
In december bleek opnieuw dat de waterschappen topprioriteit blijven geven aan het op koers houden van dijkversterkingen in Nederland om inwoners, onroerend goed, infrastructuur en onze economie te beschermen. De 21 waterschappen lieten weten € 1,25 miljard extra te willen investeren in dijkversterkingen van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Deze extra bijdrage komt bovenop de bijna € 1,6 miljard die de waterschappen met de huidige wettelijke afspraken in de periode van 2030 tot 2036 al beschikbaar stellen.
Tot slot werd de benoeming van Jeroen Haan benoemd als nieuwe voorzitter van de Unie van Waterschappen bekend. Hij volgt per 1 januari 2025 Rogier van der Sande op, die zes jaar voorzitter is geweest. Jeroen Haan is dijkgraaf van het hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en was de afgelopen drie jaar al actief als bestuurslid van de Unie van Waterschappen. Daarnaast zijn Luzette Kroon en Vincent Lokin herbenoemd als bestuursleden.
