De bijeenkomst is onderdeel van de behandeling van het wetsvoorstel Geborgde zetels in de Eerste Kamer en loopt parallel aan de schriftelijke behandeling.
Gewijzigd voorstel sluit aan bij advies
Jan Boelhouwer, oud-voorzitter Adviescommissie geborgde zetels, vertelde dat de commissie destijds adviseerde om de geborgde zetels af te schaffen. Het gewijzigde wetsvoorstel sluit aan bij dat advies. De commissie vond immers dat als besloten zou worden de geborgde zetels toch te handhaven, dit alleen zou moeten gelden voor de groepen ongebouwd en natuurterreinen. De commissie had ook nog een ander advies: laat de waterschapsbesturen bestaan uit een vast aantal van 30 zetels. Dit advies hebben de initiatiefnemers niet verwerkt in hun wetsvoorstel.
‘Slecht politiek compromis’
Een wettelijk wangedrocht. Zo noemde Douwe Jan Elzinga, emeritus hoogleraar Staatsrecht van de Rijksuniversiteit Groningen, het gewijzigde wetsvoorstel. Het voorstel draagt alle kenmerken van een slecht politiek compromis met als gevolg een niet-consistent waterschapsbestel, zo vond hij. Hij adviseerde de Eerste Kamer daarom het huidige voorstel aan te houden of te verwerpen.
Internationaal perspectief
Hans Vollaard, hoofddocent politicologie van de Universiteit Utrecht, bracht het internationale perspectief in. Hoe zit het met gereserveerde zetels bij vertegenwoordigende lichamen elders in de wereld? Vaak is dat om een bepaalde minderheid van vertegenwoordiging daarin te verzekeren. Vanuit het doel van minderheidsbescherming zouden alleen voor natuurterreinbeheerders gereserveerde zetels verdedigbaar zijn. Volgens Vollaard kunnen bedrijven qua aantallen op eigen kracht gekozen worden in waterschapsbesturen. Ook agrariërs hebben laten zien dat ze buiten de geborgde zetels om in het algemeen bestuur gekozen kunnen worden.
Bedrijfsleven
Annet van der Hoek, dagelijks bestuurder van Wetterskip Fryslân, stelde een uitspraak van de Adviescommissie geborgde zetels ter discussie. De commissie zei dat het bedrijfsleven een ‘nauwelijks relevante grondpositie bij waterprojecten’ heeft. Maar bedrijventerreinen zijn ook gebaat bij een juist waterpeil of goede afwatering bij regenval. Verder vond ze dat het niet klopt dat het waterschap geen invloed zou hebben op de lasten die bedrijven moeten betalen voor de zuiveringsheffing. Dit is wel degelijk het geval. In de praktijk hanteren waterschappen heel verschillende tarieven.
Geen uitstel
Hans Middendorp, Adviseur Waterveiligheid, sprak namens de Algemene Waterschapspartij maar tijdens de bijeenkomst ook namens Water Natuurlijk. Hij zei te kunnen leven met het gewijzigde wetsvoorstel. Hij drong aan op niet verder uitstel. Terugsturen van het wetsvoorstel betekent weer 4 jaar discussie. Bovendien duurt de ondemocratische kant van het waterschap dan ook weer 4 jaar.
Huishoudens
Van de Vereniging Eigen Huis was Karsten Klein aanwezig. Hij bracht naar voren dat huishoudens zo’n 80 procent van de totale watersysteemheffing betalen, maar geen geborgde zetels hebben. Vereniging Eigen Huis is daarom voorstander van afschaffing van de geborgde zetels. Inwoners hebben grote belangen, bijvoorbeeld door funderingsschade door de droogte. Maar ze hebben geen inspraak.
Vragen en opmerkingen
Na de bijdragen van de deskundigen konden de senatoren vragen stellen en opmerkingen maken. Zo vroeg Ilse Bezaan (PVV) hoe het zit met de bijdrage van bedrijven als de bedrijven geen geborgde zetels meer hebben. Diederik van Dijk (SGP) en Joop Atsma (CDA) willen dat de Raad van State over het gewijzigde wetsvoorstel voorlichting geeft. En Henk Pijlman (D66) vond het al een grote stap als de geborgden straks niet meer in het Dagelijks Bestuur zitten.
Raad van State
Later op de dag besloot de Eerste Kamer een voorlichting te vragen aan de Raad van State over het gewijzigde voorstel. Ook komt er een tweede schriftelijke ronde op 4 oktober. Hierin kunnen de senatoren vragen stellen aan de indieners en aan de regering. De plenaire behandeling van de Eerste Kamer staat voorlopig gepland op 8 november.
> Meer informatie op de website van de Eerste Kamer
