Bestuurlijke doelen
Dat is gebeurd in lijn met de door de waterschappen bestuurlijk vastgestelde doelen. Zoals klimaatneutrale en circulaire GWW in 2030, klimaatneutrale waterschappen in 2035 en circulaire waterschappen in 2050.
Producten voor 5 waterschapsassets
Hiermee sturen de waterschappen aan op het klimaatneutraal en circulair werken in infraprojecten. Daarbij staat de reductie van emissies en het verminderen van de (milieu)impact van de gebruikte materialen voorop. Het KCAO-proces heeft geleid tot producten voor: poldergemalen, oeverconstructies, waterkeringen, rwzi’s en transportleidingen.
Gebruik van de KCAO-producten draagt bij aan betrouwbaar en volhoudbaar (water)beheer. Ook zorgt het ervoor dat waterschappen op een vergelijkbare manier werken. Dat is belangrijk omdat daarmee een meer kostenefficiënte transitie naar een duurzamere toekomst gemaakt kan worden. Tegelijk wordt ook een herkenbare aanpak voor de marktpartijen gehanteerd.
1. Poldergemalen
De werkgroep Poldergemalen heeft een handreiking uitgewerkt met concrete handvatten en processtappen, waarmee waterschappen klimaatneutrale en circulaire gemalen kunnen realiseren in de praktijk. Dit onder begeleiding van de ingenieursbureaus Tauw en Arcadis. De handreiking werkt van groot naar klein detailniveau. Eerst is stilgestaan bij de kansen op het gebied van duurzaamheid door middel van het Ambitieweb. Vervolgens wordt ingegaan op de gebiedsgerichte aanpak: Is er wel een nieuw gemaal nodig, of is er wellicht voldoende restcapaciteit in het watersysteem? Tenslotte wordt ingegaan op het gemaal zelf. Door de leidraad heen staan praktische voorbeelden en casussen uit de praktijk.
> Ga naar de KCAO-handreiking Poldergemalen + bijbehorende presentatie
2. Rwzi’s
De werkgroep rwzi’s heeft in de handreiking 4 vragen beantwoord (i) waar staan we nu (ii) wat is er nodig (iii) hoe ziet de transitie eruit en (iv) hoe doe je dat dan? Dit onder begeleiding van de ingenieursbureaus Witteveen en Bos en RoyalHaskoningDHV. Daarbij is gebruik gemaakt van het Markttransformatiemodel. Achterin de handreiking staan verschillende circulaire voorbeelden die worden toegelicht door de aannemers die aanwezig waren op de marktdag van de werkgroep rwzi’s. Ten slotte zijn er in de handreiking aanbevelingen opgenomen voor het vervolg.
> Ga naar de KCAO-rapportage Rwzi’s
3. Oeverconstructies
Sweco en Antea Group hebben met de werkgroep Oeverconstructies een beslisboom uitgewerkt. Deze beslisboom helpt om per fase van het assetmanagement (beheer, demontage, initiatief, project, aanbesteding en realisatie), de goede keuzes voor klimaat en circulariteit te maken. Dit op basis van een aantal eenvoudige vragen. Daarnaast is een inspiratiebundel gemaakt met sprekende voorbeelden, voorzien van schetstekeningen en een toelichting.
4. Waterkeringen
De werkgroep Waterkeringen heeft, onder begeleiding van Fugro en WSP, onderzocht wat er nog nodig is om te komen tot klimaatneutrale en circulaire waterkeringen. Er gebeurt immers al veel binnen het HWBP. In het verslag van de werkgroep staan observaties en aanbevelingen. Het verslag beschrijft ook enkele praktijkvoorbeelden.
> Ga naar de KCAO-producten Waterkeringen (verslag en aanbevelingen + presentatie)
5. Transportleidingen
Deze werkgroep analyseerde onder begeleiding van Aveco de Bondt de milieu-impact (MKI en CO2-emissie) gedurende de totale levensduur van transportleidingen van verschillende materialen. Daarnaast is gekeken naar het verschil tussen relinen en vervangen van leidingen en tussen aanleg via open-sleuf en gestuurde boring.
> Ga naar de KCAO-transportleidingen (Verslag en aanbevelingen)
Vergelijkbare producten
Bovenstaande KCAO-producten kennen ook interessante vergelijkbare producten. Zo is er de Marktvisie en Inkoopstrategie Duurzaam Baggeren (oktober 2023), de Marktvisie en Inkoopstrategie voor Polymeren (juni 2022) en de KCI-transitiepaden vanuit het programma ‘Naar klimaatneutrale en circulaire infra’. Hierin is veel aandacht voor emissieloos bouwmaterieel, wegverhardingen, kunstwerken en kustlijnzorg & vaargeulonderhoud. Stuk voor stuk producten met een zelfde praktische detailniveau als de KCAO-producten.
Werkgroep Materialenpaspoorten
In de Werkgroep Materialenpaspoorten is kennis van bestaande materialenpaspoorten uitgewisseld. Ook zijn randvoorwaarden geanalyseerd en is onderzocht hoe de aansluiting bij landelijke standaarden en richtlijnen kan worden gemaakt.
Een materialenpaspoort helpt de waterschappen om:
- de mate van circulariteit en klimaatneutraliteit van objecten vast te leggen en te monitoren;
- waterschapsobjecten en het bijbehorende assetmanagement te verduurzamen;
- het bewustzijn in de organisatie en projecten te vergroten voor wat betreft het materialengebruik en hergebruiksmogelijkheden.
Dit rapport levert een aantal belangrijke resultaten zoals: een programma van eisen, een analyse van bestaande materialenpaspoorten binnen de waterschappen, een decompositie van objecten en een Informatie Leveringsspecificatie die waterschappen kunnen gebruiken voor de uitvraag van een materialenpaspoort aan de markt. De werkgroep motiveert de waterschappen om met deze eerste resultaten aan de slag te gaan en ervaring op te doen met materialenpaspoorten. Het advies van de werkgroep is om geen eigen materialenpaspoort te ontwikkelen, maar gebruik te maken van bestaande voorbeelden en de aanbevelingen uit de rapportage.
> Bekijk de Rapportage Materialenpaspoort Unie van Waterschappen
Hoe verder
De eerste resultaten en producten uit het KCAO-traject zijn gereed, maar er zijn nog flinke stappen te zetten om in 2030 alle infraproject klimaatneutraal en circulair te maken. De werkgroepen krijgen daarom een vervolg in de vorm een Community of Practice (CoP) per waterschapsasset. In deze CoP’s kunnen waterschappen ervaringen delen van het toepassen van de opgeleverde producten en samen verder werken. Op deze manier worden de opgeleverde producten steeds geactualiseerd en doorontwikkeld. De Unie van Waterschappen werkt ondertussen aan een voorstel voor vervolg.