Categorie: Taskforce Herijking Afvalstoffen

Grondstoffen uit rioolwater krijgen nog te vaak stempel ‘afval’

7 november 2022

Waterschappen mogen voortaan de grondstof struviet die ze terugwinnen uit rioolwater leveren aan kunstmestfabrikanten. Dat is goed nieuws en een doorbraak, vinden de waterschappen. Maar de procedure om die bevestiging te krijgen heeft jaren geduurd. En er zijn nog veel meer grondstoffen te winnen uit rioolwater.



Waterschappen winnen fosfaat terug uit rioolwater in de vorm van struviet. Het is een kostbare en schaarse stof, die weinig voorkomt in de natuur en nodig is voor planten om te groeien. Er kunnen ook chemische producten van worden gemaakt. Toch was het tot nu toe heel lastig om het struviet op de markt te brengen. Dat komt omdat een stof die wordt teruggewonnen uit rioolwater in eerste instantie het stempel ‘afval’ heeft. Het heeft jaren geduurd om van de overheid een bevestiging te krijgen dat struviet geen afvalstof is.

Enorme potentie

Sander Mager, bestuurder bij de Unie van Waterschappen: “Dat waterschappen struviet uit rioolwater nu op de markt kunnen brengen is bijzonder goed nieuws. Voor een circulaire en duurzame toekomst is het van groot belang dat we de waardevolle grondstoffen die we uit het rioolwater halen kunnen hergebruiken. De aanvraag voor struviet duurde echter jaren, terwijl er nog vele andere grondstoffen zijn die we zouden kunnen leveren aan de markt. Er is een enorme potentie, en waterschappen winnen al 18 verschillende grondstoffen terug uit rioolwater. Zoals bioplastics, vetzuren, Kaumera en biomassa. Een hoger tempo is noodzakelijk om de doelen van het programma ‘Nederland circulair in 2050’ te halen.”

Rechtsoordeel

De waterschappen vroegen al in 2015 aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om een einde-afvalregeling voor teruggewonnen stoffen uit rioolwater. Er is toen gestart met een zogeheten ‘rechtsoordeel’ (niet juridisch bindend advies) voor een concreet voorbeeld. Namelijk de levering van struviet aan kunstmestfabrikant ICL vanuit de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Amsterdam West van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Bij de beoordeling door Rijkswaterstaat bleek er vervolgonderzoek nodig naar pathogenen en medicijnresten. Dit onderzoek is uitgevoerd door Waternet en AquaMinerals, dat voor de waterschappen het struviet naar de markt brengt. Ook voor de rwzi’s van waterschappen Vallei en Veluwe en Aa en Maas die hebben meegedaan aan het onderzoek zijn rechtsoordelen verstrekt. Het traject heeft bijna 6 jaar geduurd.

Meer snelheid

Een Taskforce onder leiding van Winnie Sorgdrager signaleerde in 2019 al dat het vaak lang duurt voordat rechtsoordelen worden afgegeven. Sorgdrager: “Het is goed dat deze rechtsoordelen over struviet nu afgerond zijn. In de toekomst mag wel meer snelheid gemaakt worden. De aankondiging van ministeriële regelingen biedt hoop voor een bredere toepassing maar mogen niet zo lang op zich laten wachten.”

Balans tussen ambities

Sander Mager: “De waterschappen vinden het belangrijk dat mens en milieu worden beschermd tegen risico’s van afvalstoffen. Maar aan de andere kant zijn er de doelen om als Nederland meer circulair te worden. Tussen die verschillende ambities is balans nodig. We vragen als waterschappen daarom om meer regie vanuit het Rijk op de transitie naar een circulaire economie. Dat helpt de waterschappen om ook een bijdrage te leveren. Als we alle mogelijkheden alleen maar van geval tot geval en grondstof voor grondstof blijven beschouwen, dan missen we veel kansen om impact te realiseren in de transitie naar een circulaire economie.”

Waterschappen: circulaire toepassingen belemmerd door wet- en regelgeving

12 februari 2021

Op 18 februari staat een schriftelijk overleg gepland over de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De waterschappen hebben Kamerleden laten weten wat ze vinden van dit rapport.



Want ook voor de waterschappen is de circulaire economie belangrijk. Met een circulaire economie willen ze klimaatverandering tegengaan en de biodiversiteit bevorderen. Daarvoor geven ze als decentrale overheden het goede voorbeeld aan burgers en bedrijven.

Duurzame slibeindverwerking

Het PBL schrijft in het rapport onder meer dat intensivering van beleid noodzakelijk is. De waterschappen herkennen dat. Ze merken dat circulaire toepassingen worden belemmerd door wet- en regelgeving. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling naar een meer duurzame slibeindverwerking. Daarom vragen de waterschappen aan het demissionaire kabinet om snel iets te doen met de uitkomsten van de Taskforce Herijking Afvalstoffen. Er moet werk worden gemaakt van de daarin genoemde aanbevelingen.

Rolverdeling

Daarnaast vindt het PBL dat een duidelijke rolverdeling noodzakelijk is in de ontwikkeling naar een circulaire economie. De waterschappen zijn het daar helemaal mee eens. Ze leveren nu al een actieve bijdrage in de regi-onale samenwerking. Allereerst als leverancier van secundaire grondstoffen uit afvalwater (bijvoorbeeld energie, water, fosfaat en cellulose) en watersysteem (biomassa). Maar daarnaast ook als initiatiefnemer van circulaire initiatieven en innovaties en als belangrijke opdrachtgever in de Duurzaam Grond-, Weg- en Waterbouw(GWW)-sector.

Lees de hele inbreng van de waterschappen

Waterschappen willen meer snelheid in opheffen belemmeringen afvalwetgeving

27 november 2020

Op 2 december spreekt de Tweede Kamer over circulaire economie. De Unie van Waterschappen heeft de Kamerleden een aantal aandachtspunten meegegeven.



In oktober 2019 bracht de Taskforce Herijking Afvalstoffen advies uit over oplossingsrichtingen voor het wegnemen van belemmeringen in de afvalwetgeving voor de circulaire economie. Overheden en bedrijven lopen tegen afvalwet- en regelgeving aan die stamt uit de jaren 70. Toen ging men nog uit van de gedachte dat een product een afvalstof zou worden. Na het advies van de taskforce is het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) gestart met 2 onderzoeken.

Samenhang afval- en productregelgeving

Het eerste onderzoek richt zich op de samenhang tussen afvalregelgeving en productregelgeving. Dit onderzoek is belangrijk voor waterschappen die grondstoffen uit het afvalwater kunnen halen. Onderdeel van het onderzoek is een omschrijving van het beschikbare instrumentarium van productregelgeving, handreikingen en rechtsoordelen.

Afvalstof of niet?

Individuele bedrijven kunnen bij het ministerie van IenW een rechtsoordeel vragen over de vraag of er sprake is van een afvalstof of niet. Zo’n oordeel heeft een ondersteunend karakter. Het is daarmee een niet-juridisch bindend hulpmiddel bij de toepassing van de regelgeving waar geen bezwaar en beroep tegen open staat. De waterschappen merken dat de rechtsoordelen erg lang duren.

Experimenteerruimte

Het tweede onderzoek richt zich op experimenteerruimte voor een circulaire economie. Dit onderzoek moet duidelijkheid bieden in de huidige mogelijkheden voor experimenten. Ook moet het onderzoek knelpunten in kaart brengen en suggesties doen voor verbeteringen. De waterschappen wijzen erop dat er door de taskforce al veel informatie is verzameld. Experimenteren is de weg naar succes!

Verkenningen eind 2020 klaar

De verwachting is dat de resultaten van de 2 onderzoeken eind dit jaar klaar zijn. De waterschappen vinden dat wel heel lang duren, na het advies van de Taskforce Herijking Afvalstoffen in oktober 2019. Daarnaast zijn inzet en conclusies onduidelijk. En dat terwijl de weg naar de circulaire economie juist om concrete actiegerichtheid vraagt.

> Lees de hele inbreng