Op dinsdag 12 maart heeft een brede coalitie van Europese belangenorganisaties een brief gestuurd naar de Europese Commissie. Ze spreken hierin hun teleurstelling uit over het uitstellen van het Water Resilience Initiative (WRI). Ook de waterschappen en drinkwaterbedrijven onderstrepen de boodschap dat waterbeschikbaarheid hoger op de Europese agenda hoort te staan.
Brede coalitie
Organisaties vanuit het bedrijfsleven, de watersector, de wetenschap en agrarische sector ondertekenden de brief. Naast de Europese koepels waar de Unie van Waterschappen lid van is, zoals EurEau, Water Europe en SGI Europe, zijn dat bijvoorbeeld Copa Cogeca (agrarische sector) en AmCham (bedrijfsleven) en Danks Industrie.
Waterweerbaarheid versterken
Het WRI zou eigenlijk op 12 maart worden gelanceerd, maar is van de politieke agenda geschrapt. Het initiatief had als doel om de waterweerbaarheid in de Europese Unie (EU) te versterken. Bijvoorbeeld door grensoverstijgende samenwerking tussen Europese lidstaten op het gebied van waterbeschikbaarheid te stimuleren. En door de transitie van het watersysteem, om de gevolgen van weersextremen beter op te kunnen vangen, hoger op de Brusselse agenda te plaatsen.
Grensoverstijgende oplossingen
De waterschappen ondersteunen het versturen van de brief. De Rijn, Maas, Schelde en Eems monden uit in Nederland. Dat betekent dat ontwikkelingen in de landen waar deze rivieren doorheen stromen van invloed zijn op de waterkwaliteit en -kwantiteit in Nederland. Dit vraagt om grensoverstijgende oplossingen. Met de uitvoering van de Green Deal heeft de EU in de afgelopen vijf jaar al een poging gedaan om het milieu, inclusief water en bodem, beter te beschermen. Maar de waterschappen en drinkwaterbedrijven merken dat dit nog niet voldoende is.
Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Water moet hoger op de Europese politieke agenda om recht te doen aan de urgentie en het integrale en grensoverstijgende karakter. Vooralsnog richt de EU zich voornamelijk op waterkwaliteit met de Kaderrichtlijn Water. Terwijl toenemend extreem weer ook steeds meer impact heeft op de waterbeschikbaarheid en leefbaarheid in Europa.”
Waterweerbaar Europa
Op Europees niveau is actie nodig om de toekomst van het watersysteem en drinkwatervoorziening in Europa te garanderen. Een transitie van het waterbeheer en het beter vasthouden van water zullen de duurzame inpassing van de drinkwatervoorziening op langere termijn vergemakkelijken. “Europa moet waterweerbaar worden”, aldus Kroon. “Werk het WRI alsnog uit in Europees waterbeleid en richt dit voornamelijk op de uitdagingen binnen het thema waterbeschikbaarheid.”
Van 26 t/m 28 februari heeft het EUWMA Young Professionals Event plaatsgevonden in Brussel. Zestien jongeren uit zes verschillende landen en werkzaam bij Europese waterbeheerders kwamen samen om elkaar te ontmoeten, te inspireren en te versterken. Vanuit hun rol in een waterbeherende organisatie zijn ze aangesloten bij de European Union of Water Management Associations (EUWMA).
Deze koepelorganisatie staat voor goed en efficiënt waterbeheer, zowel regionaal, nationaal als in Europa. De organisatie heeft als hoofddoel om samenwerking tussen Europese waterbeheerders te versterken. Dit driedaagse evenement heeft daaraan bijgedragen door jonge mensen werkzaam in die waterwereld samen te brengen. Elke deelnemer heeft verteld over zijn/haar achtergrond, werk, de uitdagingen die daarin voorliggen en de rol die EUWMA daarin zou kunnen pakken.
Aanbevelingen
Gezamenlijk is er daarvoor een lijst met aanbevelingen opgesteld. Zo vinden de Young Professionals dat de focus van de koepelorganisatie meer zou kunnen komen te liggen op het verzamelen en delen van kennis, best practices, positiepapers, know-how, zienswijzen en informatie uit het werkveld; wat werkt waar en waarom? Daarnaast pleiten ze voor het vaker samenbrengen van Europese waterbeheerders; met online trainingen of workshops, excursies en evenementen zoals EUWMA Young Professionals Event.
Tijdens dit evenement waren vijf sprekers aanwezig:
Luzette Kroon, Lid Algemene vergadering EUWMA, portefeuillehouder Internationaal & Innovatie Unie van Waterschappen, dijkgraaf Wetterskip Fryslân
Li An Phoa, oprichter van Drinkable Rivers
Sébastien Mouret, beleidsadviseur bij koepelorganisatie EurEau
Bart Millenaar, beleidsadviseur voor Europarlementariër Jan Huitema en kandidaat Europarlementariër namens de VVD (nr. 7)
Bram van den Groenendaal, beleidsadviseur voor Europarlementariër Bas Eickhout
De sprekers hebben de aanwezigen op geheel eigen wijze weten te inspireren tot meer leren van elkaar en meer samenwerking. Dit Young Professionals event was dan ook geen eenmalige ontmoeting, maar de start van een meer uitgebreide samenwerking; binnen de groep, binnen EUWMA, maar juist ook daarbuiten, met andere Europese waterbeheerders.
Wat is de EUWMA?
De EUWMA werd in 1996 opgericht om de samenwerking tussen verschillende Europese waterbeheerorganisaties te bevorderen. De organisatie verstrekt relevante informatie, standpunten en beleidsdocumenten aan nationale regeringen, de Europese Commissie, het Europees Parlement en andere relevante instellingen. Daarnaast bevordert de EUWMA kennisuitwisseling tussen de internationale leden.
De Tweede Kamerverkiezingen zijn net achter de rug en de politieke partijen zijn alweer druk met de voorbereiding van de volgende verkiezingen: die voor het Europees Parlement op 6 juni 2024. De waterschappen en drinkwaterbedrijven hebben samen een aantal punten aangedragen voor de verkiezingsprogramma’s van de partijen. Hierin roepen ze op om water hoger op de Europese politieke agenda te zetten.
De Nederlandse drinkwaterbedrijven en waterschappen hebben Europa nodig om hun taken zo goed mogelijk uit te voeren. Zo beïnvloedt de vervuiling van Europese rivieren stroomopwaarts de waterkwaliteit in Nederland. Daarnaast zijn de toenemende weersextremen grensoverstijgend. Het aanpakken van de gevolgen daarvan is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle lidstaten.
Samenhang in wateraanpak
“Met de uitvoering van de Green Deal heeft de EU de afgelopen 5 jaar een poging gedaan om het milieu, inclusief water en bodem, beter te beschermen”, zegt Luzette Kroon, bestuurslid Unie van Waterschappen. “Maar dat is nog onvoldoende, merken de waterschappen en drinkwaterbedrijven. Water moet hoger op de Europese politieke agenda om recht te doen aan de urgentie en het integrale en internationale karakter.”
Actie op Europees niveau
“Om de kwaliteit van het water en de drinkwaterbronnen in de toekomst te verbeteren, is actie op Europees niveau nodig”, vindt ook Hans de Groene, directeur van de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland (Vewin). “Stevige ambities omtrent waterkwaliteit zullen de duurzame veiligstelling van de drinkwatervoorziening op langere termijn vergemakkelijken.”
Ambities op waterkwaliteit en klimaatbestendig waterbeleid
In hun gezamenlijke aanbod aan de politieke partijen pleiten de drinkwaterbedrijven en waterschappen voor meer bronaanpak om watervervuiling tegen te gaan. Zo zijn beide voorstander van een Europees totaalverbod op PFAS. Daarnaast vragen ze meer aandacht voor waterkwantiteit en pleiten ze voor een klimaatbestendig Europees waterbeleid. Daarin is onder meer aandacht voor een goede Europese bodemkwaliteit van belang.
Gezamenlijke inzet
De waterschappen en drinkwaterbedrijven vragen verder om voldoende EU-fondsen en -leningen beschikbaar te stellen. Dit voor de benodigde investeringen om het Europese waterbeheer toekomstbestendig te maken.
Maandag 27 november organiseerde Dutch Water Authorities de DWA Netwerkdag in Driebergen, met als centraal thema ‘Water kent geen grenzen’. DWA-coördinator Piebe Hoeksma opende de dag met een plenair gesprek met Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen. Na een presentatie van oud-Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp en de uitreiking van de NWB Award waren er themasessies over de 4 belangrijkste DWA-thema’s: kennisuitwisseling, Europa, internationale projecten/Blue Deal en aantrekkelijk werkgeverschap. Aanwezig waren zo’n 120 medewerkers, bestuurders en buitenlandcoördinatoren van binnen en buiten de waterschappen.
Belang internationale samenwerking
“De waterschappen zijn de minst bekende overheid, maar waarin het grootste vertrouwen is”, opent Kroon haar gesprek. “80% van de Nederlanders vertrouwt dat de waterschappen ons land, dat deels onder zeeniveau ligt, droog houden. Met Bureau Brussel, ons gezicht in Europa, hebben we bovendien een grote invloed op het Brusselse beleid. Het buitenland wil dan ook graag van ons leren. Maar ook wij staan voor grote uitdagingen, zoals lange periodes van droogte, extreme neerslag en watervervuiling. Die uitdagingen spelen wereldwijd: de klimaatverandering is nu en trekt zich niets aan van landsgrenzen. Daarom is internationale samenwerking juist nu zo belangrijk, zeker op het gebied van klimaatadaptatie.”
Water centraal in Sustainable Development Goals
Kroon is dan ook blij dat er dit jaar voor het eerst een waterconferentie van de Verenigde Naties plaatsvond. “Dat laat zien dat zowel het onderwerp water als internationale samenwerking hoog op de bestuurlijke agenda’s staat. De vraag is nu: hoe zorgen we dat dat zo blijft? Ik denk in ieder geval door de urgentie te blijven benadrukken. De Sustainable Development Goals zijn niets zonder water. Internationaal werk heeft voor de waterschappen bovendien een belangrijke meerwaarde: het maakt ons aantrekkelijker als werkgever.”
Water grootste vriend en vijand
De tweede keynotespreker heeft een indrukwekkend cv: Tom Middendorp gaf onder meer 38 jaar lang leiding aan het leger, zette als eerste het thema klimaat op de agenda bij Defensie en schreef het boek Klimaatgeneraal, dat is vertaald in 5 talen. “In Nederland is water onze grootste vriend en vijand tegelijk”, stelt hij in zijn presentatie. “De economie heeft veel te danken aan onze gunstige ligging aan het water. Tegelijkertijd is water onze grootste bedreiging. Door die uitersten zit adaptatie in onze genen.”
Afhankelijkheid van water verkleinen
Middendorp benadrukt onze toenemende afhankelijkheid van water. “Kijk naar de productie: voor een vel A4-papier is maar liefst 10 liter water nodig en voor een T-shirt 4000 liter. En de vraag naar water blijft groeien, onder meer door de bevolkingsgroei en onze levensstandaarden. Tegelijkertijd neemt het aanbod van water af door de steeds langere periodes van droogte. We moeten onze watervoetafdruk en afhankelijkheid van water dus verkleinen. En dat kan alleen door circulariteit: beter hergebruiken.”
Spanningen door (water)schaarste
Tijdens zijn werk in het buitenland zag Middendorp hoe schaarste van essentiële grondstoffen spanningen veroorzaakt tussen bevolkingsgroepen. “Waterschaarste veroorzaakt conflicten en dwingt mensen om zich te verplaatsen. Door dat fenomeen zag ik het verband tussen klimaat en veiligheid. Want klimaatverandering heeft alles te maken met water: met voedseltekorten en de leefbaarheid van gebieden. Bij Defensie heb ik daarom klimaat op de agenda gezet en in relatie gebracht met veiligheid.”
Ruimte geven aan innovatie
“Om weerstand te bieden aan het steeds extremere weer, moeten we samenwerken”, vindt Middendorp. “We moeten ruimte geven aan innovatie, een kennisecosysteem creëren en grensoverschrijdend samenwerken. De oplossing van deze nieuwe watervraagstukken zit ’m in onze innovatiekracht en ons aanpassingsvermogen.”
NWB Award 2023
Het ochtendprogramma werd afgesloten met de uitreiking van de NWB Award 2023, de prijs voor het meest aansprekende filmpje over internationaal waterschapswerk. Na vertoning van de shortlist maakte Luzette Kroon als voorzitter van het NWB Fonds de winnaar bekend: ‘Een strategische alliantie voor waterconservering in de Chira Valley’ van de Blue Deal Peru. Zij winnen 5000 euro voor verder onderzoek en een interview in Het Waterschap, het blad van de Unie van Waterschappen. Kroon: “De video’s geven een goede kijk op ons werk en laten zien hoeveel mensen er betrokken zijn bij de internationale waterschapsprojecten.”
Na de lunchpauze vol netwerkmogelijkheden stonden er 2 rondes themasessies op het programma. Bij iedere ronde konden de deelnemers zich aansluiten bij 1 van de 4 onderwerpen. In de themasessie Kennisdeling ging Petra Goessen, buitenlandcoördinator bij hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, op zoek naar ideeën om meer kennis uit het buitenland op te halen. In de themasessie Europa vertelden Luc Kronenberg en Noa Hartog, lobbyisten in Brussel namens Vewin en de Unie van Waterschappen, onder meer wat de Unie in Brussel doet en hoe de Europese Unie werkt.
Aantrekkelijk werkgeverschap en internationale projecten
Frank Tibben (intelligence manager bij Wereld Waternet) en Anne Maaike Koeneman (beleidsadviseur internationale samenwerking bij waterschap Drents Overijsselse Delta) toonden in de themasessie Aantrekkelijk werkgeverschap waarom internationaal georiënteerde waterschappers voor de waterschappen als werkgever kiezen. En in de themasessie Blue Deal/internationale projecten zette Marion Wierda, programmamanager bij het NWB Fonds, verschillende internationale projecten van de waterschappen in de schijnwerpers.
> Bekijk de video van Tom Middendorp tijdens de DWA Netwerkdag:
Maandag 27 november is de DWA Netwerkdag (Dutch Water Authorities) in Driebergen. Na een plenair ochtendprogramma met sprekers Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, en Tom Middendorp, klimaatgeneraal en Oud-Commandant der Strijdkrachten, zijn er verschillende themasessies. De sprekers van de themasessies over Europa en kennisuitwisseling vertellen wat de thema’s relevant maakt voor de waterschappen.
“Water is een vanzelfsprekend impactvol thema, dat tegelijkertijd op veel plekken in Europa en wereldwijd onder druk staat”, zegt Luc Kronenberg, lobbyist in Brussel namens Vewin en de Unie van Waterschappen. Tijdens de DWA Netwerkdag leidt hij de themasessie over Europa. “De verschillende lidstaten van de Europese Unie hebben veelal dezelfde uitdagingen, maar allemaal een eigen perspectief en aanpak. Dat biedt ruimte voor kennisuitwisseling en om van elkaar te leren.”
Verschillen tussen landen
Kronenberg vindt het een verrijking om te leren over de verschillen tussen Europese landen. “Dat relativeert. Tegelijkertijd kan er nog veel bereikt worden in de samenwerking.” De uitdaging zit ‘m volgens hem vooral in vastgeroeste systemen, die verandering vragen om toekomstbestendig te blijven. “Via consensus, compromissen en verbinding zoeken we in Europa de juiste oplossingen.”
Inspiratie, denkkracht en culturen
Wat internationaal werk zo waardvol maakt? “Het inspireert, vergroot je denkkracht en leert je omgaan met andere culturen”, antwoord Kronenberg. “Dat maakt je een completer mens. Een ervaring die ik iedereen zou aanraden! Kom naar onze deelsessie om dit te ervaren en de kansen te ontdekken die Europa heeft.”
Bekijk ook zijn video over internationaal werken:
Kennisuitwisseling
Petra Goessen leidt de themasessie over kennisuitwisseling. Bij hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier werkt ze aan natuurlijke oplossingen oor duin- en watersystemen langs de kust. “Juist nu, met een veranderend klimaat, kunnen we meer dan ooit leren van onze buren. Zuidelijke landen zijn bijvoorbeeld meer ervaren met lange periodes van droogte, verzilting en wederopbouw. Van andere gebieden kunnen we weer leren over crisismanagement bij overstromingen.”
Relevante samenwerkingsverbanden
“Internationaal samenwerken laat je kritisch nadenken over je manier van werken”, vervolgt Goessen. “Bijvoorbeeld over de Nederlandse regelgeving. Waarom doen we wat we doen? En kan het beter? Het is boeiend om bij een ander in de keuken te kijken en gericht op zoek te gaan naar relevante samenwerkingsverbanden. Daarvoor is het belangrijk om zoveel mogelijk ideeën op te halen, of dat nu op het vlak van beleid, onderzoek of uitvoering ligt. Dus: onderzoekers, beleidsmedewerkers, adviseurs met kennisvragen, laat je horen!”
Maandag 27 november is de DWA Netwerkdag (Dutch Water Authorities) van en voor alle waterschapmedewerkers met interesse in internationaal werk. Het thema ‘Water kent geen grenzen’ staat centraal. Tom Middendorp, klimaatgeneraal en Oud-Commandant der Strijdkrachten, en Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, trappen de dag af. In de middag zijn er themasessies over de DWA-speerpunten, waaronder aantrekkelijk werkgeverschap en internationale projecten van de waterschappen.
“Internationaal samenwerken draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling en motivatie van medewerkers en de diversiteit binnen de organisatie”, zegt Frank Tibben, intelligence manager bij Wereld Waternet. Samen met Anne Maaike Koeneman, beleidsadviseur internationale samenwerking en buitenlandcoördinator bij waterschap Drents Overijsselse Delta, leidt hij de themasessie aantrekkelijk werkgeverschap.
Aantrekkelijke werkgever door internationaal werk
Samen met andere waterschappen gaan Tibben en Koeneman in gesprek over de vraag of de mogelijkheid tot internationaal werk een waterschap tot een aantrekkelijkere werkgever maakt. En of werken over de grens bijdraagt aan het behouden van jong talent. “Internationaal samenwerken daagt je extra uit op vaardigheden als flexibiliteit, creativiteit en persoonlijk leiderschap”, zegt Tibben. “We gaan graag in gesprek over de vraag of de waterschappen zich hiermee ook beter positioneren op de arbeidsmarkt.”
Internationaal werk voor hr en middenmanagement
Ondanks de gezamenlijke commitment van de waterschappen blijkt het nu nog lastig om waterschapmedewerkers internationaal in te zetten. “Het middenmanagement en de hr-adviseurs van de 21 waterschappen zijn vaak nog onbekend of weinig ervaren met het internationale werk van de waterschappen”, merkt Tibben. “We nodigen ze daarom van harte uit voor de DWA Netwerkdag en gaan graag met ze in gesprek.”
Internationale projecten waterschappen
In de themasessie Blue Deal/internationale projecten zet Marion Wierda de internationale projecten van de waterschappen in de schijnwerpers. Wierda is programmamanager bij het NWB Fonds en partnerschapsmanager voor Blue Deal Zuid-Afrika. Ze focust op de waterschapprojecten in Europa en andere landen die geen onderdeel zijn van de Blue Deal, om ook hier meer bekendheid over te krijgen. “Internationaal werk opent je ogen voor andere manieren van werken”, deelt ze. “Het is een motor achter innovatie en persoonlijke ontwikkeling. Water en klimaat storen zich bovendien niet aan grenzen. Je moet die vraagstukken samen met andere landen oppakken.”
Meer aandacht voor internationale projecten
“We mogen trots zijn op hoe goed we het waterbeheer in Nederland op orde hebben”, vervolgt Wierda, die eerder 25 jaar werkzaam was in het management van waterschap Rivierenland. “Dat beseffen we onvoldoende. Tegelijkertijd maakt het bescheiden. Andere landen lopen bijvoorbeeld voorop in slim datamanagement en het betrekken van stakeholders.” Ook vindt ze dat de internationale projecten van de waterschappen meer aandacht verdienen, zowel die in het verre buitenland als dichter bij huis, zoals in België en Duitsland.
Kennis halen en brengen
“We halen en brengen kennis, maar dat weten we lang niet altijd van elkaar”, licht Wierda toe. “Dat is jammer. Daarom spreken we 27 november met de buitenlandcoördinatoren van de waterschappen over hun internationale werk en de kennisuitwisseling die dat oplevert.” De themasessie is interessant voor alle waterschappers en met name voor buitenlandcoördinatoren, managers, innovators en subsidieadviseurs. “Waarom alleen het wiel uitvinden als je het samen kunt doen?”
Ook dit jaar wordt de NWB award weer uitgereikt: een prijs van het NWB Fonds voor het meest aansprekende filmpje over internationaal waterschapswerk. Maak een pakkend filmpje over jouw internationale waterschapsproject en win de NWB award 2023. Dat was de oproep waar 9 mooie projecten op reageerden.
Want de waterschappen doen goed werk, niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland. En dat mag de wereld weten. De NWB award vraagt hier aandacht voor. Vorig jaar werd de NWB award voor het eerst uitgereikt.
Het thema voor de inzendingen van 2023 is: slim samenwerken met stakeholders. In alle internationale projecten spelen stakeholders een belangrijke rol. Als vervuilers en gebruikers, als verspillers en bespaarders van water. Als bedrijf of als inwoner, als overheid of ngo. En elke keer is het een uitdaging om stakeholders op de juiste manier te betrekken bij het waterbeheer, rekening houdend met land en cultuur. Dat geldt overigens ook voor Nederland, dus waterschappen kunnen zeker wat leren van internationale projecten voor het werk in Nederland.
Juryoordeel
De jury heeft uit alle 9 inzendingen de beste 3 gekozen. In willekeurige volgorde:
Blue Deal Burkina Faso: de impact van bodemverbeterende bomen voor boeren
Blue Deal Peru: een strategische alliantie voor waterconservering in Chira – Piura
Blue Deal Ethiopië: wetlands voor afvalwaterzuivering (“smelling the flowers”)
De jury koos deze projecten omdat het pakkende verhalen zijn die je kunt doorvertellen. Ook spreken de filmpjes aan qua beeld, muziek en montage. En natuurlijk is gekeken of het thema ‘slim samenwerken met stakeholders’ goed naar voren komt.
Stemmen maar!
Welk project verdient de prijs van 5000 euro, een plek op de Wall of Fame in het kantoor van de Unie van Waterschappen in Den Haag én een publicatie in tijdschrift Het Waterschap?
Alle waterschappers kunnen tot en met 24 november hun stem uitbrengen op hun favoriete inzending.
Van 22 tot en met 24 oktober was de jaarlijkse algemene ledenvergadering van de European Union of Water Management Associations (EUWMA) in Rome. De Unie van Waterschappen is verantwoordelijk voor het secretariaat van de Europese koepelorganisatie van publieke waterbeheerders. Tijdens de vergadering werd Italië aangesteld als nieuwe voorzitter van de EUWMA en lag de focus op internationale kennisdeling.
De EUWMA vertegenwoordigt publieke, lokale en regionale waterbeheerorganisaties uit 10 Europese landen. Dit zijn België, Italië, Hongarije, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Portugal, het Verenigd Koninkrijk, Roemenië en Nederland. De focus van de vergadering lag op kennisuitwisseling en de uitdagingen voor het Europese waterbeheer.
Italië nieuwe voorzitter
Tijdens de vergadering presenteerden de Italiaanse collega’s hun prioriteiten voor hun aankomende voorzittersjaar. Ook werd besloten om de jaarlijkse Young Professionals Meeting uit te breiden, om zo het netwerk van jonge professionals te versterken. “We kiezen hiermee voor een toekomstbestendig kennisplatform”, zegt Luzette Kroon, portefeuillehouder internationaal in het bestuur van de Unie van Waterschappen en lid van EUWMA. “In heel Europa werken knappe koppen en gouden handjes aan het waterbeheer van de toekomst. Het is nuttig dat zij elkaar treffen en we als landen samen optrekken in de grote uitdagingen waar we voor staan.”
Focus op kennisuitwisseling
“Afgelopen zomer hebben veel Europese landen wederom te maken gehad met extreem weer”, aldus Meindert Smallenbroek, secretaris-generaal van de EUWMA en algemeen directeur van de Unie van Waterschappen. “Overal in Europa worstelen we met het veranderende klimaat en de soms omvangrijke gevolgen hiervan. Het is van belang om samen te kijken hoe we omgaan met lange periodes van droogte of juist veel neerslag. Om zo de juiste oplossingen te vinden voor het watersysteem.”
Wat is de EUWMA?
De EUWMA werd in 1996 opgericht om de samenwerking tussen Europese waterbeheerorganisaties te bevorderen. De organisatie verstrekt relevante informatie, standpunten en beleidsdocumenten aan nationale regeringen, de Europese Commissie, het Europees Parlement en andere relevante instellingen. Daarnaast bevordert de EUWMA kennisuitwisseling tussen de internationale leden.
Kennisuitwisseling, Europa, internationale projecten/Blue Deal en aantrekkelijk werkgeverschap. Dit zijn de voornaamste thema’s in de visie voor het internationale werk van de waterschappen. Ze komen uitgebreid aan bod tijdens de jaarlijkse DWA Netwerkdag op 27 november. In dit artikel is Piebe Hoeksma aan het woord. Hij is sinds 2 jaar coördinator van Dutch Water Authorities (DWA) en organisator van de DWA Netwerkdag.
Hiervoor was Hoeksma onder andere werkzaam voor het ministerie van Buitenlandse Zaken in verschillende posities. Zo was hij betrokken bij de Blue Deal, en werkte hij op de Nederlandse ambassades in Cairo en Bogota. Hoeksma: “Internationaal werk is en wordt steeds interessanter en relevanter voor waterschappers. Ik hoop en verwacht dat veel waterschappen deelnemen aan de netwerkdag.”
Internationale uitdagingen
“Droogte, extreme neerslag en watervervuiling zorgen voor grote uitdagingen. Niet alleen in Nederland en Europa, maar in de hele wereld. Omdat we allemaal op een of andere manier worden geraakt door diezelfde globale ontwikkelingen, hebben we elkaar nodig om hierop een antwoord te vinden”, aldus Hoeksma. De 21 waterschappen zijn gezamenlijk internationaal actief onder de naam Dutch Water Authorities (DWA).
Het belang van internationaal samenwerken
Hoeksma: “Als waterland weten wij veel, leren we onderling van elkaar en brengen we kennis naar andere landen. Ook halen we veel belangrijke kennis, inzichten en innovaties op uit het buitenland. Door internationaal werk leer je op een andere manier naar een issue te kijken en de oplossing vervolgens ook in Nederland toe te passen. Het motiveert mij om met andere culturen te kijken naar overeenkomsten om samen tot een duurzame inrichting van onze leefomgeving te komen. Daarnaast heeft internationale wetgeving ook steeds meer impact op Nederland en ons werk. Water komt steeds hoger op de agenda van de VN en de EU. Het is in het belang van de waterschappen om hier invloed op uit te oefenen.”
Leren in een snelkookpan
Hoeksma vindt dat internationaal werk kan bijdragen aan de ontwikkeling van iedere waterschapper. “Werken in een internationale context betekent voor mij ontwikkeling in een snelkookpan waarbij je wordt gedwongen je eigen werkelijkheid los te laten en je te verplaatsen in die van een ander. Internationaal werk brengt groei en draagt bij aan een sterkere organisatie met nog meer flexibiliteit, kennis en kunde. Het vraagt soms om lef. Durf je in een andere taal verbinding te leggen met andere partijen? En heb je goed inzicht in de vraagstukken? Samenwerken, nationaal of internationaal, begint volgens mij bij een eerlijke zelfreflectie. Pas dan ben je in staat om te zien wat je een ander kunt bieden of wat je zelf nodig hebt.”
Netwerkdag Dutch Water Authorities op 27 november
Op maandag 27 november is het tijd voor de jaarlijkse DWA Netwerkdag. Het is een evenement van en voor alle medewerkers van de waterschappen met interesse in internationaal werk. ‘Water kent geen grenzen’ is dit keer het centrale thema. Oud-Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp (auteur van het boek Klimaatgeneraal) en Luzette Kroon (bestuurslid van de Unie van Waterschappen) helpen het gesprek hierover graag op gang.
Ook zijn er diverse deelsessies over de speerpunten van DWA: kennisuitwisseling, Europa, internationale projecten/Blue Deal en aantrekkelijk werkgeverschap. Uiteraard staat ook onderlinge kennismaking, inspiratie en uitwisseling op deze dag centraal. Heb je interesse?
Zijne Majesteit de Koning en Hare Majesteit Koningin Máxima zijn op 18 oktober met trots ontvangen bij het wetland Blesbokspruit in Zuid-Afrika. In het bijzijn van minister Mchunu, van Water en Sanitatie. Het bezoek aan dit Blue Deal-project is het eerste onderdeel van hun driedaagse staatsbezoek aan Zuid-Afrika.
Het wetland lijdt onder een slechte waterkwaliteit, veroorzaakt door de waterhyacint, een woekerende waterplant. De koning en koningin zijn enthousiast over de creatieve oplossingen die Zuid-Afrikaanse en Nederlandse waterbeheerders samen onderzoeken bij de bestrijding van de waterhyacint. Dat gebeurt in het kader van de Blue Deal, het internationale programma van de 21 Nederlandse waterschappen en de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Waterstaat.
Vlooien bestrijden de waterhyacint
Tijdens de rondleiding zag het koningspaar hoe de waterhyacint wordt verwijderd. Dat gebeurt niet alleen met de hand en met machines. Onderzoekers experimenteren hier met biologische bestrijding. Natuurlijke vijanden van de waterhyacint spelen daarbij de hoofdrol: vlooien uit Zuid-Amerika. Koning Willem-Alexander bezocht de kas waarin de vlooien worden gekweekt. En keek toe hoe deze uitgezet werden op de waterhyacint.
Ondernemers gebruiken waterhyacint als grondstof
In de tussentijd sprak koningin Máxima met een lokale ondernemer. Deze gebruikt de gedroogde waterhyacint om er manden en andere bruikbare producten van te vlechten en die te verkopen. De vrouw leidt ook anderen op in het vlechtwerk en het ondernemerschap. Dit initiatief sprak de koningin erg aan. Overigens wordt de waterhyacint niet alleen voor vlechtwerk gebruikt. Ook toepassingen op grotere schaal lijken kansrijk, bijvoorbeeld als grondstof voor briketten of geotextiel.
Jonge waterprofessionals en studenten helpen mee
Er valt nog veel te ontdekken en te leren binnen het project Blesbokspruit. Daarbij maakt de Blue Deal dankbaar gebruik van de innovatieve ideeën van studenten met een passie voor water van het internationale Wetskills-programma. Zij komen van over de hele wereld. Hun doel: innovatieve oplossingen vinden voor uitdagingen in het waterbeheer in een veranderende wereld. In Blesbokspruit presenteerde een Wetskills-deelnemer haar ideeën aan de koning.
Uitdagingen om van te leren, ervaringen om te delen
Kennis en ervaringen met elkaar delen, dat is wat de waterschappen doen in het Blue Deal-programma. Het project Blesbokspruit is daar een mooi voorbeeld van. Het gaat daarbij niet alleen om het oplossen van een geïsoleerd probleem. Waterbeheerders brengen hun deskundigheid bij elkaar en delen de resultaten, ook met andere regio’s met vergelijkbare problemen. Het Blue Deal-programma heeft partnerschappen in 15 landen. Het doel: voor 20 miljoen mensen wereldwijd de toegang verbeteren tot voldoende, schoon en veilig water.
Tweerichtingsverkeer
Door kennis uit te wisselen leren de Nederlandse waterschappen ook veel van de partnerschappen met andere landen. Zo heeft Nederland net als Zuid-Afrika te maken met invasieve exoten. Daarnaast kunnen de waterschappen veel leren op het gebied van droogte, waar Zuid-Afrika al veel ervaring mee heeft.
