Van dinsdag 14 tot en met vrijdag 17 januari 2025 staan de waterschappen op InfraTech in Ahoy Rotterdam, een toonaangevende beurs voor de infrasector. Op het Waterschapsplein laten ze zien hoe ze hun waterschapswerk innoveren en werken aan duurzame relaties met de markt, overheden, adviesbureaus en kennisinstellingen. Waterschappers ontmoeten elkaar én potentiële nieuwe medewerkers: studenten en werkzoekenden met een interesse in de watersector zijn ook van harte uitgenodigd.
Huidige en toekomstige opgaves
Het Waterschapsplein is ontworpen om ontmoeting en kennisdeling te bevorderen. Drie thema’s staan centraal: ‘samenwerking versterken’, ‘duurzaamheid zichtbaar maken’ en ‘instroom van nieuwe medewerkers’. Gedurende vier dagen worden uiteenlopende onderwerpen behandeld, waaronder waterveiligheid, de waterketen en het watersysteem. Op de agenda staan onder meer presentaties van voorbeeldprojecten, toekomstplannen en inzichten in innovatieve oplossingen.
Themadagen
Elke beursdag heeft een eigen focus:
Dinsdag 14 januari brengt de opgaven van de waterschappen in beeld, met presentaties over onder andere een unieke delta in en rond het Ketelmeer, kwelders en voorlanden die de kust ook in de toekomst beschermen. De duurzaamheidsambities van de waterschappen en de rol van digitalisering en standaardisering komen ook aan bod.
Woensdag 15 januari zoomen de waterschappen in op de impact van de KNMI-klimaatscenario’s op het waterschapswerk, de aanbestedingsmarkt en de veiligheidsbeoordeling van waterkeringen.
Donderdag 16 januari is de marktdag. Op de agenda staan onder meer (programmatisch) aanbesteden, renoveren en vervangen van gemalen, de opgaven van de waterzuiveringsmarkt en emissieloos bouwen.
Vrijdag 17 januari biedt een blik op de toekomst, met een geurvrije afvalwaterzuivering, hergebruik van grondstoffen en aandacht voor de omgeving. Het belang van veilig werken en een reflectie op de huidige manier van werken vormen de afsluiting.
Een bezoek aan InfraTech is interessant voor medewerkers van waterschappen, bedrijven en organisaties die willen samenwerken met waterschappen. Ook potentiële werknemers en studenten die geïnteresseerd zijn in duurzaam waterschapswerk zijn van harte uitgenodigd. Zij krijgen een inkijkje in de strategieën en initiatieven van de waterschappen, om voorbereid te zijn op toekomstige uitdagingen in waterbeheer.
Op maandag 8 oktober lanceerde de Unie van Waterschappen een innovatieplatform om de innovatiekracht en onderlinge samenwerking van de 21 waterschappen te bevorderen. Op de Marker Wadden wisselden de innovatiemanagers van de waterschappen kennis uit en werden de eerste stappen gezet naar een landelijke gezamenlijke aanpak voor het bevorderen van meer innovatiekracht.
Luzette Kroon, dijkgraaf van Wetterskip Fryslân en bestuurslid van de Unie van Waterschappen, benadrukt het belang van gezamenlijk werken aan innovatie en het delen van kennis en ervaringen. “De 21 waterschappen innoveren om de waterproblemen van de toekomst het hoofd te bieden. Door ons werk te delen, kunnen de 21 waterschappen allemaal slimmer werken en van elkaar leren. Bestuurders hebben een onmisbare taak in het aanjagen van vernieuwing. Daarom is het van belang dat we binnen de vereniging zorgen dat innovatie hoog op de bestuurlijke agenda staat.”
Inventariseren op een innovatief eiland
“Waterschappen zijn regionaal al ontzettend innovatief bezig”, zegt Bjorn Prudon, beleidsmedewerker innovatie bij de Unie van Waterschappen en landelijk aanspreekpunt van het platform. “Er wordt veel gewerkt aan technische innovaties op bijvoorbeeld rioolwaterzuiveringen en onze gemalen. De water- en energiefabrieken zijn hier mooie voorbeelden van. Maar we zien ook veel initiatieven en samenwerkingen die niet verder komen dan de pilotfase terwijl er wel veel potentie is.”
“Tijdens deze eerste bijeenkomst hebben we met diverse korte werkvormen het innovatielandschap per waterschap in beeld gebracht”, vervolgt hij. “Op welke ontwikkeling ligt de focus, welke typen innovatie zien we en welke (nog) niet, hoe loopt het innovatieproces en waar lopen we vast. Deze eerste inzichten geven houvast voor gedeelde richting (waartoe innoveren we) en focus (wat verbindt ons). Het geeft ook een beeld waar waterschappen op vastlopen en ondersteund kunnen worden. We concludeerden bijvoorbeeld dat waterschappen samen meer impact kunnen – en met oog op de steeds nadrukkelijkere uitdagingen wellicht ook moeten -maken. Voor een eerste bijeenkomst hebben we een rijke en prachtige opbrengst opgehaald waar we verder mee aan de slag gaan.”
Over de Marker Wadden
De Marker Wadden was de locatie van de bijeenkomst. Ooit wilde de mens hier een polder creëren als onderdeel van de Zuiderzeewerken. Die plannen gingen de prullenbak in omdat droogleggen ecologisch ongunstig zou zijn en zou leiden tot verdroging van het vasteland. In de jaren tachtig werd definitief besloten het Markermeer open te houden. De Marker Wadden zijn nu een grootschalig experiment voor innovatie en kennis om de natuurwaarden in het Markermeer te bevorderen.
Over het innovatieplatform
Het innovatieplatform is van de innovatiemanagers van de 21 waterschappen en richt zich op het versterken van de innovatiekracht en het bevorderen van kennisdeling en samenwerking binnen de 21 waterschappen. Stowa en het Waterschapshuis, maken als gelieerde organisaties, ook onderdeel uit van het platform om samenhang te creëren.
Meer informatie? Vraag het aan Bjorn Prudon – bprudon@uvw.nl.
Op donderdag 1 februari was het Waterinnovatiefestival in de Werkspoorkathedraal in Utrecht, georganiseerd door de Unie van Waterschappen, de Nederlandse Waterschapsbank (NWB), Het Waterschapshuis en STOWA. Watermoderator Maarten Bouwhuis opende de middag met een plenair gesprek met Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen. Na een presentatie van het innovatieve Brunel Solar Team werden de juryprijzen en publieksprijs van de Waterinnovatieprijs 2023/’24 uitgereikt. Er waren zo’n 350 bezoekers: onder meer bestuurders, vertegenwoordigers van kennisinstellingen, studenten en veel waterschappers.
Innovaties in etalage
“Het is heel belangrijk dat we meer aandacht geven aan innovatie”, zegt Luzette Kroon in haar openingswoord. “We doen al veel, maar het is nog niet genoeg. Daarom zetten we vandaag de innovaties van de waterschappen in de etalage. Vanuit hun technische achtergrond zijn waterschappers vaak nog te bescheiden om hun innovaties naar buiten te brengen. Door elkaar meer op te zoeken en het werk te delen, kunnen we allemaal slimmer werken.”
Hoogtepunt van het festival was de uitreiking van de Waterinnovatieprijs 2023/’24. Van de zestig inzendingen werden er twaalf genomineerd: drie per categorie. De categorieën van dit jaar waren ‘dijken van de toekomst’, ‘gezonde leefomgeving’, ‘water en bodem sturend’ en ‘briljantjes’. Daarnaast maakten alle genomineerden kans op de publieksprijs. De juryleden van de Waterinnovatieprijs reikten de prijzen uit en Luzette Kroon maakte de publieksprijs bekend.
Juryvoorzitter Waterinnovatieprijs 2023/’24 aan het woord
“Het is enorm belangrijk dat de Waterinnovatieprijs echt leeft”, deelde juryvoorzitter Annemieke Nijhof, algemeen directeur van het innovatieve kennisinstituut Deltares. Ze geeft waterschappen dan ook mee om de hele organisatie te laten weten dat je met innovatie bezig bent. “Ga actief op zoek naar innovatieve ontwikkelingen in je eigen organisatie en vraag je af wat er nodig is om permanente aandacht voor innovaties te organiseren.”
Nijhof reikte de prijs in de categorie ‘briljantjes’ uit, die naar het waterschap Vechtstromen ging. “Dit is de categorie voor kleine, maar super innovatieve en potentieel betekenisvolle ontwikkelingen. De winnende innovatie zit niet alleen technisch, maar ook juridisch goed in elkaar en kan een enorme impact hebben.”
Juryprijzen Waterinnovatieprijs 2023/’24
Jurylid Lidwin van Velden, CEO bij de NWB, reikte de prijs in de categorie ‘gezonde leefomgeving’ uit aan het hoogheemraadschap van Delfland. “Het is mooi om te zien dat waterschappen een integrale blik hebben”, zegt ze vooraf. “Waterschappen zijn altijd weer in staat om breder te kijken. Ze staan aan de lat bij een heleboel transitieopgaven.” Katheleen Poels, hoofd adviesgroep Watermanagement bij Royal HaskoningDHV, reikte de prijs voor ‘water en bodem sturend’ uit aan het waterschap Brabantse Delta. “We willen dat er bij nieuwe ontwikkelingen goed rekening wordt gehouden met het bodem- en watersysteem, en dat ze bijdragen aan een klimaatrobuust Nederland. De jury prijst de wijze van samenwerking bij het winnende project.”
Katja Portegies, directeur Veiligheid en Water bij Rijkswaterstaat zegt tot slot over de categorie ‘dijken van de toekomst’: “Met zoveel kilometer aan dijken in Nederland is er altijd werk aan de winkel. Zeker om de doelen voor 2050 te halen. Innovaties zijn daarbij onmisbaar, om het onderhoud beter, slimmer en betaalbaarder te maken. We waren als jury erg onder de indruk van de inzendingen.” Het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier ging met de prijs naar huis.
Luzette Kroon reikte tot slot de Publieksprijs uit. “Ik was van alle innovaties enorm onder de indruk”, vertelt ze. “Maar de publieksstemmen wezen een overduidelijke winnaar aan, met 555 van de in totaal 3134 unieke stemmen. Ik ben ontzettend trots dat er zo massaal is gestemd.” Het project TORWASH van het waterschap Aa en Maas nam de publieksprijs in ontvangst. “Onze innovatie voegt een extra stap aan rioolwaterzuivering toe”, vertellen de inzenders. “Slib wordt een nieuwe grondstof om een Eneco-oven van grondstof te voorzien. We hebben ‘m al ingezet in het waterschap en hopen dat de innovatie door deze prijs meer bekendheid krijgt.”
Podium voor waterinnovaties
“Met de Waterinnovatieprijs benadrukt de Unie van Waterschappen het nationale belang van innovaties op het gebied van water”, sluit Kroon het plenaire gedeelte van het festival af. “De prijs biedt een prachtig podium om waterinnovaties onder de aandacht te brengen. De winnaars laten zien dat de 21 waterschappen op dit moment volop bezig zijn hun werk efficiënter en beter in te richten op basis van digitale data en kunstmatige intelligentie. Zulke innovaties zijn onmisbaar om ons waterbeheer te vernieuwen en te verbinden met deze en andere ruimtelijke en maatschappelijke opgaven.”
Deelsessies en borrel
Afsluitend verdeelden de bezoekers zich over vijf deelsessies van verschillende innovatieve sprekers. De dag werd afgesloten met een uitreiking van een live getekende oorkonde en een feestelijke netwerkborrel met live muziek.
Donderdag 1 februari zijn tijdens het Waterinnovatiefestival de winnaars van de Waterinnovatieprijs 2023/’24 bekendgemaakt. De hoogheemraadschappen Hollands Noorderkwartier en Delfland en de waterschappen Brabantse Delta en Vechtstromen bemachtigden de juryprijs in hun categorie. Waterschap Aa en Maas wint de publieksprijs. "De winnaars laten zien dat de waterschappen volop bezig zijn hun werk efficiënter en beter in te richten op basis van digitale data en kunstmatige intelligentie", aldus het juryrapport.
Juryprijs en publieksprijs
Zestig innovaties maakten dit jaar kans op de prestigieuze Waterinnovatieprijs in een van de vier categorieën: dijken van de toekomst, gezonde leefomgeving, water en bodem sturend en briljantjes. Een deskundige jury onder leiding van juryvoorzitter Annemieke Nijhof maakte eerder al de twaalf genomineerden bekend en reikte op het festival de prijzen uit. Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, reikte de publieksprijs uit.
Publieksprijs: Knikkerbaan maakt waterzuiveringen circulair
Het project TORWASH van het waterschap Aa en Maas wint de Publieksprijs. Met 555 van de in totaal 3134 stemmen op waterinnovatieprijs.nl is dit project de duidelijke winnaar. Een slibloze waterzuivering: dat is de belofte van de immense knikkerbaan. Het is de belichaming van de techniek TORWASH op een rioolwaterzuivering van waterschap Aa en Maas.
In de categorie dijken van de toekomst wint het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de juryprijs met hun innovatie ‘Scheuren in dijken detecteren met behulp van Artificiële Intelligentie (AI)’. Ze zetten drone- en vliegtuigbeelden in om de efficiëntie van dijkinspecties te verhogen, waar inspecteurs nu veel kilometers voor afleggen. Indiener Erik Vastenburg: “We beginnen met de inzet van drones om de waterkeringen te scannen en scheuren te detecteren. Hierdoor kunnen we onze inspecteurs gerichter inzetten. Het algoritme legt alle gedetecteerde scheuren geografisch vast. Dit maakt het eenvoudiger om de ontwikkeling van deze scheuren in de tijd te volgen en vergelijkingen te maken met voorgaande jaren of vergelijkbare waterkeringen.”
Gezonde leefomgeving: eDNA voor opsporing lozingen
Het hoogheemraadschap van Delfland wint de juryprijs voor gezonde leefomgeving, met hun innovatie ‘eDNA – nieuw in de gereedschapskist voor het opsporen van lozingen’. Met de eDNA-methode kan het hoogheemraadschap sneller en goedkoper zoeken naar de bron van een verontreiniging. Indiener Bas Rem: “De uitslag van de eDNA-analyse zal specifiek richting één teelt wijzen, wat meer gericht zoeken mogelijk maakt. Dit leidt nu al, in de eerste maanden van toepassing, tot een hogere opsporing van lozingen en lekkages.”
Het project ‘Zicht op water’ van waterschap Brabantse Delta sleept de prijs voor ‘water en bodem sturend’ in de wacht. De innovatie geeft inzicht in de grondwateronttrekkingen van agrarische bedrijven. Hiervoor worden digitale meters geïnstalleerd op de waterbronnen, die worden verbonden met een online dashboard. “De innovatie is een antwoord op de zorgelijke kwestie van waterbeschikbaarheid”, vertellen indieners Klaas-Jan Douben en Rene Rijken. “Door telers zelf in staat te stellen hun waterverbruik te meten, bevorderen we een groter bewustzijn van hun verbruik. En dat helpt weer om nieuwe maatregelen te nemen om de klimaatrobuustheid van stroomgebieden te vergroten.”
In deze categorie gaat het om slimme toepassingen van knappe koppen bij de waterschappen die nog relatief onder de radar zijn en een groter podium verdienen. De prijs gaat naar Andras Koops van het waterschap Vechtstromen. Hij bedacht een nieuwe opsporingsmethode om watervervuiling bij de bron aan te pakken. Met een app die verschillende data combineert, kan de afdeling Toezicht en Handhaving achterhalen of vervuilende bedrijven meer schadelijke stoffen lozen dan bekend is of is afgesproken in de vergunning.
Alle prijswinnaars krijgen naast een prachtige oorkonde de mogelijkheid om deel te nemen aan kennissessies van inspirator Kevin Weijers om hun innovaties verder te ontwikkelen.
Het volledige programma voor het Waterinnovatiefestival is bekend en staat vol inspirerende en innovatie sprekers. Naast onder meer de uitreiking van de Waterinnovatieprijs 2023/’24, een plenair gesprek met Luzette Kroon (bestuurslid van de Unie van Waterschappen) en een presentatie van het prestigieuze Brunel Solar Team is er keuze uit een vijftal deelsessies. Iedereen kan één sessie volgen.
Keuze uit vijfdeelsessies
Tom Pots – Opschalen van data-innovaties: het opstarten van kansrijke dataprojecten
Meinke van Oenen & Wavemakers United – De toekomst van water: innovatie & participatie
Wetsus, het instituut voor duurzame watertechnologie – Sneak preview van innovaties waar bedrijven en waterschappen nu aan werken op de campus van Wetsus. Wat kunnen we nog beter doen?
Het Waterschapshuis – Het getransformeerde waterschap: The Big Water Hack en de Vaarkaart
Hoe gaat het met de prijswinnaars van de Waterinnovatieprijs 2021?
Tom Pots – Opschalen van data-innovaties: het opstarten van kansrijke dataprojecten
Hoe kun je maatschappelijke vraagstukken verbeteren op basis van data? Tom Pots is een veelgevraagd keynote-spreker over de verandering van datagestuurd werken. Hij werkt intensief samen met hoogleraar Frans Feldberg, die in de ochtend voorafgaand aan het festival spreekt tijdens een bestuurlijke bijeenkomst. Als adviseur en trainer helpt Tom organisaties om deze verandering geloofwaardig vorm te geven. Tom is verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam als programmaleider en docent van de leergang Datagedreven Sturing in de Publieke Sector.
Meinke van Oenen & Wavemakers United – De toekomst van water: innovatie & participatie
Hoe overbrug je de kloof tussen de jonge generatie en de watersector om zo de innovatie en toekomst van water te versterken? De jonge en meervoudig bekroonde impact-ondernemer Meinke van Oenen vertelt over haar reis als jongere binnen de watersector en haar innovatie Algaenius om waterschaarste tegen te gaan. Wavemakers United legt uit hoe zij jongeren enthousiasmeren voor water. Met aan het eind een interactieve sessie over hoe jij binnen jouw organisatie jongerenparticipatie kan verbeteren!
Wetsus – Sneak preview innovaties: wat kunnen we nog beter doen?
Op welke innovaties zitten de waterschappen te wachten? En hoe kunnen we die nog meer versnellen? Leon Korving, themacoördinator fosfaatherstel bij Wetsus, deelt de visie van Wetsus op het versnellen van innovaties in de watersector. Hij gaat in gesprek met de aanwezigen en twee partners over hoe zij innovaties naar de praktijk brengen:
Magnetische winning van ijzerfosfaat uit slib – Saskia Hanneman, Waterschapsbedrijf Limburg
Slimme monitoring van de waterkwaliteit – Martijn Wagterveld, Aqua.Earth/Wetsus
Het Waterschapshuis – Het getransformeerde waterschap: The Big Water Hack en de Vaarkaart
We zijn lerende en wendbare waterschappen die op alle niveaus verantwoord omgaan met data en digitale technologie. Maar wat betekent dat in de praktijk? En hoe ziet een getransformeerd waterschap eruit? Tijdens The Big Water Hack op 24 en 25 januari gaan deelnemers van deze sociale hackathon op zoek naar antwoorden op die vragen. Het Waterschapshuis deelt de resultaten in deze deelsessie en presenteert de Vaarkaart, de bestuurlijke visie van de waterschappen op het thema Digitale Transformatie. Het getransformeerde waterschap is daarin een van de hoofdthema’s.
Hoe gaat het met de prijswinnaars Waterinnovatieprijs 2021?
Presentator Maarten Bouwhuis gaat tijdens een interactieve sessie in gesprek met de vier prijswinnaars van de Waterinnovatieprijs 2021. Hoe is het de innovaties de afgelopen tijd vergaan, waar staan ze nu, welke dilemma’s kwamen ze tegen? Waarom is iets wel of niet gelukt en wat valt daarvan te leren?
Vooraf aanmelden voor een deelsessie is niet nodig. Bezoekers bepalen op het Waterinnovatiefestival zelf welke deelsessie en welk deel van het programma ze bezoeken. Let op: aanmelden voor het festival kan tot uiterlijk donderdag 25 januari.
Van dinsdag 9 tot en met donderdag 25 januari kan iedereen zijn stem uitbrengen op een van de genomineerden voor de Waterinnovatieprijs 2023/’24: de prijs voor innovaties die toepasbaar zijn binnen de taken en verantwoordelijkheden van de waterschappen. In totaal werden er zestig innovaties ingestuurd, verdeeld over vier categorieën. Per categorie zijn er drie genomineerden. Zij maken allemaal kans op de juryprijs in hun categorie en op de publieksprijs.
De Waterinnovatieprijs wordt iedere twee jaar uitgereikt door de Unie van Waterschappen, het Waterschapshuis, de Nederlandse Waterschapsbank en STOWA (Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer). De inzendingen zijn verdeeld over de categorieën ‘briljantjes’, ‘gezonde leefomgeving’, ‘water en bodem sturend’ en ‘dijken van de toekomst’. Alle twaalf de genomineerden zijn waterschappen. Iedereen kan nu eenmalig zijn stem uitbrengen op een van de nominaties.
De jury- en publieksprijs worden uitgereikt op het Waterinnovatiefestival, op 1 februari in de Werkspoorkathedraal in Utrecht. Het festival biedt de genomineerde innovaties een podium en diverse inspirerende sprekers vertellen over het belang van innovatie voor slim, efficiënt en duurzaam waterbeheer.
Maandag 18 en dinsdag 19 december werden de genomineerden voor de Waterinnovatieprijs bekendgemaakt. Van de 60 inzendingen zijn er in totaal 12 nominaties: 3 per categorie. Alle genomineerden zijn waterschappen. Zij maken kans op de Waterinnovatieprijs in hun categorie en op de Publieksprijs.
Briljantjes
In de categorie ‘briljantjes’ zijn inzendingen van de waterschappen Aa en Maas, Vechtstromen en Brabantse Delta genomineerd. De innovatie van Aa en Maas gebruikt slimme statistiek om het effect van een maatregel voor betere oppervlaktewaterkwaliteit te voorspellen. Waterschap Vechtstromen ontwikkelde een unieke methode voor efficiënter gegevensbeheer van watervervuilingsbronnen. “Een brongerichte aanpak, want wat er niet inkomt hoeft er ook niet uit”, schrijft het waterschap. En Brabantse Delta ontwikkelde een realtime machinelearningtechnologie voor de aansturing van onder meer pompen, gemalen, vijzels en compressoren. De technologie bespaart veel energie en maakt zuiveringsprocessen efficiënter.
Dijken van de toekomst
De genomineerden in de categorie ‘dijken van de toekomst’ zijn het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en de waterschappen Noorderzijlvest en Drents Overijsselse Delta. Die eerste zet kunstmatige intelligentie in bij een detectietool om scheuren in dijken te detecteren vanuit drone- en vliegtuigbeelden. Waterschap Noorderzijlvest ontwikkelde een innovatief rekeninstrument dat verschillende soorten klei eenvoudig karakteriseert. En waterschap Drenst Overijsselse Delta heeft een oplossing voor piping, het fenomeen waarbij water met zanddeeltjes onder een dijk door stroomt. Hun innovatie is goedkoper, duurzamer en heeft een kleinere omgevingsimpact dan traditionele maatregelen.
Water en bodem sturend
De waterschappen Amstel, Gooi en Vecht, Vallei en Veluwe en Brabantse Delta ontvingen een nominatie in de categorie ‘water en bodem sturend’. Met het project Zicht op water wil Brabantse Delta inzicht krijgen in de onttrekking van grondwater door agrarische bedrijven. Ze installeren hiervoor digitale meters op waterbronnen en verbinden die met een online dashboard. Vallei en Veluwe vraagt met hun sociale innovatie aandacht voor de sociale kant van water en co-creatie tussen inwoners en omgeving. En bij Amstel, Gooi en Vecht werken ze aan natuurvriendelijke oevers voor waterberging, betere waterkwaliteit, meer biodiversiteit en CO2-opslag.
Gezonde leefomgeving
In de categorie ‘gezonde leefomgeving’ zijn inzendingen van het hoogheemraadschap van Delfland en opnieuw de waterschappen Drents Overijsselse Delta en Aa en Maas genomineerd. Die laatste ontwikkelde een levensgrote knikkerbaan voor slibloze rioolwaterzuivering, en de oplossing van Drents Overijsselse Delta halveert het energieverbruik van een van hun rioolwaterzuiveringen. De zogeheten Smart Energy Hub Zwolle produceert tegelijkertijd groene waterstof en benut de bijproducten warmte en pure zuurstof maximaal.
Hoogheemraadschap van Delfland werd genomineerd voor hun innovatie eDNA, een nieuw instrument voor het opsporen van emissiebronnen die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. Denk aan lozingen vanuit de glastuinbouw naar het oppervlaktewater. Djoline van den Berg, beleidsmedewerker watersysteemkwaliteit bij Delfland: “We zijn heel blij met onze nominatie voor de Waterinnovatieprijs, we hoopten er echt op. Onze innovatie is net CSI in de polder!” Beleidsadviseur Rob Ammerlaan voegt toe: “De Waterinnovatieprijs geeft publieke aandacht aan de lastige opgaven waar we als waterschappen voor staan en de oplossingen die we daarvoor ontwikkelen. De nominatie is een mooie waardering daarvoor.”
Prijsuitreiking op Waterinnovatiefestival
Donderdag 1 februari is de feestelijke prijsuitreiking van de Waterinnovatieprijs tijdens het Waterinnovatiefestival in de Werkspoorkathedraal in Utrecht. Aanmelden voor het festival kan tot 25 januari.
Bekijk hoe presentator Florian Franken de inzenders op hun werk verraste met hun nominatie:
Donderdag 1 februari is het feestelijke Waterinnovatiefestival in de Werkspoorkathedraal in Utrecht. Iedereen die aan water werkt is welkom: van dijkwerker tot procestechnoloog en van ICT’er tot bestuurder. Naast de uitreiking van de Waterinnovatieprijs staan inspirerende sprekers en presentaties op het programma. En natuurlijk is er veel mogelijkheid tot netwerken en leren van waterpartners en -projecten. Aanmelden voor het Waterinnovatiefestival kan tot 25 januari via onderstaande link.
‘Van een regionale briljant naar het hele land’
Het thema ‘Van een regionale briljant naar het hele land’ staat centraal op het festival: hoe schaal je innovaties succesvol op? Om die vraag te beantwoorden, delen de winnaars van de Waterinnovatieprijs 2021 hun ontwikkeling en learnings van de afgelopen jaren. Daarnaast zijn er diverse deelsessies over innovaties in de waterbranche. Traditioneel is ook de feestelijke uitreiking van de Waterinnovatieprijs 2024 tijdens het festival. 60 innovaties maken kans op deze prestigieuze prijs!
Inspirerende en innovatieve sprekers
Het Brunel Solar Team van ambitieuze TU Delft-studenten geeft een presentatie over de auto op zonne-energie die zij bouwen. Ze laten daarmee zien hoe jonge mensen met diverse achtergronden en expertises supersnel innoveren. Spreker Frans Feldberg, hoogleraar Data Driven Business Innovation aan de Vrije Universiteit Amsterdam, vertelt vervolgens hoe data, analytics en kunstmatige intelligentie (water)innovaties verder kunnen helpen.
Tot slot is er een plenair gesprek met dijkgraaf Luzette Kroon over het belang van innovatie voor waterschappen en wordt The Big Water Hack gepresenteerd.
Een deskundige jury beoordeelt momenteel de 60 inzendingen voor de Waterinnovatieprijs 2023/’24. Naast de juryvoorzitter bestaat de jury uit 5 waterexperts. Ze vertellen waarom ze plaatsnemen in de jury, wat innovatie zo belangrijk maakt voor de watersector en welke rol de Waterinnovatieprijs hierin speelt.
60 inzendingen
Tot en met 12 november konden waterschappers, bedrijven, start-ups, kennis- en onderwijsinstellingen, non-profitorganisaties en vernieuwers van jong tot oud hun innovatie indienen voor de Waterinnovatieprijs 2023/’24. In totaal werden 60 inzendingen ingestuurd in 4 categorieën: briljantjes, gezonde leefomgeving, water en bodem sturend, en dijken van de toekomst. De prijsuitreiking van zowel de jury- als de publieksprijs is op 1 februari 2024 tijdens het Waterinnovatiefestival in Utrecht.
Merle de Kreuk, hoogleraar Afvalwaterzuivering en afdelingsvoorzitter Watermanagement aan de TU Delft
Katja Portegies, directeur Veiligheid en Water bij Rijkswaterstaat
Lidwin van Velden, CEO bij de Nederlandse Waterschapsbank
Cees Buisman, wetenschappelijke directeur bij Wetsus
Katheleen Poels, hoofd adviesgroep Watermanagement bij Royal HaskoningDHV
Waarom nemen jullie deel aan de jury van de Waterinnovatieprijs?
Merle de Kreuk: “Het is interessant en inspirerend om te zien welke innovaties van Nederlandse bodem er allemaal zijn. En ik vind het belangrijk creatieve oplossingen te blijven bedenken voor de watergerelateerde problemen van morgen. Aandacht voor innovatie jaagt innovatie aan.” Lidwin van Velden kan zich daarin vinden: “Ik mag al meerdere keren deelnemen aan de jury en kijk iedere keer uit naar de vele mooie ideeën die het werk van de waterschappen effectiever en duurzamer maken. Deze prijs biedt de innovaties meer bekendheid en draagt daarmee bij aan een bredere inzetbaarheid.”
Merle de Kreuk
“Innoveren is essentieel in onze sector”, vindt ook Katheleen Poels. “Met name vanwege de grote uitdagingen waarvoor we staan. Denk aan droogte, hevige buien, de achteruitgaande waterkwaliteit en biodiversiteit. Het is van belang om die uitdagingen als sector gezamenlijk aan te pakken.” Cees Buisman, die voor het eerst plaatsneemt in de jury: “Jureren is een leuke en inspirerende manier om op de hoogte te blijven van de nieuwste innovaties. Innovatie is mijn business, dus dat sluit goed aan.”
Hoe dragen jullie achtergrond en ervaring in de watersector bij in de beoordeling?
“In mijn loopbaan, bij zowel de overheid als in de markt, staat water centraal”, antwoordt Katja Portegies. “Dat in combinatie met de vele actuele en aankomende water- en klimaatuitdagingen geeft mij en goede basis om de inzendingen vanuit meerdere invalshoeken te beoordelen. Dat helpt om hun relevantie en uitvoerbaarheid in te schatten.” Ook Merle de Kreuk loopt al even mee. Ze benadert nieuwe vindingen vanuit een wetenschappelijke invalshoek. “Ik wil begrijpen hoe iets werkt. Daarnaast probeer ik de ontwikkelingsmogelijkheden en opschaalbaarheid van de innovaties te voorzien.”
Lidwin van Velden
Lidwin van Velden trekt regelmatig haar regenlaarzen aan om met de waterschappers mee op pad te gaan. “Als financier van de waterschappen volgen we de ontwikkelingen bij de waterschappen op de voet. Die ervaring neem ik mee in de beoordeling.” Vanuit Wetsus, het Europese kenniscentrum voor duurzame watertechnologie, werkt Cees Buisman dagelijks in een broedplaats van nieuwe innovaties op watergebied. “Ik ben gespecialiseerd in toekomstbestendige innovaties die de wereld beter maken. Dat is dan ook mijn bijdrage.” Katheleen Poels, tot slot, hanteert de invalshoek van de adviseur die bij veel verschillende opdrachtgevers binnen kan kijken. “HaskoningDHV is actief in innovatie en productontwikkeling. Die ervaring neem ik mee, samen met mijn kennis van de waterveiligheid, waterketen en het watersysteem.”
Cees Buisman
Waar letten jullie op bij de beoordeling van de inzendingen?
“Het moet concreet, vernieuwend en breed toepasbaar zijn”, vindt Katja Portegies. “En het moet de aandacht trekken.” Cees Buisman let op de nieuwheid van het idee en hoe waardevol het is. “Brengt het ons naar een wereld waarin we willen leven?”
Wat zijn de meest urgente uitdagingen in de watersector op dit moment? En hoe kunnen innovatieve oplossingen bijdragen aan het aanpakken van deze uitdagingen?
Katja Portegies: “We hebben te maken met steeds langere perioden van droogte of juist wateroverschotten. Zulke problemen vragen veel van ons aanpassingsvermogen. Innovatieve oplossingen die onze wendbaarheid vergroten zijn dan ook hard nodig.” Lidwin van Velden vult aan: “De veranderingen in het klimaat en de natuur maken het werk van de waterschappen uitdagender. Het vergt steeds meer inzet om ons land te beschermen tegen droogte en wateroverschotten, en om de waterkwaliteit te bewaken.”
Katja Portegies
Cees Buisman ziet de watersector en water in het algemeen als belangrijke dragers van duurzaamheid. “Als het water niet in orde is, dan komt de duurzaamheid ook in het gedrang. Om een duurzame wereld te bereiken, moet er zoveel mogelijk hernieuwbaar of circulair zijn. In ieder geval moet alles wat we doen zonder gif zijn.”
Waarom is het voor de watersector belangrijk om innovatie te stimuleren en te belonen?
“De watersector kampt met steeds veranderende uitdagingen”, zegt Merle de Kreuk. “Een beloning kan enthousiasmeren om door te gaan met innoveren en te focussen op wat belangrijk is.” Cees Buisman voegt toe: “Een prijs helpt focussen op waar het echt om gaat, en kan daarmee anderen inspireren om zich daar ook voor in te zetten.” Katheleen Poels sluit af: “De Waterinnovatieprijs biedt belangrijke innovaties een podium. Die positieve aandacht stimuleert en enthousiasmeert anderen om ook aan de slag te gaan met innovaties of ze meer toe te passen.”
Komende maand worden de genomineerden van de Waterinnovatieprijs 2023/'24 bekendgemaakt. Een deskundige jury beoordeelt momenteel de 60 inzendingen. Juryvoorzitter Annemieke Nijhof (algemeen directeur van Deltares) vertelt over het belang van innovatie voor de watersector en waarom ze dit jaar opnieuw in de jury stapt.
Wat maakt innovatie zo belangrijk voor de watersector?
Nijhof: “Ik zie daarin een drievoudig belang. Ten eerste staan we voor nieuwe waterbeheeruitdagingen om onze reputatie als best beschermde delta en beste drinkwaterleverancier overeind te houden: de klimaatverandering, de veranderende samenleving en de hoge verwachtingen ten aanzien van de dienstbaarheid van de sector. Met zulke uitdagingen is innovatie een must. We kunnen niet op dezelfde manier doorgaan.”
“Ten tweede heeft de publieke sector niet per definitie de neiging tot innoveren: er is geen concurrentie die vernieuwing noodzakelijk maakt. Innoveren helpt om scherp te blijven en optimaal gebruik te maken van nieuwe kennis, technologieën, denkbeelden en paradigma’s. Ten slotte kan de watersector als grote opdrachtgever de markt stimuleren en helpen innoveren.”
Waarom is het belangrijk voor de watersector om innovatie te stimuleren en te belonen?
“Wat nodig is, is het erkennen en belonen van innovatie. Daarvoor is een innovatieprijs een belangrijk middel. Hiermee zetten we organisaties in het zonnetje die het aandurven om te experimenteren. Zo creëren we positieve aandacht voor vernieuwing.”
Hoe helpen uw achtergrond en ervaring in de watersector bij het beoordelen van inzendingen?
“Ik breng een veelzijdige achtergrond mee, met ervaring in het ingenieursbedrijfsleven, bij de overheid en bij een kennisinstelling. En mijn betrokkenheid bij leefomgevingsbeleid heeft mijn inzicht in innovatie verdiept. Ik merk dat inventieve geesten met goede ideeën helaas nog te vaak worden tegengehouden door praktische obstakels. Om ruimte in het beleid te creëren, is het noodzakelijk een dialoog te organiseren tussen marktpartijen, beleid en kennisorganisaties zoals KWR, Deltares en WENR (Wageningen Environmental Research). Uit ervaring ken ik het belang van samenwerking tussen slimme koppen, technologie, beleid, normen en risicoverdeling. Daarom is het voor een succesvolle innovatie cruciaal om de urgentie te initiëren, risico’s te bespreken en de samenleving te betrekken.”
Zijn dat ook de aspecten waar u op let bij het beoordelen van de inzendingen?
“We toetsen iedere inzending op vooraf vastgestelde criteria. Aan de hand daarvan gaan we met elkaar in gesprek; het resultaat is een optelsom van de scores en individuele meningen. Ik let op een aantal dingen bij het boordelen, zoals de vraag: is het inventief? We kijken ook altijd naar de impact op de sector en hoe het de samenleving vooruit kan helpen. Een klein idee heeft soms een geweldige impact. En het moet natuurlijk uitvoerbaar zijn. We kijken dus ook naar het realiteitsgehalte.”
Wat zijn de meest urgente uitdagingen in de watersector op dit moment?
“De watersector staat voor aanzienlijke uitdagingen, vooral op het gebied van klimaatverandering. De leefbaarheid van ons land is afhankelijk van een goed functionerend systeem. Daarom beheren we het water zo nauwkeurig als een Zwitsers zakhorloge. De toenemende onzekerheid, met variaties in droogte en zware buien, vormt een groeiende uitdaging. Dat vraagt van ons om kritisch na te denken over hoe we de belofte van veilig wonen en voldoende water voor de gebruiksfuncties kunnen nakomen. De technische vraagstukken, risico’s en financierbaarheid zijn daarin cruciaal. En als sector is bewustzijn nodig van de toenemende impact op de ruimtelijke ordening. Daarnaast denk ik dat we met een aanvalsplan moeten komen om de waterkwaliteit te optimaliseren.”
Hoe kan innovatie hieraan bijdragen?
“Door innovatie reflecteren we op bestaande werkwijzen en denken we proactief na over veranderingen in waterbeheer. Zeker op het gebied van waterkwaliteit zie ik veel ruimte voor technologische vernieuwing en preventie, bijvoorbeeld rond nieuwe verontreinigende stoffen. Ik denk dat ons nog veel te doen staat op het raakvlak van waterkwaliteit en waterbeheer.”
Naast Nijhof bestaat de jury uit Merle de Kreuk (hoogleraar waterkwaliteit aan de TU Delft), Katja Portegies (directeur Veiligheid en Water bij Rijkswaterstaat), Lidwin van Velden (CEO bij de Nederlandse Waterschapsbank), Cees Buisman (wetenschappelijk directeur bij Wetsus) en Katheleen Poels (hoofd adviesgroep watermanagement bij Royal HaskoningDHV). Binnenkort stellen zij zich uitgebreid voor.
