Categorie: Agrarische emissies

Juiste implementatie van maatregelen nodig voor verbetering waterkwaliteit agrarisch gebied

30 mei 2023

Op 1 juni staat in de Tweede Kamer het commissiedebat Mest gepland. De waterschappen willen dat de commissieleden aandacht vragen voor een goed beheer van bufferstroken en onderbouwing van de effectiviteit ervan. Ook vragen ze de commissieleden om minister Adema van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) te wijzen op de win-win situatie die ontstaat als instrumenten uit het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer worden ingezet in het Nationaal Programma Landelijk Gebied.



Effectiviteit van bufferstroken

Per 1 maart 2023 zijn bufferstroken verplicht. Een bufferstrook is een strook langs een sloot waarop geen mest mag worden gebruikt volgens de nieuwe regeling van het ministerie van LNV. De intentie is dat deze bufferstrook de waterkwaliteit verbetert en daarnaast bijdraagt aan biodiversiteit. Maar in de huidige regeling van LNV is geen aandacht voor het beheer van de bufferstrook. Terwijl dit belangrijk is om afspoeling van nutriënten te voorkomen. Een bufferstrook zonder gewas of plantengroei leidt tot meer afspoeling naar het oppervlaktewater en daarmee tot een verslechtering van de waterkwaliteit. Het beheer van de bufferstrook bepaalt voor een groot deel de effectiviteit van bufferstroken. Hierin schiet de regeling van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nu tekort.

Onderbouwing van de maatregel

Daarnaast zijn er in de praktijk veel vragen over de uitvoering van bufferstroken. Voor het draagvlak van de regeling is het belangrijk dat de effectiviteit van bufferstroken uitlegbaar is voor de verschillende grondsoorten en wat het afschalen van bufferstroken betekent voor de effectiviteit. Afhankelijk van de grootte van het landbouwperceel kan een bufferstrook namelijk kleiner worden. Bij het invoeren van een regeling is het van belang om ook een onderbouwing van de maatregel te geven.

Nutriënten verontreinigde gebieden

Een ander punt waar de waterschappen aandacht voor vragen is het ontbreken van fosformaatregelen in de derogatiebeschikking. Derogatie is een verruiming van de hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest die volgens de Europese Unie op het land mag worden uitgereden. In de derogatiebeschikking staat dat er nutriënten verontreinigde gebieden aangewezen moeten worden. De maatregelen die eraan gekoppeld zijn gaan alleen over het verminderen van nitraat en niet over fosfor in het oppervlaktewater. Dat is een gemis omdat in een groot deel van Nederland fosfor boven de norm voorkomt. Het is daarom noodzakelijk om ook maatregelen gericht op het verminderen fosfor op te nemen in nutriënten verontreinigde gebieden.

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer

In het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) wordt met agrariërs gewerkt aan waterkwaliteit en het agrarisch waterbeheer. Door DAW-instrumenten ook in te zetten in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) ontstaat er wat de waterschappen betreft een win-winsituatie. Het bereik van het DAW wordt groter en het NPLG hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Dit draagt allemaal bij aan de waterkwaliteitsdoelen en klimaatdoelen en geeft invulling aan het addendum van het 7e Nitraat Actieprogramma.

>lees de volledig inbreng van de waterschappen voor het commissiedebat

Meer watermaatregelen in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

15 november 2022

Op 1 januari 2023 gaat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van start. Met het GLB werken Nederland en de andere lidstaten van de Europese Unie aan toekomstbestendige landbouw, het versterken van de natuur en een leefbaar platteland.



Van 2023 tot 2027 biedt het GLB subsidies aan voor initiatieven die bijdragen aan deze doelen. Het nieuwe beleid richt zich op het ondersteunen van boeren die ervoor kiezen hun bedrijf verder te verduurzamen en te vernieuwen.

Nationaal Strategisch Plan

De Nederlandse invulling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid staat in het Nationaal Strategisch Plan (NSP). Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen hebben vanaf 2019 aan de invulling van dat plan gewerkt.

Agrarische sector én natuur

Het NSP bevat maatregelen die bijdragen aan het behalen van doelen voor waterkwaliteit, klimaatadaptatie, biodiversiteit, bodem en kringlooplandbouw. De waterschappen vinden het belangrijk dat investerings- en beheermaatregelen voor het watersysteem ten goede komen aan de agrarische sector, het landelijk gebied én aan een robuuste natuur. Dat sluit ook aan bij de kaders die Europa daarvoor stelt.

Eco-regelingen

Voor de hele periode tussen 2023 en 2027 is er 4,7 miljard euro beschikbaar voor agrariërs en het agrarisch gebied. Dit geld is niet alleen afkomstig van de Europese Unie, maar ook van het Rijk, de provincies en de waterschappen. Een groot deel van het bedrag wordt besteed aan het steunen van boeren die innoveren, vernieuwen en bijdragen aan doelen voor biodiversiteit, bodem en lucht, klimaat, landschap en water. Dat gebeurt onder meer via de ‘eco-regelingen’. Daarmee wordt toekomstbestendig boeren beloond.

Relevante wateronderdelen in het NSP

De Kaderrichtlijn Water (KRW) en een duurzaam watersysteem dat bijdraagt aan klimaatmitigatie en -adaptatie zijn onderdeel van de voorgestelde verduurzaming van de landbouw. In vergelijking met het huidige GLB komen de watermaatregelen in meer onderdelen van het nieuwe GLB terug. Vooral het opnemen van relevante maatregelen op het gebied van water en bodem in de eco-regelingen zal naar verwachting effect hebben. Het is de verwachting dat veel agrariërs gebruik gaan maken van deze regeling, aangezien deelname tot een significant hogere hectarepremie leidt (tussen 60 en 200 euro per hectare bovenop de basispremie).

Voorbeelden

Er zijn een aantal concrete voorbeelden van maatregelen te noemen die bijdragen aan de wateropgaven. Denk aan:

  • Bredere bufferstroken langs het water, gewasrotatie, minimale bodembedekking (breder toepassen vanggewassen).
  • Stimuleren van rustgewassen, langjarig grasland en meerjarige teelt, biologische bestrijding.
  • Verbreding van de subsidieregeling Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) voor klimaat en water, invulling bufferstroken, greppelinfiltratie, huidige pakketten waterkwaliteit/kwantiteit.
  • Herstel- en inrichtingsmaatregelen internationale doelen Nitraatrichtlijn en KRW, peilgestuurde drainage, klimaatadaptief watersysteem.
  • Investeringen voor modernisering, verduurzaming of precisielandbouw.
  • Gebiedsgerichte aanpak: integrale gebiedsontwikkeling zoals via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.

Ledenbrief

In oktober verscheen ook een ledenbrief over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid per 2023.

Nederlandse invulling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid ter inzage

22 december 2021

In 2023 gaat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van start. De Nederlandse invulling van dit nieuwe beleid voor de periode 2023 tot 2027 is beschreven in het onlangs gepresenteerde Nationaal Strategisch Plan (NSP). Vanaf 22 december kunnen belanghebbenden en geïnteresseerden de samenvatting van het NSP en het concept Strategisch Milieueffectrapport (S-MER) inzien.



Het S-MER levert milieu-informatie en geeft inzicht in hoeverre het GLB bijdraagt aan de gestelde beleidsdoelen rondom de diverse milieuthema’s.

Toekomstbestendig boeren sterker belonen

Met dit NSP wil Nederland toekomstgericht boeren sterker belonen. Het nieuwe beleid richt zich op het ondersteunen van boeren die ervoor kiezen hun bedrijf verder te verduurzamen en te vernieuwen. Over de hele periode van 5 jaar is in totaal zo’n 4,7 miljard euro beschikbaar. Veel van dit geld wordt besteed aan het steunen van boeren die innoveren, vernieuwen en bijdragen aan doelen voor biodiversiteit, klimaat, bodem, water en lucht. De meest opvallende verandering is de inzet op de eco-regeling. Boeren kunnen eco-activiteiten kiezen die zij willen toepassen op hun bedrijf, en krijgen daarvoor een vergoeding.

Waterschappen positief

De Unie van Waterschappen is positief over de bereikte resultaten om de landbouw verder te verduurzamen. Zo omvat het NSP maatregelen die bijdragen aan het behalen van doelen op het vlak van waterkwaliteit, klimaatadaptatie, biodiversiteit, bodem en kringlooplandbouw. De waterschappen vinden het belangrijk dat investeringsmaatregelen voor het watersysteem ten goede komen aan zowel de agrarische sector als een robuuste natuur. Dit sluit ook aan bij de kaders die gesteld worden vanuit Europa.

Maatregelen groter bereik

In vergelijking met het huidige GLB, dat in 2022 afloopt, komen de watermaatregelen terug in meer onderdelen van het nieuwe GLB. Dit vergroot tevens het bereik van deze maatregelen. Net als in de vorige beleidsperiode zullen het Rijk, de provincies en de waterschappen maatregelen co-financieren binnen hun eigen taakgebieden. In het geval van de waterschappen gaat het om maatregelen op het vlak van waterkwaliteit en waterkwantiteit. Bijvoorbeeld voor investeringen ten behoeve van het watersysteem zoals de aanleg van natuurvriendelijke oevers en bufferzones. Maar ook voor de uitvoer van waterbeheerdiensten door agrariërs en voor samenwerkingsverbanden zoals het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.

Inzien plannen en rapportage

De plannen zijn hier in te zien.

Emissies land- en tuinbouw bijna 0 in 2030

1 oktober 2020

29 september is het ‘Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030’ gepubliceerd. Dit programma moet leiden tot een beperking van de emissies van gewasbeschermingsmiddelen uit de land- en tuinbouw tot bijna 0 in in 2030.



In het uitvoeringsprogramma werken overheden, het agrarisch bedrijfsleven en andere betrokken partijen samen aan een land- en tuinbouwpraktijk waarbij in 2030 gewassen op een duurzame wijze en in balans met de natuur worden geproduceerd. De gewassen zijn hierdoor minder gevoelig voor ziekten en plagen, waardoor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen nauwelijks meer nodig is. Daar waar het toch nodig is om een ziekte met gewasbeschermingsmiddelen te bestrijden, gebeurt dit nagenoeg zonder emissies naar het milieu.

Acties met tijdpad

De waterschappen zijn blij met het uitvoeringsprogramma, omdat het acties met tijdpad bevat om de emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar het water in 2030 tot vrijwel 0 terug te brengen en om in 2027 de waterkwaliteitsdoelen van de Kaderrichtlijn Water te halen.

Dit is nodig, op veel meetlocaties zijn gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater aanwezig en worden de waterkwaliteitsnormen overschreden. Ook dringt de tijd, de doelen van de Kaderrichtlijn Water moeten in 2027 gehaald worden.

Nederland koploper emissieloos telen

Innovatie, precisietoepassingen en het toepassen van emissiebeperkende technieken spelen een belangrijke rol in deze aanpak. Zo kunnen Nederlandse telers en ketenpartijen zich als koploper op het gebied van emissieloos telen op de nationale- en internationale markt onderscheiden. De waterschappen zetten zich in om de agrarische sector daarbij te ondersteunen, zoals bij de uitvoering van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) en gebiedsgerichte monitoring en handhaving.

Meer over het uitvoeringsprogramma

Stimuleringsbudget voor agrariërs die werken aan betere waterkwaliteit

9 juli 2020

Vanaf 1 juli is het Stimuleringsbudget Emissiebeperking Open Teelten en Veehouderij geopend. Met dit budget steunen de waterschappen projecten van agrarische ondernemers in de open teelt en veehouderij die gericht zijn op verbetering van de waterkwaliteit.



Waterschappen werken al jaren met elkaar samen om de waterkwaliteit in land- en tuinbouwgebieden te verbeteren. Om deze samenwerking nog verder invulling te geven, hebben de waterschappen vanaf 2020 een gezamenlijk Stimuleringsbudget Emissiebeperking Open Teelten en Veehouderij ingesteld. Agrarische ondernemers uit de open teelt en veehouderij kunnen een financiële bijdrage ontvangen voor projecten die gericht zijn op het terugdringen van uitstoot van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen (emissiebeperking) of op het verbeteren van de chemische en ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater.

Meer informatie en aanvraag doen

De Stichting toegepast onderzoek waterbeheer (STOWA) beheert het stimuleringsbudget namens de waterschappen. Meer informatie over de regeling staat op de website van STOWA. Agrariërs die een bijdrage willen aanvragen, vinden hier ook een aanvraagformulier.