In 2024 zijn er door de 21 waterschappen meer muskus- en beverratten gevangen in Nederland. Ze vormen een risico voor onze veiligheid door graverij in dijken, kades en de natuur. Landelijk (per regio zijn de vangsten verschillend) zijn er in 2024 bijna 15.000 meer muskusratten gevangen, een stijging van 29 procent ten opzichte van 2023. Het aantal beverratvangsten in 2024 bedroeg 1.862, een toename van 13 procent ten opzichte van 2023.
De stijging van het aantal vangsten komt door meer inzet van bestrijders van de 21 waterschappen. Ook is er sprake van meer instroom uit met name Duitsland door de lange periodes van hoog water in de winter en het voorjaar van 2024. Door het hoge water werden holen onbereikbaar, waardoor veel muskus- en beverratten door de sterke waterstroming stroomafwaarts, in ons land, hun heil zochten. Het grootste deel van die muskus- en beverratten is daar direct door de waterschappen in de grenszone gevangen.
Bedreiging voor dijken en biodiversiteit
Muskus- en beverratten komen van nature niet voor in Nederland, ze zijn hier door menselijk handelen beland. Ook hebben de dieren bij ons nauwelijks natuurlijke vijanden. De waterschappen bestrijden de dieren omdat ze schade brengen aan waterkeringen en oevers, door holen en gangenstelsels in dijken te graven. Zo veroorzaken ze verzakkingen in dijken en kades. In het ergste geval kan een dijk of kade doorbreken waardoor er dorpen of zelfs steden onder water lopen. Muskus- en beverratten vormen ook een bedreiging voor de biodiversiteit. Ze staan daarom allebei op de Europese lijst van Invasieve soorten. Ze eten planten als riet en lisdodde weg, en verdringen daardoor inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. Deze vogels leven in het riet, waar ook de muskus- en beverratten hun leefomgeving hebben.
In 2024 meer vangsten muskusratten dan in 2023
In 2024 zijn er in totaal 65.811 muskusratten door de 21 waterschappen gevangen. Dat is een toename in vangsten van bijna 15.000 dieren, wat een stijging van 29 procent is ten opzichte van 2023. Er zijn grote regionale verschillen. In de grensgebieden zijn meer dieren gevangen die ons land binnenzwommen via rivieren en beken uit de buurlanden. Door langs de Duitse landsgrens muskusratten direct te vangen voorkomen de waterschappen dat deze dieren zich in Nederland vestigen en lege gebieden opnieuw bezetten. In gebieden in het westen van het land zijn opnieuw meer muskusratten gevangen. Om in deze gebieden uiteindelijk ook een daling in de muskusratpopulatie te bereiken, moeten hier eerst zoveel mogelijk muskusratten gevangen worden. Dit heeft een stijging in vangsten tot gevolg. In andere gebieden heeft de daling van muskusratvangsten zich doorgezet.
Toename vangsten beverratten in 2024
Bij de beverrat is het in 2013 al gelukt om ze terug te dringen naar de landsgrens: Nederland heeft geen eigen populatie beverratten meer. Ruim 95 procent van de vangsten vindt plaats direct langs de grens met Duitsland. Als gevolg van opeenvolgende zachte winters en een minder goed georganiseerde bestrijding is de beverratpopulatie in Duitsland nog steeds omvangrijk. Het aantal beverratvangsten langs de grens in Nederland is met 13 procent toegenomen: in 2024 werden er 1.862 beverratten gevangen. Door de beverratten direct langs de grens te vangen, voorkomen de waterschappen dat ze zich opnieuw over het hele land verspreiden.
Bestuurder Vincent Lokin van de Unie van Waterschappen: “Ongeveer 3500 kilometer aan dijken beschermen Nederland tegen overstromingen: van de zee, grote rivieren, meren en plassen. Mede door extremer weer wordt de druk op onze dijken in de toekomst nog groter. Het voorkomen van graverij door muskus- en beverratten blijft daarom een belangrijke taak voor de ruim 400 gespecialiseerde muskus- en beverratbestrijders van de 21 waterschappen. De muskus- en beverratbestrijders van de waterschappen werken steeds meer samen. Dit draagt bij aan het gezamenlijke doel om in 2034 geen (levensvatbare) populatie muskusratten meer te hebben in Nederland. Dat is het geval als er in het binnenland minder dan 500 muskusratten per jaar worden gevangen. Europese afspraken over professionele bestrijding van muskus- en beverratten komen helaas nog onvoldoende van de grond. De instroom vanuit het buitenland door het hoge water laat zien dat dit voor Nederland wel belangrijk is. De waterschappen willen zowel landelijk als regionaal inzetten op intensievere grensoverschrijdende samenwerking”.
Op 15 januari stuurde minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) een brief naar de Tweede Kamer met daarbij verschillende documenten over het waterveiligheidsbeleid. De brief bevat onder meer de uitkomsten van de evaluaties van de normering van primaire keringen, de wet- en regelgeving over waterveiligheid en een betere inschatting van de omvang van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).
Volgens de minister laten de evaluaties zien dat doorontwikkeling van ons waterveiligheidssysteem en investeringen nodig zijn, maar dat de wettelijke kaders een goede basis bieden voor de toekomst.
Extra investeringen voor de periode 2030-2036 noodzakelijk
Het HWBP wordt voor de helft door de waterschappen betaald en voor de helft door het Rijk. Voor HWBP-projecten is er in de periode 2030-2036 circa € 2,5 miljard extra nodig voor dijkversterkingen. Op 13 december 2024 hebben de waterschappen de minister laten weten de helft van dit bedrag te gaan bijdragen, zodat dijkversterkingen niet stagneren. Voorwaarde is wel dat de minister er voor zorgt dat het Rijk zich in de Voorjaarsnota committeert aan dit bedrag. Op 26 november nam de Tweede Kamer unaniem een motie aan waarin de regering wordt verzocht prioriteit te geven aan het Rijksdeel van de financiering (eveneens € 1,25 miljard).
Uit de Kamerbrief blijkt dat, na verdieping van de cijfers in de Landelijke Beoordeling Overstromingskansen (LBO-1) en het Landelijk Veiligheidsbeeld (LVB), de verwachte dijkversterking tot en met 2050 is bijgesteld van 2.000 naar 1.400 kilometer. Ook is een schatting gemaakt van de kosten die hiermee tot en met 2050 gemoeid zijn. Deze schatting heeft een grote bandbreedte, namelijk tussen de 14 en 23 miljard euro. Zoals aangegeven in het regeerakkoord wordt het HWBP in 2025 herijkt. Hierbij worden afspraken gemaakt over de financiële opgave, over een scherpere sturing op doelmatigheid en over de voortgang van het programma. De waterschappen pleiten bij het Rijk voor een langetermijnperspectief en een tijdige verhoging van het Deltafonds.
Het was - en is - nat in Nederland. Ook via de grote rivieren komt er veel water ons land binnen. Diverse waterschappen hebben zich wederom voorbereid op het opvangen van het vele water en nemen waar nodig aanvullende maatregelen. De waterschappen houden waterstanden, waterafvoer en verwachte neerslag continu in de gaten. De piek wordt verwacht op zondag 12 januari. De situatie is niet zorgwekkend.
Volle uiterwaarden
Het waterpeil in de Maas en de Rijn is hoger dan normaal. Bij Lobith stijgt het waterpeil in de Rijn deze week bijvoorbeeld van 10 naar ruim 13 meter boven NAP. Ook in diverse regionale beken en rivieren is het waterpeil hoger dan normaal. De piek van deze kleine ‘hoogwatergolf’ wordt verwacht op dinsdag 14 januari. Bij de verwachte waterstanden zullen de uiterwaarden onderlopen.
Door het natte najaar is de bodem op veel plekken nat en verzadigd. Dit betekent dat de bodem op veel plekken geen extra water meer kan opnemen. De gemalen van de waterschappen voeren overtollig water af via de grote rivieren en naar zee. Ook bekijken de waterschappen of andere regionale maatregelen nodig zijn zoals de inzet van waterbergingspolders, extra pompcapaciteit en dijkcontroles.
De regionale situatie
De situatie kan lokaal erg verschillen. Dat hangt samen met hoog en laag gelegen gebieden, de stroomgebieden van rivieren en de neerslag in de afgelopen en aankomende dagen. Meerdere waterschappen plaatsen updates op hun website over het hoge water. Onder andere:
Ook in de toekomst vraagt waterbeheer om ruimte door zeespiegelstijging, hogere rivierafvoeren, bodemdaling en extremer weer. Het Rijk, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) hebben daarom afspraken gemaakt over het reserveren van ruimte voor toekomstige dijkversterkingen.
Waterbeheer vraagt ruimte
Voor het versterken van dijken is in de toekomst meer fysieke ruimte nodig. Dat blijkt onder andere uit de tussenbalans van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Als een dijk wordt verhoogd, moet deze ook worden verbreed om hem stevig genoeg te houden. Om te zorgen dat deze ruimte op termijn ook beschikbaar is of komt, zijn afspraken nodig. Bijvoorbeeld over hoe we de ruimte dicht bij een dijk inrichten.
Minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat: “Nederlandse waterexperts werken al eeuwenlang met dijken om ons land te beschermen tegen het water. En de komende eeuwen zullen we dat moeten blijven doen: waterveiligheid is nooit af. Tegelijkertijd willen we ook een hoop andere belangrijke dingen doen in ons land, zoals woningen bouwen. Het is dan slim om in kaart te brengen welke ruimte we in de toekomst nodig hebben voor dijkversterkingen. Op die manier voorkom je dat we nú investeren in een bouwwerk op een bepaalde plek, maar dat we dit in de toekomst moeten afbreken omdat die ruimte nodig is voor een dijkversterking.”
Het Rijk, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) hebben daarom afspraken gemaakt over de reservering voor de primaire waterkeringen (dijken en duinen).
De waterschappen
Veel waterschappen hebben in het verleden ruimte gereserveerd voor toekomstige dijkversterkingen. Dit hebben zij gedaan door reserveringszones (zogeheten profielen van vrije ruimte) vast te leggen. De nieuwe afspraken moeten ervoor zorgen dat de reserveringszones worden geactualiseerd in het licht van de nieuwste inzichten. Ook zorgen de afspraken ervoor dat in alle delen van het land wordt gewerkt met eenduidige definities, met ruimte voor gebiedsgerichte kenmerken en aanpak.
Provincies en gemeenten
De ruimte in Nederland is schaars en we kennen vele opgaven die ruimte claimen, zoals woningbouw, wegenbouw, natuur en water. En Nederland is zeker op het efficiënt en effectief gebruikmakend van de beschikbare ruimte innovatief. Door samen een zorgvuldige en integrale afweging te maken over de benodigde ruimte en toedeling van functies kunnen we binnen de reserveringszones met elkaar afspreken wat nog mogelijk is aan andere tijdelijke ruimtelijke ontwikkelingen zonder dat hierdoor plekken die veel later nodig zijn decennia ongebruikt blijven. Regionale gebiedskenmerken vragen lokale/regionale uitwerking. In het ruimtelijk beleid en ruimtelijke instrumenten van provincies en van gemeenten is het van belang om te verwijzen naar de profielen van vrije ruimte. Dit is belangrijk voor de afwegingen die provincies en gemeenten moeten maken.
De komende jaren gaan Rijkswaterstaat, waterschappen, provincies en gemeenten de afspraken concretiseren en implementeren in het omgevingsbeleid om regionaal te bepalen op welke plekken er ruimte beschikbaar moet blijven voor bijvoorbeeld hogere en bredere dijken.
De 21 waterschappen willen € 1,25 miljard extra investeren in dijkversterkingen van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Deze extra bijdrage komt bovenop de bijna € 1,6 miljard die de waterschappen met de huidige wettelijke afspraken in de periode van 2030 tot 2036 al beschikbaar stellen. Het geeft aan dat de waterschappen topprioriteit blijven geven aan het op koers houden van dijkversterkingen in Nederland om inwoners, onroerend goed, infrastructuur en onze economie te beschermen.
Commitment van het Rijk
Portefeuillehouder waterveiligheid Jeroen Haan van de Unie van Waterschappen: “Op 13 december hebben de waterschappen tijdens de Ledenvergadering aangeven dat dijkversterkingen niet mogen stagneren. Alle 21 waterschappen willen de betreffende waterschapsbesturen voldoende zekerheid bieden om nu projecten te kunnen opstarten die tussen 2030 en 2036 in uitvoering gaan. Voorwaarde is wel dat alliantiepartner het Rijk zich ook committeert aan de extra opgaven. De waterschappen zien commitment van het Rijk. Zo heeft de Tweede Kamer op 26 november unaniem een motie aangenomen die de regering verzoekt om prioriteit te geven aan het Rijksdeel van de financiering (ook € 1,25 miljard). Met een brief vragen we het Rijk om deze extra middelen in de periode 2030-2036 verder te concretiseren en om in de Voorjaarsnota 2025 aan te geven hoe deze middelen beschikbaar komen.”
In het HWBP werken de waterschappen en het Rijk al tien jaar binnen een alliantie aan de versterking van dijken, sluizen en andere waterkeringen. Dat doen ze met een wettelijke afspraak om tot 2050 beide de helft te financieren. Dit verkleint de kans op schade door overstromingen en beschermt Nederlanders en veel economische waarde. De omstandigheden zijn de afgelopen tien jaar flink veranderd. Dankzij het goede werk van de alliantie is de veiligheid nu waarschijnlijk groter dan ooit. Maar ondertussen wordt de opgave groter: meer piekbuien, vaker en heftiger hoogwater, langere periodes van droogte. Er gelden nieuwe, strengere normen en de prijzen van grondstoffen zijn gestegen.
Geen zekerheid over beschikbaar budget
De omstandigheden en groeiende opgave vragen om een grotere inzet en meer financiële middelen. Om het tempo van de uitvoering en de lange voorbereidingen van de vele projecten in Nederland op orde te houden, is er € 2,5 miljard extra investering nodig voor het starten van dijkversterkingsprojecten die in de periode 2030-2036 in uitvoering gaan. Van de waterschappen en het Rijk vraagt dat ieder de helft van de kosten: van beide € 1,25 miljard extra.
De algemeen besturen van de uitvoerende waterschappen moeten in 2025 besluiten nemen over de start van deze grote projecten. Maar op dit moment is er geen zekerheid dat er in de periode 2030-2036 geld vanuit het HWBP voor die projecten beschikbaar is.
Het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) bestaat tien jaar. Als het programma in 2050 is afgelopen, is Nederland beter dan ooit beschermd tegen hoogwater. Ook de komende jaren worden er heel veel Nederlandse dijken versterkt door de waterschappen. Onlangs bracht het HWBP het projectenboek uit met een overzicht van alle dijkversterkingen die de komende jaren worden voorbereid en uitgevoerd.
In het boek worden de belangrijkste lessen van tien jaar HWBP op een rij gezet. Ook bevat het diverse interviews, met onder meer Jeroen Haan portefeuillehouder Waterveiligheid bij de Unie van Waterschappen, over het belang van gezamenlijke inzet van de alliantie. “Dijken zijn de ruggengraat van onze waterveiligheid. Dankzij het HWBP versterken we niet alleen dijken, maar ook de samenwerking tussen waterschappen, Rijkswaterstaat en andere partners. Samen staan we sterk tegen het water, aldus Haan.”
Een decennium van vooruitgang
De aanpak van het HWBP is uniek. Waterschappen, Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werken nauw samen om dijkversterkingen op een efficiënte en duurzame manier uit te voeren. Daarbij wordt gekeken naar niet alleen de veiligheid, maar ook naar kansen voor natuur en leefomgeving. Sinds 2014 zijn tientallen kilometers dijk versterkt en innovatieve technieken toegepast, zoals natuurvriendelijke oevers en slimme monitoringtools. Het projectenboek biedt een uitgebreide inkijk in de projecten en toont hoe de samenwerking binnen het HWBP resulteert in innovatieve oplossingen en gedeelde kennis. Het boek laat ook zien hoe deze projecten bijdragen aan klimaatadaptatie en ruimtelijke kwaliteit.
Aan het einde van de middag en vooral in de avond van woensdag 27 november krijgt Nederland te maken met storm Conall. Het KNMI geeft in de avond in de provincies Noord-Holland, Friesland, Flevoland, Groningen, Drenthe en Overijssel code oranje af voor zeer zware windstoten. In Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland kan het ook flink waaien. Hier geldt code geel. Donderdag 28 november gelden er geen waarschuwingen meer.
Waterschappen alert
De waterschappen zijn alert en houden de waterstanden nauwlettend in de gaten. Wanneer het nodig is, nemen ze (preventieve) maatregelen. Zo heeft het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier uit voorzorg twee sluizen gesloten om het achterliggende gebied tegen mogelijke wateroverlast te beschermen. Ook heeft Wetterskip Fryslan het monumentale Woudagemaal ingezet.
24/7 monitoring waterstanden
De huidige waterstanden zijn niet uitzonderlijk voor het najaar, maar in combinatie met de storm kan het lokaal om extra aandacht vragen. Door de harde windstoten kan het waterpeil bijvoorbeeld tijdelijk stijgen. Dit noemen we opstuwing. Dit gebeurt wanneer harde wind het water naar één kant duwt.
Rijkswaterstaat en de waterschappen monitoren de waterstanden 24/7. Dit doen ze onder andere vanuit het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN), dat indien nodig waterbeheerders en veiligheidsregio’s waarschuwt. Zij kunnen dan lokaal maatregelen nemen om wateroverlast zoveel mogelijk te beperken.
Overstroomik.nl
Tussen oktober en mei, ook wel het stormseizoen, komen storm en hoogwaterstanden het meest voor. Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking woont in een gebied dat kan overstromen. De waterschappen en andere overheden houden gedurende het hele jaar de dijken en kades goed in de gaten om Nederland te beschermen. Maar de natuur is grillig, dus het kan een keer misgaan. Overstroomik.nl geeft voor elke postcode in Nederland aan hoe hoog het water kan komen en wat iedereen kan doen om bij een dreigende overstroming schade te beperken.
De Tweede Kamer heeft vandaag vijf moties aangenomen die werden ingediend tijdens het wetgevingsoverleg Water van maandag 18 november, en een uit het Commissiedebat Water van september. De moties gaan over het prioriteren van waterveiligheid, het voldoen aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water (KRW), grenswaarden voor PFAS-lozingen in Duitsland, waterrobuuste woningbouw en het droogmalen van bouwputten.
Prioriteit aan versterken dijken voor waterveiligheid
In een aangenomen motie vraagt Kamerlid Grinwis om binnen de vrije investeringsruimte van het Deltafonds prioriteit te geven aan het versterken van dijken voor waterveiligheid. Door onder andere stijgende kosten is van beide alliantiepartners van het Hoogwaterbeschermingsprogramma extra geld nodig: € 1,25 miljard van de waterschappen en € 1,25 miljard van het Rijk (beide partijen financieren 50 procent). De Unie van Waterschappen vraagt actief om commitment van het Rijk om in de Voorjaarsnota geld te reserveren voor het Rijksdeel om grote Nederlandse dijkversterkingen voor waterveiligheid op koers te houden.
Kamerlid Gabriëls (GroenLinks-PvdA) en medeondertekenaars Kostic (Partij voor de Dieren) en Bamenga (D66) vragen in hun motie om alles op alles te zetten om op tijd te voldoen aan de KRW-eisen. En een dwingender instrumentarium daarbij niet uit te sluiten.
De motie is goed nieuws voor de waterschappen. Het lijkt er namelijk steeds meer op dat Nederland niet alle doelen van de Kaderrichtlijn Water gaat halen. Het is daarom alle hens aan dek om in ieder geval zoveel mogelijk maatregelen uit te voeren. Ook de waterschappen blijven zich keihard inzetten voor schoner en gezonder water. Niet om de KRW-doelen simpelweg af te vinken, maar omdat de waterkwaliteit echt fors beter moet voor mens en natuur. Waterschappen investeren de komende jaren flink, maar ook landbouw, industrie en het Rijk zijn aan zet.
Kamerleden Soepboer (NSC) en Grinwis (ChristenUnie) dienden een motie in waarin ze bij de Duitse regering aandringen op het invoeren van grenswaarden voor PFAS-lozingen. Dit omdat de kwaliteit van het Nederlandse drinkwater onder druk komt te staan door PFAS-lozingen in de Rijn van Duitse industrie. En dit schadelijke gezondheidseffecten met zich meebrengt.
Ook de waterschappen maken zich zorgen over de aanwezigheid en verspreiding van PFAS in het milieu. De enige manier om PFAS aan te pakken is aanpak aan de bron, dus bij de producent. Uiteindelijk moet het doel zijn: de uitstoot van PFAS naar nul. Water houdt zich niet aan landsgrenzen, het is dus logisch om maatregelen op Europees niveau te nemen. Zo blijven de waterschappen zich ook inzetten op een PFAS-totaalverbod. Een striktere omgang met deze enorme groep schadelijke stoffen is belangrijk voor het beschermen van ons water, de natuur en de volksgezondheid.
Grinwis en De Groot (VVD) verzoeken de regering in hun motie om nieuwe waterrobuuste woningbouw en ‘drijvend wonen’ langs de randen van het Markermeer, Gouwzee, IJmeer, Gooimeer en Eemmeer niet uit te sluiten maar mogelijk te maken. Dit zonder te veel aantasting van de zoetwaterbufferfunctie.
De vijfde aangenomen motie kwam van Grinwis en De Groot. Ze vragen de regering om ervoor te zorgen dat het droogmalen van bouwputten mogelijk blijft. Dit is in het belang van de voortgang van de woningbouw. Het niet halen van de KRW-doelen heeft mogelijk grote gevolgen voor het droogmalen van bouwputten, schrijven de Kamerleden in hun motie. Retourbemaling, waarbij het opgepompte water teruggepompt wordt in het grondwater, kan hiervoor uitkomst bieden. Met de motie willen ze belemmeringen hiertoe wegnemen.
Er werd ook een motie aangenomen uit het Commissiedebat Water van 24 september. De leden Kostic en Soepboer doen hierin een voorstel om sterker te borgen dat vervuilers zelf de kosten betalen van schade ontstaan door PFAS en staalslakken. Dit ligt in lijn met de bronaanpak waarvoor de waterschappen pleiten.
Vier meter onder NAP: het Nationaal Deltacongres vond dit jaar plaats op de bodem van de voormalige Zuiderzee. Deltacommissaris Co Verdaas ontving in Almere minister Barry Madlener en ruim 1200 andere waterprofessionals die betrokken zijn bij de uitvoering van het nationaal Deltaprogramma.
Tijdens het congres vertelde dijkgraaf Hetty Klavers met trots over het aanstaande 25-jarig jubileum van waterschap Zuiderzeeland in 2025. Ook reikte ze de prestigieuze prijs ‘het Zonnetje’ uit aan Heemraad Peter Schrijver van waterschap Rijn en IJssel. Voorzitter van de Unie van Waterschappen, Rogier van der Sande, ging met Mare de Wit – kwartiermaker toekomst aan tafel – op het podium in gesprek over de stem van toekomstige generaties in de beslissingen van vandaag.
Geef toekomstige generaties een stem
Mare de Wit presenteerde in opdracht van het Deltaprogramma tijdens het congres het rapport De Toekomst aan Tafel. Ook reikte ze deze uit aan onder andere de Deltacommissaris. Mare de Wit: “De keuzes die we hier en nu maken, vormen het land, de levens en de verhalen van de generaties van morgen. Wat als we de ogen van onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen erven? En door hun ogen kijken naar de keuzes van vandaag? Zouden wij dan hetzelfde doen”. Als één van de beslissers van vandaag reageerde van der Sande. “De opgaven van waterschappen worden steeds groter. Hoe kunnen wij, als huidige beslissende generatie, van Mare leren en voorkomen we dat we niet afwentelen en doorschuiven naar toekomstige generaties. Ga aan de slag met de toekomst!” Hij nodigde Mare direct uit om snel in gesprek te gaan met het algemeen bestuur van Hoogheemraadschap van Rijnland over het rapport.
Waterschap Rijn en IJssel wint ‘het Zonnetje’
Elk jaar wordt tijdens het Deltacongres het Zonnetje uitgereikt. Ditmaal gaat de prijs naar het programma ‘Elke druppel de grond in’ van waterschap Rijn en IJssel en grondeigenaren in de Achterhoek. Tot en met juni 2024 namen in totaal ongeveer 650 grondeigenaren deel aan ‘Elke druppel de grond in’. In die tijd zijn er ruim 500 maatregelen – zoals duikerafsluiters, stuwen, verondiepen van watergangen en gestuurde drainage – uitgevoerd. Het waterschap Rijn en IJssel ondersteunt hen met kennis en begeleiding, maar ook met de uitvoering. Dit is een initiatief waarin de water- en de ruimtelijke opgave op zo’n manier samenkomt dat dit een voorbeeld is voor anderen in Nederland.
Excursies en deelsessies
Waterschap Zuiderzeeland organiseerde de dag voor het congres samen met hun partners een excursieprogramma verspreid over de provincie Flevoland over de wateropgave, klimaatadaptatie en de dillema’s waar overheden soms voor staan. Het middagprogramma van het Deltaprogramma bestond uit deelsessies over diverse onderwerpen zoals water en bodem sturend: kies jij maar, kennisprogramma Zeespiegelstijging, NL AAA-klimaatbestendig en het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Diverse collega’s van de waterschappen en de Unie waren betrokken bij de organisatie van de deelsessies.
Deltacongres
De Deltacommissaris organiseert elk jaar het nationaal Deltacongres voor iedereen die professioneel betrokken is bij (de uitvoering van) het nationaal Deltaprogramma. Hoe bereiden we ons voor op het nieuwe klimaat met piekbuien, droogte en hitte? Welke uitdagingen zijn er en hoe houden we ons land veilig, mooi en leefbaar én maken we het klimaatbestendig? Wat kunnen we doen met het waterbeheer, welke ruimtelijke oplossingen zijn er? Deze vragen stonden dit jaar centraal.
Op donderdag 7 november vergaderde de Commissie Waterkeringen (CWK) van de Unie van Waterschappen over het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Een samenvatting van de hoofdpunten.
Middellangetermijnfinanciering HWBP
De CWK adviseert om de Ledenvergadering op 13 december het besluit voor te leggen over de middellangetermijnfinanciering van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Er is vertrouwen dat alle 21 waterschappen instemmen. In de oplegger wordt de bespreking in de CWK opgenomen: niet bij alle waterschappen is unanimiteit over het besluit, besluitvorming in 2025 over de zeven voorwaarden is belangrijk, met verduidelijking van de voorwaarden en een planning op hoofdlijnen, dat de realisatie van 50-40-10 aangehouden wordt en de medefinanciering van het Rijk voorwaarde blijft.
Consultatiereactie HWBP-programmering
De CWK stemt in met de reactiebrief die voorligt. Voor bespreking in het Programmabestuur HWBP is de boodschap dat de waterschappen niet blij zijn met de basisvariant, maar dat het niet anders kan. De commissie vraagt het Rijk ook de verantwoordelijkheid te nemen voor de helft van de middellangetermijnfinanciering, zodat de waterschappen verder kunnen met projecten. Daarnaast vragen ze de programmadirectie om de indexering van de jaarlijkse cap te adresseren.
Kamerbrief
De CWK mist de uitstraling van een gezamenlijke boodschap in de Kamerbrief. In het Programmabestuur HWBP doen de waterschappen het aanbod om samen met het directoraat-generaal Water en Bodem (DGWB) naar de Kamerbrief te kijken.
