In de Ledenvergadering van 4 juli 2025 is besloten dat Sander Mager – hoewel zijn twee bestuurstermijnen van drie jaar in oktober 2025 formeel eindigen – voorlopig de portefeuille Waterkwaliteit en Waterketen blijft vervullen.
Tegelijk houdt het Uniebestuur – samen met de leden – de manier van werven en selecteren van bestuursleden bij de Unie tegen het licht. De Ledenvergadering en het Uniebestuur zijn heel blij dat Mager totdat dit proces is afgerond deel blijft uitmaken van het Uniebestuur.
Op uitnodiging van de Unie van Waterschappen bracht Tweede Kamerlid Ruud Verkuijlen (VVD) op 27 juni een werkbezoek aan Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Het bezoek stond in het teken van kennismaking met het werk van de waterschappen en de uitdagingen waar zij voor staan.
Verkuijlen – waterwoordvoerder voor de VVD – werd ontvangen door Bea de Buisonjé, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) bij Gemaal Zeeburg in Amsterdam. Het Kamerlid kreeg een algemene toelichting op het werk van de waterschappen. Verder kwamen specifieke uitdagingen voor wateroverlast binnen het watersysteem van de regio Centraal Holland aan bod.
Rondleiding Gemaal Zeeburg
Aansluitend kreeg het gezelschap een rondleiding door het Gemaal Zeeburg. Dit noodgemaal speelt een cruciale rol in het regionale waterbeheer. Het doet dit door overtollig regen- en oppervlaktewater uit het gebied naar het IJmeer en het Markermeer te pompen. Daarmee draagt het gemaal actief bij aan de bescherming tegen wateroverlast. Een opgave die steeds urgenter wordt door de toename van extreme neerslag.
Werkbezoeken waterschappen
De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden bij de waterschappen. Zo krijgen politici beter inzicht in de dagelijkse praktijk, de maatschappelijke opgaven en de cruciale rol van de waterschappen in klimaatadaptatie, waterveiligheid, voldoende en schoon water. Deze bezoeken versterken de verbinding tussen beleid en uitvoering. Ook zorgen ze ervoor dat de belangen van de waterschappen goed op de politieke agenda komen te staan.
Op woensdag 29 oktober vinden de verkiezingen voor de Tweede Kamer plaats. In dit blog vind je al het nieuws dat relevant is voor de waterschappen rond de verkiezingen van 2025.
24 juni
Cor Pierik, waterwoordvoerder van BBB, maakt via X bekend zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen.
Na de val van het kabinet speelt in de Tweede Kamer het controversieel verklaren van onderwerpen. De waterschappen willen stilstand voorkomen en pleiten voor voortgang van belangrijke dossiers. Daarom roept de Unie van Waterschappen Kamerleden op om geen enkel onderwerp controversieel te verklaren.
Waterschappen sturen inzet naar partijen voor Tweede Kamerverkiezingen
In aanloop naar de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober 2025 zijn de waterschappen gestart om hun belangrijkste standpunten te delen met de programmacommissies van de politieke partijen. De Unie van Waterschappen vraagt aandacht voor urgente wateropgaven zoals droogte, wateroverlast, vervuiling en de noodzaak tot dijkversterking.
Unie: ‘Belangrijke thema’s mogen niet stilvallen na val kabinet’
De Tweede Kamer debatteerde op 4 juni over de val van het kabinet. Daarbij konden fracties moties indienen waar de Kamer op 10 juni over stemde. De Kamer verwierp de motie van Dilan Yeşilgöz-Zegerius (VVD) waarin ze het (demissionaire) kabinet verzocht om door te gaan met cruciale onderwerpen voor Nederland. Hieronder vielen zaken als asiel en migratie, defensie en weerbaarheid, steun aan Oekraïne, veiligheid, stikstof, ruimtelijke keuzes, woningbouw, hersteloperaties, verdienvermogen en de portemonnee. De Unie van Waterschappen betreurt dat de motie van Yesilgöz het niet heeft gehaald. Het is voor de waterschappen belangrijk dat onderwerpen als ruimtelijke keuzes, woningbouw en stikstof niet stilvallen.
Reactie Unie van Waterschappen op uiteenvallen coalitie: Grote vraagstukken kunnen niet wachten
Op 3 juni is de PVV uit de coalitie gestapt, waarmee de val van het kabinet dichtbij is. De Unie van Waterschappen benadrukt in een reactie dat de grote opgaven, zoals op het gebied van het verbeteren van de waterkwaliteit, ruimte voor water, het oplossen van de stikstofimpasse en netcongestie, vragen om snelle oplossingen en dat uitstel geen optie is.
De waterschappen vragen richting de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025 aandacht voor waterveiligheid, schoon water en een toekomstbestendige leefomgeving. Lees er meer over op de themapagina Tweede Kamerverkiezingen.
Na de val van het kabinet speelt in de Tweede Kamer het controversieel verklaren van onderwerpen. De waterschappen willen stilstand voorkomen en pleiten voor voortgang van belangrijke dossiers. Daarom roept de Unie van Waterschappen Kamerleden op om geen enkel onderwerp controversieel te verklaren.
Controversieel verklaren
De Tweede Kamer debatteert deze week over het controversieel verklaren van onderwerpen. Dit doet de Tweede Kamer met dossiers waarvan verwacht mag worden dat behandeling met een ander kabinet tot een andere uitkomst zal leiden. Dit betekent dat deze dossiers niet behandeld mogen worden, totdat er een nieuw kabinet is. De waterschappen willen dat belangrijke thema’s, zoals ruimtelijke keuzes, woningbouw en stikstof, niet stilvallen en zien dan ook graag dat er geen dossiers controversieel worden verklaard.
Ruimtelijke keuzes
Waterschappen vinden het belangrijk dat er op landelijk niveau ruimtelijke keuzes worden gemaakt. Bij de inrichting van gebieden moet goed rekening worden gehouden met waterveiligheid, voldoende en schoon water, en klimaatadaptatie. Om Nederland veilig en bewoonbaar te houden, is het noodzakelijk dat water en bodem sturend zijn in ruimtelijke keuzes. Er zijn duidelijke kaders nodig, zodat projectontwikkelaars weten waar ze aan moeten voldoen om toekomstbestendige nieuwbouw te realiseren. Ook zijn die kaders nodig om in de ruimtelijke puzzel ook natuurherstel en de energietransitie een duidelijke plek te geven. Daarom is het van belang dat dit dossier niet stilvalt.
Woningbouw
Hetzelfde geldt voor het dossier woningbouw. In het verlengde van de ruimtelijke keuzes moet ook in bouwplannen rekening worden gehouden met water. Ook hiervoor zijn landelijke kaders voor nodig, waarna de gebiedskennis van de waterschappen lokaal kan bijdragen aan toekomstbestendige afwegingen. Als de Tweede Kamer dossiers met betrekking tot woningbouw controversieel verklaard, leidt dat tot nog meer vertraging. Dat achten de waterschappen onwenselijk.
Stikstof
Tot slot stikstof. De afgelopen maanden schoof de Unie van Waterschappen aan bij de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel (MCEN) om te praten over de stikstofproblematiek. Het huidige ‘startpakket’ vinden de waterschappen onvoldoende. Zij benadrukken dat een geborgde aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel noodzakelijk is om de vergunningverlening – ook voor cruciale waterprojecten – uit de huidige impasse te halen. Dat is alleen mogelijk als de Tweede Kamer dit dossier niet in de ijskast zet.
Op 6 juni 2025 heeft de Uniecommissie Bestuur, Digitalisering en Financiën (CBDF) van de Unie van Waterschappen vergaderd. Een korte samenvatting van de hoofdpunten:
Inkoop- en aanbestedingsbeleid waterschappen
Op verzoek van de commissie heeft de Unie samen met de waterschappen het afgelopen jaar het inkoop- en aanbestedingsbeleid uit 2016 herijkt. Dit heeft geresulteerd in het nieuwe inkoopbeleid waterschappen 2025 ‘Professioneel inkopen met maatschappelijke impact’. Hierin zijn nieuwe elementen opgenomen om impactvol, professioneel en slim in te kopen.
Het voorstel biedt elk waterschap ruimte om de implementatie van het beleid in een eigen uitvoeringskader uit te werken. Vijf leden gaan akkoord met een stemverklaring: de waterschappen houden eigen ruimte om eigen invulling aan het beleid te geven.
Plan van aanpak waterschapsverkiezingen 2027
De commissie is akkoord gegaan met het plan van aanpak voor de waterschapsverkiezingen die in 2027 plaatsvinden. Ter voorbereiding op de campagne wordt de commissie via een klankbordgroep betrokken bij de ontwikkeling van de stellingen en de stemhulp. De commissie verzoekt om afstemming tussen de waterschappen over een gelijk moment van bekend maken van de verkiezingsuitslag.
Kadernota 2026 Unie van Waterschappen
De commissie herkent de ambitie in de Kadernota 2026 maar verzoekt het Uniebestuur inzichtelijker te maken welke keuzes er zijn gemaakt voorafgaande aan de voorgestelde contributieverhoging met 8 procent. Daarnaast verzoekt de commissie de voorgestelde contributieverhoging duidelijker te onderbouwen. En om nogmaals te onderzoeken of de stijging kan worden beperkt.
Verder besproken in de commissie
De commissie heeft bevestigd dat de wensen ten aanzien van het vervolgtraject toekomstbestendige bekostiging Nederlands waterbeheer, die in december 2020 met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn gedeeld nog steeds een plek in het vervolg zouden moeten krijgen. Ook draagt de commissie enkele nieuwe aandachtspunten aan. En merkt op dat het oppakken van dit spoor de invoering van het nieuwe belastingstelsel per 1 januari 2026 niet mag vertragen.
De commissie heeft verder ingestemd met de koers van de Omgevingswet. En met het standpunt met betrekking tot het afschaffen van het schatkistbankieren en de Nederlandse Digitaliseringsstrategie.
Op 6 juni heeft de Commissie Communicatie, Innovatie, Watereducatie, Internationaal en Strategie (CCIWIS) van de Unie van Waterschappen vergaderd. Hier een korte samenvatting van de hoofdpunten:
Startnotitie Ontwikkelstrategie Innovatie
De commissie heeft kennisgenomen van de Startnotitie Ontwikkelstrategie Innovatie en aandachtspunten meegegeven voor het vervolg. De ontwikkelstrategie moet een impuls geven aan het toewerken naar een krachtige, innovatieve watersector. De startnotitie beschrijft op hoofdlijnen hoe de Unie van Waterschappen, STOWA en Het Waterschapshuis daar invulling aan gaan geven. Binnen de commissie is er brede steun voor de aanpak.
Veiligheidstrainingen DWA
De commissie heeft ingestemd met het besluit van de WINTER (31 januari), bekrachtigd door de KDW (7 maart), om veiligheidstrainingen voor medewerkers die op werkbezoek gaan naar het buitenland ook voor bestuurders van kracht te laten zijn. De werkgever van de reiziger financiert deze trainingen als onderdeel van de werkgeversverantwoordelijkheid.
DWA Kennisagenda
De inzet van de DWA Kennisagenda is om toegang te krijgen tot kennis en ervaring uit andere landen, die in Nederland bruikbaar kunnen zijn voor het werk van de waterschappen. In andere landen in Europa zijn bijvoorbeeld weersextremen, zoals die in Nederland gaan ontstaan, vaak al gemeengoed. Het is de bedoeling om Nederlandse netwerken rond specifieke thema’s te verbinden aan Europese netwerken, te beginnen met de thema’s Flood Risk Management en Droogte. De commissie stemt in met de aanpak en de wens om een verdere versterking van de rol van STOWA binnen de DWA Kennisagenda te verkennen. Ook omdat dit meer kansen biedt op (Europese) subsidies.
Route naar een strategische agenda
Samen met de waterschappen wil het bestuur van de Unie van Waterschappen komen tot een strategische agenda gericht op het waterbeheer in 2100. Centrale vraagstukken voor de agenda zijn ‘Wat moet houdbaar zijn?’ en ‘Wat is daarvoor nodig?’. De komende maanden worden samen met de waterschappen langetermijnontwikkelingen en bijbehorende vraagstukken geïdentificeerd. Hiervoor komen onder andere bestuurlijke sessies. De opbrengst van deze ronde moet leiden tot een strategische agenda voor de lange termijn. De commissie heeft aandachtspunten meegegeven, onder andere om ook hier de verbinding te zoeken met de strategische agenda’s van STOWA en Het Waterschapshuis. Er is waardering en steun uitgesproken voor de aanpak.
Voor het commissiedebat over stikstof en mestbeleid op 18 juni 2025 vragen de waterschappen aandacht voor een aantal belangrijke punten. Zij roepen het demissionaire kabinet op tot een stevigere inzet voor het verbeteren van de kwaliteit van het oppervlaktewater.
KRW-doelen vereisen KRW-proof mestbeleid
Het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (8e AP) biedt volgens de waterschappen een laatste kans om via het mestbeleid bij te dragen aan het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027. Evaluaties van eerdere actieprogramma’s laten zien dat het mestbeleid in Nederland nog onvoldoende effectief is. De waterschappen benadrukken dat het 8e AP nú KRW-proof moet worden gemaakt. Bemesting mag geen bron meer zijn van een teveel aan nutriënten in het grond- en oppervlaktewater.
Duidelijke landelijke regie nodig
De effectiviteit van maatregelen, zoals bufferstroken of teeltrotatie, verschilt per regio. Regionale maatwerkoplossingen zijn daarom essentieel. Tegelijkertijd is landelijke sturing vanuit het Rijk noodzakelijk. Waterschappen vervullen geen wettelijke taak in het mestbeleid, maar adviseren vanuit hun rol als waterkwaliteitsbeheerder. De regie en verantwoordelijkheid voor het mestbeleid moeten volgens hen bij de minister blijven en niet verschuiven naar regionale overheden.
Samenhang met ander landbouwbeleid ontbreekt
De waterschappen maken zich zorgen over de versnippering van landbouwbeleid. Voor een toekomstbestendige landbouw én goede waterkwaliteit is een integrale aanpak nodig. De Unie van Waterschappen roept het demissionaire kabinet op om het 8e AP beter af te stemmen op andere landbouwdossiers.
Betrokkenheid van medeoverheden
Het proces rond het 8e AP vraagt veel van medeoverheden en onderzoeksinstellingen. De waterschappen pleiten voor een duidelijke rolverdeling, tijdige betrokkenheid en structurele inbreng in het beleidsproces.
Stikstof: snel werk maken van maatregelen
Tot slot ondersteunt de Unie de oproep van IPO en VNO-NCW voor een krachtig pakket aan stikstofmaatregelen. Het huidige ‘startpakket’ is onvoldoende. Waterschappen benadrukken dat een geborgde aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel noodzakelijk is voor vergunningverlening en cruciale waterprojecten.
Op 3 juni is de PVV uit de coalitie gestapt, waarmee de val van het kabinet dichtbij is. De Unie van Waterschappen benadrukt in een reactie dat de grote opgaven, zoals op het gebied van het verbeteren van de waterkwaliteit, ruimte voor water, het oplossen van de stikstofimpasse en netcongestie, vragen om snelle oplossingen en dat uitstel geen optie is.
Grote vraagstukken kunnen niet wachten
Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “Er spelen veel grote vraagstukken, bijvoorbeeld het verbeteren van de waterkwaliteit, stikstof en netcongestie. Ook zijn er zorgen over de waterveiligheid en ruimte voor water. Deze problemen vragen om snelle oplossingen. De waterschappen gaan nu kijken wat daarvoor nodig is, samen met andere partijen zoals provincies en gemeenten.”
Zorgen over uitstel
“We zien nu een impasse door het uitblijven van een geborgde aanpak voor de stikstofproblematiek. Projecten van waterschappen staan stil of lopen vertraging op. Er zijn structurele en geborgde oplossingen nodig via duidelijke ruimtelijke keuzes en wetgeving. Dat het maken van die keuzes nu nog meer op de lange baan wordt geschoven is zorgelijk,” vervolgt Haan.
Versnelling, geen vertraging
Ook bij het verbeteren van de waterkwaliteit is een versnelling nodig en vertraging ongewenst. De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater moet worden verbeterd. Niet alleen voor de gezondheid van de mens, maar ook van de natuur. “Waterschappen hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van de waterkwaliteit. Maar het is vooral nodig dat het probleem wordt aangepakt bij de bron met duidelijk beleid, strenge eisen voor vergunningen en bijpassende wet- en regelgeving.”
Er zijn ook oplossingen nodig voor het volle elektriciteitsnet (netcongestie), omdat er steeds meer elektriciteit nodig is voor het zuiveren van afvalwater en voor het omgaan met weersextremen, zoals droge perioden, hevige buien en een stijgende zeespiegel.
Decentrale overheden: problemen wachten niet
De provincies en gemeenten reageren in gelijke bewoordingen op het uiteenvallen van de coalitie:
De Unie van Waterschappen zal samen met de medeoverheden richting een toekomstig kabinet belangrijke punten voor het waterbeheer in Nederland naar voren blijven brengen. Ondertussen werken de waterschappen door aan veilige dijken, schoon en gezond water, en voldoende water.
In 2026 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. De Unie van Waterschappen ondersteunt de waterschappen met communicatiemateriaal om het thema water onder de aandacht te brengen bij gemeenten.
Er komt een basistekst, waarvan waterschappen onderdelen kunnen gebruiken om lokale programmacommissies te benaderen. Zo vergroten we samen de kans dat water op een juiste en prominente manier wordt opgenomen in de gemeentelijke verkiezingsprogramma’s. Daarnaast biedt de Unie een toolkit aan waarmee waterschappen water op de agenda kunnen zetten – zowel in de aanloop naar de verkiezingen als in de periode daarna.
We merken aan de vele vragen over de basistekst en de toolkit dat het onderwerp leeft. Goed om te zien dat we samen actief aan de slag zijn met de voorbereidingen!
Noteer in je agenda: op 12 juni zijn de basistekst en de toolkit beschikbaar.
Bestuursadviseurs ontvangen het materiaal via de Teamsgroep.
Overige belangstellenden kunnen een e-mail sturen naar info@uvw.nl.
Op vrijdag 11 april kwam de bestuurlijke Commissie Crisisbeheersing en Integriteit (CCI) van de Unie van Waterschappen voor het eerst bijeen. Deze eerste vergadering markeerde de start van deze nieuwe commissie. De leden van de CCI zijn de voorzitters van de 21 waterschappen in Nederland.
“Weerbaarheid, crisisbeheersing en integriteit worden steeds belangrijker op onze bestuurlijke agenda’s”, zegt Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen en van de CCI. “Het is belangrijk dat de waterschappen daar gezamenlijk het gesprek over voeren. Dat heb ik ook ervaren bij het opstarten van de Commissie en de eerste commissievergadering.”
Crisisbeheersing
De leden van de CCI spreken en nemen besluiten over de voorbereiding op dreigende gebeurtenissen waar de waterschappen hun crisisorganisatie moeten inzetten. De voorzitter van een waterschap is in het geval van calamiteiten bevoegd om noodmaatregelen te treffen. Deze noodmaatregelen mogen zelfs afwijken van wettelijke voorschriften, met uitzondering van de Grondwet en internationaal rechtelijke verplichtingen. Klimaatverandering en geopolitieke dreigingen maken het belangrijker dan ooit dat de voorzitters kennis en ervaring uitwisselen over het handelen ten tijde van (dreigende) calamiteiten. De commissie besteedt in het kader van crisisbeheersing onder andere aandacht aan de multidisciplinaire aanpak, de besluitvorming en de nazorg.
Eerste bijeenkomst CCI
Tijdens de eerste CCI spraken de leden over de vraag wat waterschappen nodig hebben om te werken aan de eigen weerbaarheid en een weerbare samenleving. De huidige visie op crisisbeheersing vraagt om een hernieuwde blik en eventuele aanpassingen op weerbaarheid. De waterschappen hebben een sterke band met de veiligheidsregio’s en het veiligheidsberaad. Dat maakt het belangrijk om op grond van een risicoanalyse de positie en ambitiebepaling voor de waterschappen helder te krijgen.
Integriteit
De leden van de CCI gaan ook met elkaar in gesprek over integriteit. Een integer en stabiel bestuur van de waterschappen draagt bij aan de legitimiteit en effectiviteit van het openbaar bestuur. In de CCI stond de rol van de voorzitter bij de screening van kandidaat dagelijks bestuursleden op de agenda. Voor de verkiezingen is het goed om het Algemeen Bestuur helder te informeren over de procedures, hun rol en de tijdlijnen. Daarbij zou het sterk zijn als alle waterschappen dezelfde procedures volgen.
