Categorie: Ledenvergadering

Wanneer vragen waterschappen een bijdrage van het rijk?

De waterschappen financieren de structurele uitvoering van hun taken via het eigen belastingstelsel. Op die manier is de continuïteit van het waterschapswerk geborgd. Steeds vaker moeten extra kosten worden gemaakt, bijvoorbeeld voor de implementatie van nieuwe landelijke wetgeving of om een bijdrage te leveren aan bredere maatschappelijke uitdagingen. In die gevallen ontvangen de waterschappen, via de Unie van Waterschappen, soms een financiële bijdrage van het rijk.

De waterschappen stelden een afwegingskader vast dat richting geeft aan de vraag in welke gevallen de Unie namens de waterschappen bij nieuw beleid met financiële consequenties wel of geen bijdrage van het rijk vraagt. Het basisprincipe daarbij is dat waterschappen hun standaard taken vanuit eigen belastingen bekostigen. Bij beleid met omvangrijke extra incidentele kosten (en daarmee een grote eenmalige impact op de belastingtarieven) kan een bijdrage van het rijk op zijn plaats zijn.

Advies over extra kosten voor uitvoering maatregelen Klimaatakkoord

De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) heeft in opdracht van het rijk in 2020 een onderzoek uitgevoerd naar de uitvoeringskosten voor de decentrale overheden van de maatregelen die voortkomen uit het Klimaatakkoord. Het gaat in dit onderzoek om extra kosten van het ambtenarenapparaat en advieskosten die verband houden met nieuwe taken of intensivering van bestaande taken (niet over investeringskosten). De omvang van de uitvoeringslasten voor de waterschappen voor 2024 wordt ingeschat op 21,9 miljoen euro en voor provincies en gemeenten op respectievelijk 42,2 en 656 miljoen euro.

De ledenvergadering stelde de standpunten van de waterschappen vast, als reactie op de 7 belangrijkste aanbevelingen van de ROB over de verdeling van de uitvoeringskosten. Deze zijn mede gebaseerd op het eerder genoemde afwegingskader voor bijdragen van het rijk.

Actualisatie baseline ‘Basis op orde’

Ook stelden de waterschappen de geactualiseerde set afspraken vast in de baseline ‘Basis op Orde’. Deze afspraken vormen het minimale ambitieniveau voor digitalisering. Met de nieuwe afspraken voldoen waterschappen aan de huidige wet- en regelgeving. Ook is de voortgang op de afspraken uit 2018 gemonitord. De waterschappen werken er hard aan om de ambities te halen, om bij te kunnen blijven in de informatiesamenleving en de digitale veiligheid op orde te hebben en te houden.

Jaarrekening 2020

De ledenvergadering stelde de jaarrekening van de Unie van Waterschappen over 2020 vast. Het jaar is met een positief resultaat afgesloten. Een deel daarvan is gereserveerd voor doorlopende actuele projecten, onder meer voor het traject rond de aanpassing van het belastingstelsel. Een deel wordt opgenomen in het algemene verenigingsvermogen.

En verder…

Naast bovengenoemde besluiten ging de ledenvergadering akkoord met:

• de opstart van de uitwerkingsfase van de Landelijke Voorziening Overstromingsinformatie;
• het voorstel van het Informatiehuis Water dat zij vanaf 2022 het beheer van de Digitale Delta API als taakuitbreiding overnemen van Rijkswaterstaat;
• de overdracht van de door waterschappen toegezegde contributiegelden voor de ICT-systemen van de Basisregistratie Grootschalige Topografie naar het Kadaster in 2021 en 2022 en de voortzetting van de bijbehorende community.

De bijbehorende vergaderstukken zijn beschikbaar via iBabs.

Aanpassing belastingstelsel

De waterschappen stelden het definitieve voorstel voor de aanpassing van hun belastingstelsel unaniem vast. De voorgestelde wijzigingen van het stelsel lossen een aantal urgente knelpunten op. Een stuurgroep onder leiding van voormalig staatssecretaris Menno Snel, bestaande uit bestuurders van alle 21 waterschappen, heeft het voortouw genomen om tot de voorstellen te komen. Gedurende het traject zijn zowel de waterschapsbesturen als belangenpartijen betrokken, met als doel een zo breed mogelijk draagvlak voor de voorgestelde wijzigingen.

Verschillende waterschapsbesturen gaven daarbij wel nadrukkelijk aan dat met name het punt rondom de tariefdifferentiatie gebouwd tot lastige discussies had geleid. Ze hebben onder meer hun zorgen geuit over een juiste interpretatie van de tariefdifferentiatie binnen de watersysteemheffing gebouwd. Het Uniebestuur heeft toegezegd om een nadere duiding over de bedoeling van deze bepaling duidelijk in de brief te zullen opnemen aan het ministerie. Tevens komt er een handreiking voor de waterschappen over een juiste toepassing van bovengenoemde bepaling.

Het voorstel is aangeboden aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat. De waterschappen vragen haar om een voortvarend wetgevingstraject en om vervolg-stappen om de bekostiging van het waterbeheer nog toekomstbestendiger te maken.

Zie ook: Waterschappen unaniem voor aanpassing belastingstelsel

Robuust plan slibeindverwerking

Ook werd het ‘Robuust Plan Slibeindverwerking’ door de leden vastgesteld. Dit plan is opgesteld om als waterschappen vanaf 2021 gezamenlijk voldoende verwerkingscapaciteit voor zuiveringsslib te hebben bij incidenten. Naast de eigen bedrijfsmatige capaciteit organiseren zij gezamenlijk een incidentencapaciteit, waarbij het slib tijdelijk kan worden opgeslagen om het in een later stadium alsnog te verwerken. Zo wordt voorkomen dat het overtollige zuiveringsslib in strijd met de regelgeving wordt gestort of in het oppervlaktewater terecht komt. De implementatie van het Robuust plan staat gepland in de eerste helft van 2021.

Zie ook: Waterschappen aan de slag met slibeindverwerking

Bestuurlijke afspraken opsporen virusuitbraken via rioolwater

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft via de Unie aan de waterschappen gevraagd om elke dag alle rioolwaterzuiveringsinstallaties te bemonsteren, zodat het RIVM deze monsters kan analyseren op het COVID-19 virus. Deze intensivering is gewenst om vroegtijdig te kunnen constateren wat de trend in het aantal besmettingen is door middel van metingen van het rioolwater.

Tijdens de ledenvergaderingen stemden alle waterschappen in met de afspraken hierover met minister De Jonge. De komende periode wordt gewerkt aan het definitieve contract. De waterschappen zien uit naar een langjarige samenwerking om de volle potentie van rioolwatermonitoring, die sociale trends in beeld brengt en iets zegt over de gezondheidstoestand van het Nederlandse volk, tot wasdom brengen.

Geborgde zetels

De Unie van Waterschappen organiseerde rond de zomer 5 digitale bijeenkomsten voor waterschapsbestuurders. Ongeveer 300 algemeen en dagelijks bestuursleden hebben daar met elkaar gesproken over het rapport ‘Geborgd gewogen. Advies over geborgde zetels in waterschapsbesturen’ van de Adviescommissie geborgde zetels bij waterschapsbesturen.

De ledenvergadering is blij met het verloop en de opbrengsten van deze bijeenkomst en stelde de brief hierover aan minister Van Nieuwenhuizen vast. In deze brief vraagt de Unie de minister om de verschillende gezichtspunten te betrekken bij de verdere besluitvorming over het rapport van de adviescommissie.

Werken aan biodiversiteit

De waterschappen zullen zich de komende jaren actief gaan inzetten om de biodiversiteit in Nederland te versterken. Als gezamenlijk startpunt hiervoor heeft de ledenvergadering een position paper vastgesteld waarin de relatie tussen de waterschapstaken en de biodiversiteit in het beheergebied centraal staat. Het biedt een kader voor natuurinclusief waterbeheer: de natuur versterken, negatieve impact erop vermijden of – als dat onmogelijk is – compenseren. Om de gezamenlijke inzet te bekrachtigen ondertekent de Unie van Waterschappen op 13 november het Deltaplan Biodiversiteitsherstel tijdens een online seminar.

Overige onderwerpen

Verder ging de ledenvergadering akkoord met:

• de Uniebegroting voor 2021;
• het aangaan van een nieuw accountantscontract;
• de verdelingssystematiek ‘Route 35’ in het kader van de Regionale Energiestrategieën;
• de Samenwerkingsafspraken NOVI die door de waterschappen, het Rijk, IPO en VNG zijn vormgegeven om het samenwerken aan de Nationale Omgevingsvisie in de praktijk vorm te geven.

Samenwerkingsafspraken NOVI

Samen met de gemeenten, provincies en het Rijk werken de waterschappen aan samenwerkingsafspraken over de regionale invulling van de Nationale Omgevingsvisie. In de samenwerkingsafspraken staat hoe de principes en hoofdlijnen van de Nationale Omgevingsvisie gezamenlijk zullen worden vertaald naar de praktijk, en hoe zij daarin als 1 overheid samen zullen werken. De ledenvergadering stemde in met de voorlopige afspraken, die naar verwachting in oktober definitief gemaakt worden.

Plan van aanpak strategie muskusrattenbestrijding

In 2019 besloot de ledenvergadering om het gezamenlijke doel van de muskusrattenbestrijding te wijzigen van ‘onder controle’ naar ’terugdringen tot aan de landsgrens’ en die situatie te behouden als deze is bereikt. Het plan van aanpak om met elkaar in stappen tot een nieuwe strategie hiervoor te komen, werd door de vergadering vastgesteld. Tot en met 2021 onderzoeken de waterschappen welke financierings- en organisatievormen het behalen van het nieuwe doel zo goed mogelijk faciliteren. Ook gaat de aandacht uit naar innovatieve vangtechnieken om onnodig dierenleed zo veel mogelijk te voorkomen.

Overige onderwerpen

Verder ging de ledenvergadering akkoord met het kader voor de begroting van de Unie van Waterschappen voor 2021. Ook is gesproken over de invloed van de coronamaatregelen op het werk van de waterschappen, de stand van zaken rond de droogte en de aanstaande wet Stikstofreductie en natuurverbetering.

Tot slot hebben de leden de Unie gevraagd om vanuit de hele sector reacties in beeld te brengen op het onlangs verschenen adviesrapport over de afschaffing van de geborgde zetels. Gesprekken hierover met de leden van de waterschapsbesturen vinden deze zomer plaats.

Meindert Smallenbroek nieuwe Uniedirecteur

Meindert Smallenbroek wordt de nieuwe algemeen directeur van de Unie van Waterschappen. Hij heeft ruime ervaring in Den Haag en werkte de afgelopen jaren bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Hij begint op 1 juni 2020 bij de Unie van Waterschappen. Cathelijn Peters, die tijdelijk de functie van algemeen directeur waarnam sinds het vertrek van Albert Vermuë, pakt dan haar rol als directeur weer op.

Studiegroep Interbestuurlijke en Financiële Verhoudingen

De studiegroep Interbestuurlijke en Financiële Verhoudingen doet aanbevelingen om overheden in staat te stellen gezamenlijk grote maatschappelijke opgaven beter en met meer impact op te pakken. Bernard ter Haar, voorzitter van de studiegroep, deelde de eerste bevindingen met de leden en riep op tot reflectie vanuit de uitvoeringskracht van de waterschappen. In april 2020 levert de studiegroep een eerste rapport op. Dit rapport zal voor commentaar aan alle waterschappen worden gestuurd.

Aanpak slibeindverwerking 2020-2025

De ledenvergadering heeft besloten om te komen tot een robuust plan voor het versterken en verduurzamen van de slibeindverwerking voor 2020-2025. Met dit plan werken de waterschappen aan de nodige maatregelen om voldoende collectieve reserveverwerkingscapaciteit en tijdelijke opslagcapaciteit binnen Nederland te organiseren. In het begin van 2019 bleek dat voor de komende jaren een tekort aan verwerkingscapaciteit is ontstaan, onder andere door maatregelen in Duitsland als gevolg van de Nitraatrichtlijn waardoor exporteren van slib niet meer mogelijk is. De nieuwe aanpak moet fluctuaties in het aanbod van zuiveringsslib op kunnen vangen.

Overige onderwerpen

Verder ging de Ledenvergadering akkoord met:

• De jaarrekening over 2019;
• De handreiking Waterschapsverordening;
• De verlenging van het programma Informatiehuis Water (IHW) tot en met 2028;
• De continuering van de inputfinanciering van het Handelsregister;
• Het nieuwe tarief voor gebruik van het product Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP).