Het bleef afgelopen week nagenoeg droog en ook voor de komende week wordt geen neerslag van betekenis verwacht. Door de hoge temperaturen neemt de verdamping toe en daarmee ook het neerslagtekort. Vooral de natuur ondervindt hier hinder van. Waar nodig houden waterbeheerders droogtemaatregelen in stand.
Droogte-effecten natuur
De natuur ondervindt momenteel de meeste gevolgen van de droogte. Bomen verliezen bijvoorbeeld eerder hun blad. Voor de waterkwaliteit blijven lokale waarnemingen van blauwalg, zuurstofloosheid en botulisme nog steeds een punt van aandacht. Bij stijgende watertemperaturen nemen deze problemen toe.
Maatregelen blijven van kracht
Waterschappen houden maatregelen in stand om water vast te houden en de waterkwaliteit op peil te houden. Onttrekkingsverboden voor oppervlakte- en grondwater gelden nog steeds. Lokaal worden maatregelen genomen om droogval van ecologisch kwetsbare beken te voorkomen, bijvoorbeeld door het beperken van waterafvoer via vistrappen. Verder voeren waterbeheerders extra inspecties uit, bijvoorbeeld bij keringen die gevoelig zijn voor droogte.
Rivierafvoeren
Naar verwachting blijft de afvoer van de Maas stabiel en daalt de afvoer van Rijn naar tussen de 1.100 á 1.350 m3/s. De afvoeren van beide rivieren zijn iets lager dan het gemiddelde voor deze tijd van het jaar. Daarmee is voldoende water beschikbaar om aan de vraag te voldoen.
Eind juli stuurde Minister Tieman (IenW) de Tweede Kamer de Verzamelbrief Water. Met deze kamerbrief informeert de minister de kamer over de stand van zaken en ontwikkelingen die betrekking hebben op het waterdomein. Als onderdeel hiervan is ook de rapportage ‘De Staat van Ons Water (2024)’ aangeboden. Deze rapportage geeft een overzicht van de werkzaamheden en ontwikkelingen binnen het waterbeleid van 2024. Zo laat het zien hoe waterschappen dijken versterken, de waterkwaliteit verbeteren en werken aan natuurherstel.
Extra investeringen in sterke dijken ‘De Staat van Ons Water’ belicht onder andere de voortgang van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Bij de dijkversterking wordt rekening gehouden met de gevolgen van klimaatverandering. De kans op extreem weer neemt toe. Daarom wordt een financieel knelpunt van circa 2,5 miljard euro verwacht voor projecten tussen 2030 en 2036. Extra budget is nodig om deze projecten tijdig te kunnen opstarten en het tempo van het HWBP vast te houden.
Het Rijk en de waterschappen dragen hier samen de verantwoordelijkheid voor. Eind 2024 maakten de waterschappen bekend 1,25 miljard euro extra te investeren. Het Rijk stelde via de Voorjaarsnota 1 miljard euro uit het Deltafonds beschikbaar. De waterschappen dringen er echter op aan om ook de resterende 250 miljoen vrij te maken en niet te krap te begroten.
Waterkwaliteit moet beter De rapportage benoemt ook de investeringen van waterschappen in rioolwaterzuiveringsinstallaties. Hiermee willen ze beter nutriënten en medicijnresten uit het water kunnen filteren. ‘De Staat van Ons Water’ verwijst hierbij naar de tussenevaluatie van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Daaruit blijkt dat er al veel is gerealiseerd. Maar ook dat de waterkwaliteit nog niet het gewenste niveau heeft bereikt.
Waterkwaliteitsdoelen en stikstofreductie hand in hand De waterschappen willen dat waterkwaliteitsdoelen beter worden geïntegreerd in andere beleidsgebieden, zoals landbouw en ruimtelijke ordening. Ze pleiten ook nadrukkelijk voor een mestbeleid dat aansluit bij de KRW. Volgens de waterschappen moeten waterkwaliteitsdoelen en stikstofreductie hand in hand gaan.
In 2024 hebben de waterschappen dit punt al onder de aandacht gebracht bij het kabinet. Inmiddels is duidelijk geworden dat de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel geen concrete plannen heeft opgeleverd. Dit zorgde voor grote teleurstelling bij de waterschappen. Ze blijven dan ook hameren op een geborgde, integrale aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel.
Waterbeheer: nooit klaar Met de nieuwe rapportage ‘De Staat van Ons Water’ geeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een breed overzicht van actuele vraagstukken in de watersector. “Het laat zien dat we nooit klaar zijn. Het laat ook zien dat we heel veel kennis en expertise in huis hebben om met vertrouwen naar de toekomst te kijken.”
De afgelopen twee weken hadden we in Nederland te maken met wisselvallig weer en normale temperaturen voor de tijd van het jaar. Hierdoor nam het neerslagtekort enigszins afenlijkt dit dekomende periode te stabiliseren. De regen heeft de droogte afgeremd, maar nog niet opgelost.
Zoetwaterbeschikbaarheid
Hoewel de effecten van de droogte minder zijn geworden, blijven er maatregelen nodig om voldoende zoetwater beschikbaar te houden voor landbouw, natuur en andere gebruikers. Zo blijft de Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) in werking om verzilting in het westen van het land tegen te gaan.
Maatregelen blijven van kracht
Ook blijft de tijdelijke pompinstallatie bij Eefde in werking om extra water aan te voeren naar de Twentekanalen. Daarnaast blijven waterschappen hogere waterpeilen aanhouden om water vast te houden. De onttrekkingsverboden in Oost-, Midden- en Zuid-Nederland blijven van kracht.
Vooruitblik
Om te herstellen van de droogte hebben de natuur, landbouw en waterkwaliteit een langere periode van regen nodig. De komende periode zal het wisselvallige weer naar verwachting aanhouden. De afvoer vanuit de Rijn gaat naar een niveau dat normaal is voor de tijd van het jaar. Maar na enkele korte pieken zal de afvoer vanuit de Maas de komende periode langzaam afnemen.
Op 14 juli heeft demissionair minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) de eerste rapportage van de Monitor Werking Omgevingswet aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze rapportage biedt een eerste beeld van hoe de Omgevingswet sinds de inwerkingtreding op 1 januari 2024 functioneert in de praktijk.
Aandachtspunten Omgevingswet
De rapportage laat zien dat de implementatie van de wet over het algemeen goed verloopt. Tegelijkertijd zijn er ook aandachtspunten. Zo blijkt dat er nog stappen nodig zijn om de samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving verder vorm te geven. Daarnaast zijn er nog forse knelpunten bij het werken met het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). De ervaringen van initiatiefnemers en bevoegde gezagen zijn meegenomen in de analyse, evenals de voortgang richting de doelen van de wet.
Integrale benadering
Voor de waterschappen is het belangrijk dat de Omgevingswet bijdraagt aan een integrale benadering van de fysieke leefomgeving. De rapportage biedt waardevolle inzichten in hoe de samenwerking tussen overheden zich ontwikkelt en waar verdere verbetering mogelijk is. Ook de werking van het DSO is van groot belang voor een soepele uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Op beide vlakken zien de waterschappen nog veel mogelijkheden die beter benut kunnen worden.
Monitoren en evalueren
De Unie van Waterschappen blijft zich inzetten voor een goede werking van de Omgevingswet, met oog voor de waterbelangen en de rol van de waterschappen als bevoegd gezag. De Unie is nauw betrokken bij de monitoring en evaluatie, en geeft signalen en ervaringen vanuit de praktijk mee aan het ministerie.
VNG, K80 en de Unie van Waterschappen hebben een brief gestuurd aan de ministeries van LVVN, IenW en VWS over de noodzaak van verantwoord veranderend grondgebruik. Nederland staat aan de vooravond van een grote transitie van het landelijk gebied. Om te zorgen dat veranderd grondgebruik bijdraagt aan de volksgezondheid, de natuur en het waterbeheer zijn er verantwoorde keuzes nodig.
Grote opgaven, schaarse ruimte
Nederland staat op een kruispunt van complexe en urgente maatschappelijke en ruimtelijke opgaven. In het landelijke gebied komen veel opgaven samen, waaronder natuurherstel, klimaatadaptatie, landbouw, bereikbaarheid en economische ontwikkeling. Dit terwijl de grond schaars is.
Zorgen over negatieve effecten op gezondheid, water en natuur
Beleid en regelingen die op landelijk niveau worden gemaakt, moeten worden uitgevoerd in de regio. Door het stikstofbeleid zijn er bijvoorbeeld beëindigingsregelingen voor boeren, waardoor permanente graslanden verdwijnen. Gemeenten en waterschappen maken zich zorgen over alternatieve invulling van dit soort graslanden. Omzetting van (blijvend) grasland naar andere teelten zoals sierteelt leidt namelijk tot een toename van het gebruik van meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en water, met negatieve gevolgen voor natuur, water, bodem en volksgezondheid.
Brief aan ministeries
Daarom roepen gemeenten en waterschappen het Rijk op om dit vraagstuk samen op te pakken. VNG, K80 en de Unie van Waterschappen hebben daarom een brief gestuurd naar de ministers van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Infrastructuur en Waterstaat (IenW). In de brief staat: “Werk met ons samen in de regio. Geef richting, bied juridische steun en zorg voor duidelijke, landelijke kaders. Alleen samen maken we toekomstbestendige keuzes voor ons land.”
De buien van deze en volgende week brengen enige verlichting voor de droogte in Nederland. De neerslag is echter onvoldoende om de droogte op te lossen. Daarom blijven de maatregelen van de waterbeheerders van kracht om te kunnen voorzien in de vraag naar zoet water en om verzilting tegen te gaan. Hiermee is de situatie beheersbaar, maar de waterbeheerders houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.
Impact van de droogte
De aanhoudende droogte wordt steeds zichtbaarder in de natuur en de plantengroei en heeft ook impact op de landbouwgewassen. Er zijn meldingen van waterkwaliteitsproblemen zoals blauwalg, zuurstofloosheid en botulisme.
Regionale droogtemaatregelen
Waterschappen blijven zoveel mogelijk water vasthouden. In Zuid-, Midden- en Oost- Nederland gelden tijdelijke verboden voor het onttrekken van oppervlaktewater, in Zuidoost-Nederland geldt dit ook voor het onttrekken van grondwater. Lokaal worden maatregelen genomen om droogval van ecologisch kwetsbare beken te voorkomen, onder andere door het beperken van waterafvoer via vistrappen. Ook inspecteren waterschappen droogtegevoelige keringen.
Zoetwatervoorziening
Het IJsselmeer en Markermeer houden een verhoogd waterpeil van -12,5 cm NAP aan. De tijdelijke pompinstallatie bij Eefde voert extra water aan naar de Twentekanalen. De Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) en Doorvoer Krimpenerwaard zijn in werking gesteld om West-Nederland van extra zoet water te voorzien en verzilting tegen te gaan.
Verwachtingen
De weersverwachtingen zijn op dit moment gunstiger dan eerder gedacht. Na het weekend wordt er meer neerslag verwacht in Nederland en Duitsland, waardoor het neerslagtekort afvlakt en de afvoer van de Rijn stijgt. De waterbeheerders monitoren de situatie. Op 22 juli verschijnt weer een update van de landelijke droogtemonitor.
Elk jaar laten de waterschappen zien hoe zij het door hen opgehaalde belastinggeld hebben besteed en wat ze hebben gepresteerd. De gegevens over 2024 staan nu online op Waterschapsspiegel.nl.
Prestaties vergelijken
Met Waterschapsspiegel bieden de waterschappen transparantie over hun kosten en baten en kunnen ze hun prestaties vergelijken en verbeteren. Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Waterschappen willen hun werk doelmatig uitvoeren en ervoor zorgen dat het werk haalbaar en betaalbaar blijft. Maar wat betekent dat nu echt? En hoe werken de waterschappen aan veilige dijken, een betere waterkwaliteit en voldoende water? Met Waterschapsspiegel kunnen waterschappen van elkaar leren en zijn ze transparant over hun prestaties richting inwoners en bedrijven.”
Openbaar beschikbaar
Waterschapsspiegel zoomt in op de verschillen tussen de waterschappen. Alle waterschappen leverden hiervoor in het voorjaar van 2025 gegevens van het voorgaande jaar aan bij de Unie van Waterschappen over verschillende onderwerpen. Denk hierbij aan prestaties op de waterschapstaken, resultaten op het gebied van maatschappelijk verantwoord handelen, dienstverlening en financiën. Alle gegevens zijn openbaar beschikbaar via waterschapsspiegel.nl.
Themarapportages
In de nieuwe Waterschapspiegel zijn twee nieuwe themarapportages opgenomen: over de Omgevingswet en over het thema internationaal. In dit soort themarapportages wordt het beleid van de waterschappen op deze thema’s toegelicht en worden in grafieken de prestaties van de waterschappen op deze thema’s in beeld gebracht. Later dit jaar volgen ook themarapportages over klimaat (op basis van de Klimaatmonitor) en waterschapsbelastingen.
Duiding
De duiding van de gegevens is tot stand gekomen in samenwerking met inhoudelijk deskundigen van de waterschappen. In het najaar vindt een webinar plaats over Waterschapsspiegel.
Digitalisering wordt steeds belangrijker in de manier waarop overheden en bedrijven samenwerken. Elektronisch factureren kan waterschappen helpen hun dienstverlening te verbeteren. En tegelijk processen efficiënter te maken, administratieve lasten te verlagen en meer transparantie te geven in financiële transacties. Het Kenniscentrum e-procurement heeft de ‘E-factuurwijzer voor decentrale overheden’ uitgebracht. Die helpt om de voordelen van e-factureren beter te realiseren.
Decentrale overheden zijn sinds 18 april 2019 wettelijk verplicht om e-facturen van hun leveranciers te kunnen ontvangen en verwerken. De E-factuurwijzer decentrale overheden van het Kenniscentrum e-procurement (ondergebracht bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) helpt waterschappen en andere overheden om e-facturatie optimaal te benutten. De wijzer biedt overheidsorganisaties concrete handvatten, gebaseerd op onderzoek, best practices en praktijkervaringen. Klik hier voor de E-factuurwijzer.
Het doel van de E-factuurwijzer is:
voordelen realiseren van het verwerken van e-facturen;
het begrijpelijk, toegankelijk en makkelijk maken van e-facturatie voor leveranciers;
bijdragen aan een ‘één overheid’-gedachte;
voldoen aan de Aanbestedingswet uit 2019.
Wat is een e-factuur?
Een e-factuur is een digitale factuur die rechtstreeks tussen boekhoudsystemen wordt uitgewisseld en automatisch verwerkt kan worden. E-factureren kan op meerdere manieren. In Nederland is e-factureren over het Peppolnetwerk de meest gebruikte manier. Peppol is een wereldwijd netwerk waarmee organisaties elektronische documenten, zoals e-facturen, veilig en gestandaardiseerd kunnen uitwisselen. E-factureren is sneller en zorgt voor minder fouten, omdat er nauwelijks handmatige verwerking nodig is. Zo biedt het veel voordelen ten opzichte van een (pdf-)factuur via e-mail of een papieren factuur via de post.
Bijeenkomst ’Samen maken we e-facturatie beter!’
Op vrijdagmiddag 19 september 2025 zal in Amersfoort een bijeenkomst worden gehouden over E-factureren voor de waterschappen. Met als motto ’Samen maken we e-facturatie beter!’ gaan de deelnemers op praktische en interactieve wijze in gesprek over hoe de voordelen van e-facturering optimaal te benutten. Wilt u deelnemen? Neem dan contact op met Wijnand Dekking van de Unie van Waterschappen via: wdekking@uvw.nl
LTO Nederland, de jonge boeren en tuinders (NAJK), IPO, VNG en de Unie van Waterschappen presenteerden op 9 juli een gezamenlijk stikstofplan. Het is een belangrijke bouwsteen voor het startpakket van het kabinet. De initiatiefnemers zetten stappen in het terugdringen van de stikstofuitstoot. Hierdoor ontstaat er ruimte voor vergunningsverlening én natuurherstel.
Emissiereductie
In het voorstel staat dat alle sectoren een substantiële bijdrage leveren aan de stikstofdaling, waarbij de land- en tuinbouw zich hard maakt voor een doelstelling van 42-46 procent emissiereductie in 2035. De initiatiefnemers verbinden zich aan afrekenbare stikstofreductiedoelen op sector- en bedrijfsniveau. Door doelen te stellen worden ondernemers die al veel hebben geïnvesteerd in de vermindering van stikstofuitstoot beloond. Agrarische ondernemers krijgen de tijd, de middelen en de ruimte om hieraan te voldoen, met een afrekenbaar tussendoel in 2030. Hiervoor zijn landelijke regelingen nodig om te kunnen innoveren, afschalen, verplaatsen of opkopen.
Gebiedsgerichte aanpak kwetsbare natuurgebieden
Voor twee tot vijf zeer kwetsbare natuurgebieden komen er verplichte maatregelen. Voor de overige Natura 2000-gebieden geldt tot 2030 een vrijwillige aanpak. Levert dat onvoldoende op dan komen ook hier verplichte maatregelen in beeld. Ondernemers bepalen zelf hoe ze de doelen bereiken, bijvoorbeeld met innovaties zoals speciale stalvloeren die de urine en mest zo snel mogelijk van elkaar kunnen scheiden.
Natuurherstel
In september volgt de tweede bouwsteen: een plan voor geborgd natuurherstel. Provincies brengen samen met de natuurbeheerders de komende periode in beeld welke aanvullende maatregelen en instrumenten hiervoor nodig zijn, zoals bijvoorbeeld op het gebied van hydrologie.
Geen achteruitgang, maar echte oplossingen
De decentrale overheden benadrukken gezamenlijk dat er een geborgde stikstofaanpak nodig is om voor de lange termijn zekerheid en perspectief te bieden. De Unie van Waterschappen heeft vooral gepleit voor een geborgde stikstofaanpak met maatregelen die ook bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit en een robuust watersysteem. Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “Daarbij vinden we het belangrijk dat problemen echt worden aangepakt en niet worden doorgeschoven naar volgende generaties.”
Uit de impasse
De Unie van Waterschappen wil met deze plannen daadwerkelijk uit de impasse komen. “En dat is hard nodig. Ook voor belangrijke projecten van de waterschappen, zoals dijkversterkingen en waterkwaliteits- en waterzuiveringsprojecten, moet de vergunningverlening snel op gang komen. Alleen dan kunnen we werken aan een veilig en schoon Nederland”, aldus Jeroen Haan.
De Unie van Waterschappen is blij met de recente stappen van het (demissionaire) kabinet in de aanpak van funderingsproblematiek. Hun reactie op het rapport van ABDTOPConsult ‘De olifant onder de kamer’ vormt, samen met het eerdere Rli-rapport ‘Goed gefundeerd’, een belangrijke basis voor een nationale aanpak. Tegelijkertijd is duidelijk dat dit nog onvoldoende is: bewoners, eigenaren én overheden hebben meer nodig. Daarom roepen de waterschappen op tot stevige regie en structurele inzet tegen funderingsschade.
Nationale aanpak
De funderingsproblematiek raakt vele huishoudens. Het leidt tot groeiende schade, gezondheidsproblemen en maatschappelijke kosten. De waterschappen ondersteunen de uitgangspunten van de nationale aanpak: eigenaren zijn primair verantwoordelijk voor hun fundering, maar het Rijk pakt de regie op voortgang en samenhang. Deze regie is hard nodig om het tij te keren.
Samenwerking
De waterschappen zijn bereid om de samenwerking met gemeenten te intensiveren, bijvoorbeeld bij het beheer van het grondwater in binnenstedelijke gebieden. Dit vraagt wel om extra capaciteit en voldoende budget.
Landelijke coördinator
Daarnaast pleit de Unie van Waterschappen voor de aanstelling van een gezaghebbende landelijke coördinator. Een andere optie is het dossier onderbrengen bij het Deltaprogramma. De urgentie, complexiteit en domeinoverstijgende aard van deze problematiek vragen om slagkracht en versnelling.
Onvoldoende budget
Ook kunnen waterschappen bijdragen aan gebiedsgerichte oplossingen waarin funderingsherstel wordt verbonden aan opgaven rond water, bodem, riolering en klimaat. Daarvoor is wel structurele financiering nodig, want het huidige incidentele budget van 56 miljoen euro voldoet niet.
Ruimtelijke inpassing
Tot slot onderstreept de Unie van Waterschappen het belang van een goede inpassing van de funderingsaanpak in bredere ruimtelijke kaders, zoals de Nota Ruimte. De kennis van waterschappen over het water- en bodemsysteem kan daarbij breed worden ingezet – zowel bij nieuwbouw als bij het oplossen van bestaande problemen. De Unie van Waterschappen roept een nieuw kabinet op om hier werk van te maken.
Beheer toestemming
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door je Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
