Categorie: Stikstof

Duidelijk is dat de stikstofuitstoot naar beneden moet en dat de natuur moet worden hersteld. Ook de provincies onderstrepen de urgentie hiervan in hun propositie. Daarbij zeggen ze ook dat stikstof niet de enige dreiging is voor de leefomgeving. De provincies vinden net als de waterschappen dat er ook gewerkt moet worden aan waterkwaliteit, water vasthouden in tijden van droogte, water bergen en afvoeren in tijden van hoosbuien of overstroming, en aan het terugdringen van broeikasgassen.

Stikstofplannen slim combineren

Daarom is het belangrijk dat stikstofplannen slim worden gecombineerd met de aanpak van andere problemen. Zo snijdt het mes aan meerdere kanten. De provincies halen in dit kader ook de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water, de Natuur- en Habitatrichtlijn en andere Europese regels aan.

Verhogen waterkwaliteit

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid Unie van Waterschappen: “De waterschappen steunen de wens voor meer samenhang. Ze pleiten er daarom voor dat elke euro die aan stikstof wordt uitgegeven maximaal bijdraagt aan het verhogen van de waterkwaliteit. Tegelijkertijd moet perspectief worden geboden aan de partijen die hun bestaan hebben in het landelijk gebied.”

Landelijke kaders, regionaal maatwerk

Ook herkennen de waterschappen zich in het standpunt van de provincies dat de stikstofaanpak landelijke kaders nodig heeft en vervolgens om regionaal maatwerk vraagt. Waterschappen zijn hierbij een logische partij. Schoonman: “De waterschappen hebben veel kennis over specifieke gebieden. Ze zijn daarmee sterke partners in de gebiedsgerichte aanpakken die regionaal worden uitgerold om de staat van de natuur te verbeteren.”

Snelle keuzes

De waterschappen zijn daarnaast blij dat de provincies nu met een concrete aanpak komen. Ze dringen er bij het Rijk en de provincies op aan dat er snel keuzes worden gemaakt en maatregelen worden uitgerold. Ook ziet de Unie van Waterschappen graag terug wat ieders rol en verantwoordelijkheid precies wordt. Ze benadrukt dat snelheid geboden is.

De Unie van Waterschappen benadrukt in een reactie het belang van een robuust landelijk gebied, dat de stikstofaanpak regionaal maatwerk is, en dat een snelle en integrale aanpak inderdaad hard nodig is.

Beleidspakketten

Het PBL is door het kabinet verzocht om het effect van 2 beleidspakketten te analyseren om de stikstofuitstoot uit de landbouw terug te dringen en de natuur te verbeteren. Beide pakketten leiden tot vermindering van het neerslaan van stikstof op de bodem en in het water, de zogenaamde stikstofdepositie.

Afname broeikasgassen

De potentiële natuurverbetering en systeemherstel zijn groter in het pakket dat gericht is op stikstofreductie én extensivering van de landbouw (pakket A). Pakket A gaat ook verdroging tegen én heeft een betere uitwerking op de afname van broeikasgassen, ondanks dat het smallere pakket een grotere vermindering van de veestapel voorstelt. In beide pakketten is de verbetering afhankelijk van het slagen van een aanzienlijke uitvoeringsopgave in korte tijd.

Robuust landelijk gebied

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid Unie van Waterschappen: “Het is goed dat het nadenken over bronmaatregelen zich in deze richting ontwikkelt. Een meer natuurinclusieve veehouderij is belangrijk voor een robuust landelijk gebied, waarmee niet alleen de stikstofuitstoot wordt gereduceerd, maar die ook ten goede komt aan een weerbaar systeem dat weersextremen beter kan opvangen. Hierbij is het belangrijk dat er een lange termijn perspectief is voor de agrariërs om mee te doen aan deze transitie, zoals in pakket A wordt voorgesteld.”

Slim combineren

Het herstel van de natuurlijke systemen vraagt volgens de Unie van Waterschappen om regionaal maatwerk. De waterschappen hebben veel kennis over specifieke gebieden. Ze zijn daarmee sterke partners in de gebiedsgerichte aanpakken die regionaal worden uitgerold om de staat van de natuur te verbeteren. Daarbij zetten de waterschappen in op maatregelen die bijdragen aan natuurherstel en het verminderen van stikstofuitstoot. Die maatregelen zijn slim te combineren zijn met maatregelen die worden genomen in het kader van de waterkwaliteit, het klimaatakkoord, het aanpassen aan weersextremen en verhogen van de ruimtelijke kwaliteit .

Meer over de Quick Scan

De waterschappen bepleiten daarbij wel dat de stikstofaanpak ook moet bijdragen aan de verbetering van de waterkwaliteit. Ze missen ook toekomstgerichtheid. De gevolgen van klimaatverandering en de ruimte die water in de toekomst gaat vragen zijn nog te onderbelicht.

Onontkoombaarheid stikstofaanpak

De onontkoombaarheid van de stikstofaanpak staat centraal in de brief: door een teveel aan stikstof verdwijnen steeds meer dieren en planten waardoor de natuur verschraalt. Dat brengt schoon drinkwater, schone lucht en een gezonde bodem in gevaar, aldus de minister in de brief. “Een nieuwe balans tussen wat de natuur kan dragen en wat we als samenleving van de natuur kunnen vragen is nodig. (…) Een versnelling en vergroting van de aanpak is nodig om onherstelbare natuurschade voor te zijn en andere kabinetsopgaven (woningbouw, energietransitie, bereikbaarheid, verduurzaming landbouw) te doen slagen.”

Werk aan de winkel

Minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) wil een schoon, leefbaar land met ruimte voor ondernemers en ziet daarbij een sturende rol voor water en bodem. “Daarvoor is werk aan de winkel. Om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden gaan we de stikstofuitstoot versneld fors verminderen – vrijwillig waar het kan, verplicht waar dat niet lukt. Zodat de natuur herstelt en perspectief voor ondernemers ontstaat.”

Waterschappen positief

De Unie van Waterschappen is positief over deze boodschap. Zij hamert al langer op het omarmen van het principe dat terugdringen van de uitstoot dé manier is om te kunnen bouwen, en voor de waterschappen om het werk aan waterveiligheid, schoon en voldoende water uit te kunnen (blijven) voeren. Ook bevestigt de Unie van Waterschappen tegelijk het belang van het herstellen van de natuur, als belangrijke stap in de verbetering van de waterkwaliteit. De Unie van Waterschappen pleit daarnaast wel voor een meer toekomstgerichte aanpak, waarbij concreter wordt gemaakt wat water en bodem als sturende factor precies inhoudt en hoe er rekening kan worden gehouden met de ruimte die klimaatadaptatie vraagt bij toenemende weersextremen.

Regionaal maatwerk

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid Unie van Waterschappen: “Het is nog wel belangrijk om te onderstrepen dat het terugdringen van de stikstofuitstoot om regionaal maatwerk vraagt. De gebiedsaanpak moet ook oog hebben voor agrarische partners die een groot deel van onze werkgebieden beheren. De waterschappen hebben verder veel kennis over specifieke gebieden en zijn daarmee essentiële partners in de gebiedsgerichte aanpakken die regionaal worden uitgerold om de stikstofuitstoot te verminderen.”

Integrale aanpak

Daarbij zien de waterschappen net als het kabinet kansen om maatregelen die bijdragen aan natuurherstel en het verminderen van stikstofuitstoot slim te combineren met maatregelen die in het kader van het verbeteren van de waterkwaliteit, de energietransitie, het aanpassen aan weersextremen en verhogen van de ruimtelijke kwaliteit worden genomen. De Unie van Waterschappen is dan ook blij er in de Hoofdlijnenbrief voor een integrale aanpak wordt gepleit en dat het transitiefonds breed gaat worden ingezet. Schoonman: “Die samenhang is belangrijk. We moeten oog houden voor de mogelijkheden hoe beleid meerdere doelen kan dienen en de waterschappen moeten hierbij de ruimte hebben om slimme combinaties te maken.”

> Lees de hele inbreng