Categorie: Water en bodem sturend

De Deltacommissaris adviseert om voldoende ruimte voor waterberging te realiseren en hierin breder te kijken dan het plangebied alleen. De inbreng van waterschappen is hierin onmisbaar.

Kosten zijn te overzien

De kosten voor klimaatadaptief bouwen lijken in een eerste verkenning te overzien: 300 tot 800 euro per woning en 35.000 tot 340.000 per hectare. De Deltacommissaris signaleert dat maatregelen achteraf 4 tot 5 keer duurder uitvallen. Hij adviseert om deze kosten beter in beeld te brengen en mee te nemen in de grondexploitatie.

Sturende rol waterbeheerders

In het advies vraagt de Deltacommissaris het ministerie van BZK om de regie te nemen, en daarin samen te werken met het ministerie van IenW, de regio’s en de partners in het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. De adviezen van de waterbeheerders, zoals de waterschappen, moeten een meer sturende rol krijgen. Dat maakt eventuele aanpassingen van bouwplannen in een vroeg stadium mogelijk.

Lokaal en regionaal maatwerk

Het verankeren van klimaatadaptatie in bouwopgaven is lokaal en regionaal maatwerk. De Deltacommissaris vraagt het rijk om kaders te stellen door landelijke doelen te formuleren en prestatieafspraken te formuleren. Ook moet het rijk helpen door kennis en innovaties te delen.

Grote opgave

De Unie van Waterschappen herkent zich in de aanbevelingen van de Deltacommissaris. Klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving is een grote opgave, ook voor de waterschappen.

Wateroverlast Limburg

Het advies komt op een moment waarop politieke keuzes gemaakt moeten worden over grote woningbouwprojecten. Het sluit naadloos aan op conclusies uit een verkenning op klimaatadaptatie in grootschalige nieuwbouwlocaties die de Unie van Waterschappen met beide ministeries, provincies, gemeentes en de Deltacommissaris uitvoert. De wateroverlast in Limburg van afgelopen zomer onderstreept het belang ook nog eens.

Gedetailleerd advies

In november komt Glas met een gedetailleerder advies. Daarin legt hij uit hoe de betrokken partijen rekening kunnen houden met langetermijngevolgen van klimaatverandering en een versnelde zeespiegelstijging. Ook vertelt hij hoe het water- en bodemsysteem hierin meer sturend kan zijn.

Zie ook: Waterschappen: ‘Bouw huizen op klimaatbestendige plekken’

Het IPCC bracht vorig jaar naar buiten dat het klimaat sneller verandert dan verwacht. Het KNMI schetste de consequenties voor Nederland. De zeespiegel stijgt versneld, de risico’s op droogte, wateroverlast en overstroming nemen toe. Dit stelt grote eisen aan de waterhuishouding.

Miljoen woningen

Tot 2030 moeten er bijna een miljoen woningen worden gebouwd. Daarvoor is 26.000 hectare ruimte nodig. In de planning is nauwelijks rekening gehouden met het bodem-watersysteem en met de impact van een veranderend klimaat. Zo’n 820.000 geplande woningen liggen in overstroombaar, slap, zettings-gevoelig en nat gebied.

Toekomstbestendige keuzes

De waterschappen willen daarom dat er toekomstbestendige keuzes gemaakt worden in locatie, de inrichting van woningbouwgebieden en in de bouw van woningen zelf. Het water- en bodemsysteem moeten hierin sturende factoren worden.

Adviezen Deltacommissaris

De Deltacommissaris gaf in december 2021 de volgende adviezen:

1. Reserveer ruimte voor toekomstige dijkversterkingen;
2. Houd rekening met grotere water-peilfluctuaties;
3. Bouw geen nieuwe woningen in buitendijks gebied;
4. Bouw geen woningen op plaatsen waar water zich verzamelt bij extreme neerslag of wanneer het systeem faalt.

Water en bodem sturend

De waterschappen zijn daarom blij dat in het coalitieakkoord staat dat water en bodem sturend worden bij ruimtelijke planvorming. En dat waterschappen daarom eerder worden betrokken, en de watertoets een dwingender karakter krijgt.

Aanpak van de minister

De waterschappen dringen aan op klimaatbestendige keuzes in de woningbouwopgave. Ze zijn benieuwd hoe de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) de waterschappen eerder gaat betrekken bij ruimtelijke planvorming, en hoe hij ervoor zorgt dat de watertoets een dwingender karakter krijgt.

Lees de hele inbreng

Het Interdepartementaal Beleidsonderzoek ‘Van Woorden naar Daden’ richt zich op de governance van de ruimtelijke ordening. Het tweede rapport, ‘Kiezen én delen’, is van de Studiegroep ruimtelijke inrichting landelijk gebied. Dit rapport gaat over de ruimtelijke keuzes die gemaakt moeten worden in het landelijk gebied.

Betere regie en afstemming

Terugkerende thema’s zijn de woningbouwopgave, klimaat en energie en de vitaliteit van het landelijk gebied. Beide rapporten signaleren dat er betere regie en afstemming nodig is om de ruimtelijke stapeling van opgaven te stroomlijnen. Het gaat daarin om keuzes en richtinggevende principes, op basis van de dragers van het gebied: bodem en water, natuur en biodiversiteit.

Water-bodemsysteem leidend

Beide rapporten bouwen voort op het PBL-rapport ‘Grote opgaven in een beperkte ruimte’, waarin de knelpunten van de ruimtelijke inrichting helder omschreven zijn. De rapporten laten zien dat de urgentie hoog is. En dat het water-bodemsysteem meer leidend moeten zijn in ruimtelijke keuzes.

Duurzaam Nederland

De Unie van waterschappen heeft dit leidend beginsel van het water eerder dit jaar met IPO, VNG en VEWIN onder de aandacht gebracht van de landelijke politiek. Hier ligt wat de waterschappen betreft een prioriteit voor doorontwikkeling naar een meer duurzaam Nederland.

Rapport ‘Van woorden naar daden – over de governance van de ruimtelijke ordening
Rapport ‘Kiezen én delen’