Meer vergoeding voor opruimen drugsafval

8 november 2022

Het kabinet verruimt de vergoeding van opruimkosten na dumpingen van drugsafval voor particulieren en overheden. Waterschappen en provincies zijn daar blij mee.

Twee blauwe tonnen met drugsafval liggen half in het water.

Uitgangspunt is en blijft dat de vervuiler betaalt. Maar als het niet lukt om die op te sporen, wordt de regeling van kracht. Voor de meeste dumpingen voldoet de huidige regeling al, maar soms zijn de kosten een stuk hoger. De verantwoordelijke minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid en staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) willen met de verruiming voorkomen dat er schrijnende situaties ontstaan.

Helft van de kosten tot 50.000 euro

Waterschappen, gemeentes en provincies krijgen nu de helft van de kosten vergoed tot een bedrag van 25.000 euro. Met de verruiming wordt de helft van de kosten tot 50.000 euro vergoed. Eventuele kosten daarbovenop worden volledig vergoed tot maximaal 200.000 euro. Particulieren krijgen de kosten volledig vergoed tot datzelfde bedrag.

Noord-Brabant

Voor 3 uitzonderlijke gevallen met grootschalige bodemschade en grondwaterverontreiniging in Noord-Brabant komen de kosten boven de 50.000 euro uit. In deze gevallen financiert het Ministerie van IenW, de kosten om een snellere sanering mogelijk te maken.

Rioolwaterzuivering

De waterschappen zijn blij dat het Rijk extra middelen beschikbaar heeft gesteld voor het verwijderen van synthetisch drugsafval. De waterschappen moeten op basis van de algemene zorgplicht schade aan het oppervlaktewater zoveel mogelijk te voorkomen en beperken. Bovendien kan een rioolwaterzuiveringsinstallatie door drugslozingen op het riool of oppervlaktewater ontregeld raken.

Voorkomen van milieuschade

Door de verbeterde financiële regeling kan milieuschade aan bodem, grond en oppervlaktewater beter worden voorkomen, doordat er sneller gesaneerd kan worden. Ook als er geen schuldige of verantwoordelijke voor de drugsafvaldumping kan worden aangewezen.

Nieuwe regeling

Op dit moment wordt ook gewerkt aan een nieuwe structurele rijksregeling voor het opruimen van drugsafval. De planning is dat die op 1 januari 2025 in werking treedt als vervanging van de huidige subsidieregeling. De nieuwe regeling komt tot stand in overleg met het IPO, de Unie van Waterschappen, de VNG, provincie Noord-Brabant en BIJ12, de uitvoeringsorganisatie voor de gezamenlijke provincies.

Staatssecretaris Koninkrijkrelaties en Digitalisering, maakt kennis met de Unie van Waterschappen

Staatssecretaris Koninkrijkrelaties en Digitalisering, Alexandera van Huffelen, heeft op 7 november kennisgemaakt met de Unie van Waterschappen. Bestuurders Rogier van der Sande, Vincent Lokin en MT-lid Marianne Krug spraken van Huffelen tijdens deze kennismaking. Er is gesproken over de bijdrage die de waterschappen kunnen leveren aan de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren van het kabinet. En hoe het kabinet de waterschappen kan helpen bij de digitale transformatie.

Staatssecretaris Koninkrijkrelaties en Digitalisering, maakt kennis met de Unie van Waterschappen

Alexandra van Huffelen gaf aan blij te zijn kennis te maken met de waterschappen. Ze vindt het belangrijk om te bespreken hoe we elkaar kunnen helpen en gezamenlijk kunnen optrekken op dit thema.

Mens en digitale transformatie

De waterschappen zien digitalisering niet alleen als iets ‘technologisch’, de uitdaging zit ook in de processen eromheen. Want digitalisering heeft invloed op de manier waarop waterschappen werken en dat vraagt veel van de kennis en vaardigheden van onze medewerkers. Een zorgpunt, gezien de krapte op de arbeidsmarkt.

Traineeprogramma’s

De staatssecretaris herkent de zorgpunten van de waterschappen. Ze wil graag doorpraten over hoe we kunnen samenwerken, bijvoorbeeld met traineeprogramma’s. Er was ook aandacht voor de mensen die niet mee kunnen komen in de digitale samenleving. Voor deze mensen moet er altijd een niet-digitaal loket open staan, waar mensen met vragen terecht kunnen.

Ethiek en veiligheid

“Digitalisering en digitale transformatie gaan niet alleen over technologie, maar ook over de processen eromheen. Het heeft invloed op onze manier van werken en op de kennis en vaardigheden van de medewerkers. Door digitalisering gaan processen sneller en worden beslissingen geautomatiseerd. Dan is het des te belangrijker om stil te staan bij de beveiliging, privacy en proportionaliteit,” aldus Vincent Lokin.

Bewustwording

Om hier bewustwording voor te creëren en het gesprek hierover te faciliteren, organiseren de Unie en het Waterschapshuis verschillende bijeenkomsten en lezingen. Een voorbeeld hiervan zijn de bestuurlijke ethieksessies. Lokin refereerde ook aan de vele data die waterschappen hebben als ze bijvoorbeeld dijkinspecties met drones uitvoeren. Maar ook aan de waardevolle informatie die waterschappen kunnen halen uit de rioolwaterzuiveringen, bijvoorbeeld voor het coronadashboard. Onze ‘big brown data’. “Bij het inwinnen en verwerken van data is het van belang dat je aan het begin al goed nadenkt wat de ethische gevolgen hiervan kunnen zijn. Maar ook de informatieveiligheid is van groot belang.”
De staatssecretaris herkende dit en gaf aan dat we zo sterk zijn als de zwakste schakel in het geheel.

Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren en wet-en regelgeving

“De werkagenda gaat over de kansen die digitalisering biedt maar wel waardengedreven,” aldus de staatssecretaris, “Waarden als veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie staan hierin centraal.”

Vincent Lokin is blij om te horen dat de werkagenda vanuit waarden is opgesteld en herkent de geschetste waarden. Hij legde het verband met de grote hoeveelheid wet- en regelgeving die vanuit Europa en Neder-land op de decentrale overheden afkomen. Hij wil hierin graag samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) onderzoeken wat dit voor impact heeft op de waterschappen. En ook of alle regelgeving uitvoerbaar is, ook gezien de schaarste op de arbeidsmarkt. De staatssecretaris agendeert dit vraagstuk in het overheidsbrede beleidsoverleg digitale overheid, ook wel afgekort als het OBDO.

Ter afsluiting nodigden Rogier van der Sande en Vincent Lokin de staatssecretaris uit voor een werkbezoek aan de waterschappen. “Daarin kunnen we in de praktijk laten zien hoe we omgaan met data en ethiek op een inspirerende locatie.”

Waterpoort over toekomstbestendig waterbeheer

Op 7 november vond alweer de derde Waterpoort plaats. Een bijeenkomst in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag waar de aanwezigen met elkaar in gesprek gingen over toekomstbestendig (drink)waterbeheer.



De Waterpoort werd georganiseerd door de Unie van Waterschappen en de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland Vewin. Niko Wanders, hydroloog en droogte-expert van de Universiteit van Utrecht opende de bijeenkomst. Hij benoemde 4 uitdagingen rond droogte.

Op de agenda houden

De eerste uitdaging is om te bepalen hoe de toekomst eruitziet. Een paar droge zomers achter elkaar is nu misschien nog toeval, maar de kans op zulke zomers wordt steeds groter. De tweede uitdaging is het zoeken naar oplossingen. Hoe pakken we de problemen aan? Een volgende vraag is hoe we het met z’n allen samen kunnen oplossen. En tot slot is het een grote uitdaging om de droogte op de agenda te houden. “Eén natte zomer, en iedereen is de droogte alweer vergeten”, zei Wanders.

Waterschaarste

Hij schetste ook de problematiek rond waterschaarste. De komende jaren worden er bijna een miljoen huizen gebouwd. En die moeten allemaal drinkwater hebben. Wanders opperde dat we misschien de waterschaarste kunnen oplossen door bijvoorbeeld afvalwater te gebruiken voor de land- en tuinbouw . “Dat maakt planten niet zoveel uit. Maar we weten niet of het kan. Daar is onderzoek voor nodig.”

Hergebruik afvalwater

Het panel dat daarna met elkaar en met de zaal in gesprek ging, ging ook in op het idee dat we moeten doorpakken op het hergebruik van afvalwater. Dit panel bestond uit Geeke Feiter, directeur Schade van het Verbond van Verzekeraars, Jelle Hannema, directievoorzitter van Vitens, Rubert Konijn, strategisch businessmanager Klimaat van het KNMI en Niko Wanders.

Gescheiden watersystemen

Zo vertelde Hannema dat Vitens met een aantal waterschappen kijkt of het mogelijk is om gezuiverd afvalwater (effluent) te gebruiken voor bedrijven die het dan kunnen gebruiken voor andere doeleinden dan drinkwater. Bijvoorbeeld als koelwater. Hij is ook voorstander van het gebruik van gescheiden systemen: één met drinkwater, en één met water om bijvoorbeeld de wc door te spoelen. Daarvoor moet wel het bouwbesluit worden aangepast.

Schade

Droogte én meer nattigheid brengt ook schade met zich mee. Boeren hebben een mindere opbrengst omdat ze hun gewassen niet kunnen beregenen. Huizenbezitters zien hun woningen verzakken en bij overstromingen lopen huizen onder. Wie betaalt dat? Geeke Feiter: “Wij betalen dat met z’n allen. Aan belasting, aan verzekeringspremies. Daarom moeten we een klimaatadaptief land worden dat klaar is voor de klimaatverandering.”

Waarschuwingssysteem

Rubert Konijn denkt dat de schade beperkt kan worden door het ‘early warning syteem’ waar het KNMI aan werkt. Zo weet je eerder wanneer het (te) droog of (te) nat wordt en kun je nog iets doen om schade te voorkomen. “Een goede waarschuwing betekent minder schade.”

Samen doen

De aanwezigen in de zaal waren het er over eens dat ‘we’ aan de slag moeten en dat we dat vooral samen moeten doen. Hannema verwoordde het zo: “Laten we gewoon beginnen. De waterschappen en de drinkwaterbedrijven moeten samen kleinschalig beginnen met kleine projecten. Denk groot, voel de urgentie, maar maak het behapbaar.”

Waterschapsbelasting stijgt in 2023 gemiddeld met 30 euro per gezin

9 november 2022

Gezinnen met een eigen huis betalen volgend jaar gemiddeld 30 euro meer aan hun waterschap. Een alleenstaande huurder gaat gemiddeld ongeveer 12 euro per jaar meer betalen. Dit verwacht de Unie van Waterschappen na een inventarisatie onder de 21 waterschappen. De verhoging wordt vooral veroorzaakt door investeringen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen en de stijgende prijzen.

Grafische tekeningen wan het watersysteem in Nederland met sloten, gemalen, dijken, RWZI, boeren, recreatie en de stad

Prijsstijgingen

“Waterschappen kregen in 2022 net zoals iedereen in Nederland te maken met grote prijsstijgingen. Vooral de sterk gestegen energiekosten hakken er bij veel waterschappen behoorlijk in. Bij sommige waterschappen zijn de belastingontvangsten dit jaar onvoldoende om alle kosten te dekken”, zegt Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen. “Er zijn waterschappen die 2 en soms wel bijna 3 keer zoveel gaan betalen voor de energie die ze inkopen. Het werk van de waterschappen wordt ook steeds ingewikkelder door bijvoorbeeld extremer weer, de hogere eisen aan schoon en voldoende water en de zuivering van rioolwater. Ook volgend jaar speelt dit. De definitieve tarieven moeten nog worden vastgesteld door de besturen van de waterschappen. Maar het is duidelijk dat de waterschapsbelastingen in 2023 sterker stijgen dan in de afgelopen jaren.”

Verschillen per waterschap

Het bedrag van de waterschapsbelastingen verschilt van waterschap tot waterschap. Vincent Lokin: “Dat komt vooral doordat gebieden van elkaar verschillen. Factoren zoals laag of hoog gelegen in Nederland, stedelijk of landelijk gebied, de aanwezigheid van kwetsbare natuur en veel of weinig dijken bepalen de eisen aan het waterbeheer. En daarmee ook de hoogte van de uitgaven. In 2023 hebben vooral de energiekosten een grote invloed op de verschillen in lastenstijgingen. Bij sommige waterschappen loopt een contract met lage vaste prijzen nog door. Andere waterschappen moesten onlangs een nieuw contract met veel hogere tarieven afsluiten. Door het werk slimmer en innovatiever te doen, houden de waterschappen de kosten zo laag mogelijk. Omdat de uitdagingen waarvoor de waterschappen staan steeds groter worden, ontkomen we niet aan een lastenverhoging, hoe vervelend dat voor onze inwoners en bedrijven ook is.”

Uitdagingen in het waterbeheer

Na de zomer van 2021, met vooral in Zuid-Limburg grote wateroverlast, gaat 2022 de boeken in als een uitzonderlijk droog jaar. Vincent Lokin: “De weersextremen plaatsen de waterschappen voor steeds grotere uitdagingen. De watersystemen moeten immers ingesteld zijn op zowel te veel als te weinig water. De waterschappen ontvangen in 2023 in totaal ongeveer 3,5 miljard euro aan belastingen om hun taak goed uit te kunnen voeren. Een deel hiervan wordt gebruikt voor het klimaatbestendiger maken van Nederland.”

Rekenvoorbeelden

Op basis van de huidige tariefsvoorstellen stijgt de waterschapsbelasting van een alleenstaande huurder van gemiddeld 156 euro dit jaar naar 168 euro in 2023. Een stijging van 12 euro per jaar, dat is 1 euro per maand. Een gezin met een eigen huis met een WOZ-waarde van 250.000 euro betaalde in 2022 gemiddeld 353 euro. In 2023 wordt dat gemiddeld 381 euro. Voor een woning van 325.000 euro stijgt de waterschapsbelasting gemiddeld van 376 naar 405 euro. En voor een woning van 400.000 euro stijgt het bedrag gemiddeld van 398 naar 429 euro.

Definitieve tarieven en waterschapsverkiezingen

Dit nieuwsbericht is gebaseerd op de tariefvoorstellen die eind oktober in de besturen van de 21 waterschappen werden besproken. De waterschappen nemen in de komende weken een definitief besluit over de belastingtarieven voor volgend jaar. Rond 1 maart 2023 worden de meeste belastingaanslagen verstuurd. Kort daarna, op 15 maart, zijn de waterschapsverkiezingen. Dan kan iedereen van 18 jaar en ouder het nieuwe bestuur van zijn of haar waterschap kiezen.

Grondstoffen uit rioolwater krijgen nog te vaak stempel ‘afval’

7 november 2022

Waterschappen mogen voortaan de grondstof struviet die ze terugwinnen uit rioolwater leveren aan kunstmestfabrikanten. Dat is goed nieuws en een doorbraak, vinden de waterschappen. Maar de procedure om die bevestiging te krijgen heeft jaren geduurd. En er zijn nog veel meer grondstoffen te winnen uit rioolwater.



Waterschappen winnen fosfaat terug uit rioolwater in de vorm van struviet. Het is een kostbare en schaarse stof, die weinig voorkomt in de natuur en nodig is voor planten om te groeien. Er kunnen ook chemische producten van worden gemaakt. Toch was het tot nu toe heel lastig om het struviet op de markt te brengen. Dat komt omdat een stof die wordt teruggewonnen uit rioolwater in eerste instantie het stempel ‘afval’ heeft. Het heeft jaren geduurd om van de overheid een bevestiging te krijgen dat struviet geen afvalstof is.

Enorme potentie

Sander Mager, bestuurder bij de Unie van Waterschappen: “Dat waterschappen struviet uit rioolwater nu op de markt kunnen brengen is bijzonder goed nieuws. Voor een circulaire en duurzame toekomst is het van groot belang dat we de waardevolle grondstoffen die we uit het rioolwater halen kunnen hergebruiken. De aanvraag voor struviet duurde echter jaren, terwijl er nog vele andere grondstoffen zijn die we zouden kunnen leveren aan de markt. Er is een enorme potentie, en waterschappen winnen al 18 verschillende grondstoffen terug uit rioolwater. Zoals bioplastics, vetzuren, Kaumera en biomassa. Een hoger tempo is noodzakelijk om de doelen van het programma ‘Nederland circulair in 2050’ te halen.”

Rechtsoordeel

De waterschappen vroegen al in 2015 aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om een einde-afvalregeling voor teruggewonnen stoffen uit rioolwater. Er is toen gestart met een zogeheten ‘rechtsoordeel’ (niet juridisch bindend advies) voor een concreet voorbeeld. Namelijk de levering van struviet aan kunstmestfabrikant ICL vanuit de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Amsterdam West van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Bij de beoordeling door Rijkswaterstaat bleek er vervolgonderzoek nodig naar pathogenen en medicijnresten. Dit onderzoek is uitgevoerd door Waternet en AquaMinerals, dat voor de waterschappen het struviet naar de markt brengt. Ook voor de rwzi’s van waterschappen Vallei en Veluwe en Aa en Maas die hebben meegedaan aan het onderzoek zijn rechtsoordelen verstrekt. Het traject heeft bijna 6 jaar geduurd.

Meer snelheid

Een Taskforce onder leiding van Winnie Sorgdrager signaleerde in 2019 al dat het vaak lang duurt voordat rechtsoordelen worden afgegeven. Sorgdrager: “Het is goed dat deze rechtsoordelen over struviet nu afgerond zijn. In de toekomst mag wel meer snelheid gemaakt worden. De aankondiging van ministeriële regelingen biedt hoop voor een bredere toepassing maar mogen niet zo lang op zich laten wachten.”

Balans tussen ambities

Sander Mager: “De waterschappen vinden het belangrijk dat mens en milieu worden beschermd tegen risico’s van afvalstoffen. Maar aan de andere kant zijn er de doelen om als Nederland meer circulair te worden. Tussen die verschillende ambities is balans nodig. We vragen als waterschappen daarom om meer regie vanuit het Rijk op de transitie naar een circulaire economie. Dat helpt de waterschappen om ook een bijdrage te leveren. Als we alle mogelijkheden alleen maar van geval tot geval en grondstof voor grondstof blijven beschouwen, dan missen we veel kansen om impact te realiseren in de transitie naar een circulaire economie.”

Unie van Waterschappen pleit voor stikstofvrijstelling voor waterveiligheidsprojecten

2 november 2022

De Raad van State heeft op 2 november geoordeeld dat de bouw niet mag worden vrijgesteld van de stikstofregels. Ook bij projecten die alleen tijdelijk stikstof uitstoten, moet het effect op de natuur worden onderzocht. De Unie van Waterschappen is teleurgesteld over deze uitspraak, omdat dit voor de waterschappen leidt tot vertraging van projecten en extra kosten.



De Raad van State ziet te weinig voortgang in de maatregelen die bij moeten dragen aan het verminderen van stikstofuitstoot. Daarom oordeelt de Raad dat er ook voor de meest noodzakelijke bouwprojecten geen uitzondering mag worden gemaakt.

Opgave duldt geen uitstel

Dit betekent dat ook de vrijstelling voor de projecten van de waterschappen komt te vervallen en dat projecten rond de waterveiligheid in Nederland mogelijk vertragen. Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Werken aan een veilig Nederland moet altijd door kunnen gaan. Het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering, het verbeteren van de waterkwaliteit en het versterken van onze dijken zijn opgaven die geen vertraging dulden.”

Vrijstelling voor tijdelijke uitstoot moet blijven bestaan

De waterschappen hadden voor hun projecten vrijstelling gekregen omdat er sprake is van een tijdelijke stikstofuitstoot. Schoonman: “Een dijkversterking brengt bijvoorbeeld eenmalig uitstoot met zich mee. Een vrijstelling voor dit soort tijdelijke uitstoot zou wat ons betreft moeten blijven bestaan.”

Doorgang projecten noodzakelijk

De Unie van Waterschappen benadrukt het belang van de doorgang van de waterbeheerprojecten. Schoonman: “De waterschappen bieden met hun werkzaamheden randvoorwaarden voor een leefbaar Nederland. De wettelijke taken van het waterschap kunnen worden beschouwd als het noodzakelijke beheer en onderhoud, en zijn een randvoorwaarde voor andere gebruiksfuncties in Nederland. Ook voor natuur. De voortgang van deze cruciale werkzaamheden van de waterschappen aan waterveiligheid en het watersysteem zouden daarom niet geraakt mogen worden door deze uitspraak.”

Emissieloos werken

De waterschappen vinden verder dat het terugdringen van de uitstoot dé manier is om aan het werk te kunnen. Voor het versterken van de dijken, de aanleg van gebieden waar water kan worden opgeslagen en bijvoorbeeld renovaties van rioolwaterzuiveringsinstallaties streven waterschappen ernaar om zo min mogelijk energie te verbruiken, transport te beperken en de inzet van emissieloos materieel door aannemers aan te jagen. Schoonman: “Dit gebeurt al bij steeds meer projecten, maar op dit moment is het nog niet mogelijk om in alle projecten van de waterschappen volledig emissieloos te werken. Daarom blijft een vrijstelling voor onze projecten nodig.”

Zicht op natuurherstel

Daarnaast wordt bij waterschapsprojecten gekeken naar de mogelijkheden voor natuurherstel. Hiermee werken de waterschappen aan perspectief voor volgende generaties. De waterschappen sporen het rijk daarom ook aan om met beleid te komen dat snel zicht geeft op natuurherstel.

Netwerkdag Dutch Water Authorities over klimaatverandering

1 november 2022

Op 1 november kwamen 130 internationaal werkende Nederlandse waterschappers in Utrecht samen voor de jaarlijkse Dutch Water Authorities-netwerkdag. Het centrale thema was ‘klimaat’. Hoe dragen onze projecten bij aan klimaatadaptatie en waar liggen nog kansen?

bijeenkomst, presenatie, netwerkdag van Dutch Water Authorities

Deze vraag stond centraal tijdens de netwerkdag. Want overal ter wereld merken waterbeheerders de gevolgen van klimaatverandering. Overstromingen, droogte en een gebrek aan schoon water nemen wereldwijd toe. Piebe Hoeksma (beleidsadviseur internationale samenwerking van de Unie van Waterschappen) en Luzette Kroon (bestuurder bij de Unie met Internationaal in haar portefeuille) vertelden over het vele werk dat de waterschappen internationaal verzetten. Ook benoemden ze de kansen en uitdagingen die er nog liggen.

Nachtmerrie over klimaatverandering?

Daarna inspireerden Rob van Dorland (senior Advisor Climate Services van het KNMI) en Jaap Kwadijk (senior Expert Climate and water management van Deltares) de aanwezigen over actuele klimaatuitdagingen. De meeste aanwezigen ervaren klimaatverandering als een groot mondiaal probleem. “Maar wie wordt er midden in de nacht wel eens gillend wakker door een nachtmerrie over klimaatverandering?” vroeg Jaap Kwadijk. Niemand in de zaal stak zijn vinger op. “We vinden klimaatverandering een probleem, maar vooral voor de lange termijn. Toch is er haast geboden om minder CO2 uit te stoten en ons aan te passen aan klimaatverandering wereldwijd.”

NWB Award

Buitenlandse gasten uit Ghana en Burkina Faso vertelden in videoboodschappen over de samenwerking met Nederland binnen de Blue Deal. Ook reikte het NWB Fonds voor de eerste keer de NWB award uit, een prijs voor een internationaal waterschapsproject. Het thema voor 2022 was ’trots in beeld’. Het fonds vindt het namelijk belangrijk dat iedereen weet wat waterschappen in het buitenland doen en dat we daar trots op zijn. De oproep heeft een hele reeks filmpjes opgeleverd over projecten in Colombia, Mozambique, eSwatini, Palestijnse gebieden, Ghana en Zuid-Afrika. Het project Blesbokspruit in Zuid-Afrika won de prijs. Bert van Boggelen, directeur van het NWB Fonds, feliciteerde de vertegenwoordigers van het project met de gewonnen 5.000 euro. Dat bedrag kunnen ze besteden aan bijvoorbeeld communicatiemiddelen.

Gesprekken en leermomenten

Tijdens de 7 middagworkshops wisselden de deelnemers onderling ervaringen uit over onder andere stakeholdermanagement, women empowerment en nature based solutions. Het leverde prachtige gesprekken en leermomenten op. De afgelopen 2 jaar kon de Dutch Water Authorities Netwerkdag vanwege corona niet worden georganiseerd. Daarom was het animo nu groot om elkaar weer te ontmoeten en kennis en ervaring over de vele projecten uit te wisselen.

Internationaal samenwerken

De 21 Nederlandse waterschappen werken met andere waterbeheerders in Europa en de rest van de wereld samen aan veilig, voldoende en schoon water voor mens, plant en dier. Als Dutch Water Authoritities zoeken ze samen internationaal oplossingen voor uitdagingen in het waterbeheer van nu en morgen. Ook tijdens de coronajaren hebben de waterschappen niet stilgezeten. Er is een nieuwe visie voor Dutch Water Authorities ontwikkeld, de tweede fase van de Blue Deal start in 2023 en ook het NWB Fonds heeft een nieuwe koers ontwikkeld.

Nieuwe Europese wetgeving goed voor de waterkwaliteit

26 oktober 2022

De Europese Commissie heeft op 26 oktober een pakket aan voorstellen gepresenteerd dat moet leiden tot een betere bescherming van de waterkwaliteit en de volksgezondheid.

Een handhaver van het waterschap meet de waterkwaltiteit in de sloot

Het gaat om modernisering van bestaande waterwetgeving in het kader van het ‘Zero pollution action plan’. De Europese lidstaten en het Europees Parlement gaan zich over de voorstellen buigen. Daaruit kunnen nog aanpassingen komen.

Stedelijk afvalwater

De meest ingrijpende wijziging voor de waterschappen is het herzieningsvoorstel voor de richtlijn stedelijk afvalwater. Deze richtlijn schrijft voor aan welke eisen de inzameling en de behandeling van huishoudelijk afvalwater moet voldoen. Bij de herziening worden de normen voor de lozing van stikstof en fosfaat verscherpt. Daarnaast wordt er voor alle grote rioolwaterzuiveringen (rwzi’s) een aanvullende zuivering van medicijnresten verplicht gesteld. Verder stelt de Europese Commissie voor om de inzameling en zuivering van afvalwater binnen een aantal jaar energieneutraal te maken.

Prioritaire stoffen

Een onderdeel van het pakket met voorstellen gaat over de herziening van de richtlijn prioritaire stoffen binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW). Daarin wordt een aantal extra stoffen genoemd waaraan de waterkwaliteit getoetst moet gaan worden. Sander Mager, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Het gaat daarbij onder meer om medicijnresten en PFAS. De lat om de KRW-doelen te gaan halen wordt hiermee hoger gelegd. De waterschappen pleiten voor bronaanpak en een strenger toelatingsbeleid voor stoffen. Voorkom aan de voorkant dat risicovolle stoffen in het water komen. Nu is het dweilen met een kraan die steeds verder opengaat.”

Medicijnresten

Voor de verwijdering van medicijnresten stelt de Europese Commissie in de richtlijn stedelijk afvalwater voor dat de kosten worden gefinancierd via een bijdrage van de producenten van deze stoffen; de farmaceutische industrie. Sander Mager, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Het verwijderen van medicijnresten uit rioolwater draagt bij aan een betere waterkwaliteit en is goed voor de natuur en onze gezondheid. Als waterschappen juichen wij het voorstel van de producentenverantwoordelijkheid toe. Want hiermee worden de verantwoordelijkheid en kosten voor het voorkómen van milieuschade neergelegd bij de producent van stoffen. Wat ons betreft een universeel principe dat voor alle stoffen moet gelden.”

Duurzame technieken

De waterschappen in Nederland zijn constant bezig om de zuiveringsprestaties van de rwzi’s verder te verbeteren. Het zuiveringsrendement van de rwzi’s in Nederland ligt gemiddeld nu al ruim hoger dan de huidige minimumeisen. Met subsidie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en investeringen van de waterschappen zelf wordt gewerkt aan een aantal demonstratieprojecten voor de verwijdering van medicijnresten. Sander Mager: “Waterschappen willen de nieuwe uitdagingen met duurzame technieken benaderen. We zijn al hard aan de slag om samen met onze partners duurzamere innovaties te ontwikkelen.”

Extra investeringen

Waterschappen werken al jaren succesvol aan energie-efficiënter werken en energie opwekken bij de rioolwaterzuiveringen. De extra zuiveringstaken uit de richtlijn zorgen voor een extra energievraag. Sander Mager: “Het is zaak om die zo energiezuinig uit te voeren en daarnaast flink in te zetten op het opwekken van energie bij de rioolwaterzuiveringen. Dat kan door het produceren van biogas tijdens het zuiveringsproces en het plaatsen van zonnepanelen en windturbines op de rwzi-terreinen. Maar ook bij het winnen van warmte uit het effluent van de zuiveringen met aquathermie. We moeten een tandje bijzetten om energieneutraliteit te bereiken. Sowieso vraagt deze herziening om een zeer forse extra investeringsronde voor alle waterschappen. De termijnen die de Europese Commissie voorstelt zijn erg krap.”

Proces

Nu het pakket van de Europese Commissie gepubliceerd is, volgt een uitgebreid proces. Daarbij bepalen de lidstaten in de Raad en het Europees Parlement hun positie ten opzichte van de voorstellen. Vervolgens onderhandelen ze met elkaar om een compromis te vinden. Het streven is om de besluitvorming over de herziene waterwetgeving af te ronden vóór de komende verkiezingen van het Europees Parlement in mei 2024.

Stemmingen moties vergoedingen AB-leden en kosteloze betalingsherinneringen

19 oktober 2022

Op 18 oktober stemde de Tweede Kamer over de moties die de week ervoor werden ingediend bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). 2 moties zijn relevant voor de waterschappen.

Bestuurszaken

Vergoeding AB-leden

De Tweede Kamer heeft met een overgrote meerderheid een motie van de SGP aangenomen over de vergoeding van Provinciale Statenleden en Algemeen Bestuursleden van de waterschappen. Het Rijk gaat over de hoogte van de vergoedingen.

Ruimhartiger verhoging

De SGP riep in haar motie op om in overleg te gaan met het IPO en de Unie van Waterschappen om tot een ruimhartiger verhoging van de voorgestelde vergoeding voor Statenleden en AB-leden te komen. De Unie had op 12 oktober ook vragen gesteld aan BZK over de tarieven die het Adviescollege Rechtspositie Politieke Ambtsdragers heeft voorgesteld aan BZK. De onderbouwing bij de tarieven ontbrak immers. Het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers heeft het voorstel voor de nieuwe tarieven op verzoek van BZK gemaakt.

Kosteloze betalingsherinnering

Ook een motie van D66 over de betalingsherinnering voor belastingen werd aangenomen. D66 wil dat het kabinet overheidsinstanties (zoals waterschappen en gemeenten) oproept om eerst een kosteloze betalingsherinnering te sturen als een rekening niet op tijd is betaald. D66 wil daarnaast dat het kabinet onderzoekt of dat verplicht kan worden gemaakt. Tot nu toe is de keuze aan de waterschappen zelf of zij eerst een betalingsherinnering (zonder kosten) naar inwoners sturen of dat zij meteen een aanmaning (met kosten) sturen. Dat bij een aanmaning kosten in rekening worden gebracht, is wettelijk verplicht.

Beleid waterschappen

Het beeld uit een korte rondvraag van de Unie onder een deel van de waterschappen is dat de waterschappen verschillende keuzes maken, maar dat de meeste waterschappen als beleid hebben dat er eerst een kosteloze betaalherinnering naar de inwoner wordt gestuurd als diegene de belastingaanslag niet op tijd heeft betaald. Sommige waterschappen laten de keuze of er wel of niet eerst een kosteloze betaalherinnering wordt gestuurd, afhangen van het betaalgedrag van de inwoner. In alle gevallen informeren de waterschappen hun inwoners goed over het beleid en de manieren waarop inwoners die de belasting niet kunnen betalen, door het waterschap geholpen kunnen worden.

Bestuurlijke vrijheid

Een wettelijke verplichting om altijd eerst een kosteloze herinnering te versturen, vindt de Unie niet wenselijk. De Unie vindt de bestuurlijke vrijheid van waterschapsbesturen belangrijk. Zij moeten afhankelijk van hun gebied zelf kunnen invulling geven aan hun beleid.

Verantwoorde invoering Omgevingswet vraagt meer tijd

14 oktober 2022

Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), IPO, VNG en de Unie van Waterschappen hebben de afgelopen weken intensief gesproken over de beoogde invoeringsdatum van de Omgevingswet per 1 januari 2023. De waterschappen zijn klaar voor invoering op 1 januari 2023, maar geven aan dat deze stap alleen slaagt als alle overheden deze stap zetten.



Zes maanden

In gezamenlijkheid hebben de bestuurlijke partners de voor- en nadelen van de diverse scenario’s besproken. Dit heeft geleid tot de conclusie dat er meer tijd nodig is. De voorgestelde zes maanden worden gebruikt om verder te testen en te oefenen met de Omgevingswet. Hiervoor komt extra ondersteuning en financiering voor de bevoegde gezagen. Met zijn voortgangsbrief van 14 oktober informeert minister Hugo de Jonge de Eerste en Tweede kamer.

Voortgangsbrief aan de Kamer

Bij de voortgangsbrief aan de Eerste Kamer over de implementatie van de Omgevingswet d.d. 14 oktober 2022 zijn diverse onderzoeken en bijlagen gevoegd, waaronder het rapport van de AcICT en de enquête die in opdracht van de minister is uitgevoerd door Twijnstra/Gudde.