Waterschappen steunen Fit for 55-pakket Europese Unie

4 oktober 2021

Op 7 oktober spreekt de Tweede Kamercommissie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) met Europees Commissaris Frans Timmermans over het Fit for 55-pakket.



Fit for 55 verwijst naar de EU‑doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met minstens 55 procent terug te brengen ten opzichte van 1990. De waterschappen steunen de aangescherpte ambities uit Brussel. Ze geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

Routekaart Groen Gas

De waterschappen willen in 2025 voor 100 procent energieneutraal zijn. Nu is dat al meer dan 40 procent. Vooral met de productie van biogas uit het slib van de rioolwaterzuivering en de opwaardering daarvan naar groen gas (biogas van aardgaskwaliteit), kunnen de waterschappen een grote bijdragen leveren. Maar daarvoor is wel een betere positionering van de Routekaart Groen Gas noodzakelijk. Ook is er is een financieel stimuleringspakket nodig, waarmee waterschappen en andere gasproducenten het potentieel kunnen benutten.

Gelijke kans voor aquathermie

Bij aquathermie wordt warmte gehaald uit afval- en oppervlaktewater. De huidige Green Deal aquathermie wordt opgevolgd door een uitvoeringsprogramma Aquathermie. De waterschappen zien dat programma bij voorkeur als onderdeel van een uitvoeringsprogramma voor de warmtetransitie. Voor toepassing van aquathermie is het wel belangrijk dat aquathermie een gelijke kans krijgt tussen alle andere bronnen in de energietransitie.

Aanpassing Waterschapswet

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de Waterschapswet wordt aangepast. Daarin staat straks dat waterschappen meer energie mogen produceren dan ze zelf nodig hebben. Omdat de waterschappen daarvoor investeringen moeten doen, is het belangrijk dat het wetsvoorstel snel wordt ingediend en in 2023 in werking kan treden.

Grond- weg en waterbouw

Waterschappen ondersteunen verder de ambitie uit het Klimaatakkoord om te streven naar een klimaatneutrale en circulaire grond-, weg- en waterbouwsector in 2030. De waterschappen trekken daarin graag samen op met de andere decentrale overheden en de uitvoeringsorganisaties van het Rijk, zoals Rijkwaterstaat en ProRail. Meerjarige financiële ondersteuning van het Rijk voor onderzoek is daarbij wel een vereiste.

Regionale Energie Strategieën

Waterschappen werken samen met gemeentes en provincies in Regionale Energie Strategieën. Daarin realiseren ze samen de ambities voor windmolens en zonnepanelen op land en de inzet van warmtebronnen voor de gebouwde omgeving. Waterschappen plaatsten windmolens honderdduizenden zonnepanelen nabij rioolwaterzuiveringen.

Lees de inbreng voor de Kamercommissie van EZK

Motie aangenomen: inwerkingtreding Omgevingswet op 1 januari 2023

13 april 2022

Op 12 april is gestemd over de moties die zijn ingediend bij het tweeminutendebat Omgevingswet. De Tweede Kamer heeft een motie van de VVD aangenomen om de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet definitief te bepalen op 1 januari 2023. Een motie van de SP om de mogelijkheid voor uitstel niet uit te sluiten heeft het niet gehaald.



De Omgevingswet bundelt de meeste wetten over de fysieke leefomgeving, waaronder over water. De waterschappen zijn voorstander van deze nieuwe wet en willen de implementatie zo goed mogelijk laten verlopen. Daarvoor is het belangrijk dat er zo snel mogelijk definitief duidelijkheid komt over de datum waarop de Omgevingswet in werking treedt. Door de aangenomen motie van de VVD zijn de waterschappen en andere overheden weer een stap dichter bij duidelijkheid over de inwerkingtredingsdatum.

Parlementair proces

Na het starten van een zogenoemde ‘voorhangprocedure’ bepalen de Kamers zelf of en hoe zij het voorgehangen besluit willen behandelen. In dit geval gaat het om het Koninklijk Besluit met daarin de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet.

Inmiddels heeft de Tweede Kamer via het stemmen over de moties ingestemd met het Koninklijk Besluit met daarin de inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2023. Naast de moties van VVD en SP werden er nog In de Tweede Kamer werd de motie van SP over het niet uitsluiten van uitstel afgewezen. Eén van de moties die werd aangenomen was het instemmen met de inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2023. Naast de moties van VVD en SP werden er nog 2 moties ingediend. VVD en JA21 diende een motie in over het bevorderen van kennis en kunde bij Omgevingsdiensten. CDA en D66 dienden een motie in over het uitbreiden van het aantal pilots voor mkb-bedrijven met het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), wat de uitvoering van de Omgevingswet ondersteunt. Beide moties zijn aangenomen.

De Eerste Kamer heeft afgelopen week de inbreng geleverd voor het stellen van vragen via een schriftelijk overleg. Na de beantwoording hiervan bepaalt de Eerste Kamer opnieuw welk proces zij verder wil volgen. Als ook de Eerste Kamer akkoord is met het Koninklijk Besluit, treedt de Omgevingswet definitief in werking op 1 januari 2023.

Belangrijk startmoment

De inwerkingtreding van de Omgevingswet is een belangrijk startmoment. Vanaf dan wordt de wet in de praktijk toegepast. Ook na de inwerkingtreding van de wet op 1 januari 2023 is er nog veel werk aan de winkel. Het nieuwe stelsel voor het omgevingsrecht en het DSO worden ook na inwerkingtreding verder ontwikkeld en gemonitord om de doelen van de wet te halen en de beoogde veranderingen door te voeren.

99 inzendingen voor Waterinnovatieprijs

4 oktober 2021

Maar liefst 99 innovaties zijn dit jaar in de race voor de Waterinnovatieprijs 2021. Inzenden kon tot 30 september. Momenteel buigt de jury zich over de ingezonden innovaties. De winnaars worden op 2 december bekend gemaakt op het Waterinnovatiefestival.



Van een zuiverende kas en een waterwasser tegen blauwalg tot damwanden op aquathermie en elektrisch baggeren. Alle 99 ingezonden innovaties zijn te zien op Winnovatie.nl/waterinnovatieprijs. De inzendingen zijn gedaan in 4 categorieën: ‘Aanpassen aan weersextremen’, ‘Klimaatneutraliteit’, ‘Gezond water en een gezonde bodem’ en ‘Waterschap van de toekomst’.

Jury in beraad

De inzendingen worden beoordeeld door een deskundige jury onder leiding van Annemieke Nijhof, algemeen directeur van onderzoeksinstituut Deltares. De jury kiest uit de inzendingen 3 genomineerden per categorie. Vanaf november is de Publieksprijs geopend en kan er worden gestemd op de genomineerden van de Waterinnovatieprijs.

Winnaars bekend op Waterinnovatiefestival

De winnaars worden op 2 december bekend gemaakt tijdens een feestelijke prijsuitreiking op het Waterinnovatiefestival. Dit festival vindt dit jaar plaats in De Fabrique in Utrecht. Het thema is ‘Het waterschap van de toekomst’. De Unie van Waterschappen organiseert het festival samen met de Nederlandse Waterschapsbank, het Waterschapshuis en STOWA.

Bestuurlijk Overleg Omgevingswet: voorbereiden op inwerkingtreding

30 september 2021

De Unie van Waterschappen, VNG, IPO en demissionair minister Ollongren voerden op 29 september een Bestuurlijk Overleg over de implementatie van de Omgevingswet. De waterschappen werken toe naar inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 juli 2022, maar benadrukken opnieuw het belang van een stabiel Digitaal Stelsel Omgevingswet en voldoende oefentijd.



Tijdens het Bestuurlijk Overleg (BO) gaven alle partijen aan dat er hard wordt gewerkt. Iedereen ziet ook dat er grote stappen zijn gemaakt. Er is en wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van de landelijke voorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), het DSO-LV. Wel moeten er nog verbeterslagen gemaakt worden als het gaat om de performance van het DSO-LV, bijvoorbeeld wat betreft de stabiliteit en als het gaat om grote geo-bestanden.

Oefenen, oefenen, oefenen

Steeds meer bevoegd gezagen sluiten aan op het DSO, dat is goed nieuws. Het is voor waterschappen van groot belang dat er, naast tijd voor het aansluiten op het DSO, genoeg oefentijd overblijft vóór inwerkingtreding. Het is naast het inregelen en intern oefenen ook belangrijk dat er interbestuurlijk geoefend kan worden om op basis daarvan de nodige aanpassingen te kunnen doen. Dit is ook voor provincies en gemeenten van groot belang.

Wet- en regelgeving

Er is ook gesproken over enkele laatste -maar wel noodzakelijke- punten op het gebied van wet- en regelgeving die nog geregeld moeten worden. Zo is de voor de waterschappen noodzakelijke grondslag voor de verrekening van leges tussen overheden nog niet rond. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft aangegeven hiermee aan de slag te gaan.

Vervolg

Het voorbereiden op inwerkingtreding van de Omgevingswet gaat bij alle partijen onverminderd door. Ook is afgesproken om de komende maanden intensief met elkaar in gesprek te blijven over de voortgang van het oefenen en de benodigde verbeteringen. Er stonden al Bestuurlijke Overleggen gepland in oktober en december. Er is nu afgesproken om een extra BO te houden in november. Dat komt de voortgang van dit gezamenlijke traject ten goede.

Blauwe meet-up: waterschappen bespreken nieuwe visie internationale samenwerking

12 april 2022

Tijdens de Blauwe Meet Up hebben de waterschappen de nieuwe visie internationale samenwerking besproken.



Zo verspreiden zij hun waterkennis en leren ze vanuit het buitenland. Om richting te geven aan dit buitenlandwerk zijn de waterschapsbestuurders met de portefeuille Internationaal bezig een visie op te stellen. De concept-visie hiervan werd tijdens de meet-up besproken en wordt de komende periode voorgelegd aan de andere waterschapsbestuurders en andere stakeholders.

Wat verandert er met de nieuwe visie?

Veel van wat de waterschappen al aan internationaal werk doen blijft bestaan. Toch staan er ook nieuwe thema’s in de visie. Luzette Kroon, bestuurslid Unie van Waterschappen en portefeuillehouder Internationaal: “De nieuwe visie is vooruitstrevender. De inzet op de Blue Deal, het grootste programma van DWA, neemt toe. In dit programma gaan we langjarige partnerschappen aan en zetten we een systeem neer dat echt werkt. Daarnaast willen we meer leren uit het buitenland. Ik verwacht dat de Nederlandse waterschappen daarmee ook innovatiever worden. Ook willen we de Europese samenwerking steviger neerzetten.”

Omgaan met klimaatverandering

Dat het nodig is dat de waterschappen internationaal werken is voor de deelnemers van de meet-up heel duidelijk. Kroon: “De wateruitdagingen door klimaatverandering treffen niet alleen Nederland. De grootste klappen vallen in landen die niet de veroorzaker zijn van klimaatverandering. Via de Blue Deal willen we 20 miljoen mensen wereldwijd helpen aan voldoende, schoon en veilig water. Je ziet ook gelijk dat de activiteiten die we uitvoeren effect sorteren. Maar het internationale effect kan misschien nog wel groter zijn. Door bijvoorbeeld voor voldoende water te zorgen in andere landen, voorkom je ook klimaatmigratie.”

Martien Beek, afdelingshoofd bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat: “Nederland heeft wereldwijd een voorbeeldfunctie op het gebied van water. En water is ook verbonden aan alle sustainable development goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Om de SDG’s te halen in 2030 moeten we enorm versnellen. De waterschappen kunnen daarin bijdragen.”

Leren uit het buitenland

In de nieuwe visie ligt de nadruk ook sterk op leren uit het buitenland. Constantijn Jansen op de Haar, hoogheemraad bij hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden: “We moeten niet naar het buitenland toe met de arrogantie dat wij wel weten hoe de wereld in elkaar zit. Met de nieuwe omstandigheden waar we in Nederland moeten omgaan door klimaatverandering, moeten we juist in het buitenland gaan leren op plekken waar ze al met zulke omstandigheden bekend zijn.”

Europa

Om van het buitenland te leren komt er ook meer aandacht voor de Europese samenwerking, waar dat eerst meer iets was van de individuele waterschappen. Kroon: “Als je naar het buitenland gaat, doe je dat onder de vlag van DWA. Ook bijvoorbeeld voor het beïnvloeden van beleid vanuit Brussel. Dat valt allemaal onder de vlag van DWA, dat is het nieuwe aan deze visie. Samen sta je zoveel sterker. De kennis moet ook niet voor 1 waterschap zijn, maar voor allemaal.”

Die Europese samenwerking moet dus sterker worden. Daarbij wordt onder andere verwezen naar de overstromingen in Limburg in 2021. De Europese waterautoriteiten moeten met elkaar uitwisselen hoe ze met zulke uitdagingen omgaan. Want wat het ene land doet, heeft impact op het andere land. Zoals Jansen op de Haar zegt: “Wat er in Duitsland in de rivier wordt gegooid, halen we er hier weer uit.”

Samenwerken met bedrijfsleven

Door de aanwezige vertegenwoordiging van het Nederlandse bedrijfsleven wordt tijdens de meet-up ook aangegeven dat er veel behoefte is tot samenwerking. En daar is in de nieuwe DWA-visie ook ruimte voor. Thecla Bodewes, boegbeeld van de Topsector Water: “De mondiale uitdagingen zijn zo groot dat we het echt gezamenlijk moeten doen. De waterschappen kunnen deuren openen voor Nederlandse bedrijven en ngo’s in het buitenland. Wil je echt impact maken, dan heb je die samenwerking nodig.”

Vervolg

De Blauwe Meet-up is onderdeel van een traject om draagvlak te krijgen voor de nieuwe visie van DWA. En om het gesprek aan te gaan over het belang van internationaal waterschapswerk. Jo Caris, dagelijks bestuurder bij waterschap Zuiderzeeland: “We voeren ondertussen het gesprek hierover binnen ons eigen waterschap. Internationaal werk moet een integraal onderdeel worden van onze organisatie, zo staat het ook in deze visie. Sommige bestuurders vinden dat we niet aan internationaal werk moeten doen, maar we leven in een mondiaal systeem, het is dus ook eigenbelang.”

Rondetafelgesprek geborgde zetels

29 september 2021

Er komt een rondetafelgesprek over het initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks en D66 om de geborgde zetels van de waterschappen af te schaffen. Op 29 september stelde CDA deze aanpak in de Tweede Kamer voor en werd daarin gesteund door VVD en SGP. Met een rondetafelgesprek willen partijen meer zicht krijgen op de verschillende invalshoeken van een dossier.

Bestuurszaken

De behandeling van het wetsvoorstel op 10 november zal nu naar achteren schuiven omdat eerst het rondetafelgesprek wordt gepland. GroenLinks, PvdD en PvdA gaven aan een rondetafelgesprek prima te vinden, maar wezen wel op mogelijke vertraging van het wetsvoorstel hierdoor. Het CDA en GroenLinks bereiden het rondetafelgesprek nu voor.

Wat zijn geborgde zetels?

Het waterschapsbestuur bestaat voor het grootste deel uit gekozen vertegenwoordigers, die altijd de meerderheid vormen. Daarnaast zit er in het bestuur een aantal benoemde vertegenwoordigers vanuit de landbouw, het bedrijfsleven en natuurorganisaties. Deze benoemde vertegenwoordigers worden ‘geborgde’ of ‘gereserveerde’ zetels genoemd.

Motie aangenomen: subsidies voor lokale partijen mogelijk

12 april 2022

Op 12 april stemde de Tweede Kamer in met een wijziging van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). Met deze wijziging wordt een deel van de adviezen van de commissie Veling omgezet in wetgeving. Deze commissie heeft de Wfpp in 2018 geëvalueerd.



De belangrijkste conclusies van commissie Veling waren:

  • De Wet financiering politieke partijen (Wfpp) vervult een noodzakelijke functie. Zonder financiële steun is het voor partijen niet mogelijk om essentiële functies in de representatieve democratie te vervullen.
  • Alle politieke partijen – nationaal en lokaal – en hun neveninstellingen moeten transparant zijn over hun inkomsten.
  • Lokale partijen komen niet in aanmerking voor subsidie op basis van de Wfpp. Dat leidt tot een ongelijkheid die niet langer te verdedigen is.

Aanbeveling: lokale partijen ook subsidie

Op basis van bovenstaande conclusies deed de commissie Veling een aantal aanbevelingen. De belangrijkste daarvan is dat lokale partijen ook in aanmerking moeten komen voor subsidie. De commissie adviseerde om subsidie toe te kennen aan alle deelnemers van de verkiezingen voor de gemeenteraden, Provinciale Staten of waterschapsbesturen die ten minste één zetel halen. Dit geldt voor de lokale partijen én de afdelingen van de landelijke partijen.

Subsidiëring waterschapspartijen

De commissie adviseerde om subsidiëring voor partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen te laten lopen via het Gemeentefonds. Partijen die meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen kunnen het Provinciefonds aanspreken. De waterschappen moeten de subsidiëring voor waterschapspartijen regelen, omdat er geen Waterschapsfonds is.

Wet op de politieke partijen

Ondanks een lobby van VNG en de Unie van Waterschappen wilde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) de subsidie voor lokale partijen niet opnemen in de Wfpp. Er wordt gewerkt aan een Wet op de politieke partijen (Wpp) waarin de positie van lokale politieke partijen betrokken wordt. Dan wordt ook onderzocht of subsidie voor lokale partijen mogelijk is.

Meer duidelijkheid

De Tweede Kamer gaf tijdens het debat aan dat de lokale politieke partijen meer duidelijkheid moeten krijgen. Het is van belang dat lokale partijen niet afhankelijk worden gemaakt van giften van derden. Dat kan leiden tot ongewenste praktijken.

Onderzoek ondersteuning politieke ambtsdragers

Op 5 april werden een amendement en een motie ingediend waarmee subsidie voor lokale partijen per 1 januari 2024 geregeld moet worden. Het amendement haalde geen meerderheid, de motie wel. Ook een andere voor de waterschappen relevante motie werd aangenomen. Dat betekent dat er een onderzoek komt naar hoe de overheid politieke ambtsdragers beter kan ondersteunen in hun functioneren.

Decentrale politieke partijen

Ook komt er in de Wpp een regeling voor subsidiëring van decentrale politieke partijen. Die regeling sluit aan bij het advies van de commissie Veling. Er moet daarom worden bekeken of de waterschappen daaronder vallen, aangezien ze geen Waterschapsfonds hebben.

Giften

Tijdens het debat is verder gesproken over giften van buitenlandse organisaties aan politieke partijen en een plafondbedrag voor giften.

Het wetsvoorstel gaat nu voor behandeling naar de Eerste Kamer.

Europese Commissie bezoekt waterschappen

6 april 2022

Op vrijdag 25 maart bracht een delegatie van de Europese Commissie een bezoek aan Wageningen. De Unie van Waterschappen faciliteerde het bezoek met als thema klimaatadaptatie. Hein Pieper, dijkgraaf van waterschap Rijn en IJssel, adviseerde de Europese Commissie in de Climate Adaptation Mission Board. Daarbij nodigde hij de Europese Commissie uit om in Nederland over dit thema door te praten.



Tijdens het ochtendprogramma op de campus van Wageningen University werden concrete Nederlandse uitdagingen en oplossingen op het gebied van klimaatadaptatie uitgelicht en besproken. In de middag bracht de delegatie een bezoek aan het Ruimte voor de Rivier project bij Lent, Nijmegen. Daarna bezocht men de Binnenveldse Hooilanden waar zij in gesprek zijn gegaan met medewerkers van waterschap Vallei en Veluwe en vertegenwoordigers van de stichting Mooi Binnenveld.

Horizon Europe

Horizon Europe, het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie van de Europese Unie, heeft ambitieuze doelen gesteld, ook wel missies genoemd. Eén van de missies is om de overgang naar een klimaatvriendelijk en veerkrachtig Europa te versnellen. De ervaringen en input van dit werkbezoek worden door de Europese Commissie meegenomen bij de concretisering van projectvoorwaarden van deze missie.

Permanente wet digitale besluitvorming in de maak

29 september 2021

Sinds het begin van de coronacrisis is de tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming van kracht. Dankzij deze wet is tijdelijk digitale besluitvorming door algemeen besturen van waterschappen mogelijk. Er wordt nu gewerkt aan een permanente wet.



De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waarin zij aangeeft dat er gewerkt wordt aan zo’n permanente wet. Totdat die permanente regeling er is, geldt de tijdelijke wet. Deze wet wordt steeds met 2 maanden verlengd.

Nu de 1,5-metermaatregel is losgelaten, gelden de volgende regels voor vergaderingen:

  • Vergaderingen hoeven per 25 september niet meer op 1,5 meter van elkaar.
  • Er is geen controle van de CoronaCheck-app nodig voor zakelijke vergaderingen, zoals vergaderingen van volksvertegenwoordigende organen.
  • Er is wel controle van de CoronaCheck-app voor zakelijke evenementen zoals grootschalige congressen.
  • Als er op externe locaties wordt vergaderd, mag die locatie wel van alle deelnemers de QR-code van de deelnemers op de coronacheck-app controleren. Horecagelegenheden zijn daar ook toe verplicht.

VNG heeft enkele vragen en antwoorden voor raadsvergaderingen op een rij gezet. Die zijn ook toepasbaar op AB-vergaderingen. De vragen en antwoorden zijn hier te vinden.

Waterschappen roepen op om mee te doen aan Blauwgroen Netwerk

27 september 2021

Signalen dat het slecht gaat met de biodiversiteit komen bijna dagelijks in het nieuws. Waterschappen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een goed natuurbeleid. Bijvoorbeeld met de versterking van het Blauwgroene Netwerk



Waterschappen zetten zich in voor het versterken van biodiversiteit. Daarvoor hebben ze unieke mogelijkheden, met het beheer van een uitgebreid netwerk van watergangen en dijken dat heel Nederland doorkruist. Dit Blauwgroene Netwerk beslaat bij elkaar maar liefst 250.000 km.

Nieuw leefgebied

De waterschappen zetten de watergangen en de dijken die ze beheren vaak in als nieuw leefgebied en verbindingsroutes voor planten en dieren. Dat doen ze door bijvoorbeeld natuurvriendelijke oevers langs watergangen te maken en bloemrijke vegetaties op dijken aan te leggen.

Versterken

De waterschappen willen dit Blauwgroene netwerk versterken. Dat staat in het position paper Biodiversiteit uit 2020. Ze hebben daarom het manifest Blauwgroen Netwerk gepubliceerd. Daarin roepen ze ook andere partijen op om met hun watergangen, dijken, wegbermen en terreinen aan te sluiten op dit Blauwgroene Netwerk.

Eigen tempo

Partijen die mee kunnen doen zijn bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, boeren en terreinbeheerders. Ieder in zijn eigen tempo. Zo draagt iedereen bij aan herstel van de biodiversiteit.

> Meer over het blauwgroene netwerk voor versterking van de biodiversiteit