Categorie: Bestuurszaken

Waterschappen benadrukken belang voortgang belangrijke dossiers  

17 juni 2025

Na de val van het kabinet speelt in de Tweede Kamer het controversieel verklaren van onderwerpen. De waterschappen willen stilstand voorkomen en pleiten voor voortgang van belangrijke dossiers. Daarom roept de Unie van Waterschappen Kamerleden op om geen enkel onderwerp controversieel te verklaren.

2 werkmannen in oranje overals staan op een dijk naast een hijskraan om elkaar een buis aan te geven.

Controversieel verklaren  

De Tweede Kamer debatteert deze week over het controversieel verklaren van onderwerpen. Dit doet de Tweede Kamer met dossiers waarvan verwacht mag worden dat behandeling met een ander kabinet tot een andere uitkomst zal leiden. Dit betekent dat deze dossiers niet behandeld mogen worden, totdat er een nieuw kabinet is. De waterschappen willen dat belangrijke thema’s, zoals ruimtelijke keuzes, woningbouw en stikstof, niet stilvallen en zien dan ook graag dat er geen dossiers controversieel worden verklaard.  

Ruimtelijke keuzes  

Waterschappen vinden het belangrijk dat er op landelijk niveau ruimtelijke keuzes worden gemaakt. Bij de inrichting van gebieden moet goed rekening worden gehouden met waterveiligheid, voldoende en schoon water, en klimaatadaptatie. Om Nederland veilig en bewoonbaar te houden, is het noodzakelijk dat water en bodem sturend zijn in ruimtelijke keuzes. Er zijn duidelijke kaders nodig, zodat projectontwikkelaars weten waar ze aan moeten voldoen om toekomstbestendige nieuwbouw te realiseren. Ook zijn die kaders nodig om in de ruimtelijke puzzel ook natuurherstel en de energietransitie een duidelijke plek te geven. Daarom is het van belang dat dit dossier niet stilvalt. 

Woningbouw  

Hetzelfde geldt voor het dossier woningbouw. In het verlengde van de ruimtelijke keuzes moet ook in bouwplannen rekening worden gehouden met water. Ook hiervoor zijn landelijke kaders voor nodig, waarna de gebiedskennis van de waterschappen lokaal kan bijdragen aan toekomstbestendige afwegingen. Als de Tweede Kamer dossiers met betrekking tot woningbouw controversieel verklaard, leidt dat tot nog meer vertraging. Dat achten de waterschappen onwenselijk.  

Stikstof   

Tot slot stikstof. De afgelopen maanden schoof de Unie van Waterschappen aan bij de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel (MCEN) om te praten over de stikstofproblematiek. Het huidige ‘startpakket’ vinden de waterschappen onvoldoende. Zij benadrukken dat een geborgde aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel noodzakelijk is om de vergunningverlening – ook voor cruciale waterprojecten – uit de huidige impasse te halen. Dat is alleen mogelijk als de Tweede Kamer dit dossier niet in de ijskast zet.  

Terugkoppeling Commissie Bestuur, Digitalisering en Financiën (CBDF)

13 juni 2025

Op 6 juni 2025 heeft de Uniecommissie Bestuur, Digitalisering en Financiën (CBDF) van de Unie van Waterschappen vergaderd. Een korte samenvatting van de hoofdpunten:

Luchtfoto van een rivier met daaraan een stad en polderlandschap

Inkoop- en aanbestedingsbeleid waterschappen

Op verzoek van de commissie heeft de Unie samen met de waterschappen het afgelopen jaar het inkoop- en aanbestedingsbeleid uit 2016 herijkt. Dit heeft geresulteerd in het nieuwe inkoopbeleid waterschappen 2025 ‘Professioneel inkopen met maatschappelijke impact’. Hierin zijn nieuwe elementen opgenomen om impactvol, professioneel en slim in te kopen.

Het voorstel biedt elk waterschap ruimte om de implementatie van het beleid in een eigen uitvoeringskader uit te werken. Vijf leden gaan akkoord met een stemverklaring: de waterschappen houden eigen ruimte om eigen invulling aan het beleid te geven.

Plan van aanpak waterschapsverkiezingen 2027

De commissie is akkoord gegaan met het plan van aanpak voor de waterschapsverkiezingen die in 2027 plaatsvinden. Ter voorbereiding op de campagne wordt de commissie via een klankbordgroep betrokken bij de ontwikkeling van de stellingen en de stemhulp. De commissie verzoekt om afstemming tussen de waterschappen over een gelijk moment van bekend maken van de verkiezingsuitslag.

Kadernota 2026 Unie van Waterschappen

De commissie herkent de ambitie in de Kadernota 2026 maar verzoekt het Uniebestuur inzichtelijker te maken welke keuzes er zijn gemaakt voorafgaande aan de voorgestelde contributieverhoging met 8 procent. Daarnaast verzoekt de commissie de voorgestelde contributieverhoging duidelijker te onderbouwen. En om nogmaals te onderzoeken of de stijging kan worden beperkt.

Verder besproken in de commissie

De commissie heeft bevestigd dat de wensen ten aanzien van het vervolgtraject toekomstbestendige bekostiging Nederlands waterbeheer, die in december 2020 met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn gedeeld nog steeds een plek in het vervolg zouden moeten krijgen. Ook draagt de commissie enkele nieuwe aandachtspunten aan. En merkt op dat het oppakken van dit spoor de invoering van het nieuwe belastingstelsel per 1 januari 2026 niet mag vertragen.

De commissie heeft verder ingestemd met de koers van de Omgevingswet. En met het standpunt met betrekking tot het afschaffen van het schatkistbankieren en de Nederlandse Digitaliseringsstrategie.

> Bekijk de volledige agenda en stukken van deze vergadering op iBabs.

Terugkoppeling Commissie Communicatie, Innovatie, Watereducatie, Internationaal en Strategie (CCIWIS)

11 juni 2025

Op 6 juni heeft de Commissie Communicatie, Innovatie, Watereducatie, Internationaal en Strategie (CCIWIS) van de Unie van Waterschappen vergaderd. Hier een korte samenvatting van de hoofdpunten:



Startnotitie Ontwikkelstrategie Innovatie

De commissie heeft kennisgenomen van de Startnotitie Ontwikkelstrategie Innovatie en aandachtspunten meegegeven voor het vervolg. De ontwikkelstrategie moet een impuls geven aan het toewerken naar een krachtige, innovatieve watersector. De startnotitie beschrijft op hoofdlijnen hoe de Unie van Waterschappen, STOWA en Het Waterschapshuis daar invulling aan gaan geven. Binnen de commissie is er brede steun voor de aanpak.

Veiligheidstrainingen DWA

De commissie heeft ingestemd met het besluit van de WINTER (31 januari), bekrachtigd door de KDW (7 maart), om veiligheidstrainingen voor medewerkers die op werkbezoek gaan naar het buitenland ook voor bestuurders van kracht te laten zijn. De werkgever van de reiziger financiert deze trainingen als onderdeel van de werkgeversverantwoordelijkheid.

DWA Kennisagenda

De inzet van de DWA Kennisagenda is om toegang te krijgen tot kennis en ervaring uit andere landen, die in Nederland bruikbaar kunnen zijn voor het werk van de waterschappen. In andere landen in Europa zijn bijvoorbeeld weersextremen, zoals die in Nederland gaan ontstaan, vaak al gemeengoed. Het is de bedoeling om Nederlandse netwerken rond specifieke thema’s te verbinden aan Europese netwerken, te beginnen met de thema’s Flood Risk Management en Droogte. De commissie stemt in met de aanpak en de wens om een verdere versterking van de rol van STOWA binnen de DWA Kennisagenda te verkennen. Ook omdat dit meer kansen biedt op (Europese) subsidies.

Route naar een strategische agenda

Samen met de waterschappen wil het bestuur van de Unie van Waterschappen komen tot een strategische agenda gericht op het waterbeheer in 2100. Centrale vraagstukken voor de agenda zijn ‘Wat moet houdbaar zijn?’ en ‘Wat is daarvoor nodig?’. De komende maanden worden samen met de waterschappen langetermijnontwikkelingen en bijbehorende vraagstukken geïdentificeerd. Hiervoor komen onder andere bestuurlijke sessies. De opbrengst van deze ronde moet leiden tot een strategische agenda voor de lange termijn. De commissie heeft aandachtspunten meegegeven, onder andere om ook hier de verbinding te zoeken met de strategische agenda’s van STOWA en Het Waterschapshuis. Er is waardering en steun uitgesproken voor de aanpak.

> Naar de volledige agenda en stukken van de CCIWIS

Waterschappen: Zet waterkwaliteit centraal in mest- en stikstofbeleid 

5 juni 2025

Voor het commissiedebat over stikstof en mestbeleid op 18 juni 2025 vragen de waterschappen aandacht voor een aantal belangrijke punten. Zij roepen het demissionaire kabinet op tot een stevigere inzet voor het verbeteren van de kwaliteit van het oppervlaktewater.

waterkwaliteit-landbouwgebieden-unie-van-waterschappen

KRW-doelen vereisen KRW-proof mestbeleid 

Het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (8e AP) biedt volgens de waterschappen een laatste kans om via het mestbeleid bij te dragen aan het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027. Evaluaties van eerdere actieprogramma’s laten zien dat het mestbeleid in Nederland nog onvoldoende effectief is. De waterschappen benadrukken dat het 8e AP nú KRW-proof moet worden gemaakt. Bemesting mag geen bron meer zijn van een teveel aan nutriënten in het grond- en oppervlaktewater. 

Duidelijke landelijke regie nodig 

De effectiviteit van maatregelen, zoals bufferstroken of teeltrotatie, verschilt per regio. Regionale maatwerkoplossingen zijn daarom essentieel. Tegelijkertijd is landelijke sturing vanuit het Rijk noodzakelijk. Waterschappen vervullen geen wettelijke taak in het mestbeleid, maar adviseren vanuit hun rol als waterkwaliteitsbeheerder. De regie en verantwoordelijkheid voor het mestbeleid moeten volgens hen bij de minister blijven en niet verschuiven naar regionale overheden. 

Samenhang met ander landbouwbeleid ontbreekt 

De waterschappen maken zich zorgen over de versnippering van landbouwbeleid. Voor een toekomstbestendige landbouw én goede waterkwaliteit is een integrale aanpak nodig. De Unie van Waterschappen roept het demissionaire kabinet op om het 8e AP beter af te stemmen op andere landbouwdossiers. 

Betrokkenheid van medeoverheden 

Het proces rond het 8e AP vraagt veel van medeoverheden en onderzoeksinstellingen. De waterschappen pleiten voor een duidelijke rolverdeling, tijdige betrokkenheid en structurele inbreng in het beleidsproces. 

Stikstof: snel werk maken van maatregelen 

Tot slot ondersteunt de Unie de oproep van IPO en VNO-NCW voor een krachtig pakket aan stikstofmaatregelen. Het huidige ‘startpakket’ is onvoldoende. Waterschappen benadrukken dat een geborgde aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel noodzakelijk is voor vergunningverlening en cruciale waterprojecten. 

> Lees de volledige inbreng van de waterschappen voor het commissiedebat

Reactie Unie van Waterschappen op uiteenvallen coalitie: Grote vraagstukken kunnen niet wachten 

3 juni 2025

Op 3 juni is de PVV uit de coalitie gestapt, waarmee de val van het kabinet dichtbij is. De Unie van Waterschappen benadrukt in een reactie dat de grote opgaven, zoals op het gebied van het verbeteren van de waterkwaliteit, ruimte voor water, het oplossen van de stikstofimpasse en netcongestie, vragen om snelle oplossingen en dat uitstel geen optie is.

water-bodem-sturend-groen-landschap-molen-water-website.

Grote vraagstukken kunnen niet wachten 

Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “Er spelen veel grote vraagstukken, bijvoorbeeld het verbeteren van de waterkwaliteit, stikstof en netcongestie. Ook zijn er zorgen over de waterveiligheid en ruimte voor water. Deze problemen vragen om snelle oplossingen. De waterschappen gaan nu kijken wat daarvoor nodig is, samen met andere partijen zoals provincies en gemeenten.”

Zorgen over uitstel  

“We zien nu een impasse door het uitblijven van een geborgde aanpak voor de stikstofproblematiek. Projecten van waterschappen staan stil of lopen vertraging op. Er zijn structurele en geborgde oplossingen nodig via duidelijke ruimtelijke keuzes en wetgeving. Dat het maken van die keuzes nu nog meer op de lange baan wordt geschoven is zorgelijk,” vervolgt Haan.  

Versnelling, geen vertraging  

Ook bij het verbeteren van de waterkwaliteit is een versnelling nodig en vertraging ongewenst. De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater moet worden verbeterd. Niet alleen voor de gezondheid van de mens, maar ook van de natuur. “Waterschappen hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van de waterkwaliteit. Maar het is vooral nodig dat het probleem wordt aangepakt bij de bron met duidelijk beleid, strenge eisen voor vergunningen en bijpassende wet- en regelgeving.” 
 
Er zijn ook oplossingen nodig voor het volle elektriciteitsnet (netcongestie), omdat er steeds meer elektriciteit nodig is voor het zuiveren van afvalwater en voor het omgaan met weersextremen, zoals droge perioden, hevige buien en een stijgende zeespiegel. 

Decentrale overheden: problemen wachten niet 

De provincies en gemeenten reageren in gelijke bewoordingen op het uiteenvallen van de coalitie: 

> Reactie van het IPO

> Reactie van de VNG
 
De Unie van Waterschappen zal samen met de medeoverheden richting een toekomstig kabinet belangrijke punten voor het waterbeheer in Nederland naar voren blijven brengen.  Ondertussen werken de waterschappen door aan veilige dijken, schoon en gezond water, en voldoende water.

12 juni toolkit en basistekst gemeenteraadsverkiezingen 2026 klaar

2 juni 2025

In 2026 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. De Unie van Waterschappen ondersteunt de waterschappen met communicatiemateriaal om het thema water onder de aandacht te brengen bij gemeenten.

woningen-water-web

Er komt een basistekst, waarvan waterschappen onderdelen kunnen gebruiken om lokale programmacommissies te benaderen. Zo vergroten we samen de kans dat water op een juiste en prominente manier wordt opgenomen in de gemeentelijke verkiezingsprogramma’s. Daarnaast biedt de Unie een toolkit aan waarmee waterschappen water op de agenda kunnen zetten – zowel in de aanloop naar de verkiezingen als in de periode daarna.

We merken aan de vele vragen over de basistekst en de toolkit dat het onderwerp leeft. Goed om te zien dat we samen actief aan de slag zijn met de voorbereidingen!

  • Noteer in je agenda: op 12 juni zijn de basistekst en de toolkit beschikbaar.
  • Bestuursadviseurs ontvangen het materiaal via de Teamsgroep.
  • Overige belangstellenden kunnen een e-mail sturen naar info@uvw.nl.

Commissie Crisisbeheersing en Integriteit van start

16 april 2025

Op vrijdag 11 april kwam de bestuurlijke Commissie Crisisbeheersing en Integriteit (CCI) van de Unie van Waterschappen voor het eerst bijeen. Deze eerste vergadering markeerde de start van deze nieuwe commissie. De leden van de CCI zijn de voorzitters van de 21 waterschappen in Nederland.

Groepsfoto van de eerste bijeenkomst van de bestuurlijke Commissie Crisisbeheersing en Integriteit (CCI) van de Unie van Waterschappen voor het eerst bijeen. Deze eerste vergadering markeerde de start van deze nieuwe commissie. De leden van de CCI zijn de voorzitters van de 21 waterschappen.

“Weerbaarheid, crisisbeheersing en integriteit worden steeds belangrijker op onze bestuurlijke agenda’s”, zegt Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen en van de CCI. “Het is belangrijk dat de waterschappen daar gezamenlijk het gesprek over voeren. Dat heb ik ook ervaren bij het opstarten van de Commissie en de eerste commissievergadering.”

Crisisbeheersing

De leden van de CCI spreken en nemen besluiten over de voorbereiding op dreigende gebeurtenissen waar de waterschappen hun crisisorganisatie moeten inzetten. De voorzitter van een waterschap is in het geval van calamiteiten bevoegd om noodmaatregelen te treffen. Deze noodmaatregelen mogen zelfs afwijken van wettelijke voorschriften, met uitzondering van de Grondwet en internationaal rechtelijke verplichtingen. Klimaatverandering en geopolitieke dreigingen maken het belangrijker dan ooit dat de voorzitters kennis en ervaring uitwisselen over het handelen ten tijde van (dreigende) calamiteiten. De commissie besteedt in het kader van crisisbeheersing onder andere aandacht aan de multidisciplinaire aanpak, de besluitvorming en de nazorg.

Eerste bijeenkomst CCI

Tijdens de eerste CCI spraken de leden over de vraag wat waterschappen nodig hebben om te werken aan de eigen weerbaarheid en een weerbare samenleving. De huidige visie op crisisbeheersing vraagt om een hernieuwde blik en eventuele aanpassingen op weerbaarheid. De waterschappen hebben een sterke band met de veiligheidsregio’s en het veiligheidsberaad. Dat maakt het belangrijk om op grond van een risicoanalyse de positie en ambitiebepaling voor de waterschappen helder te krijgen.

Integriteit

De leden van de CCI gaan ook met elkaar in gesprek over integriteit. Een integer en stabiel bestuur van de waterschappen draagt bij aan de legitimiteit en effectiviteit van het openbaar bestuur. In de CCI stond de rol van de voorzitter bij de screening van kandidaat dagelijks bestuursleden op de agenda. Voor de verkiezingen is het goed om het Algemeen Bestuur helder te informeren over de procedures, hun rol en de tijdlijnen. Daarbij zou het sterk zijn als alle waterschappen dezelfde procedures volgen.

Wet kwaliteitsbevordering verkiezingsproces aangenomen

15 april 2025

De Tweede Kamer heeft op 15 april de Wet kwaliteitsbevordering verkiezingsproces aangenomen. Met deze wijziging van de Kieswet krijgt de Kiesraad nieuwe taken ter ondersteuning van waterschappen bij de organisatie van de waterschapsverkiezingen. Ook krijgt de Kiesraad een grotere rol in het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van de verkiezingen.

stempotlood-rood-water-druppel-verkiezingen

De Kiesraad kan de kwaliteit van de verkiezingen in de toekomst onder meer bevorderen en bewaken via waarnemingen, kwaliteitsstandaarden en het vaststellen van modellen. Hoe de Kiesraad die taken invult en hoe ze samenwerkt met waterschappen komt in een samenwerkingsplan te staan. Hierin staat ook op welke ondersteuning de waterschappen kunnen rekenen voorafgaand aan een specifieke verkiezing.

Samenwerkingsplan

De Kiesraad stemt het samenwerkingsplan af met de Unie van Waterschappen. Hiervoor is al een eerste verkennend overleg geweest. De Kiesraad heeft aangegeven dat zij ook graag in overleg gaat met projectleiders van de waterschapsverkiezingen om daar ook waardevolle informatie op te halen voor het samenwerkingsplan.

Vervolg

De Kiesraad streeft ernaar het samenwerkingsplan in het najaar van 2025 te delen. De Wet kwaliteitsbevordering uitvoering verkiezingsproces gaat naar verwachting op 1 januari 2026 in.

Annette van Velde nieuwe portefeuillehouder waterveiligheid Unie van Waterschappen

11 april 2025

Op vrijdag 11 april heeft de ledenvergadering Annette van Velde benoemd tot de nieuwe portefeuillehouder Waterveiligheid in het dagelijks bestuur van de Unie van Waterschappen. Zij neemt per direct de portefeuille over van Vincent Lokin, die deze sinds 1 januari 2025 tijdelijk waarnam na de benoeming van Jeroen Haan als voorzitter van de Unie. De benoeming geldt voor drie jaar, met de mogelijkheid tot verlenging met nog eens drie jaar. Annette van Velde is sinds 2019 lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Noorderzijlvest.

Annette-van-Velde

Voorzitter Jeroen Haan van de Unie van Waterschappen: “Ik ben blij met de benoeming van Annette van Velde. Ik heb er alle vertrouwen in dat zij met veel enthousiasme en toewijding een belangrijke bijdrage gaat leveren aan het behartigen van de belangen van de waterschappen. Ze is een complete bestuurder met een verbindende bestuursstijl, die het Uniebestuur en het programmabestuur van het Hoogwaterbeschermingsprogramma zal versterken. Ook als voorzitter van de commissie Waterveiligheid gaat zij een goede en constructieve rol spelen.”

Uitdagingen genoeg

Binnen haar nieuwe portefeuille gaat Van Velde zich onder meer bezighouden met waterveiligheid, wegenbeheer, het Deltaprogramma met onder andere het Hoogwaterbeschermingsprogramma. “Met veel energie wil ik me inzetten als portefeuillehouder waterveiligheid van de vereniging van de 21 waterschappen,” zegt Annette van Velde over haar benoeming. “Uitdagingen genoeg, nu de manier waarop we leven met water steeds meer tegen grenzen aanloopt. Door extremere periodes van regen én droogte ligt er een grote opgave om de veiligheid van onze leefomgeving te verbeteren, bijvoorbeeld door het versterken van de dijken.”

Achtergrond

Annette van Velde is sinds april 2019 lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Noorderzijlvest. Ze vertegenwoordigt de combinatie Geborgd Ongebouwd–VVD–CDA en bekleedt de functie van tweede loco-dijkgraaf. Haar portefeuille omvat onder andere waterveiligheid, voldoende en schoon water, bodemdaling en het beheer van muskus- en beverratten.

Inbreng debat Stikstof en natuur: stikstofaanpak en invasieve exoten 

24 maart 2025

Woensdag 2 april staat het commissiedebat Stikstof en Natuur op de agenda van de Tweede Kamer. In aanloop naar dit debat brengt de Unie van Waterschappen een aantal belangrijke aandachtspunten naar voren.

Polder landschap met weide, water en natuur- stikstof

Zorg voor een geborgde stikstofaanpak en natuurherstel 

Voor natuurherstel moet breder gekeken worden dan naar stikstof alleen: water heeft daar een belangrijke rol. Het halen van de KRW-doelen in 2027 kan al een hele belangrijke bijdrage zijn. 

Ook zorgen waterschappen voor waterveiligheid. Het is daarom belangrijk dat waterschappen zonder vertraging kunnen werken aan het versterken van de dijken. Voor de waterkwaliteit zijn de uitbreidingen van rioolwaterzuiveringsinstallaties essentieel.  

Contouren landelijk aanvalsplan invasieve exoten 

De Amerikaanse rivierkreeft, een invasieve exoot, is een van de oorzaken van een slechte waterkwaliteit. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) is vanuit de exotenverordening systeemverantwoordelijke en de waterschappen verwachten daarom inzet en middelen.  

Daarnaast is er sprake van een continue instroom van muskus- en beverratten uit Duitsland. Ze zijn gevaarlijk omdat ze holen en gangen in dijken graven en zijn schadelijk voor de biodiversiteit. De waterschappen hebben de hulp van LVVN nodig om tot werkafspraken met Duitsland te komen.  

De waterschappen willen: 

  • Een stikstofaanpak zodat waterschapsprojecten zoals dijkversterkingen en de uitbreiding van rioolwaterzuiveringsinstallaties niet vertraagd worden. 
  • Inzet en middelen van LVVN  voor de korte en lange termijn voor de aanpak van de Amerikaanse rivierkreeft.
  • Dat het ministerie in overleg gaat met Duitsland om de uitstroom van muskus- en beverratten naar Nederland te voorkomen.

> Lees de volledige inbreng van de waterschappen voor het commissiedebat