Per 1 november loopt de bestuurstermijn van de huidige vicevoorzitter Hein Pieper in het bestuur van de Unie van Waterschappen af. Het bestuur heeft besloten dat bestuurslid Sander Mager de rol van vicevoorzitter overneemt.
De portefeuille internationaal en innovatie die Pieper had in het Uniebestuur wordt tijdelijk door voorzitter Rogier van der Sande waargenomen tot medio december een opvolger aantreedt. De selectieprocedure daarvoor loopt nu.
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
Sander Mager is dagelijks bestuurslid bij waterschap Amstel, Gooi en Vecht. In 2019 is Mager toegetreden tot het bestuur van de Unie als portefeuillehouder van waterkwaliteit, waterketen, emissiebeheer, duurzaamheid (grondstoffen en circulaire economie) en vergunningverlening en handhaving. Ook is Mager politiek actief voor waterschapspartij Water Natuurlijk en voor GroenLinks.
Gekozen vanwege bestuurlijke kwaliteit
Als vicevoorzitter neemt Mager de taken van de voorzitter over wanneer deze afwezig is. Het is de eerste keer dat een dagelijks bestuurslid van de waterschappen vicevoorzitter wordt. Het bestuur heeft Mager gekozen vanwege zijn bestuurlijke kwaliteit en om continuïteit te waarborgen.
Toekomst bestuur
Naast Hein Pieper vertrekken binnenkort ook Hetty Klavers en Toine Poppelaars uit het bestuur van de Unie van Waterschappen. In de ledenvergadering van december wordt een besluit genomen over de opvolging van deze 3 bestuurders. Tot die tijd zal Rogier van de Sande de portefeuille van Pieper overnemen.
De ministerraad heeft op 22 april ingestemd met de benoeming van de voorzitter en leden van het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers. Dit onafhankelijke college gaat vanaf 28 april advies geven over de arbeidsvoorwaarden van politieke ambtsdragers.
Het college brengt advies uit aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en kan daarnaast rechtstreeks de Eerste en Tweede Kamer adviseren. De instelling van het adviescollege komt voort uit de Wet adviescollege rechtspositie politiek ambtsdragers die sinds 1 januari 2022 geldt.
Arbeidsvoorwaarden
Het college kan adviseren over bestuurders en volksvertegenwoordigers van zowel de landelijke overheid als van decentrale overheden. Daaronder vallen dus onder meer dijkgraven, dagelijks bestuurders en algemeen bestuurders van waterschappen. De adviezen gaan over de arbeidsvoorwaarden van politieke ambtsdragers, zoals het pensioen, de uitkering na aftreden of ontslag, salarissen en onkostenvergoedingen.
Onafhankelijk advies
Het adviescollege geeft onafhankelijk advies. Dat betekent dat de rechtspositie van politieke ambtsdragers niet langer alleen afhankelijk is van de politiek(e kleur) in de Eerste en Tweede Kamer. Het adviescollege zal ook een eigen agenda hebben.
Advies over vergoedingen waterschapsbestuur
Het eerste advies van het adviescollege zal gaan over de vergoedingen voor algemeen bestuursleden van waterschappen en Statenleden van provincies. Met het oog op de waterschapsverkiezingen in 2023 is het belangrijk dat hierover snel duidelijkheid komt, ook voor potentiële kandidaten die zich kandidaat willen stellen.
Leden adviescollege
Voormalig SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan wordt benoemd tot voorzitter van het college. De andere leden zijn:
Ingrid de Bondt (consultant, voormalig dijkgraaf, wethouder en gedeputeerde);
Gerard Groten (onafhankelijk voorzitter bij Pensioenfonds Rail & Openbaar Vervoer);
Mijke Houwerzijl (hoogleraar arbeidsrecht aan Tilburg University);
Hans Vollaard (universitair hoofddocent Utrechtse school voor bestuurs- en organisatiewetenschap, Universiteit van Utrecht);
Johan Zwemmer (advocaat en partner bij DLA Piper, docent en onderzoeker bij de vakgroep Arbeidsrecht, Universiteit van Amsterdam).
De rioolwaterzuivering is belangrijk voor de volksgezondheid in Nederland, maar heeft inmiddels veel meer functies. Bijvoorbeeld als Energiefabriek of als goudmijn voor big brown data. Hoe ziet de rioolwaterzuivering van de toekomst eruit en wat vraagt dit van de waterschappen? Deze vraag stond centraal tijdens de Waterschapsdag op 21 maart.
De Waterschapsdag van de Unie van Waterschappen is de relatiedag voor de waterschappen en hun politiek-bestuurlijke netwerk in Den Haag. Dit jaar was het centrale thema: de maatschappelijke meerwaarde van de rioolwaterzuivering.
Randvoorwaarde voor gezond leven
Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, focuste in zijn jaarrede op het belang van schoon water. “Er sterven wereldwijd meer mensen aan vervuild water dan aan oorlogen, conflicten en natuurrampen. Dat blijkt uit het rapport ‘The Geography of Water Challenges’ van het Planbureau van de Leefomgeving. De toegang tot schoon water is een randvoorwaarde voor een gezond leven.”
Groen gas
Tijdens de Waterschapsdag kwam aan bod dat de rioolwaterzuivering van de toekomst veel meer functies kan hebben dan alleen het zuiveren van het rioolwater. “De rioolwaterzuivering is meer dan een wasserette. Met het opwekken van biogas op onze rioolwaterzuiveringen zijn de waterschappen een van de grootste producenten van biogas in Nederland”, zei Van der Sande. “Steeds vaker zetten waterschappen het biogas om in groen gas om het te leveren aan de omgeving. Dat is zeker gezien de actuele situatie steeds belangrijker. We dragen zo ook bij aan het onafhankelijk worden van Russisch gas. We zijn als waterschappen hard op weg zelfvoorzienend en klimaatneutraal te worden. Ook winnen we schaarse grondstoffen terug uit rioolwater en zuiveringsslib. Denk aan struviet, het duurzame alternatief voor kunstmest.”
Niet naar de teststraat, wel naar de wc
Ook de buitenwereld ziet steeds beter de meerwaarde van de rioolwaterzuiveringinstallatie. In de strijd tegen het coronavirus is de rioolwaterbemonstering een belangrijke graadmeter voor de verspreiding van dit virus. Want: niet iedereen gaat naar de teststraat, maar iedereen gaat wel naar de wc. Door coronadeeltjes in het rioolwater op te sporen, kan vroegtijdig worden gesignaleerd hoe het virus zich verspreidt. Naast virusdeeltjes bevat rioolwater nog veel meer andere big brown data.
Rioolwaterbemonstering
Ana Maria de Roda Husman van het RIVM vertelde bijvoorbeeld over mogelijkheden om met rioolwaterbemonstering informatie op te halen over medicijngebruik, gezondheidsindicatoren en drugsgebruik. Hoogleraar ethiek Neelke Doorn sprak over de ethische dilemma’s die hierbij komen kijken.
Identiteitsvragen
Behalve dat waterschappen ook over die ethische dilemma’s moeten nadenken, krijgen ze ook steeds meer te maken met identiteitsvragen. Juist omdat de rioolwaterzuiveringen allerlei andere maatschappelijke functies kunnen vervullen. Van der Sande: “Worden we ook energie- en grondstoffenproducent? Worden we databeheerder? En is de zuivering van nu opgewassen tegen alle opgaven die er zijn? Daar moeten we ook kritisch naar durven kijken en durven investeren.”
Niet wachten op Brusselse wetgeving
Volgens Sander Mager, portefeuillehouder waterkwaliteit bij de Unie van Waterschappen, is het belangrijk dat de waterschappen de komende jaren aan de slag gaan met deze vragen en hierbij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. “Er zijn misschien problemen die op dit moment groter zijn dan de waterkwaliteit, zoals klimaatverandering, de luchtkwaliteit en de afname van de biodiversiteit. Maar als waterschappen zijn we van de waterkwaliteit en is dat dus onze focus. We moeten niet proberen voor elke stof een norm te formuleren en dan daar krampachtig op gaan sturen, maar naar het totale watersysteem kijken. Hierin moeten wij zelf het voortouw nemen en niet Brusselse wetgeving afwachten.”
Bij de vereniging van de waterschappen, de Unie van Waterschappen, komen 3 vacatures beschikbaar in het dagelijks bestuur.
De koepel vertegenwoordigt de waterschappen in het nationale en internationale speelveld. Ze behartigt de belangen van de waterschappen en stimuleert kennisuitwisseling en samenwerking.
Selectiecommissie
Omdat de maximale zittingsduur van 3 huidige bestuursleden is bereikt, komen er 3 vacatures vrij. Het gaat om de bestuursleden Hetty Klavers, Hein Pieper en Toine Poppelaars. Er is een selectiecommissie samengesteld, die een voordracht van kandidaten doet aan de Ledenvergadering van de Unie van Waterschappen. In de ledenvergadering van 17 december wordt over de voordrachten gestemd.
Verbinden
“De kern van het werk als bestuurder bij de Unie van Waterschappen zit in het krachtig behartigen van de belangen van de waterschappen”, zegt Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen. “Het is een mooie uitdaging om mee aan het roer te staan bij de grote wateropgaven en om invloed te hebben op de koers. We zoeken kandidaten die voor hun portefeuille op kunnen treden als verbinder en goede relaties onderhouden met alle waterschappen. Maar ook met ons brede netwerk van stakeholders in Den Haag en Brussel. Een mooie uitdaging! We hopen dan ook op veel belangstelling van dagelijks bestuursleden en voorzitters van de waterschappen.”
Reacties
Kandidaten voor de vacatures kunnen tot 1 september hun belangstelling kenbaar maken door het sturen van een motivatie en curriculum vitae naar de secretaris van de selectiecommissie. De sollicitatie moet gesteund worden door het bestuur van het eigen waterschap.
Lees de 3 profielschetsen, met daarin informatie over de functie-eisen en werkzaamheden en wie kan solliciteren op deze vacatures.
De waterschappen Scheldestromen, Brabantse Delta en Vechtstromen doen mee aan een proef met de Quick Scan Waterschapsdemocratie. Dat is een hulpmiddel om in kaart te brengen hoe het gesteld is met de democratie en participatie bij het waterschap.
Waterschapsbestuurders, ambtenaren en inwoners, instellingen en bedrijven krijgen een online vragenlijst. Daarin wordt gevraagd hoe ze kijken naar hun waterschapsdemocratie. De quick scan is een initiatief van het samenwerkingsprogramma Democratie in Actie.
Inzicht in wensen
De quick scan geeft een beeld van de stand van de democratie in het betreffende waterschap. Het biedt inzicht in de wensen en oordelen van waterschapsbestuurders, ambtenaren, inwoners, instellingen en bedrijven. Vinden zij dat wat bij het waterschap gebeurt transparant? Zijn ze op de hoogte van inspraakmogelijkheden? Ook zijn er tips en suggesties voor verbeteringen.
Experiment
“Voor ons is het ook een experiment”, vertelt dijkgraaf Toine Poppelaars van waterschap Scheldestromen in de Provinciale Zeeuwse Courant. “We stellen ons hiermee misschien wat kwetsbaar op, maar ik vind dat we dat moeten aandurven.”
Resultaten
De scan wordt al succesvol gebruikt bij gemeentes. Deze proef van de 3 waterschappen maakt het mogelijk om de scan ook aan te sluiten op het waterschap. De eerste resultaten worden deze zomer verwacht.
Waterschappen en andere overheden krijgen meer bevoegdheden om informatie over mogelijk crimineel misbruik van beschikkingen, overheidsopdrachten en vastgoedtransacties met elkaar te delen. Dit om de integriteit van de overheden te beschermen tegen vermenging van de boven- en onderwereld.
Dat is de kern van een wetsvoorstel tot aanpassing van de Wet Bibob (bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur). De ministers Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Dekker (Rechtsbescherming) hebben dit wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. Op 3 juni kunnen Kamerleden schriftelijke inbreng leveren op het wetsvoorstel.
Privaatrechtelijke rol
Overheden kunnen met de Wet Bibob nu al barrières opwerpen tegen het ongewild faciliteren van criminele organisaties. Waterschappen hebben onder de huidige Wet Bibob de mogelijkheid om de wet toe te passen op overheidsopdrachten en vastgoedtransacties. Dat is de zogenaamde privaatrechtelijke rol.
Onwenselijk
Maar het komt ook voor dat partijen die van de gemeente geen vergunning krijgen vanwege een ernstig gevaar op grond van de Wet Bibob, bij het waterschap soms wel een omgevingsvergunning kunnen krijgen. Op grond van inhoudelijke, waterhuishoudkundige criteria heeft het waterschap over het algemeen namelijk geen mogelijkheid om de aanvraag te weigeren.
Bestuursrechtelijke rol
Met de aanstaande uitbreiding van de wet wordt het voor besturen van waterschappen mogelijk om de Wet Bibob ook toe te passen bij het verlenen van omgevingsvergunningen op grond van de waterschapsverordening.
Onder de radar
Zo wordt voorkomen dat malafide personen voet aan de grond krijgen die bij verschillende overheden aankloppen totdat ze een overheid hebben gevonden die de Wet Bibob niet toepast. Of totdat ze een overheid vinden die een verkeerde risico-inschatting maakt wanneer de relevante risico-indicaties onder de radar blijven. En daardoor panden of gronden kunnen gebruiken om crimineel verworven vermogen wit te wassen, of om bepaalde criminele activiteiten te verrichten, zoals bijvoorbeeld mensenhandel of de productie van drugs.
Toename
Waterschappen zien het aantal signalen toenemen dat vergunningen mogelijk gebruikt worden om criminele activiteiten te ontplooien. Ze verlenen soms vergunningen waarvan ze vermoeden dat er een risico bestaat op het ongewild faciliteren van criminele activiteiten. De uitbreiding van de Wet Bibob biedt in deze gevallen uitkomst.
De handreiking integriteit politieke ambtsdragers bij gemeentes, provincies en waterschappen is geactualiseerd. De handreiking bevat ook de geactualiseerde modelgedragscodes integriteit voor volksvertegenwoordigers en (dagelijkse) bestuurders.
In de geactualiseerde handreiking is een nieuw hoofdstuk opgenomen over de werving en selectie van politieke ambtsdragers. Daarnaast is de tekst van de handreiking en modelgedragscodes toegespitst op de hedendaagse praktijk.
Gezamenlijke uitgave
De handreiking integriteit van politieke ambtsdragers is een gezamenlijke uitgave van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen.
