Categorie: Lobby

Prinsjesdag 2025: Pauzeknop Rijksbeleid funest voor waterkwaliteit

16 september 2025

In reactie op de Miljoenennota roept de Unie van Waterschappen het demissionaire kabinet Schoof en de Tweede Kamer op niet de pauzeknop te hanteren bij urgente maatschappelijke opgaven. Voorzitter Jeroen Haan: “Het kabinet is weliswaar demissionair, het stikstof- en mestbeleid zijn dat niet. We hebben nu maatregelen nodig om Nederland veilig, schoon en gezond te houden. Maatregelen die niet nog een jaar kunnen wachten.”

Prinsjesdag de koffer 'Derde Dinsdag in September' tegen een achtergrond van een Nederlands landschap met een stad aan een rivier, een dijk en veel groen.

Doorbreken van de impasse  

Jeroen Haan: “De impasse rond het stikstofbeleid moet worden doorbroken met een toekomstbestendig en geborgd pakket aan maatregelen. Niet alleen voor stikstofreductie, maar ook voor natuurherstel. Alleen op die manier krijgen we Nederland van het stikstofslot en kunnen woningbouwplannen, maar bijvoorbeeld ook de dijkversterkingen van de waterschappen doorgaan. Én wordt er tegelijkertijd perspectief geboden voor het landelijk gebied, de verbetering van de waterkwaliteit en werk gemaakt van natuurherstel.”  

Oproep om snel met stikstof- en mestbeleid te komen 

Voor natuurherstel en toekomstperspectief voor de landbouw is volgens de Unie van Waterschappen een langetermijnvisie nodig, waarbij water, bodem, natuur en landbouw integraal worden benaderd en water en bodem sturend zijn voor de plannen. Samen met partners als IPO, LTO, NAJK en VNG werkt de Unie aan een aanbod met een geborgde aanpak die perspectief biedt voor het landelijk gebied. Waterschappen investeren de komende jaren 1,4 miljard euro in maatregelen die bijdragen aan natuurherstel, klimaatadaptatie en een veerkrachtige leefomgeving. De Unie roept het kabinet en de Tweede Kamer op deze inzet te ondersteunen met passend beleid en financiering. Jeroen Haan: “Ophouden met polariseren is op deze dossiers echt nodig. Alleen maar samen met alle partijen kunnen we het tot een succes maken.” 

Samenhang in beleid 

In dit kader moet volgens de waterschappen mestbeleid ook beter worden ingepast. Bij de huidige plannen wordt het achteruitgaan van de waterkwaliteit niet getoetst, terwijl er belangrijke Europese doelen te behalen zijn. “De samenhang in beleid ontbreekt en die is heel hard nodig om urgente problemen aan te kunnen pakken. De waterschappen hebben kennis en investeren zelf flink. Wij vragen het kabinet en de Tweede Kamer nu gebruik te maken van die kennis en daar zelf ook capaciteit en middelen tegenover te zetten,” aldus Jeroen Haan.  

De stem van water 

Naast deze urgente dossiers is er versnelling nodig op meer onderwerpen, zoals de woningbouw en de energietransitie. De Unie van Waterschappen richt zich hiervoor op een nieuw kabinet en roept op de stem van water mee te nemen in nieuwe plannen. Zo is het voor de woningbouwopgave nodig om duidelijke kaders aan de voorkant te stellen, zodat water en bodem sturend zijn bij de inrichting van Nederland. Dit versnelt procedures, geeft projectontwikkelaars houvast en voorkomt schade in de toekomst. 

> Lees meer over de inzet van de waterschappen richting een nieuw kabinet
  

Tweede Kamerlid Ruud Verkuijlen op werkbezoek bij Waterschap Amstel, Gooi en Vecht

27 juni 2025

Op uitnodiging van de Unie van Waterschappen bracht Tweede Kamerlid Ruud Verkuijlen (VVD) op 27 juni een werkbezoek aan Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Het bezoek stond in het teken van  kennismaking met het werk van de waterschappen en de uitdagingen waar zij voor staan.

Tweede-Kamerlid-Ruud-Verkuijlen-werkbezoek-Waterschap-Amstel-Gooi-Vecht-web

Verkuijlen – waterwoordvoerder voor de VVD – werd ontvangen door Bea de Buisonjé, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) bij Gemaal Zeeburg in Amsterdam. Het Kamerlid kreeg een algemene toelichting op het werk van de waterschappen. Verder kwamen specifieke uitdagingen voor wateroverlast binnen het watersysteem van de regio Centraal Holland aan bod.

Rondleiding Gemaal Zeeburg

Aansluitend kreeg het gezelschap een rondleiding  door het  Gemaal Zeeburg. Dit noodgemaal speelt een cruciale rol in het regionale waterbeheer. Het doet dit door overtollig regen- en oppervlaktewater uit het  gebied naar het IJmeer en het Markermeer te pompen. Daarmee draagt het gemaal actief bij aan de bescherming tegen wateroverlast. Een opgave die steeds urgenter wordt door de toename van extreme neerslag.

Werkbezoeken waterschappen

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden bij de waterschappen. Zo krijgen politici beter inzicht in de dagelijkse praktijk, de maatschappelijke opgaven en de cruciale rol van de waterschappen in klimaatadaptatie, waterveiligheid, voldoende en schoon water.  Deze bezoeken versterken de verbinding tussen beleid en uitvoering. Ook zorgen ze ervoor dat de belangen van de waterschappen goed op de politieke agenda komen te staan.

Waterschappen: Zet waterkwaliteit centraal in mest- en stikstofbeleid 

5 juni 2025

Voor het commissiedebat over stikstof en mestbeleid op 18 juni 2025 vragen de waterschappen aandacht voor een aantal belangrijke punten. Zij roepen het demissionaire kabinet op tot een stevigere inzet voor het verbeteren van de kwaliteit van het oppervlaktewater.

waterkwaliteit-landbouwgebieden-unie-van-waterschappen

KRW-doelen vereisen KRW-proof mestbeleid 

Het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (8e AP) biedt volgens de waterschappen een laatste kans om via het mestbeleid bij te dragen aan het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027. Evaluaties van eerdere actieprogramma’s laten zien dat het mestbeleid in Nederland nog onvoldoende effectief is. De waterschappen benadrukken dat het 8e AP nú KRW-proof moet worden gemaakt. Bemesting mag geen bron meer zijn van een teveel aan nutriënten in het grond- en oppervlaktewater. 

Duidelijke landelijke regie nodig 

De effectiviteit van maatregelen, zoals bufferstroken of teeltrotatie, verschilt per regio. Regionale maatwerkoplossingen zijn daarom essentieel. Tegelijkertijd is landelijke sturing vanuit het Rijk noodzakelijk. Waterschappen vervullen geen wettelijke taak in het mestbeleid, maar adviseren vanuit hun rol als waterkwaliteitsbeheerder. De regie en verantwoordelijkheid voor het mestbeleid moeten volgens hen bij de minister blijven en niet verschuiven naar regionale overheden. 

Samenhang met ander landbouwbeleid ontbreekt 

De waterschappen maken zich zorgen over de versnippering van landbouwbeleid. Voor een toekomstbestendige landbouw én goede waterkwaliteit is een integrale aanpak nodig. De Unie van Waterschappen roept het demissionaire kabinet op om het 8e AP beter af te stemmen op andere landbouwdossiers. 

Betrokkenheid van medeoverheden 

Het proces rond het 8e AP vraagt veel van medeoverheden en onderzoeksinstellingen. De waterschappen pleiten voor een duidelijke rolverdeling, tijdige betrokkenheid en structurele inbreng in het beleidsproces. 

Stikstof: snel werk maken van maatregelen 

Tot slot ondersteunt de Unie de oproep van IPO en VNO-NCW voor een krachtig pakket aan stikstofmaatregelen. Het huidige ‘startpakket’ is onvoldoende. Waterschappen benadrukken dat een geborgde aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel noodzakelijk is voor vergunningverlening en cruciale waterprojecten. 

> Lees de volledige inbreng van de waterschappen voor het commissiedebat

Inbreng debat Stikstof en natuur: stikstofaanpak en invasieve exoten 

24 maart 2025

Woensdag 2 april staat het commissiedebat Stikstof en Natuur op de agenda van de Tweede Kamer. In aanloop naar dit debat brengt de Unie van Waterschappen een aantal belangrijke aandachtspunten naar voren.

Polder landschap met weide, water en natuur- stikstof

Zorg voor een geborgde stikstofaanpak en natuurherstel 

Voor natuurherstel moet breder gekeken worden dan naar stikstof alleen: water heeft daar een belangrijke rol. Het halen van de KRW-doelen in 2027 kan al een hele belangrijke bijdrage zijn. 

Ook zorgen waterschappen voor waterveiligheid. Het is daarom belangrijk dat waterschappen zonder vertraging kunnen werken aan het versterken van de dijken. Voor de waterkwaliteit zijn de uitbreidingen van rioolwaterzuiveringsinstallaties essentieel.  

Contouren landelijk aanvalsplan invasieve exoten 

De Amerikaanse rivierkreeft, een invasieve exoot, is een van de oorzaken van een slechte waterkwaliteit. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) is vanuit de exotenverordening systeemverantwoordelijke en de waterschappen verwachten daarom inzet en middelen.  

Daarnaast is er sprake van een continue instroom van muskus- en beverratten uit Duitsland. Ze zijn gevaarlijk omdat ze holen en gangen in dijken graven en zijn schadelijk voor de biodiversiteit. De waterschappen hebben de hulp van LVVN nodig om tot werkafspraken met Duitsland te komen.  

De waterschappen willen: 

  • Een stikstofaanpak zodat waterschapsprojecten zoals dijkversterkingen en de uitbreiding van rioolwaterzuiveringsinstallaties niet vertraagd worden. 
  • Inzet en middelen van LVVN  voor de korte en lange termijn voor de aanpak van de Amerikaanse rivierkreeft.
  • Dat het ministerie in overleg gaat met Duitsland om de uitstroom van muskus- en beverratten naar Nederland te voorkomen.

> Lees de volledige inbreng van de waterschappen voor het commissiedebat

Inbreng debat Ruimtelijke Ordening: ruimte voor water zorgt voor veilig wonen

3 maart 2025

Op 13 maart bespreekt de Tweede Kamer tijdens het commissiedebat Ruimtelijke Ordening belangrijke keuzes over de inrichting van Nederland. De Unie van Waterschappen benadrukt dat water en bodem hierin een sturende rol moeten spelen.

kanaal met erachter huizen aan dijk

Heldere keuzes voor waterbeheer en bodemkwaliteit

Het landelijk gebied heeft dringend behoefte aan duidelijke kaders voor waterbeheer en bodemkwaliteit. Dit is noodzakelijk om Nederland toekomstbestendig in te richten en duurzaam om te gaan met ons watersysteem. De waterschappen vragen daarom onder andere aandacht voor:

  • Betere regulering van grondgebruik: Het omzetten van grasland naar akkerbouw of boomteelt brengt risico’s voor de waterkwaliteit met zich mee. Verpachting aan de hoogste bieder leidt vaak tot intensievere landbouw.
  • Overgangszones rond natuurgebieden: Deze zones zijn nodig om verdroging van natuur en kwel op landbouwgronden te voorkomen.

Woningbouw en waterbeheer hand in hand

Nieuwe woningen moeten worden gebouwd met aandacht voor water- en bodembeheer. Dit voorkomt verzakkingen en schimmelproblemen en draagt bij aan de waarde van vastgoed. Goed waterbeheer is een kans voor toekomstbestendige en duurzame woningbouw.

Zoetwatervoorziening veiligstellen

Om Nederland klimaatbestendig te houden, moeten er ruimtelijke reserveringen worden gemaakt voor zoetwatervoorziening. Dit betekent onder andere dat diepe polders en lage zandgronden niet volgebouwd mogen worden en dat er ruimte rond steden moet blijven voor waterberging.

> Lees de volledige inbreng van de waterschappen voor het commissiedebat

De Unie van Waterschappen roept de Tweede Kamer op om deze aandachtspunten mee te nemen in het debat en te zorgen voor beleid dat bijdraagt aan een klimaatbestendig Nederland.

Kamerleden bezoeken waterschap over beheer en onderhoud

14 februari 2025

Op vrijdag 14 februari brachten Eerste Kamerleden Tekke Panman en Ilona Lagas van BBB en Tweede Kamerlid Cor Pierik, ook van BBB, een werkbezoek aan waterschap Drents Overijsselse Delta. Centraal stond het beheer en onderhoud door de waterschappen en de daarbij behorende landelijke gedragscode die hiervoor in ontwikkeling is.

V.l.n.r.: Dirk-Siert Schoonman (dijkgraaf Drents Overijsselse Delta), Ilona Lagas (Eerste Kamerlid BBB), Tekke Panman (Eerste Kamerlid BBB), Cor Pierik (Tweede Kamerlid BBB), Hans Peereboom (dagelijks bestuurslid Drents Overijsselse Delta)

V.l.n.r.: Dirk-Siert Schoonman (dijkgraaf Drents Overijsselse Delta), Ilona Lagas (Eerste Kamerlid BBB), Tekke Panman (Eerste Kamerlid BBB), Cor Pierik (Tweede Kamerlid BBB), Hans Peereboom (dagelijks bestuurslid Drents Overijsselse Delta)

Beheer en onderhoud

Waterschappen zijn het hele jaar door actief met beheer en onderhoud. Denk aan het maaien van oevers en keringen, het schonen en baggeren van watergangen en het onderhouden van stuwen, gemalen en verhardingen. Hans Pereboom, dagelijks bestuurslid van waterschap Drents Overijsselse Delta: “Door te zorgen dat de watergangen niet overwoekeren of dichtslibben, kunnen we water bij extreme regenbuien goed blijven afvoeren. Beheer en onderhoud zijn de hoekstenen van onze strategie om wateroverlast zoveel mogelijk te beperken.”

Nieuwe gedragscode

Onderwerp van gesprek was de nieuwe gedragscode voor bestendig beheer en onderhoud door de waterschappen die nu ter internetconsultatie ligt. De gedragscode regelt dat de waterschappen vaste regels hebben voor hun beheer en onderhoud en maakt het eenvoudiger om op een zorgvuldige manier om te gaan met de natuur. 

> meer over de gedragscode bestendig beheer en onderhoud

Erik den Hertog, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “De inzet is dat de waterschappen per 1 april een nieuwe gedragscode hebben. Deze gedragsode geeft de waterschappen regels en handvatten voor beheer en onderhoud. Hierdoor hoeven ze niet voor al hun beheer- en onderhoudswerkzaamheden omgevingsvergunningen aan te vragen bij de provincies. In de nieuwe gedragscode zijn bijvoorbeeld regels opgenomen over het rekening houden met broedende vogels bij maaiwerkzaamheden.”

Werkbezoeken

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele onderwerpen en de uitdagingen en belangen van de waterschappen goed op de politieke agenda te zetten.

Tweede Kamerlid Mpanzu Bamenga (D66) bezoekt waterschap Aa en Maas

31 januari 2025

Tijdens een werkbezoek op 31 januari aan waterschap Aa en Maas liet Tweede Kamerlid Mpanzu Bamenga (D66) zich bijpraten over het thema waterkwaliteit. Kamerlid Bamenga en zijn beleidsmedewerker Doris Huitink werden door dijkgraaf Mario Jacobs ontvangen op de rioolwaterzuivering Den Bosch.



Op de foto v.l.n.r. Edwin Hes, Doris Huitink, Tessa Maas, Mpanzu Bamenga en Mario Jacobs.

Het bezoek kreeg uitleg over de Kaderrichtlijn Water en de waterkwaliteitsdoelen voor 2027. Beleidsadviseur Edwin Hes vertelde welke concrete acties waterschap Aa en Maas onderneemt om de waterkwaliteit te verbeteren in de 52 waterlopen die het in beheer heeft. Bijvoorbeeld door beken te herinrichten, waterlopen meer te laten meanderen en ruimte te geven, zodat het planten- en dierenleven zich kan herstellen.

Samenwerking

Samen met bedrijven kijkt het waterschap welke stoffen er nu geloosd worden die slecht zijn voor de waterkwaliteit, zodat deze niet meer in het oppervlaktewater terechtkomen. Dit vraagt om een goede samenwerking tussen overheden, bedrijven en milieu- en natuurorganisaties.  

Medicijnresten

Daarna volgde een rondleiding over de rioolwaterzuivering (rwzi) Den Bosch. Het is een van de zeven zuiveringsinstallaties van Aa en Maas. Hier zuivert Aa en Maas dagelijks 40.000 kubieke meter afvalwater. Een van de uitdagingen die aan bod kwamen, was het verwijderen van medicijnresten.

Waterfabriek

Het bezoek kreeg ook een toelichting op een pilot die Aa en Maas samen met andere waterschappen uitvoert: de Waterfabriek. Gezuiverd rioolwater uit de rwzi wordt ingezet voor glastuinbouw of als proceswater voor de industrie. Hergebruik van gezuiverd restwater (effluent) is een antwoord op het slinken van de grondwatervoorraad die onder Brabant verborgen ligt en nu wordt aangewend voor drinkwater.

Werkbezoeken

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele onderwerpen en de uitdagingen en belangen van de waterschappen goed op de politieke agenda te zetten.

Inbreng debat funderingsproblematiek: water meer sturend in ruimtelijke ontwikkelingen

30 januari 2025

Op 13 februari praat de Tweede Kamer over funderingsproblematiek. De Unie van Waterschappen wijst erop dat water en bodem meer sturend moeten worden in ruimtelijke ontwikkelingen, om schade door bodemdaling en watertekorten te beperken.

luchtfoto van stadje en landbouwgrond waar een riviertje doorheen slingert

Klimaatbestendige bouw

Klimaatverandering zorgt voor langere periodes van droogte én hevigere neerslag. Dit vraagt om maatregelen die niet alleen het grondwaterpeil stabiliseren, maar ook gebouwen en infrastructuur weerbaarder maken: funderingen op orde, kelders en kruipruimten waterdicht en de directe omgeving van gebouwen geschikt maken om zoveel mogelijk water vast te houden. Bij nieuwbouw moet water en bodem een leidende rol spelen, zodat toekomstige funderingsproblemen worden voorkomen.

Gezonde waterhuishouding

Voor bestaande woningen is een gezonde waterhuishouding cruciaal om verzakkingen en vochtschade te beperken. Daarom pleiten de waterschappen ervoor dat bij verstoring van het grondwatersysteem de balans zo snel mogelijk hersteld wordt. Bijvoorbeeld door meer infiltratie in de bodem op verdichte of afgedekte plekken. Ook is het belangrijk dat er meer grondwater wordt vastgehouden en minder wordt onttrokken en afgevoerd rond verdrogingsgevoelige gebieden.

Transparantie met een waterlabel

Ook is goede, transparante informatievoorziening belangrijk. Bijvoorbeeld met een  water- of klimaatlabel voor woningen, zodat bewoners en kopers beter geïnformeerd zijn over risico’s zoals overstromingen, droogte en funderingsproblemen.

> bekijk de volledige inbreng van de Unie van Waterschappen voor het debat

> meer over funderingsproblematiek

Waterschappen brengen aandachtspunten in voor commissiedebat Water

3 februari 2025

Op 26 maart is het jaarlijkse commissiedebat Water in de Tweede Kamer. De waterschappen brengen in aanloop naar dit debat een aantal belangrijke aandachtspunten naar voren, gericht op waterkwaliteit en waterveiligheid.

rioolwaterzuivering vanuit de lucht gefotografeerd

Waterkwaliteit

De waterschappen blijven zich inzetten voor en investeren in schoner en gezonder water en nemen veel maatregelen voor de verbetering van de waterkwaliteit. Bijvoorbeeld door investeringen in extra zuiveringsstappen voor medicijnresten en andere schadelijke stoffen bij de zuiveringsinstallaties.

Naast de eigen inzet van de waterschappen zijn er extra inspanningen nodig om verdere verbeteringen te realiseren. Het huidige beleid en de geplande maatregelen zijn onvoldoende om alle KRW-doelen in 2027 te halen. Waterschappen pleiten onder andere voor:

  • Bronaanpak met strenger toelatingsbeleid voor stoffen.
  • Duidelijke normen voor stoffen, zodat bedrijven en vergunningverleners beter weten waar ze aan toe zijn.
  • Investeringen in toezicht en handhaving tegen giflozingen.
  • Een landbouwbeleid dat aansluit bij de KRW-doelen.

Waterveiligheid

Naast het beheer en onderhoud aan dijken werken de waterschappen samen met het Rijk aan de grootste Nederlandse dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken: het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). De waterschappen willen € 1,25 miljard extra investeren in het op koers houden van deze Nederlandse dijkversterkingen. Voorwaarde daarvoor is dat alliantiepartner het Rijk ook € 1,25 miljard extra investeert en het Rijksdeel in de Voorjaarsnota 2025 beschikbaar komt. Het gaat om projecten die in de periode 2030-2036 in uitvoering gaan.

Ook afspraken over de lange termijn, tot en met 2050, zijn nodig. Dijken zullen in de toekomst hoger en breder moeten worden. Dat gaat veel ruimte en geld kosten. De waterschappen pleiten daarom voor een langetermijnperspectief en een tijdige verhoging van het Deltafonds. De waterschappen vragen daarom om:

  • Om commitment en de extra middelen voor de € 1,25 miljard investering van het Rijk in de periode 2030 – 2036 verder te concretiseren en om in de Voorjaarsnota 2025 aan te geven hoe deze middelen beschikbaar komen.
  • Een langetermijnperspectief voor waterveiligheid, inclusief duidelijkheid over tempo, kosten voor de opgaven tot 2050 en vernieuwde afspraken over effectiever en efficiënter werken in de alliantie.

Samenwerking noodzakelijk

Waterschappen kunnen deze uitdagingen niet alleen aanpakken. Samenwerking met landbouw, industrie, inwoners en het Rijk is essentieel om waterveiligheid en -kwaliteit te waarborgen.

> bekijk de volledige inbreng voor het commissiedebat Water
> meer informatie over waterkwaliteit
> meer informatie over waterveiligheid

Waterschappen leveren inbreng Commissiedebat Circulaire Economie

13 december 2024

Op donderdag 19 december staat het Commissiedebat Circulaire Economie op de agenda van de Tweede Kamer. De Unie van Waterschappen stuurde de aandachtspunten naar de commissieleden.



De waterschappen winnen achttien verschillende grondstoffen uit afvalwater terug, zoals cellulose, fosfaat, bioplastics en vetzuren, Kaumera en biomassa. Zo dragen ze bij aan een circulaire economie en streven ze naar een volledig circulaire economie in 2050, met als tussendoel in 2030 de helft minder gebruik van mineralen, metalen en fossiele grondstoffen zoals vermeld in het Grondstoffenakkoord.

Om de doelen te halen willen de waterschappen:

  • een gelijk speelveld voor biomaterialen uit afvalwater om zo een transitie in te zetten van de productie van bio-energie naar biomaterialen;
  • meer ruimte om zelfstandig te kunnen oordelen en de ‘einde afvalstatus’ te onderbouwen.

> Bekijk de volledige inbreng