Tweede Kamerverkiezingen: nog 4 verkiezingsprogramma’s vergeleken op waterthema’s

18 september 2023

Steeds meer politieke partijen presenteren hun (concept)verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Eerder keken we al wat VVD, CDA, SP, Partij voor de Dieren, JA21, Volt en GroenLinks-PvdA in hun verkiezingsprogramma’s hebben staan op het gebied van water. Deze week doen we hetzelfde voor BBB, ChristenUnie, Forum voor Democratie en PVV.

Sloot met waterplanten en daarover heen blauw potlood met rode punt en de term Water

Analyse

Wat zeggen de verkiezingsprogramma’s over waterthema’s als schoon en voldoende water, waterveiligheid, water en bodem sturend en over de waterschappen zelf? Deze analyse geeft een aantal highlights, maar is niet volledig. Kijk voor de volledige verkiezingsprogramma’s op de websites van de politieke partijen.

Schoon water

ChristenUnie wil vasthouden aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW), de Europese afspraken op het gebied van waterkwaliteit. BBB schrijft over datzelfde onderwerp: “Omdat water zich niet aan de landsgrenzen houdt, is het belangrijk dat er één realistische norm komt in Europa met betrekking tot waterkwaliteit en wet- en regelgeving die handhaving ook grensoverschrijdend mogelijk maakt. We streven naar realistische doelen van de KRW die haalbaar en betaalbaar zijn en zullen de provincies opleggen dat dus ook te doen.”

Op het gebied van waterkwaliteit wil ChristenUnie dat PFAS-verbindingen en andere zeer zorgwekkende stoffen bij de bron worden aangepakt. Het gebruik van schadelijke stoffen die niet uit ons water kunnen worden gefilterd moet wat betreft BBB beperkt of verboden kunnen worden. Daarom is BBB kritisch op industriële lozingen, agrarisch gebruik van chemicaliën en menselijk medicijngebruik.

Waterkwantiteit

Over het vasthouden van water schrijft BBB: “Door grondwaterpeilen regionaal aan te passen, hergebruik van water te stimuleren en waar mogelijk oude watergangen in te zetten, kunnen we water langer vasthouden in de bodem.” ChristenUnie besteedt op verschillende punten aandacht aan waterkwantiteit. Over het vasthouden van water schrijft ChristenUnie: “Het watersysteem wordt opnieuw ingericht en klimaatbestendig gemaakt. Dit door het water in de winter vast te houden en het grondwaterpeil waar mogelijk te verhogen.”

Dijken

Waterveiligheid is het enige onderwerp waar ook PVV en Forum voor Democratie over schrijven. Allereerst PVV: “Het klimaat verandert altijd, al eeuwenlang. Bij veranderende omstandigheden passen we ons aan. Daarom moet het waterbeheer worden geïntensiveerd. Naast het verhogen van de dijken wanneer dat nodig is, maken we extra geld vrij voor meer ruimte voor de rivier.”

Forum voor Democratie wil “inzetten op adaptatie door – waar nodig – onze infrastructuur te verbeteren. Door te investeren in innovatie op gebied van dijkenbouw, kustbescherming, rivierbeheer en gewasontwikkeling en deze kennis ook als exportproduct gebruiken.” Ook BBB en ChristenUnie willen Nederland blijven beschermen tegen hoogwater door te blijven investeren in dijk- en kustbescherming.

Water en bodem sturend

BBB wil bij binnenstedelijke herontwikkeling en renovatie letten op klimaatadaptatie, bijvoorbeeld door ruimte te laten voor groen en water. Water en bodem worden wat ChristenUnie betreft “sturend in het ruimtelijk beleid en landgebruik van Nederland. De ruimtelijke kaders, (bouw-)regelgeving en het watertoets-proces worden versterkt. Zodat woningen klimaatbestendig en waterrobuust worden gebouwd op de, vanuit water en bodem gezien, juiste locaties.” Decentrale overheden worden wat ChristenUnie betreft door de Rijksoverheid ondersteund om de al bestaande mogelijkheden om toekomstbestendig te bouwen beter te gebruiken.

Waterschappen

Van de 4 partijen noemen er 2 specifiek de waterschappen. BBB vindt het belangrijk dat de waterschappen blijven bestaan. En blijft een voorstander van de geborgde zetels bij de waterschappen. ChristenUnie schrijft over de waterschappen in het kader van de aanpak van funderingsproblematiek: “Als gevolg van keuzes uit het verleden, voor onder andere lage waterstanden, neemt de paalrot en funderingsproblematiek steeds meer toe. Het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten erkennen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid hierin en nemen meer regie in de aanpak van deze problematiek.”

Vervolg

Binnenkort volgt de analyse van de verkiezingsprogramma’s van onder andere D66, SGP en Nieuw Sociaal Contract. We maakten al een analyse over de eerder verschenen programma’s.

> Naar de analyse van de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, SP, Partij voor de Dieren, JA21, Volt en GroenLinks-PvdA

Waterschappen blij met niet-controversieel verklaren waterthema’s

12 september 2023

Na de val van kabinet Rutte IV is op 12 september bepaald welke onderwerpen controversieel worden verklaard. Deze onderwerpen kunnen geen doorgang vinden onder dit demissionaire kabinet. De Unie van Waterschappen heeft er bij de Tweede Kamer op aangedrongen dat het belangrijk is dat er geen vertraging ontstaat op belangrijke waterthema’s. De waterschappen zijn blij dat de behandeling van deze thema’s doorgaat de komende tijd.

Een handhaver van het waterschap meet de waterkwaltiteit in de sloot

De verkiezingen zijn op 22 november. Daarna moet er nog een nieuw kabinet worden geformeerd. Dat kan flinke vertraging opleveren voor dossiers die eigenlijk niet kunnen wachten. Daarom bepaalde de Tweede Kamer welke onderwerpen verder behandeld moeten worden (niet-controversieel). En welke dossiers moeten wachten tot het nieuwe kabinet, omdat een volgend kabinet mogelijk anders over het onderwerp denkt (controversieel).

Niet pauzeren

De Unie van Waterschappen heeft er de afgelopen tijd voor gepleit om onder meer de dossiers rondom de Kaderrichtlijn Water, mestbeleid en het register voor zeer zorgwekkende stoffen niet te pauzeren tot er een nieuw kabinet is. We leggen uit waarom.

Kaderrichtlijn Water

Het Nederlandse oppervlaktewater voldoet nog niet aan de normen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De KRW is een Europese richtlijn over de kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater. Al het water in Nederland moet in 2027 een goed leefgebied vormen voor de planten en dieren die er thuishoren. Het vraagt veel inspanning om de Europese doelstellingen te behalen. Het is daarom belangrijk dat de politieke behandeling doorgaat.

> Meer over de Kaderrichtlijn Water

Register voor zeer zorgwekkende stoffen

Als Nederland serieus werk wil maken van bronaanpak, is het nodig dat we vroegtijdig en voldoende inzicht hebben in de emissies van zeer zorgwekkende stoffen. Een register voor zeer zorgwekkende stoffen helpt hierbij. Momenteel ligt er een voorstel tot invoering van zo’n register in de Tweede Kamer. Dit register verplicht bedrijven om inzicht te geven in hun emissies en hoe zij deze proberen te voorkomen of beperken. Deze informatie wordt hiermee openbaar en toegankelijk voor bevoegde gezagen, waaronder de waterschappen. Voor de waterschappen is deze informatie belangrijk voor vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Hoe eerder dit register wordt ingevoerd, hoe beter dat is voor de waterkwaliteit.

> Meer over zeer zorgwekkende stoffen

Mestbeleid

Op dit moment ligt een aantal brieven over mestbeleid in de Tweede Kamer. De behandeling moet doorgaan, omdat mestbeleid ook van invloed is op de waterkwaliteit. En daarmee bijdraagt aan het wel of niet behalen van de KRW-doelen die gekoppeld zijn aan Europese deadlines.

> Meer over mestbeleid

Aanpassing belastingstelsel

Het voorstel voor aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen is op 7 september naar de Tweede Kamer gestuurd. Of dit dossier controversieel is, ligt op 13 september voor in de commissie Infrastructuur en Waterstaat van de Tweede Kamer. Vandaar dat het nog niet aan bod kwam bij de plenaire stemming op 12 september.

Update van 13 september: de commissie Infrastructuur en Waterstaat heeft het dossier niet-controversieel verklaard. De behandeling gaat dus door. Op 10 oktober kunnen Kamerleden inbreng leveren op het wetsvoorstel. De Unie zal daarvoor input leveren.

> Lees ons meest recente nieuwsbericht over de aanpassing van het belastingstelsel

Eerste Kamer

De fracties van de Eerste Kamer bepalen op 12 september of hun dossiers wel of niet controversieel worden verklaard. Op 26 september wordt daarover gestemd. De waterschappen pleiten ervoor dat het Transitiefonds, dat in de Eerste Kamer ligt, niet-controversieel wordt verklaard. De waterschappen vinden dat het fonds door moet gaan met het oog op stikstofreductie voor woningbouw, natuur en onderhoud aan waterkeringen.

> Lijst van controversiële onderwerpen zoals vastgesteld door de Kamer op 12 september

> Uitleg van de Tweede Kamer over procedure niet-controversieel verklaren

Tweede Kamerverkiezingen: waterthema’s in de verkiezingsprogramma’s

11 september 2023

Politieke partijen werken op dit moment hard aan hun verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Wat zeggen de verkiezingsprogramma’s over waterthema’s als waterkwaliteit, waterkwantiteit, waterveiligheid, water en bodem sturend en waterschappen? Dat zetten we op een rij. In dit bericht deel 1: de conceptverkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, SP, Partij voor de Dieren, JA21, VOLT en GroenLinks-PvdA.

Sloot met waterplanten en daarover heen blauw potlood met rode punt en de term Water

Deze analyse geeft een aantal highlights, maar is niet volledig. Kijk voor de volledige verkiezingsprogramma’s op de websites van de politieke partijen.

Schoon water

De Europese afspraken op het gebied van waterkwaliteit, de Kaderrichtlijn Water, moeten worden nageleefd. Dat zeggen VVD, GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren. JA21 wil de doelstellingen voor de KRW naar beneden bijstellen. PFAS wordt in 4 van de 7 programma’s genoemd. SP en Partij voor de Dieren willen een verbod op PFAS. VOLT wil investeren in filtrage en GroenLinks-PvdA wil de regels voor toelating en lozing aanscherpen.

Waterkwantiteit

Een (gedeeltelijke) vergunningplicht voor grondwateronttrekkingen staat in het programma’s van VVD, GroenLinks-PvdA en Partij voor de Dieren. VVD en JA21 benoemen het belang van het vasthouden van water na (piek)buien om te gebruiken in drogere tijden.

Dijken

Op het gebied van waterveiligheid zijn er tot nu toe 5 van de 7 partijen die iets over dijken in hun verkiezingsprogramma hebben staan. VVD en CDA zetten in op dijkversteviging om ook in 2050 zoveel mogelijk droge voeten te houden. JA21 gaat voor klimaatadaptatie: aanpassen aan het klimaat door investeringen in o.a. dijken. GroenLinks-PvdA wil voldoende budget voor dijken en aandacht voor meekoppelkansen bij dijkversterkingsprojecten. Partij voor de Dieren pleit voor natuurvriendelijke oevers en een daarop aangepast maaibeleid.

Water en bodem sturend

VVD en Partij voor de Dieren vinden dat er bij woningbouw rekening gehouden moet worden met de klimaatbestendigheid van de locatie. CDA benadrukt het belang van goede bodemkwaliteit in een klein maar druk land als Nederland.

Waterschappen

Er zijn 2 partijen die specifiek de waterschappen noemen. GroenLinks-PvdA noemt 3 punten over waterschappen: waterschapspartijen moeten meer financiële ondersteuning krijgen. De vergoeding voor het waterschapsbestuur moet omhoog. En alle zetels in de waterschappen worden via verkiezingen door burgers gekozen. Partij voor de Dieren benoemt ook dat alle geborgde zetels moeten worden afgeschaft.

> Ga naar deel 2 met daarin de verkiezingsprogramma’s van BBB, ChristenUnie, Forum voor Democratie en PVV