Categorie: Internationaal

Met Horizon Europe wil de Europese Commissie (EC) het concurrentievermogen van Europa vergroten door wetenschap en innovatie te stimuleren. Daarnaast wil de EC het bedrijfsleven en de academische wereld uitdagen om samen oplossingen te bedenken voor maatschappelijke vraagstukken die in heel Europa spelen.

Missiedoelstellingen

Om die doelen te kunnen bereiken is het instrument van ‘missions’ geïntroduceerd. Afgelopen 1,5 jaar hebben verschillende Mission Boards met experts vanuit de praktijk en wetenschap gewerkt aan missiedoelstellingen rond de volgende thema’s:

• klimaatadaptatie en maatschappelijke transformatie;
• kanker;
• schone oceanen, zeeën en binnenwateren;
• klimaatneutrale steden;
• bodemgezondheid en voedsel.

Klimaatrobuust Europa

Als lid van de EU Mission Board voor klimaatadaptatie en maatschappelijke transformatie, heeft Hein Pieper het afgelopen jaar gewerkt aan de formulering van een doelstelling voor deze Horizon Europe missie. De missiedoelstelling die in de Mission Board voor klimaatadaptatie is geformuleerd luidt: een klimaatrobuust Europa in 2030 door het maken van adaptatieplannen- en maatregelen op lokaal en regionaal niveau. Ook moeten klimaatrisico’s en oplossingen beter in kaart worden gebracht en beschikbaar worden gesteld.

Nederlandse voorbeelden

Tijdens het webinar dat Hein Pieper organiseerde, werden Nederlandse voorbeelden over het opschalen van demonstratieprojecten en succesvolle burgerparticipatie gedeeld met meer dan 30 ambtenaren en experts van de Europese Commissie. Naast medewerkers van de Unie van Waterschappen namen ook vertegenwoordigers van Nederlandse kennisinstellingen deel, zoals de WUR en Deltares.

Vervolg

De Europese Commissie gaat de komende periode de Horizon Europe missies verder uitwerken en uitrollen.

De toolkit is een toegankelijke handreiking voor landen die in 2016 de OESO wateraanbeveling hebben ondertekend. De toolkit bevat een breed scala aan goede praktijken uit alle hoeken van de wereld. Aandachtsgebieden zijn beleid, waterkwaliteit, teveel en te weinig water, risico’s en rampen, governance en financiering.

Principes voor goed waterbeheer

De toolkit helpt bij het toepassen van de eerder gepubliceerde OESO-principes voor goed waterbeheer. De OESO wil een bijdrage leveren aan de mondiale wateragenda en aan de discussie over organisatie en financiering van het waterbeheer, bijvoorbeeld in internationale samenwerkingsprojecten.

De OESO organiseert tussen 22 en 25 maart ook verschillende evenementen tijdens de Water Days 2021.

Bekijk de OESO toolkit

De Commissie pleit in de strategie voor snellere en slimmere klimaatadaptatie en meer samenwerking met landen en partners buiten de EU. In 2050 moet de EU een klimaatbestendige samenleving zijn die volledig is aangepast aan de onvermijdelijke gevolgen van klimaatverandering.

Droogte

De Klimaatadaptatiestrategie opent met een onderbouwing van de noodzaak voor adaptatie. Hier wordt ook het voorbeeld van droogte genoemd als een van de gevolgen van klimaatverandering waardoor adaptatie nodig is. De Commissie wijst er op dat economische sectoren zoals landbouw, industrie, logistiek en energie zich door de toenemende droogte moeten aanpassen. Voor de drinkwatervoorziening moet worden ingezet op het aanboren van alternatieve bronnen en op waterbesparing.

Adaptatiestrategie

Met de Adaptatiestrategie laat de Commissie zien welke initiatieven ze wil ondernemen om klimaatadaptatie te bevorderen. Bijvoorbeeld meer dataverzameling en -deling over effecten van klimaatverandering en mogelijke adaptatieoplossingen. Ook moet klimaatadaptatie een grotere rol krijgen in investeringsbeslissingen en verzekeringen. Verder hoopt de Commissie dat alle lidstaten de bovengenoemde onderwerpen doorvertalen in hun nationale adaptatiestrategieën. In Nederland wordt de Europese strategie de komende periode in ieder geval uitgewerkt in de Nationale Adaptatiestrategie (NAS).

Duurzamer waterbeheer

In de strategie is een grote rol weggelegd voor natuurlijke oplossingen en is er een speciaal hoofdstuk gericht op water. Daarin wordt gepleit voor duurzamer waterbeheer. Het grensoverschrijdende element van water vraagt om betere internationale afstemming. De Unie van Waterschappen heeft hier in Brussel ook bij de Commissie en het Europees Parlement aandacht voor gevraagd.

Minder watergebruik

Daarnaast pleit de Commissie voor vermindering van watergebruik en meer inzet op plannen voor droogtebeheer. Lidstaten moeten de transitie naar waterbesparende technologieën promoten door de prijs van water aan te passen aan de waarde van water. Ook de door de Unie benadrukte impact van het klimaat op waterkwaliteit komt in het hoofdstuk over water aan bod.

Internationale ondersteuning

Tot slot wil de Commissie ook meer aandacht voor klimaatadaptatie op het internationale toneel door andere landen te ondersteunen en stimuleren om adaptatiemaatregelen te nemen. Daarvoor krijgen deze landen ook financiële middelen en technische expertise aangeboden.

Lees de hele klimaatadaptatiestrategie (in het Engels)

Het geld komt beschikbaar via 2 landelijke regelingen: de Investeringsregeling Groen-economisch herstel en de Samenwerkingsregeling Groen-economisch herstel. Dat schrijft minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan de Tweede Kamer.

Plattelandsontwikkelingsprogramma

Minister Schouten heeft daarnaast met provincies en waterschappen afspraken gemaakt over de financiële invulling van het reguliere Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP) in de jaren 2021 en 2022: POP3+. Dit transitieprogramma geldt totdat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in 2023 ingaat.

Klimaat, biodiversiteit en kringlooplandbouw

In POP3+ komt de focus voor dit jaar en volgend jaar onder meer te liggen op de thema’s klimaat, biodiversiteit en kringlooplandbouw, inclusief stikstof. Dat betekent dat er meer budget is voor projecten of investeringen die een bijdrage leveren aan een van die onderwerpen, en dat die eerder dan voorheen in aanmerking komen voor subsidie.

Regelingen transitieperiode 2021-2022

In 2021-2022 kunnen de waterschappen opnieuw gebruik maken van verschillende regelingen en middelen. Ook wordt er vanuit de waterschappen een bedrag van maximaal 30 miljoen euro per jaar aan cofinanciering ingebracht. Bovendien sluiten de regelingen goed aan bij de onderwerpen en uitdagingen waar waterschappen mee te maken hebben.

Watermaatregelen

Watermaatregelen kunnen in de POP3+ periode voor de volgende gebieden worden genomen:
• Productieve en niet-productieve investeringen voor het watersysteem
• Blauwe diensten via het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb)
• Bijdragen maatregelen in kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW)

Ook maatregelen die indirect bijdragen aan waterkwaliteits- en waterkwantiteitsdoelen zoals biodiversiteit, kringlooplandbouw en natuurherstel zijn mogelijk in deze transitieperiode.

> Zie ook het bericht op de website van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit