Op woensdag 11 juni heeft de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) een rapport gepubliceerd over ruimtelijke ordening in een veranderend klimaat. Het rapport benadrukt dat de komende decennia ingrijpende maatregelen nodig zijn om Nederland voor wateroverlast te behoeden en de beschikbaarheid van voldoende zoetwater te waarborgen. De maatregelen hebben grote ruimtelijke gevolgen. Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen: "Dit rapport ondersteunt ons pleidooi voor ruimte, regels en regie in de ontwikkeling van een waterrobuuste ruimtelijke inrichting. Het biedt alle betrokkenen concrete hulpmiddelen om samen te werken aan deze grote opgave."
Pleidooi voor waterrobuuste leefomgeving
In het rapport geeft de Rli aan dat het kabinet water en bodem sturend wil laten zijn in het ruimtelijk beleid in Nederland, maar dat dit nog onvoldoende lukt. Op termijn kan dit tot zeer hoge kosten leiden. Als we nu woningen bouwen op de verkeerde plekken, bijvoorbeeld omdat die in de toekomst nodig zijn voor dijkversterking of waterberging, lopen de toekomstige kosten voor het waterbeheer hoog op.
Ook het voortzetten van de huidige landbouw in laaggelegen delen van Nederland is alleen tegen hoge kosten mogelijk. Op deze plekken wordt verzilting een steeds groter probleem. De toenemende droogte zal daarnaast onontkoombaar gevolgen hebben voor de natuur, de landbouw en bedrijvigheid in hoger gelegen delen van Nederland.
Ruimte, regels en regie
Het is de afgelopen drie decennia warmer, droger én natter geworden. Om Nederland veilig en bewoonbaar te houden in dit veranderende klimaat, is het noodzakelijk om de begrenzing van het waterbeheer aan te geven, laat het Rli-rapport zien. Ook moeten water en bodem leidend zijn in ruimtelijke keuzes.
Om het hoofd te bieden aan deze uitdagingen is meer ruimte voor water nodig. Van der Sande: “Door nu slimme keuzes te maken aan de voorkant en niet tegen beter weten in vast te houden aan ‘de oude maakbaarheid’, pakken we de kansen die er liggen en kunnen we ons unieke watersysteem voor de toekomst behouden. Dit vraagt dus om nationale regels voor de ruimte en keuzes in die ruimte.”
Water en bodem als basis voor ruimtelijke puzzel
De waterschappen vragen ook aandacht voor regie en afstemming. “Het water- en bodemsysteem is geen puzzelstukje”, zegt Van der Sande. “Het is de tafel waarop de complexe puzzel van de ruimtelijke ordening moet worden gelegd. Wij nemen daarin graag plaats, samen met medeoverheden, waarbij we het Rijk oproepen om het stuur in handen te nemen.”
Kamerlid Peter de Groot (VVD) heeft schriftelijke Kamervragen gesteld aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aanleiding voor de vragen is het artikel ‘Nieuwe watereisen veroorzaken schok: De bouw van zo’n half miljoen woningen staat op losse schroeven’.
Vragen over waterveiligheid, waterschappen en meer
Een van de vragen gaat over het ‘ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De Groot vraagt zich af wat de status van deze kaart is ten aanzien van waterveiligheid. Ook vraagt hij of de eisen voor waterveiligheid niet in contrast staan met de ambities om sneller tot woningbouw te komen. En in hoeverre het afwegingskader zal leiden tot hogere provinciale, waterschaps- en lokale regeldruk.
Om Nederland veilig en bewoonbaar te houden, is het belangrijk dat water en bodem worden meegenomen in de ruimtelijke keuzes. Het veranderende klimaat zorgt voor toenemende periodes van droogte en wateroverlast, maar ook zeespiegelstijging, verzilting en bodemdaling. Om het hoofd te bieden aan deze uitdagingen, is meer ruimte voor water nodig.
Tegelijkertijd is de druk op de ruimte voor onder meer woningbouw, de energietransitie, natuur en landbouw groot. Er zijn ingrijpende keuzes nodig in de ruimtelijke inrichting van Nederland. De waterschappen willen daarom vanaf het begin betrokken zijn bij die keuzes. Om zo te zorgen dat we hier ook in de toekomst fijn kunnen wonen, werken en recreëren.
Op woensdag 22 mei spreekt de commissie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) over ruimtelijke ordening. Ter voorbereiding op het debat stuurde de Unie van Waterschappen de aandachtspunten van de waterschappen naar de commissieleden.
Water en bodem in Nota Ruimte
De nieuwe Nota Ruimte geeft een langetermijnvisie voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. De waterschappen vinden dat de draagkracht van het water- en bodemsysteem leidend moeten zijn in alle ruimtelijke plannen.
Zorgen over versnippering
De waterschappen willen daarnaast meer nationale regie en zijn bezorgd over de versnippering van ruimtelijk beleid. Op nationaal en regionaal niveau lopen er verschillende trajecten die de inrichting van gebieden de komende jaren gaan bepalen, waaronder het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de Regionale Energiestrategieën (RES), woningbouwafspraken en verstedelijkingsstrategieën. De planning en het abstractieniveau van deze lopende trajecten verschillen.
Borging noodzakelijk
Water en bodem leidend laten zijn blijkt lastig als het concreet wordt. Daarom is wettelijke borging nodig, ook in de Nota Ruimte. Nu zijn er vaak lastige discussies over verschillende belangen. De weging van het waterbelang is weliswaar in de Omgevingswet opgenomen als verplicht instrument bij ruimtelijke planvorming, maar moet in de dagelijkse werkelijkheid van planvorming en inrichting nog steviger verankerd en ingebed worden.
Op dinsdag 9 april presenteerde demissionair minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat een afwegingskader voor ruimtelijke ontwikkelingen. Dit helpt gemeenten, waterschappen en provincies om het water- en bodemsysteem mee te nemen in de locatiekeuze voor nieuwbouwprojecten. Volgens de minister zijn er in Nederland voldoende plekken om te bouwen, ook gelet op waterveiligheid, wateroverlast, bodemdaling en drinkwaterbeschikbaarheid. Wel is het zeer belangrijk om tijdens de bouw rekening te houden met water en bodem, zodat huizen, werklocaties en industrieterreinen ook op langere termijn geen problemen ervaren.
“Steeds vaker zien we dat we tegen de grenzen van ons water en onze bodem aan lopen”, aldus Harbers. “Drinkwaterbedrijven luiden de noodklok omdat genoeg drinkwater in 2030 niet vanzelfsprekend is. En bodemdaling leidt tot schade aan wegen of woningen en tot extra beheerkosten bij gemeenten. Klimaatverandering verergert deze problemen. Het kabinet heeft daarom besloten om bij de inrichting van ons land meer rekening te houden met water en bodem. Het nieuwe kaartmateriaal helpt daarbij. Hierdoor kunnen overheden de risico’s van elk gebied in Nederland zien en meenemen bij de locatiekeuze en uitwerking van hun bouwplannen.”
Start van een proces
De Unie van Waterschappen is blij dat het ruimtelijke afwegingskader beschikbaar is en dat het een concreet handvat biedt. Wel benadrukt de Unie dat de kaart die bij het afwegingskader is gepresenteerd vooral aangeeft waar bouwen gepaard gaat met extra opgaven. Hiermee dient de kaart als de start van een proces. Het is dan aan de initiatiefnemers en waterbeheerders om met elkaar in gesprek te gaan over wat er nodig is voor een toekomstbestendige oplossing. Daarnaast kunnen er regionaal aanvullende randvoorwaarden gelden voor de geschiktheid van een bouwlocatie.
Aanscherping regels bouwen in de uiterwaarden
De rode zones op de kaart geven aan waar het in principe niet de bedoeling is om te bouwen. Een deel van die rode zones is echter nog niet geborgd. Wel is per 1 april de nieuwe Beleidslijn Grote Rivieren ingegaan, waarmee bouwen in de uiterwaarden verder is aangescherpt. Dit was in algemene zin al verboden, maar er waren uitzonderingen mogelijk. Die uitzonderingen zijn nu ingeperkt.
Klimaatbestendige maatlat
In algemene zin geldt dat hoe risicovoller de locatie, hoe meer kennis en middelen nodig zijn om klimaatbestendig te bouwen. Het Rijk heeft ook een instrument ontwikkeld dat duidelijk maakt hoe er klimaatbestendig kan worden gebouwd: de Maatlat groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving. Er loopt momenteel een verkenning naar borging van de maatlat via een instructieregel. Gezien de urgentie van de woningbouwopgave onderstreept de Unie van Waterschappen de noodzaak hiervan. De Unie is dan ook betrokken bij het beleid rond de maatlat van het ministerie.
Op dinsdag 19 maart organiseert de Eerste Kamer een deskundigenbijeenkomst over de sturende rol van water en bodem in ruimtelijke plannen. De waterschappen brachten hun standpunten onder de aandacht bij de Commissie voor Infrastructuur, Waterstaat en Omgeving (IWO).
Water is geen belang maar een gegeven
Water wordt door sommige partijen neergezet als een belang dat moet worden afgewogen tegen andere belangen zoals een ondernemersbelang of woningbouw. Maar water is geen belang in de zin dat het kan worden genegeerd of elders kan worden opgelost, schrijven de waterschappen in hun inbreng. Het is een fysiek gegeven. In welke mate we er hinder of juist profijt van hebben, is grotendeels een ruimtelijk vraagstuk.
Deltacommissaris Co Verdaas: “De watersector heeft eeuwenlang alles kunnen leveren wat de samenleving nodig had. Nu moeten we naast water afvoeren ook water vasthouden. Als je daarvoor het oppervlaktewater uitbreid of het grondwaterpeil verhoogt, dan kun je andere dingen niet meer doen. Dan heb je het dus ook over ruimtelijke ordening en het vestigingsklimaat op de langere termijn.”
Grenzen watersysteem bereikt
Waterschappen stellen dat de grenzen van het watersysteem zijn bereikt. Dat bleek ook weer met de hoogwaterpieken van afgelopen winter. Inmiddels is de bodem zo ver gedaald en zijn de weersvoorspellingen zo veel extremer dan vroeger, dat bewoners er niet meer vanuit kunnen gaan dat pompen en gemalen droge voeten garanderen. Bovendien vragen wisselende periodes van hevige neerslag en langdurige droogte in combinatie met oprukkende verzilting om meer ruimte om water vast te houden. Als die ruimte tevens wordt bestemd voor woningbouw, dan kan dit alleen met extra inrichtingsmaatregelen.
Leefbare en toekomstbestendige woonomgeving
Als water en bodem sturend zijn, werkt de geschiktheid van een bouwlocatie door in de grondexploitatie en daarmee in haalbare verkoopprijzen van woningen. Daarvoor is het noodzakelijk dat er een gelijk speelveld ontstaat. En dat kan alleen maar worden bereikt als inrichtingsmaatregelen niet langer afhangen van de bereidheid van de projectontwikkelaar om ze in te passen. Borging van de sturende rol van water en bodem in ruimtelijke plannen is uiteindelijk in het belang van de leefbaarheid en toekomstbestendigheid van onze woonomgeving.
Op donderdag 21 maart gaat de Commissie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in debat over de woningbouwopgave en de koopsector. Ter voorbereiding op het debat stuurden de waterschappen hun aandachtspunten naar de woordvoerders Wonen van de partijen.
Toekomstbestendige nieuwbouw
De huidige funderingsproblematiek maakt duidelijk hoe belangrijk de juiste inrichtingsmaatregelen bij nieuwbouwprojecten zijn. Honderdduizenden woningen dreigen te worden neergezet op slappe bodems, in gebieden waar de bodem daalt, met grondwaterproblematiek tot gevolg. De waterschappen benadrukken in hun inbreng dat we op die plekken wel kúnnen bouwen, maar dat we dat toekomstbestendig moeten doen.
Water en bodem sturend
Bovendien hebben problemen als losbrekende riolering, wateroverlast en aantasting door schimmel een hoop nadelige gevolgen voor woningeigenaren. Denk aan gezondheidsproblemen en waardevermindering van hun huis. Dit is geen abstract doemscenario, schrijven de waterschappen. Ze zien op verschillende plekken al problemen, ook bij woonwijken uit de jaren 90, waarbij onvoldoende rekening is gehouden met het water- en bodemsysteem.
In hun inbreng lichten de waterschappen dit toe met een voorbeeld en een casus. Ze willen de stap maken van vínden dat water en bodem sturend moeten zijn, naar dat ook daadwerkelijk dóen, en willen hiervoor voldoende aandacht in de woondeals.
Maandag 29 januari staat het jaarlijkse Wetgevingsoverleg Water op de agenda van de Tweede Kamer. De Unie van Waterschappen stuurde de inbreng van de waterschappen naar de Kamerleden. De aandachtspunten zijn verdeeld over de thema’s waterveiligheid, waterkwaliteit en de leidende rol van water en bodem in ruimtelijke keuzes.
Waterveiligheid
Op het gebied van waterveiligheid benadrukken de waterschappen dat 2023 het natste jaar ooit gemeten is en dat de waterstanden lokaal uitzonderlijk hoog waren. De klimaatscenario’s van het KNMI voorspellen dat de jaarlijkse neerslaghoeveelheid steeds verder toeneemt. De waterschappen pleiten daarom voor blijvende investeringen in onder meer dijkversterkingen en waterbergingsgebieden. Daarnaast benadrukken ze dat er in de komende kabinetsperiode nieuwe afspraken nodig zijn over de gedeelde financiering van dijkversterking tussen 2028 en 2050. Dit in het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).
Vragen aan minister over waterveiligheid
In hun inbreng stellen de waterschappen vragen voor die de Kamerleden aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat kunnen stellen. Op het gebied van waterveiligheid stellen ze voor om de minister te vragen naar zijn mening over het advies van de deltacommissaris over het Deltafonds. Dit advies luidt het fonds te laten meegroeien met de verwachte kostenstijging die het gevolg is van klimaatverandering.
De waterkwaliteit in Nederland is de afgelopen decennia verbeterd, maar de waterschappen zijn bezorgd over de snelheid van de verbeteringen. Ze investeren ook de komende jaren flink, maar ook de landbouw, industrie, inwoners en het Rijk zijn aan zet. Daarnaast zijn de waterschappen voorstander van een bronaanpak: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. Om meer grip te krijgen op de emissies van gevaarlijke stoffen via indirecte industriële lozingen op de rioolwaterzuiveringen zijn nu concrete acties nodig. De waterschappen pleiten voor het actualiseren van indirecte vergunningen voor zeer zorgwekkende stoffen door de Omgevingsdiensten. Daar is in 2022 extra geld voor vrijgemaakt, maar de resultaten zijn nog onvoldoende zichtbaar.
Vragen aan minister over waterkwaliteit
De waterschappen stellen voor om de minister te vragen of de extra middelen voor de Omgevingsdiensten worden ingezet om specifiek de waterkwaliteit te verbeteren. Een andere vraag die ze suggereren is of de minister de zorgen van de waterschappen deelt dat de Omgevingsdiensten meer tempo moeten maken als het gaat om de waterkwaliteit.
Het voorkomen van vertraging is ook van belang voor de doelen van de Kaderrichtlijn Water. Om een impuls te geven aan de uitvoering heeft de minister de provincies gevraagd maatregelpakketten in te dienen. Een deel hiervan is gericht op het verbeteren van de waterkwaliteit. De waterschappen stellen voor om de minister te vragen of hier financiële middelen voor komen.
Om Nederland veilig en bewoonbaar te houden, is het noodzakelijk dat water en bodem leidend zijn in ruimtelijke keuzes. Door extreem weer, periodes van droogte, zeespiegelstijging, verzilting en bodemdaling is er meer ruimte voor water nodig. Tegelijkertijd is de druk op de ruimte groot. Er zijn ingrijpende keuzes nodig in de ruimtelijke inrichting van Nederland. De waterschappen benadrukken onder meer dat zij vanaf het allereerste begin bij de keuzes betrokken moeten worden.
Vragen aan minister over ‘water en bodem sturend’
Om water en bodem tot uitgangspunt te maken in ruimtelijke plannen, is landelijke wetgeving nodig. In afwachting daarvan zijn verschillende waterschappen zelf aan de slag gegaan met regels. Begin 2023 heeft de Kamer een motie van de leden Grinwis en Geurts aangenomen over het meenemen van water en bodem in bestemmingsplannen. De waterschappen stellen voor om de minister te vragen hoe het nu staat met de landelijke wetgeving en hoe de aangenomen motie wordt uitgevoerd.
Op 27 november brachten verschillende Eerste Kamerleden van de VVD-fractie een werkbezoek aan het hoogheemraadschap van Rijnland. Tijdens dit bezoek ging het vooral over de sturende rol van water en bodem in ruimtelijke plannen.
Op de foto van link naar rechts: Chris Mudde, Anke van Houten, Tanja Klip, Rogier van der Sande, Marian Kaljouw, Henk Jan Meijer en Tessa Maas.
Aanwezigen
Dijkgraaf Rogier van der Sande en procesleider gebiedsontwikkeling Chris Mudde ontvingen Eerste Kamerleden Henk Jan Meijer, Marian Kaljouw en Tanja Klip bij het hoogheemraadschap. Namens de Unie van Waterschappen waren lobbyist Tessa Maas en beleidsadviseur Anke van Houten aanwezig.
Water en bodem sturend
Tijdens het bezoek stond de vraag centraal hoe we slim omgaan met nieuwe bouwplannen. Hoe vangen we de gevolgen van extreem weer goed op om schade en overlast te beperken? Het vorige kabinet schreef in het regeerakkoord dat water en bodem leidend moeten zijn voor ruimtelijke plannen. “Een fantastische eerste stap”, vindt Van der Sande. “Alleen stuit het in de praktijk nog op veel uitvoeringsproblemen. Vandaar dat wij de Eerste Kamerleden vandaag meenamen naar bouwlocatie de Gnephoek. Daar lieten we zien hoe je het principe van water en bodem sturend in de praktijk kunt brengen.”
Gnephoek
Bouwen in Gnephoek leidt al jaren tot veel discussie tussen de gemeente Alphen aan den Rijn en de provincie Zuid-Holland. Gnephoek kent voor een deel namelijk zettingsgevoelige grond. Dat betekent dat in dat deel een risico bestaat op beschadiging van kabels en rioolleidingen door bodemverzakking. Ook kunnen wegen verzakken. Met de bodem en het watersysteem als uitgangspunt zijn deze ongewenste gevolgen en kosten te voorkomen.
Advies van Rijnland
Het hoogheemraadschap van Rijnland stelde een aantal voorwaarden voor bouwen in deze polder vanuit het oogpunt van het waterbeheer. “Bouwen is mogelijk, maar je moet het wel slim aanpakken”, aldus Van der Sande. “We zeggen daarom: bouw vooral op de stevige zandrug langs de Oude Rijn en behoud in het zakkingsgevoelige deel ruimte voor waterberging.” In het nu voorliggende masterplan voor de gebiedsontwikkeling Gnephoek komen de gestelde kaders en uitgangspunten van het hoogheemraadschap van Rijnland terug. Van der Sande: “Het is duidelijk dat water en bodem leidende uitgangspunten zijn voor de bouwplannen.” De Eerste Kamerleden concludeerden tijdens het bezoek dat het geen overinvestering is om als waterschap goede voorwaarden te stellen voor het water- en bodemgebruik.
Oproep
In onderstaande video doet Rogier van der Sande namens de waterschappen een oproep aan het nieuwe kabinet: “Dwing toekomstbestendig bouwen af door strengere bouwschriften op te nemen in het Bouwbesluit.”
Op woensdag 22 november zijn de Tweede Kamerverkiezingen en daarna start spoedig de formatie. Een nieuw kabinet zal onder meer de ingezette landbouwtransitie moeten voortzetten. Voor de waterschappen is het daarbij belangrijk dat water en bodem sturend zijn in de plannen. Ook benadrukken zij dat relatief kleine maatregelen in het waterbeheer snel resultaat kunnen opleveren voor natuurherstel.
Er liggen grote opgaven in het ruimtelijk domein. In het landelijk gebied zijn oplossingen nodig voor een toekomstbestendige landbouw, het opvangen van de gevolgen van extreem weer, verbetering van de waterkwaliteit en natuurherstel. Het gaat om grote vraagstukken waarover de afgelopen jaren veel is vergaderd.
Urgentie is groot
“Het Rijk is met een goede integrale aanpak gekomen”, vindt Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen. “Daar moeten we zeker mee doorgaan, maar het duurt te lang voordat we het praten omzetten in actie. Ondertussen verslechtert de natuur. De enorme hoosbui zoals we die kennen van Limburg 2021 kan morgen weer vallen. En een lange periode van droogte kan ook volgende zomer weer tot grote schade leiden. We moeten nu aan de slag.”
De Waterknop
Relatief eenvoudige watermaatregelen kunnen de veerkracht van de natuur vergroten en klimaatrisico’s van de landbouw verkleinen. Van der Sande: “We noemen dit de ‘Waterknop’. Denk aan het flexibel omgaan met peilbeheer, beekherstel, het bevorderen van de biodiversiteit bij slootkanten en extra stuwen om water langer vast te houden. Water verbindt landbouw en natuur. Door te redeneren vanuit de draagkracht van het water- en de bodemsysteem vinden we oplossingen die houdbaar zijn voor de lange termijn.”
Provinciale plannen landelijk gebied
Deze aanpak voorkomt dat de problemen van nu doorschuiven naar toekomstige generaties. De provincies hebben al een eerste stap gezet in de transitie van het landelijk gebied. Ze stelden hiervoor de eerste versies van hun Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) op: de provinciale plannen voor het landelijk gebied. In die plannen schetsen de provincies een eerste toekomstvisie, met in meer of mindere mate aandacht voor waterkwaliteit, ruimte voor water, verzilting, veenweideproblematiek en natuurherstel.
“Toch ontbreekt het vaak nog aan concrete maatregelen”, ziet Van der Sande. “Het is heel belangrijk dat de provincies water en bodem nu al goed meenemen in hun plannen en dat we de verbindende factor van water volop benutten. Voor een versnelling op dit dossier moet ook een nieuw kabinet dit scherp op het netvlies hebben.”
Waarom is het Nationaal Programma Landelijk Gebied belangrijk voor de waterschappen? De Unie van Waterschappen en Wetterskip Fryslân leggen het uit:
Op 29 september bespreekt de demissionaire ministerraad de contourennotitie van de Nota Ruimte. De nieuwe Nota Ruimte geeft een langetermijnvisie voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. De Unie van Waterschappen benadrukt in een reactie op de contourennotitie dat de draagkracht van het water- en bodemsysteem leidend moeten zijn voor alle ruimtelijke plannen, niet alleen reactief vanuit aanpassing aan het veranderende klimaat. Ook pleiten de waterschappen voor meer nationale regie, omdat versnippering met de veelheid van landelijke en regionale ruimtelijke processen op de loer ligt.
Er liggen grote opgaven in het ruimtelijk domein. In het landelijk gebied moeten oplossingen gevonden worden. Voor een toekomstbestendige landbouw, het opvangen van de gevolgen van extreem weer, het verbeteren van de waterkwaliteit en het herstellen van de natuur. In de steden hebben we te maken met een nijpend tekort aan woningen. Ook zal daar extra gebouwd gaan worden.
Nieuwe Nota Ruimte
De nieuwe Nota Ruimte geeft straks een lange termijnvisie op Nederland voor de ruimtelijke inrichting. Hoe gaan we om met de schaarse ruimte en maken we tegelijkertijd alle ambities waar? In de Nota Ruimte wordt vooruitgekeken naar 2030, 2050 en 2100. Daarmee zet het rijk een samenhangende nationale ruimtelijke koers uit, in de vorm van korte termijn keuzes en lange termijn richtinggevende uitspraken, die moeten gaan doorwerken in het provinciaal en lokaal beleid.
Water en bodem sturend is meer dan klimaatadaptatie
Hoe doen we dit toekomstbestendig? Hoe zorgen we ervoor dat de gevolgen van extreem weer goed kunnen worden opgevangen en schade en overlast worden beperkt? Het vorige kabinet zette in het regeerakkoord dat water en bodem leidend moesten worden voor ruimtelijke plannen. Dat is nu ook terug te lezen in de contourennotitie voor de Nota Ruimte. De Unie van Waterschappen benadrukt dat het principe van ‘water en bodem sturend’ niet alleen vanwege klimaatadaptatie moet worden meegenomen.
Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “Water en bodem sturend laten zijn gaat om fundamentele keuzes. Het gaat om locatiekeuzes voor woningbouw en welk grondgebruik waar mogelijk is. Als we daar nu niet de juiste keuzes in maken, zadelen we toekomstige generaties op met schade en overlast.”
Noodzaak voor nationale regie
Daarnaast is de Unie van Waterschappen bezorgd over de versnippering van ruimtelijk beleid. Op nationaal en regionaal niveau lopen er verschillende trajecten die de inrichting van gebieden de komende jaren gaan bepalen. Denk hierbij aan het Nationaal Programma Landelijk Gebied, de provinciale ruimtelijke puzzels (het programma NOVEX), maar ook de Regionale Energiestrategieën, woningbouwafspraken en verstedelijkingsstrategieën. De planning en het abstractieniveau van deze lopende trajecten verschillen.
Van der Sande: “Het is belangrijk dat het rijk regie houdt op deze lopende trajecten in de ruimtelijke ordening en nationale keuzes maakt. Hierbij is het belangrijk dat ingrijpende keuzes niet uit de weg worden gegaan. En het is ook zoeken naar een goede balans tussen gebiedsgericht maatwerk en nationale visie. De waterschappen zien kansen voor slimme combinaties en zetten graag hun gebiedskennis en regionale uitvoeringskracht in voor deze processen.”
De Nota Ruimte wordt opgesteld door de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in nauwe samenhang met andere betrokken ministeries. De volledige notitie over de contourennotitie is vanaf 29 september te vinden op: rijksoverheid.nl/regering/ministerraad.
