Nieuwe producten voor duurzaam werken bij KCAO Opleverdag

23 mei 2025

Op 23 mei vond de presentatie van de meest recente uitkomsten van het leer- en ontwikkeltraject Klimaatneutraal en Circulair Assetmanagement en Opdrachtgeverschap (KCAO) plaats. In de afgelopen periode is in de leernetwerken van dit KCAO-traject door de waterschappen hard gewerkt aan nieuwe producten. Hiermee kunnen de waterschappen hun gezamenlijke ambities voor klimaat en circulariteit vertalen naar onder andere interne opdrachten voor waterschapswerken. 

kcao-opleverdag

Op de KCAO Opleverdag van 23 mei presenteerden de vier leernetwerken drie nieuwe producten:

  • Poster duurzaam assetmanagement
  • Doelenschema voor interne opdrachtverlening
  • Starter-Kit Materialenpaspoorten.

Deze en andere KCAO-producten zijn te vinden via het kennisportaal duurzame-infra.nl.

Duurzame ambities

Waterschappen zorgen voor veilig, voldoende en schoon water. Tegelijkertijd dragen ze actief bij aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan het omgaan met en het voorkomen van klimaatverandering en de transitie naar een circulaire economie. Hun gezamenlijke ambities zijn helder.  In 2030 moeten alle nieuwe waterschapsprojecten klimaatneutraal en circulair zijn. Het terugdringen van emissies en de (milieu-)impact van de gebruikte materialen staan hierbij centraal. 

Eigenbelang

Vincent Lokin, bestuurder van de Unie van Waterschappen, benadrukte tegenover de deelnemers het belang van deze transitie: “Zowel op het gebied van klimaat als van grondstoffen hebben we als maatschappij grenzen overschreden. Het is ons gezamenlijk belang om dat recht te trekken. En dat vereist een andere manier van werken. Maar het is ook puur eigenbelang dat we de kraan dichtdraaien. Anders blijven we dweilen met de kraan open. Alleen dan kunnen we het waterbeheer blijven volhouden. We hebben voor onze projecten veel grondstoffen nodig. Door deze grondstoffen slim in te zetten en her te gebruiken blijft ons werk ook in de toekomst haalbaar en betaalbaar.”

KCAO-traject

Het KCAO-traject zet duurzaamheidsambities om naar concrete handelingsperspectieven voor waterschapswerken. Tijdens dit leer- en ontwikkeltraject werkten waterschapscollega’s  aan toepasbare oplossingen. Dit gebeurde in vier leerkringen: watersysteem, waterketen,waterkeringen en materiaalpaspoorten.

Vervolg

Op de KCAO Opleverdag waren ruim tachtig deelnemers aanwezig, waaronder assetmanagers, projectleiders, beleidsmedewerkers, contractmanagers, beheerders, duurzaamheidsmedewerkers en inkoopadviseurs van waterschappen. Evenals deelnemers vanuit andere organisaties, waaronder het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Samen zetten alle deelnemers een eerste stap om met de nieuwe producten aan de slag te gaan.

> Bekijk hier de KCAO-producten

> Lees hier meer over eerdere producten uit het KCAO-traject

Unie van Waterschappen steunt oproep IPO en VNO-NCW voor snel totaalpakket stikstof

De Unie van Waterschappen sluit zich aan bij de oproep van het Interprovinciaal Overleg (IPO) en ondernemersorganisatie VNO-NCW voor een snel totaalpakket aan maatregelen om de stikstofproblematiek effectief aan te pakken. Volgens de Unie is het huidige ‘startpakket’ van het kabinet onvoldoende om de noodzakelijke vergunningverlening voor cruciale projecten, zoals dijkversterkingen en waterkwaliteitsverbeteringen, weer op gang te brengen.

natuur-stikstof-natuurherstel-

Nederland van het slot 

Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen, benadrukt dat de voortdurende onzekerheid rondom vergunningverlening niet alleen de voortgang van waterbeheerprojecten belemmert, maar ook het natuurherstel in de weg staat. “Nederland blijft op slot zitten. Er is behoefte aan een geborgde aanpak voor stikstofreductie en natuurherstel om uit de impasse te komen,” aldus Haan. 

Integrale benadering stikstofproblematiek

De Unie wijst op het belang van een integrale benadering, waarbij naast stikstofreductie ook aandacht is voor water- en bodemkwaliteit. “Voor natuurherstel, maar ook voor een toekomstbestendige landbouw, zijn de kwaliteit van het water en de bodem essentieel,” zegt bestuurslid Erik den Hertog.

Geborgde aanpak 

De Unie van Waterschappen roept het kabinet op snel met een concreet en geborgd pakket van maatregelen te komen, zodat de vergunningverlening weer op gang kan komen en zowel de natuur als de waterkwaliteit versterkt worden. Alleen met een gezamenlijke en integrale aanpak kan Nederland de stikstofimpasse doorbreken en werken aan een gezond en robuust landelijk gebied.

Staatssecretaris bezoekt Hollands Noorderkwartier voor digitale innovatie

20 mei 2025

Op 19 mei bracht staatssecretaris Zsolt Szabó van Koninkrijksrelaties en Digitalisering een werkbezoek aan het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Tijdens het werkbezoek presenteerde het waterschap verschillende digitale innovaties die de waterschappen helpen hun wettelijke taken beter te kunnen uitvoeren. Ook was er aandacht voor de impact van de digitale transformatie op de waterschapssector en het belang van samenwerking tussen de verschillende overheden.



Impact digitale transformatie voor de waterschappen

Het programma bood inzicht in de digitale transformatie binnen de waterschappen en de praktische toepassing van innovatieve technologieën. De ontvangst was op de rioolwaterzuivering in Wervershoof, waar Vincent Lokin, bestuurder en portefeuillehouder digitalisering van de Unie van Waterschappen, een introductie gaf. Hij lichtte de voortgang en de impact van digitale transformatie bij de waterschappen toe.

Digital Twin op de zuivering

Vervolgens presenteerde Jeremy Versteegh van het waterschap de toepassing van Digital Twin-technologie bij de proefzuivering. Deze technologie stelt waterschappen in staat om digitale modellen van fysieke systemen te creëren, wat bijdraagt aan een efficiënter beheer van waterkwaliteitsprocessen. Na de presentatie volgde een rondleiding door de proefzuivering onder leiding van Tim Keesman.

Dijken inspecteren met drones en AI

Na de zuivering verplaatste het gezelschap zich naar het gemaal Het Grootslag in Andijk. Daar verwelkomde dijkgraaf Remco Bosma de staatssecretaris en zijn team. Erik Vastenburg van het waterschap legde daar uit hoe bij het inspecteren van dijken innovatieve technieken zoals kunstmatige intelligentie en drones worden gebruikt. Aansluitend vond er een demonstratie plaats van de drones op de dijk, waarbij de voordelen van deze technologie in de praktijk werden getoond.

“Digitale innovatie helpt ons werk te verbeteren. Daarbij is het belangrijk dat waterschappen ruimte krijgen om te mogen experimenteren zonder dat nieuwe wetgeving of generieke regelgeving experimenten te niet doen”, vertelt dijkgraaf Remco Bosma. “Zonder deze ruimte waren de innovatieve toepassingen die we tijdens dit werkbezoek hebben laten zien niet mogelijk.”

Betrouwbaar en toegankelijk

Het werkbezoek bood de gelegenheid om het belang van digitale innovaties in het waterbeheer te onderstrepen. En om het belang van samenwerking tussen de verschillende overheden te benadrukken. In zijn slotwoord gaf Vincent Lokin nog aan dat de digitale transformatie vooral om een organisatieontwikkeling vraagt. “Een waterschap van vandaag de dag opereert proactief en omgevingsgericht. Een burger of bedrijf mag ervan uit gaan dat de we transparant en helder in onze afwegingen zijn. En dat essentiële informatie betrouwbaar en eenvoudig toegankelijk is. We hebben de verantwoordelijkheid om die handschoen op te pakken.”

Internationale samenwerking voor slimme stroomgebieden

19 mei 2025

Waterprofessionals uit heel Europa kwamen op 13 juni naar het Poolse Warschau om de laatste ontwikkelingen op het gebied van waterbeheer te bespreken. Onderwerp van gesprek was de Community of Practice (CoP) on Water Smart River Basins. De officiële lancering van deze CoP vond plaats tijdens de jaarlijkse conferentie Water Knowledge Europe (WKE) en markeert een stap in de Europese samenwerking op het gebied van waterbeheer.



Lancering Community of Practice on Water Smart River Basins

Dit jaar werd Water Knowledge Europe (WKE) voor het eerst buiten Brussel georganiseerd. De conferentie vond plaats in Polen, momenteel voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Luzette Kroon, portefeuillehouder Internationaal bij de Unie van Waterschappen, is voorzitter van de CoP. Tijdens de openingssessie lichtte zij de ambities van de CoP toe. Namelijk bijdragen aan duurzaam waterbeheer door:

  • het versterken van grensoverschrijdende samenwerking tussen overheden in stroomgebieden;
  • het organiseren van dialoog tussen bedrijven, overheden en burgers over klimaatrisico’s en waterweerbaarheid;
  • het bevorderen van kennisuitwisseling tussen publieke en private partijen.

Lessen uit de praktijk: keynote en paneldiscussie

Judith ter Maat van Deltares – een internationaal gerenommeerd onderzoeksinstituut op het gebied van water – verzorgde de keynote. Ze deelde ervaringen uit het EU-project STARS4Water. Binnen dit project wordt waterbeschikbaarheid en -management in zeven rivierbekkens in Europa bestudeerd. Ook lichtte ze de ervaring van Deltares in grensoverschrijdend waterbeheer toe, zoals het JCAR-ATRACE programma.

Aansluitend vond een high-level paneldiscussie plaats onder leiding van Jan van der Steen (EU-zaken, Unie van Waterschappen & Vewin). Hier deelden panelleden Krzysztof Kutek (Arcadis Polen), Birgit Vogel (ICPDR), Jan Hofman (Universiteit van Bath) en Luzette Kroon hun ervaringen met stroomgebiedbeheer in verschillende Europese contexten. Ze spraken onder meer over de noodzaak van robuuste wetgevingskaders, de rol van innovatieve technologieën, en het belang van het betrekken van burgers bij klimaatadaptatie. Het panel benadrukte de essentie voor samenwerking tussen actoren en over landsgrenzen heen om de uitdagingen van droogte, overstromingen en vervuiling effectief aan te pakken.

Rondetafel met thematische expertgroepen

In de middag werd in kleinere groepen verder gesproken over specifieke thema’s. Dit gebeurde in de vorm van een rondetafel van de vijf thematische expertgroepen van Water Europe. Deze sessies vormden een belangrijke schakel tussen de bestaande expertise binnen Water Europe en de ambities van de nieuwe CoP. De expertgroep Digital Water Systems, vertegenwoordigd door Eloisa Vargiu, ging in op de vraag welke digitale innovaties het beheer van stroomgebieden kunnen verbeteren. Jan Hofman reflecteerde namens expertgroep Zero Pollution & Health op manieren om rivieren schoon en gezond te houden. Fabrizio Lagasco van expertgroep Grey-Green Infrastructure & Nature-Based Solutions besprak hoe infrastructuur kan bijdragen aan klimaatadaptatie. Magdalena Rzeczkowska belichtte uit naam van de expertgroep Water & Finance wat er nodig is aan financiële middelen en samenwerking tussen overheid, markt en burgers. En tot slot deelde Lydia Lamvakeridou-Lyroudia vanuit de groep International Cooperation inzichten over wat we kunnen leren van andere landen. Deze thematische verdieping zorgde voor waardevolle input en versterkte de verbinding tussen de CoP en het bredere Europese netwerk van waterexperts.

Samen bouwen aan waterweerbare stroomgebieden

De lancering van de CoP markeert een stap in de Europese samenwerking op het gebied van waterbeheer. Door kennis en ervaringen te bundelen wil de CoP bijdragen aan toekomstbestendige, klimaatadaptieve stroomgebieden. Waterbeheerders leren van elkaar. Dutch Water Authorities blijft zich inzetten voor een sterke positie van Nederland in dit Europese netwerk.

Blue Deal: samenwerken met IHE Delft en Rotary Nederland  

De Unie van Waterschappen, het IHE Delft Institute for Water Education en Rotary Nederland ondertekenden op zaterdag 10 mei 2025 een Letter of Intent (LoI) tijdens het jaarlijkse Rotary Water Congress in Delft. Hiermee bekrachtigen zij hun intentie om hun strategische samenwerking voor wateroplossingen wereldwijd verder te versterken voor de komende vier jaar. Luzette Kroon, bestuurslid Internationaal van de Unie van Waterschappen, ondertekende de verklaring namens de waterschappen.



“Door onze krachten te bundelen, vergroten we het potentieel om wateroplossingen nog meer betekenis te geven. Hiermee kunnen we gemeenschappen versterken, goed bestuur ondersteunen en ervoor zorgen dat wereldwijd meer mensen toegang krijgen tot schoon en veilig water”, aldus Kroon. 

Samenwerken 

De ondertekening bouwt voort op eerdere informele samenwerking binnen het internationale Blue Deal-programma van de Unie van Waterschappen in samenwerking met de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Waterstaat. In de intentieverklaring spreken de drie organisaties af hun aanvullende kennis, netwerken, capaciteit en expertise te bundelen om hun gezamenlijke impact te vergroten op het gebied van waterveiligheid, waterbeschikbaarheid, waterkwaliteit en goed waterbeheer. De samenwerking weerspiegelt een gedeelde ambitie: het versterken van de wereldwijde aanpak van toenemende water-gerelateerde uitdagingen als gevolg van klimaatverandering. De kern van de overeenkomst omvat: 

  • Uitwisseling van informatie over lopende en komende activiteitenexpertise, onder andere door middel van trainingen en onderwijs 
  • Verkenning van samenwerkingsmogelijkheden binnen bestaande en nieuwe projecten en netwerken 
  • Onderzoek naar cofinancieringsmogelijkheden om impactvolle water-initiatieven mogelijk te maken 

Blue Deal en Dutch Water Authorities 

De Nederlandse waterschappen werken over de hele wereld samen met waterpartners. Een belangrijk programma van Dutch Water Authorities is de Blue Deal. Het doel: 20 miljoen mensen wereldwijd toegang geven tot voldoende, schoon en veilig water. Het programma loopt tot 2030. 
 
Meer informatie: 

> https://dutchwaterauthorities.com/blue-deal/

> https://unievanwaterschappen.nl/themas/blue-deal/  

Dijkwerkersdag 2025: het jaar van de herijking

15 mei 2025

Samen met het Rijk werken de 21 waterschappen aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken: het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Tijdens de jaarlijkse Dijkwerkersdag op donderdag 15 mei in ’s-Hertogenbosch inspireerden bijna 800 dijkwerkers en bestuurders waterveiligheid elkaar. Naast ontmoeten en kennisdelen sprak onder andere minister van Infrastructuur en Waterstaat Barry Madlener de aanwezigen toe.

Grote zaal vol publiek tijdens de Dijkwerkersdag 2025 in ’s-Hertogenbosch. Op het podium staan drie sprekers voor een scherm met de tekst “Welkom op de Dijkwerkersdag” en een afbeelding van dijkversterkingswerkzaamheden. De zaal is sfeervol verlicht in rood, en het evenement wordt georganiseerd door het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).

“Ook het afgelopen jaar is er veel werk verzet door alle dijkwerkers”, zegt Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen en lid van het programmabestuur HWBP. “Dag en nacht beheren onze dijkwerkers met grote betrokkenheid de dijken, gemalen en pompen om Nederland veilig te houden. Daarnaast wordt er keihard gewerkt aan de vele dijkversterkingsprojecten in ons land. En vergeet niet de vele collega’s die overuren hebben gedraaid voor nieuwe afspraken over de financiering van HWBP-projecten die in de periode 2030–2036 in uitvoering gaan. Tijdens de Dijkwerkersdag verdienen zij allemaal een groot applaus voor hun inzet voor Nederland. We zetten hen graag in het zonnetje.”

Herijking van het HWBP in 2025

Om overstromingen in Nederland te voorkomen, worden tot 2050 in totaal 1.400 kilometer aan dijken en 400 sluizen en gemalen versterkt en vernieuwd. De opgave groeit snel, onder andere door extremer weer. Daarvoor zijn menskracht, materieel, geld en ruimte nodig. “Het is belangrijk dat we in de toekomst voldoende ruimte creëren voor water en voor dijkversterking en -uitbreiding”, aldus Vincent Lokin. De waterschappen en het Rijk werken daarom aan het Actieplan Toekomstgericht HWBP om het programma te herijken. Op deze wijze willen ze meer stabiliteit, meer efficiëntie en aanvullende afspraken over de financiering van het HWBP bereiken. Deze afspraken zijn noodzakelijk om Nederland ook in de toekomst te kunnen beschermen tegen de gevolgen van extremer weer. Vanwege de aanpassing van de Omgevingswet moeten alle belangrijke besluiten eind 2025 zijn voorbereid.

Over het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP)

De waterschappen beschermen Nederland tegen overstromingen. Zonder goed beheer van dijken, duinen en andere waterkeringen door onze dijkwerkers, zou bijna 60 procent van Nederland regelmatig overstromen. In het kader van het HWBP versterken de waterschappen samen met Rijkswaterstaat in de komende 30 jaar waar nodig de primaire waterkeringen. Deze keringen zijn samen 3.500 kilometer lang.

> Kijk voor meer informatie over het HWBP en de Dijkwerkersdag op Hwbp.nl

Droogte in Nederland: werken aan voldoende zoetwater  

Het blijft voorlopig droog in Nederland. De afgelopen weken viel er nauwelijks neerslag, niet in eigen land en ook niet in de stroomgebieden van de Rijn en Maas. Dit zorgt voor een toenemend neerslagtekort, dalende rivierafvoeren en lagere grondwaterstanden. De toplaag van de bodem is droog en de vraag naar water stijgt, vooral vanuit de landbouw. Waterbeheerders nemen extra maatregelen om hierin te kunnen blijven voorzien.

Smalle watergang langs een fietspad, omgeven door groene struiken en bomen. De waterstand lijkt laag en de begroeiing aan de oever toont verdorde, bruine stukken gras, wat duidt op aanhoudende droogte.

Voorlopig houdt de droogte in Nederland aan. De afgelopen weken viel er nauwelijks neerslag, niet in eigen land en ook niet in de stroomgebieden van de Rijn en Maas. Dit zorgt voor een toenemend neerslagtekort, dalende rivierafvoeren en lagere grondwaterstanden. De toplaag van de bodem is droog en de vraag naar water stijgt, vooral vanuit de landbouw. Waterbeheerders nemen extra maatregelen om hierin te kunnen blijven voorzien. 

Waterstanden en kwaliteit 

Om in te spelen op de toenemende watervraag door landbouw en natuur zijn de waterpeilen van het IJsselmeer, Markermeer en in de regionale systemen verhoogd. Op de meeste plaatsen is er op dit moment nog voldoende water beschikbaar. Ook lijdt de waterkwaliteit nog maar beperkt onder de aanhoudende droogte, al worden lokaal blauwalg en droogvallende beken gemeld. 

Weinig neerslag verwacht 

De vooruitzichten geven weinig hoop op verlichting. De komende twee weken wordt weinig neerslag verwacht, terwijl de temperaturen iets boven het langjarig gemiddelde liggen. Dat zorgt voor een toename van de verdamping, wat het neerslagtekort verder vergroot. De afvoeren van de Rijn en Maas dalen naar verwachting verder en blijven onder het seizoensgemiddelde.  

Blijven monitoren 

De waterschappen blijven de situatie nauwlettend volgen en nemen waar nodig aanvullende maatregelen, zoals het aanvoeren van extra water en het voorkomen van verzilting. 

KWA+ verdubbelt zoetwateraanvoer West-Nederland 

Juist in deze omstandigheden vond op 15 mei de feestelijke afronding van het project Capaciteitsuitbreiding Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA+) plaats. Tien jaar werk aan gemalen, sluizen en waterwegen in Utrecht en Zuid-Holland zit erop. Dit project verdubbelt de alternatieve zoetwateraanvoer naar West-Nederland. De KWA+ wordt ingezet bij lage rivierafvoeren en droogte, om watertekorten en verzilting tegen te gaan. 

Samenwerking geborgd 

Tijdens de afsluiting van het KWA+ project ondertekenden de betrokken waterschappen (het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, het Hoogheemraadschap van Rijnland, het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, en het Hoogheemraadschap van Delfland) en Rijkswaterstaat nieuwe waterakkoorden. Daarmee legden ze de afspraken over de aan- en afvoer van water formeel vast. De dijkgraven van de drie betrokken waterschappen en de Deltacommissaris Co Verdaas benadrukten het belang van samenwerking én het besef dat technische maatregelen hun grenzen kennen. “De zoetwateropgave vraagt aanpassingen in het watergebruik en in de ruimtelijke functies”, aldus de Deltacommissaris.  

> Meer informatie: Droogtemonitor RWS 

Kamerlid Bamenga (D66) bezoekt Waterschap Limburg

14 mei 2025

Tweede Kamerlid Mpanzu Bamenga (D66) bracht op 12 mei een werkbezoek aan Waterschap Limburg. In het hart van Valkenburg liet hij zich informeren over de gevolgen van de hevige wateroverlast in 2021. En over de maatregelen die het waterschap in samenwerking met regionale partners neemt in de aanpak tegen wateroverlast. 

Bezoek-Tweede-Kamerlid-Bamenga-limburg-waterschappen-website

In Valkenburg werd Bamenga bijgepraat over de gevolgen van de wateroverlast in 2021 en over de maatregelen die sindsdien zijn genomen in het kader van de programma’s Water in Balans (WiB) en Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL). Bestuurder Josette Van Wersch en programmamanager Marco Luijten van Waterschap Limburg ontvingen het Kamerlid en begeleidden hem tijdens het programma. “We zijn blij dat Kamerleden met eigen ogen komen zien wat hier is gebeurd en wat er nodig is om herhaling te voorkomen”, aldus Van Wersch.

Water en bodem sturend

Tijdens een presentatie werd uitgelegd waarom juist dit gebied zo kwetsbaar is voor wateroverlast. Verschillende factoren komen hier samen, zoals de geografische ligging van het Geuldal, een hoge mate van verstening en intensief landgebruik. Tel daar hevige piekbuien als gevolg van klimaatverandering bij op. Daarnaast werd ingegaan op de meerwaarde van het principe ‘water en bodem sturend’, dat inmiddels een centrale rol speelt bij ruimtelijke ontwikkeling in Limburg. Ook de samenwerking met buurlanden werd besproken. De aanpak van waterveiligheid stopt immers niet bij de grens: samen met partners in België en Duitsland werkt Waterschap Limburg aan een betere uitwisseling van data, gezamenlijke projecten en afstemming van beleid.

Werkbezoeken

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden bij waterschappen. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele onderwerpen. En om de uitdagingen en belangen van de waterschappen goed op de politieke agenda te zetten.

> Lees het volledige bericht op de website van Waterschap Limburg

Vijf moties uit tweeminutendebat Water aangenomen 

Verschillende Kamerleden dienden tijdens het tweeminutendebat Water moties in. Op 13 mei stemde de Tweede Kamer over deze moties en nam een aantal moties aan die relevant zijn voor het werk van de waterschappen. Om welke moties gaat het en hoe denken de waterschappen daarover?

water met blauwe lucht erboven

Doorlooptijd waterveiligheidsprojecten 

Op het gebied van waterveiligheid was er de motie van Pieter Grinwis (ChristenUnie) over de doorlooptijd van waterveiligheidsprojecten. Hij verzocht de regering om samen met de waterschappen en de sector een verkenning uit te voeren van mogelijkheden om de doorlooptijd van waterveiligheidsprojecten te verkorten. Hierbij gaat het met name om projecten binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Deze verkenning moet zich richten op een vereenvoudiging van de vergunningverlening, aanbesteding en governance van dergelijke projecten. In het najaar van 2025 moet de Kamer geïnformeerd worden over de resultaten. 

De waterschappen zijn, zoals de motie Grinwis benoemt, zeker voor kortere doorlooptijden. Maar dit is niet makkelijk te realiseren. De lange doorlooptijd komt met name door de koppeling aan de wet- en regelgeving met oog op de Omgevingswet, aanbestedingswetgeving en onderzoeken ten behoeve van vergunningverlening. Het is niet makkelijk om de winst in projecten te halen en zal leiden tot aanpassing van (Europese) wet- en regelgeving. 

Impact riooloverstorten op waterkwaliteit 

Cor Pierik (BBB) diende drie moties in. De eerste motie, over de impact van riooloverstorten op de waterkwaliteit, diende hij samen met Aant Jelle Soepboer (NSC) in. Ze verzochten de regering om in kaart te brengen waar overstorten plaatsvindt in wateren die vallen onder de Kaderrichtlijn Water (KRW), en om het effect op de waterkwaliteit te onderzoeken aan de hand van metingen.

Volgens de waterschappen is de vervuiling van riooloverstorten vooral een tijdelijk effect van hevige regenval. In het algemeen blijkt uit berekeningen dat overstorten landelijk hooguit voor een paar procent van de totale fosfaat- en stikstofbelasting zorgt. In stedelijk water kan het aandeel groter zijn. Daarom is het belangrijk om ze goed te monitoren en waar mogelijk terug te dringen. 

Coördinerend functionaris waterkwaliteit 

De tweede motie van Pierik ging over de aanstelling van een coördinerend functionaris waterkwaliteit. Pierik verzoekt de regering om te onderzoeken of en hoe een coördinerend functionaris kan worden aangesteld. Deze moet zorgdragen voor de afstemming tussen de verschillende departementen en decentrale overheden op het gebied van waterkwaliteit.

De waterschappen staan positief tegenover deze motie. In de praktijk is de verdeling van verantwoordelijkheden op het gebied van waterkwaliteit over meerdere partijen vaak complex. Ook de waterschappen lopen er regelmatig tegen aan dat partijen langs elkaar werken. Dat is niet effectief met het oog op het behalen van de waterkwaliteitsdoelen. Het werkt soms zelfs ondermijnend.    
Een coördinerend functionaris kan de afstemming tussen de verschillende departementen en decentrale overheden op het gebied van waterkwaliteit verbeteren. Maar deze moet wel voldoende vrijheid, ruimte en tijd krijgen om deze rol goed uit te kunnen oefenen. 

Effect invasieve exoten 

Ook bracht Pierik een motie in over de invloed van invasieve exoten, waaronder de Amerikaanse rivierkreeft, en of die de doelstellingen van de KRW belemmeren. Hierin verzoekt hij de regering om dit per waterschap in beeld te brengen.

Voor de waterschappen is het erg lastig om precies in beeld te brengen wat het exacte effect van invasieve exoten op het halen van de KRW-doelen is. Want vaak bepaalt een samenspel van diverse factoren de waterkwaliteit. Het isoleren van de bijdrage van invasieve exoten in dit proces is dan ook niet eenvoudig. De waterschappen proberen dit zo goed mogelijk inzichtelijk te krijgen. 

Extra inzet vergunningen 

Tot slot de motie van Geert Gabriëls (GroenLinks-PvdA) en Aant Jelle Soepboer (NSC) over extra inzet voor het overzichtelijk maken, herzien en actualiseren van lozings- en onttrekkingsvergunningen. Vóór de zomer moet de regering rapporteren over waar de extra inzet uit gaat bestaan.

De waterschappen wijzen erop dat waterbeheerders al bezig zijn met het bezien en herzien van de lozingsvergunningen. Hierbij is er extra aandacht en prioriteit voor de KRW-relevante vergunningen. 

Initiatiefrapport Europees Parlement voor Water Resilience Strategy

12 mei 2025

Op 7 mei nam het Europees Parlement een initiatiefrapport aan met aanbevelingen voor de aankomende Water Resilience Strategy, die de Europese Commissie waarschijnlijk op 4 juni presenteert. Met de strategie wil de Europese Commissie een pad uitstippelen om Europa, het snelst opwarmende continent, waterweerbaar te maken. Het rapport legt veel nadruk op het belang van klimaatadaptatie, het voorkomen van afwenteling en het belang van grensoverschrijdende samenwerking.

vlaggen-europa-eu-brussel

Waterweerbaarheid op Europese agenda

Na de Europese verkiezingen van juni 2024 werd relatief snel duidelijk dat waterweerbaarheid hoog op de Europese agenda staat. Zo werd commissaris Jessika Roswall opgedragen om met een Water Resilience Strategy en een klimaatadaptatieplan te komen. In dit initiatiefrapport stelt het Europees Parlement zijn positie ten aanzien van de strategie vast. Luzette Kroon, bestuurslid internationaal van de Unie van Waterschappen: “Op 7 mei is dit rapport in de plenaire zitting in ruime meerderheid vastgesteld, met 470 stemmen voor, 81 tegen en 92 onthoudingen. De waterschappen zijn blij met de aandacht vanuit het Europees Parlement voor deze urgente thematiek. We zien onze inbreng nadrukkelijk terug in het resultaat. We hadden wel meer ambitie verwacht op het gebied van waterkwaliteit en PFAS. Waterweerbaarheid gaat namelijk over kwaliteit én kwantiteit. Dit blijven we agenderen in Europa.”

Initiatiefrapport waterweerbaarheid

De waterschappen signaleren toenemende uitdagingen als gevolg van extremer weer, waaronder overstromingen en droogte. In het rapport stelt het Europees Parlement dat grensoverschrijdende samenwerking versterkt moet worden om deze waterproblemen gezamenlijk aan te pakken. Ook wordt benadrukt dat benedenstroomse gebieden afhankelijk zijn van bovenstrooms waterbeheer. Daarnaast wordt het belang van (cyber)veiligheid voor waterbedrijven en -beheerders erkend.

Meer ambitie nodig op het gebied van waterkwaliteit

Op het gebied van waterkwaliteit benoemt het Parlement de urgentie om de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water uiterlijk in 2027 te realiseren. Ook wordt opgeroepen om vervuiling primair aan de bron aan te pakken. In dat kader is het teleurstellend dat het Europees Parlement oproept om de impact van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid binnen de in januari vastgestelde richtlijn stedelijk afvalwater nogmaals te beoordelen. Europese waterorganisaties hebben recent in een brief benadrukt dat de richtlijn een zorgvuldig afgewogen compromis is en dat dit van groot belang is voor de Europese waterkwaliteit. Ook op PFAS kiest het Europees Parlement volgens de waterschappen te weinig ambitie, waarbij men initieel het gebruik van PFAS in consumentenproducten wil uitfaseren en ruimte laat voor uitzonderingen. De Unie van Waterschappen pleit voor een volledig verbod op PFAS om zo mens en milieu te beschermen.

Oog voor het belang van klimaatadaptatie en grensoverschrijdende samenwerking

Het is belangrijk dat het Europees Parlement in het initiatiefrapport aandacht heeft voor klimaatadaptatie en grensoverschrijdende samenwerking. Zo benoemt men dat het onwenselijk is als overstromingsrisico en droogte afgewenteld worden op benedenstroomse gebieden, dat er meer moet gebeuren aan klimaatadaptatie en dat samenwerking over grenzen verankerd moet worden. Ook op het gebied van klimaatadaptatie worden zowel het belang van preventie als crisismanagement en het build-back-better principe benoemd. De publicatie van de Water Resilience Strategy verschijnt naar verwachting op 4 juni.

> Lees hier de inbreng van de waterschappen met betrekking tot het Water Resilience Strategy

> Lees hier meer over het initiatiefrapport van het Europees Parlement