Challenge klimaatpositief afvalwater zuiveren

11 oktober 2021

Met welke innovatieve ideeën kunnen we het transport en het zuiveren van afvalwater klimaatpositief krijgen? Om antwoord te vinden op deze vraag organiseert de Energie- & Grondstoffenfabriek samen met Dutch Biorefinery Cluster de challenge ‘Klimaatpositief afvalwaterzuiveren’.



Er zijn meer dan 300 rioolwaterzuiveringen en bedrijven met industriële afvalwaterzuiveringsinstallaties. Daar wordt het vuile water gezuiverd en weer veilig teruggebracht naar het oppervlaktewater. En daar komen broeikasgassen bij vrij.

Geen broeikasgassen meer

De waterketen van de toekomst stoot geen broeikasgassen meer uit of de eventuele uitstoot krijgt een nieuwe bestemming. Hierbij wordt de indirecte uitstoot door gebruik van energie, materialen of chemicaliën vermeden of gecompenseerd door het langdurig vastleggen van broeikasgassen in waardevolle materialen.

Klimaatpositieve processen

In deze challenge wordt gezocht naar manieren waarop deze processen klimaatpositief kunnen verlopen. Kunnen we met een ‘creatieve klimaatopgave bril’ op beter samenwerken met bijvoorbeeld de industrie? Is het mogelijk om samen nieuwe oplossingen voor het afvalwater te bedenken waardoor een afname van broeikasgassen mogelijk is?

Ideeën aanleveren

Wie een goed idee heeft om het transport en het zuiveren van afvalwater klimaatpositief te krijgen, moet vooral meedoen met deze challenge ‘Klimaatpositief afvalwaterzuiveren’. Er is een mooi geldbedrag beschikbaar voor de winnaar om het idee verder te brengen. Inschrijven kan tot 28 oktober via het Winnovatie-platform.

Meer informatie: www.efgf.nl/challenge

Hein Pieper neemt afscheid als bestuurder van de Unie

8 oktober 2021

Na 6 jaar vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen te zijn geweest, heeft Hein Pieper op 8 oktober in de Ledenvergadering afscheid genomen als bestuurslid. Zijn termijn zit erop. Hij blijft dijkgraaf van waterschap Rijn en IJssel.



De aandachtsgebieden van Pieper waren Internationaal (Blue Deal, Dutch Water Authorities, Bureau Brussel) en Innovatie. Zo is hij jarenlang het gezicht geweest van de Waterinnovatieprijs. Ook is hij lid van de EU Mission Board voor klimaatadaptatie en maatschappelijke transformatie.

Blue Deal

Pieper is de initiatiefnemer van de Blue Deal. Dat is het internationale programma van de 21 waterschappen in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De focus van de Blue Deal ligt op het bieden van hulp en het creëren van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Maar ook belangrijk is het leren van andere landen om het eigen werk in Nederland te blijven verbeteren.

Wereldwijd waterbeheer

Pieper vindt het samen verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van onze aarde erg belangrijk. Dat zei hij bijvoorbeeld bij de start van de samenwerking tussen Nederlandse waterschappen en Zuid-Afrika in de Blue Deal in 2020. “We proberen elkaar te stimuleren en te verrijken”, zei hij bij die gelegenheid. “Wereldwijd goed waterbeheer voor miljoenen mensen: dat is een heel grote uitdaging, ook gezien de klimaatverandering.”

Vaticaan

Als theoloog was Pieper vereerd dat hij vorig jaar een bezoek mocht brengen aan Het Vaticaan, waar veel belangstelling is voor het Blue Deal-programma. Hij ontmoette in Vaticaanstad kardinaal Peter Kodwo Appiah Turkson, die benadrukte dat goed waterbeheer essentieel is voor het voortbestaan van de mensheid en de planeet.

Vacatures

Met het vertrek van Pieper is er een vacature ontstaan in het bestuur. Binnenkort vertrekken ook Hetty Klavers en Toine Poppelaars. In de ledenvergadering van december wordt een besluit genomen over de opvolging van deze 3 bestuurders.

Wijzigingen voor waterschapsbestuurders door Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur

22 april 2022

Op 19 april heeft de Tweede Kamer ingestemd met de Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur. Het doel van het wetsvoorstel is om de integriteit van het decentraal bestuur, waaronder de waterschappen, te versterken.



De wijzigingen voor waterschapsbestuurders als gevolg van het wetsvoorstel zijn:

  • Een verplichte Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor nieuwe Dagelijks Bestuursleden;
  • Verduidelijking van bepalingen die betrekking hebben op belangenverstrengeling;
  • Algemeen Bestuursleden, Dagelijks Bestuursleden en voorzitters moeten hun nevenfuncties direct (elektronisch) openbaar maken;
  • Verbetering van bepalingen die betrekking hebben op het opleggen en opheffen van geheimhouding op informatie.

Hoe verder?

Nu de Tweede Kamer heeft ingestemd met de wet, neemt de Eerste Kamer het wetsvoorstel in behandeling.

Bekijk het wetsvoorstel

Tweede Kamer behandelt wetsvoorstel geborgde zetels

Op 21 april is in de Tweede Kamer uitgebreid gesproken over het initiatiefwetsvoorstel over geborgde zetels in de waterschapsbesturen. Na het debat was er nog geen duidelijke meerderheid voor of tegen het wetsvoorstel.



11 fracties gaven tijdens het debat hun visie op het wetsvoorstel van Laura Bromet (Groen Links) en Tjeerd de Groot (D66). Omdat een aantal partijen niet meedeed aan het debat kan nog geen balans worden opgemaakt over de haalbaarheid van het wetsvoorstel.

Afschaffen of behouden

Naast indieners GroenLinks en D66 zijn ook PvdA en Partij voor de Dieren voor het afschaffen van de geborgde zetels. De PVV gaf aan te neigen naar afschaffen. De SP deed niet mee aan het debat, maar in hun verkiezingsprogramma staat dat zij voor afschaffen van de geborgde zetels zijn. VVD, CDA, SGP, JA21, ChristenUnie en BBB willen de geborgde zetels behouden.

Vervolgdebat

Na het meireces gaat het debat verder met de antwoorden van Bromet en De Groot op alle vragen en opmerkingen van de 11 sprekers. Ook komt minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat dan aan het woord. Na dit vervolgdebat stemt de Tweede Kamer over het wetsvoorstel. Als het wordt aangenomen gaat het voor verdere behandeling naar de Eerste Kamer. Als de Tweede Kamer het wetsvoorstel verwerpt, gaat het wetsvoorstel niet verder.

Lees het uitgebreide verslag op de website van de Tweede Kamer

Tweede Kamerleden bezoeken rioolwaterzuivering

8 oktober 2021

Op 8 oktober hebben Tweede Kamerleden met de portefeuille energie en klimaat een bezoek gebracht aan de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) West in Amsterdam.



De kamerleden Henri Bontenbal (CDA), Joris Thijssen (PvdA) en Farid Azarkan (DENK) kregen een rondleiding op de rioolwaterzuivering van waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Daar wordt ook biogas en groengas geproduceerd. Het bezoek was onderdeel van een breder werkbezoek over de stand van zaken van de Regionale Energiestrategieën (RES).

Duurzame energiebronnen

In de RES-en wordt in 30 regio’s intensief samengewerkt aan een aanpak voor het opwekken van duurzame energie in 2030. Ook waterschappen doen mee. Bestuursleden Dirk-Siert Schoonman en Sander Mager van de Unie van Waterschappen praatten de Kamerleden bij over duurzame energiebronnen van de waterschappen zoals biogas, groengas en aquathermie.

De rwzi als smart energy hub

Tijdens het werkbezoek werd het rapport ‘De rwzi als smart energy hub’ aan de Kamerleden overhandigd. Bij een ‘smart energy hub’ vormen de waterschappen een lokale energiegemeenschap met de bedrijven in hun omgeving. Zo zijn ze samen minder afhankelijk van het elektriciteitsnet. De Unie van Waterschappen heeft bureau Pondera de mogelijkheden laten onderzoeken. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met de waterschappen Drents Overijsselse Delta en Vallei en Veluwe op locaties in Kampen en Harderwijk.

Waterstof

De meest verrassende uitkomst van het onderzoek is dat de rwzi een bijzonder kansrijke locatie is voor het opwekken van groene waterstof. Waterstof kan worden ingezet als duurzame brandstof voor zware werktuigen en slibtransport. De warmte kan worden benut bij de productie van biogas en groengas. Bovendien kan de pure zuurstof worden gebruikt voor beluchting in het zuiveringsproces. De helft van het energieverbruik bij de zuiveringen is nodig voor beluchting. Dit kan dus enorm veel energie besparen. Daarnaast is de verwachting dat emissie van lachgas kan worden gereduceerd.

Deltacommissaris: waterbeheerder vroeg aan tafel bij ruimtelijke planvorming

Op 7 oktober lichtte deltacommissaris Peter Glas het Deltaprogramma 2022 toe aan de Tweede Kamercommissie voor Infrastructuur en Waterstaat. Glas pleitte er hierbij voor om iedere schop in de grond klimaatbestendig te laten zijn.

rivier met riet en bootjes en erachter nieuwbouwhuizen

Nederland gaat op de schop. Er moeten een miljoen nieuwe woningen worden gebouwd. De landbouw en de natuur staan voor een grote transitie. En ook de energietransitie legt een claim op de ruimte. Tot 2050 gaat het om investeringen van circa 900 miljard euro. Het grootste deel van deze investeringen vindt plaats in de overstroombare delen van Nederland. De deltacommissaris roept daarom op om klimaatbestendig en waterrobuust te bouwen.

Water sturend bij ruimtelijke plannen

Dat betekent in de praktijk dat water sturend moet zijn voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. Dit kan door te zorgen dat waterbeheerders vroeg aan tafel zitten bij ruimtelijke processen. Met hun specifieke gebiedskennis kunnen ze dan bijvoorbeeld meedenken over geschikte locatiekeuze. De deltacommissaris vindt bovendien dat de watertoets in dit soort processen dwingender moet zijn.

Extreem weer

De Unie van Waterschappen vindt ook dat water sturend moet zijn voor de ruimtelijke inrichting. Alleen zo kunnen we schade door extreem weer zoveel mogelijk beperken. De Unie vraagt het nieuwe kabinet dit ordeningsprincipe nadrukkelijk te hanteren bij ruimtelijke plannen, concreet te maken en structureel financieel bij te dragen aan de uitvoering ervan.

Klimaatbestendig: het nieuwe normaal

In lijn met de oproep van de Deltacommissaris vinden de waterschappen het belangrijk dat het Rijk in afspraken met de regio’s borgt dat in de gebouwde omgeving en op grootschalige woningbouwlocaties overal klimaatbestendig wordt gebouwd, als het ‘nieuwe normaal’.

Minder wegwerpplastic voor een schoner milieu

19 april 2022

Onlangs is de ministeriële regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik gepubliceerd. Daarin staan maatregelen om het gebruik van kunststof bekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik te verminderen. Ook is de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor de kosten van zwerfafval verder uitgewerkt.



In 2024 mogen plastic wegwerpbekers en maaltijdverpakkingen niet meer gebruikt worden in de horeca, op festivals en op kantoor. Herbruikbare borden en bekers zijn dan de norm om milieuvervuiling en plastic soep te voorkomen. In juli 2023 komt er een verbod op de gratis koffiebeker to go.

De producent betaalt

Vanaf 2023 wordt de rekening voor het opruimen van het plastic zwerfafval op straat, in sloten, rivieren en natuurgebieden betaald door de producenten die deze producten op de markt brengen. Denk aan drinkbekers, voedselverpakkingen, zakjes, wikkels, plastic tasjes, sigarettenfilters, ballonnen en vochtige doekjes.

Europese richtlijn

De maatregelen komen voort uit de Europese Single-Use Plastics-richtlijn. In alle Europese lidstaten zijn sinds 3 juli 2021 door deze richtlijn maatregelen genomen om impact op het milieu van de 10 meest gevonden plastic wegwerpproducten op stranden te verminderen.

Minder afval

De waterschappen zijn blij met de nieuwe maatregelen. Ze zorgen ervoor dat er minder afval in het water en in de natuur belandt. Ook is het goed dat de kosten die waterschappen maken voor het opruimen van zwerfafval en eventuele schade vergoed worden.

Vochtige doekjes

Helaas komen de kosten voor verstopping door vochtige doekjes in het rioolstelsel niet aanmerking voor vergoeding. De kosten voor het opruimen van onder meer vochtige doekjes in bermen, sloten, plassen etc. en zwerfvuil dat terecht komt in straatkolken, kolkaansluitingen en hemelwaterriolering valt wel onder de vergoedingsregeling.

Bekijk de regeling in de Staatscourant

Eerste Kamer stemt in met Wet open overheid

6 oktober 2021

De Eerste Kamer heeft op 5 oktober het gewijzigde wetsvoorstel Wet Open overheid (Woo) aangenomen. De wet treedt naar verwachting op 1 juni 2022 in werking. Deze wet vervangt de huidige Wet openbaarheid van bestuur (Wob).



De Woo geeft iedereen het wettelijke recht op toegang tot publieke informatie. De actieve openbaarmaking van overheidsinformatie heeft een centrale rol gekregen in deze wet. Zo moeten bestuursorganen bepaalde informatie verplicht actief openbaar maken via het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI). Daarnaast kent de Woo ook een inspanningsverplichting op het gebied van actieve openbaarmaking. Onder de Woo kan verder, net als onder de Wob, een verzoek tot informatie worden ingediend bij bestuursorganen. De regelgeving over deze passieve openbaarmaking is grotendeels overgenomen uit de Wob.

Aansluiting op PLOOI

De decentrale overheden worden betrokken bij het plan om PLOOI te ontwikkelen. Het gebruik van de centrale publicatievoorziening PLOOI wordt verplicht gesteld bij de actieve openbaarmaking van de 11 informatiecategorieën die in de Woo worden genoemd. De decentrale overheden hoeven niet op de ingangsdatum aangesloten te zijn op PLOOI. De aansluiting zal gefaseerd plaatsvinden. De Unie van waterschappen, de VNG en het IPO hadden eerder hun zorgen geuit over de tijdige beschikbaarheid van PLOOI. Kajsa Ollongren, demissionair minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), heeft in de Eerste Kamer aangegeven met de koepels samen te werken aan een plan voor aansluiting van de decentrale overheden. Dit plan moet er voor het eind van 2021 zijn en zal indicatieve data vermelden wanneer de aansluiting gerealiseerd moet zijn.

Meerjarenplan

De minister van BZK dient een Meerjarenplan op te stellen om de informatiehuishouding van de hele overheid op orde te brengen. De koepels van de decentrale overheden hebben met de minister afgesproken dat zij voor hun leden een Meerjarenplan opstellen. De Unie van Waterschappen heeft reeds een Meerjarenplan opgesteld en vast laten stellen door de ledenvergadering. Daarnaast heeft de Unie van Waterschappen ook een startkit voor de implementatie van de Woo opgesteld, deze startkit is toegezonden aan de waterschappen.

Meer informatie over de Woo

Meer informatie over PLOOI

Deltacommissaris roept ministers op klimaatadaptief te bouwen

19 april 2022

Maak werk van klimaatadaptatie! Dat is het advies van de Deltacommissaris aan de 4 ministers die in hun opgaven te maken hebben met klimaatadaptatie.

klimaatbeleid-gebouwen klimaatadaptief_540x350

Het gaat om de minister van Infrastructuur en Waterstaat, de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de minister voor Natuur en Stikstof en de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

IPCC-rapport

Aanleiding voor het advies van de Deltacommissaris is het recente IPCC-rapport. De onderliggende boodschap van dit rapport windt er geen doekjes om: “The window of opportunity is closing. And it’s closing fast.” Klimaatverandering manifesteert zich steeds duidelijker. Het gaat sneller en de gevolgen zijn ingrijpend. We moeten dus tempo maken om ons aan te passen, zo stelt de Deltacommissaris.

3 adviezen

De transities op het gebied van woningbouw, mobiliteit, energie, landbouw en biodiversiteit vragen om onderlinge samenhang. Bij al die transities komt klimaatadaptatie om de hoek kijken. Nederland staat een grote verbouwing te wachten. De oproep van de Deltacommissaris bij die verbouwing is: “Iedere schop in de grond klimaatbestendig”. Daarom geeft hij 3 adviezen.

  1. Waterveiligheid vraagt om ruimte

We moeten nu ruimte reserveren voor maatregelen voor waterveiligheid in de toekomst. Het gaat om extra ruimte langs de dijken. Ook is het nodig om bij ruimtelijke ontwikkelingen nog meer rekening te houden met de eventuele noodzaak voor extra waterberging.

  1. Zorg voor voldoende zoetwater en bescherm strategische grondwatervoorraden

Nationale regie van het Rijk is nodig om de droogteproblemen het hoofd te bieden. Die regie moet zorgen voor een betere ruimtelijke inrichting. Ook moeten er grenzen gesteld worden aan het gebruik van grond- en oppervlaktewater.

  1. Maak nog meer werk van ruimtelijke adaptatie

Bouwen zonder rekening te houden met water en bodem kan niet meer. Net zomin als stedelijke ontwikkeling zonder rekening te houden met kwetsbare locaties voor wateroverlast en hittestress.

Nationale deltalocatie

De Deltacommissaris wil samen met de ministers op zoek naar een ‘nationale deltalocatie’, waarin op grote schaal invulling wordt gegeven aan het begrip klimaatbestendig ontwikkelen. Een voorbeeldlocatie waarin klimaatadaptief bouwen en energieneutraal, circulair en natuurinclusief ontwikkelen wordt toegepast. In dit gebied van de toekomst werken overheden samen om te ontdekken hoe de opgaven in de fysieke leefomgeving in een sterke combinatie kunnen worden aangepakt.

Wat vinden de waterschappen?

De Unie van Waterschappen onderschrijft de noodzaak van een integrale aanpak. Een klimaatbestendige, duurzame en gezonde leefomgeving is een gezamenlijke ambitie van alle overheden. Met de visie van het kabinet en de uitvoeringskracht en gebiedskennis van de decentrale overheden kunnen we het verschil maken in het verduurzamen van Nederland, het oplossen van het tekort aan woningen, het herstellen van de natuur, de transitie van de landbouw, het verbeteren van de waterkwaliteit én het verder voorkomen van schade en overlast door extreem weer, aldus de waterschappen.

Elkaar opzoeken

Bij ruimtelijke processen moeten we elkaar bij de start opzoeken en slimme combinaties bedenken. De opgaven rond klimaat en natuurherstel moeten centraal staan, niet de bestuurlijke inrichting en verdeling van dossiers. De waterschappen steken hierbij de hand uit. Met hun gebiedskennis en uitvoeringskracht zijn ze waardevolle partners bij gebiedsgerichte aanpakken.

Lees het advies van de Deltacommissaris

Officiële opening Kenniscentrum Bever

6 oktober 2021

Op 6 oktober is het Kenniscentrum Bever officieel geopend tijdens het beversymposium. Op de website van het kenniscentrum vind je meer informatie over onder andere de ecologie van de bever en over de verschillende (preventieve) maatregelen om schade door bevers te voorkomen of op te lossen.



De beverpopulatie groeit sinds de herintroductie in 1988 en neemt toe in verspreiding. Dit zorgt op de meeste plekken voor een positieve impact op de biodiversiteit. Tegelijkertijd ontstaan op enkele plaatsen conflicten, waar we dankzij het kenniscentrum samen snel op kunnen inspelen. Het Kenniscentrum Bever is een initiatief van STOWA, Rijkswaterstaat, ProRail, de Unie van Waterschappen, het Interprovinciaal Overleg en de Zoogdiervereniging. Ook andere organisaties zijn welkom om hun kennis over de bever binnen het kenniscentrum te delen. Het doel is om op een duurzame manier met de bever samen te leven.

Bron van informatie

Op de website van het Kenniscentrum Bever staat veel informatie over de bever. Niet alleen over de ecologie, maar ook over knelpunten en mogelijke oplossingen voor graaf-, nat-, vraat- en knaagschade en de juridische aspecten daarvan. De site bevat ook een bibliotheek met achtergronddocumenten en beverprotocollen. De komende jaren wordt de website verder uitgebouwd met aanvullende kennis en ervaring over bevers.

Duurzaam samenleven

Met hun graaf-, bouw- en knaagactiviteiten verhogen bevers vaak de biodiversiteit, maar ze kunnen ook schade veroorzaken. Variërend van een omgeknaagde boom op de weg of het spoor tot een beverhol in een (spoor)dijk of wateroverlast door een beverdam. Bevers zijn via de Europese Habitatrichtlijn en de Wet Natuurbescherming beschermd. Het is belangrijk om preventieve maatregelen te ontwikkelen en te begrijpen waarom een bever op een bepaalde plek zit en gedrag vertoont waar de omgeving last van heeft. Kennis en ervaring opdoen met (preventieve) maatregelen is cruciaal om op een duurzame manier met de bever samen te blijven leven.

Beversymposium

Het Kenniscentrum Bever wordt officieel geopend tijdens het beversymposium in Ravenstein op 6 oktober. Tijdens dit symposium komen in de presentaties verschillende vragen aan de orde, zoals: hoe kun je het beste beversporen vinden? Welk effect hebben bevers op de waterkwaliteit en koolstofopslag? En hoe sterk zal de beverpopulatie de komende jaren nog blijven groeien? De presentaties zijn binnenkort op de website van het Kenniscentrum Bever terug te vinden.