Categorie: Bestuurszaken

Waterschappen klaar voor de waterschapsverkiezingen

7 februari 2023

Op 15 maart zijn de waterschapsverkiezingen, tegelijk met de Provinciale Statenverkiezingen. Alle lijsttrekkers en kandidaten voor de verkiezingen van de nieuwe besturen van de 21 waterschappen zijn inmiddels bekend. De verkiezingscampagnes kunnen van start. Ook de stemhulp van de waterschappen is gelanceerd.

Kom stemmen voor de waterschapsverkiezingen

In totaal doen er 4.667 kandidaten mee voor 255 partijen. In 2019 waren dat nog 3.575 kandidaten voor 196 partijen. 1337 kandidaten zijn vrouw: dat is 29 procent van het totaal. In 2019 was nog 25 procent van de kandidaten vrouw.

2 partijen in alle waterschappen

VVD en BBB zijn de enige partijen die meedoen bij alle 21 waterschappen. 50Plus, CDA, AWP voor water, klimaat en natuur en Water Natuurlijk doen bij 20 waterschappen mee. BVNL doet mee bij 18 waterschappen, PvdA bij 17 en Partij voor de Dieren bij 16 waterschappen.

Meeste partijen in Limburg

Bij Waterschap Limburg doen de meeste partijen mee, 18 in totaal. In 2019 waren dat nog 14 partijen. Op de tweede plaats staat het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Daar doen 16 partijen meer; 7 meer dan in 2019.  

Vrouwelijke lijsttrekkers

Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft de meeste vrouwelijke lijsttrekkers, 5 van de 11 lijsttrekkers is vrouw.

Stemhulp

Er valt wat te kiezen bij de waterschapsverkiezingen. Voor hulp bij het maken van een keuze hebben de waterschappen de stemhulp gelanceerd. Op mijnstem.nl kan iedereen de stemhulp van zijn of haar eigen waterschap invullen en zo een goede keuze maken.

Campagne

In aanloop naar de verkiezingen hebben de waterschappen een gezamenlijke campagne voorbereid. Vanaf 13 februari zullen deze uitingen te zien zijn.

Vergoeding algemeen bestuursleden waterschappen omhoog

30 januari 2023

De vergoeding voor algemeen bestuursleden van waterschappen wordt verhoogd van 545 naar 720 euro per maand. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koningsrelaties (BZK) komt daarmee tegemoet aan de bezwaren die er waren tegen de beperkte verhoging die eerder werd voorgesteld. BZK vindt de nieuwe vergoeding passend bij de werklast die bij deze functie hoort. Het voorstel moet nog wel voor advies voorgelegd worden aan de Raad van State.

Bestuurszaken

Update 22 maart 2023: de vergoeding voor een lid van het algemeen bestuur is per 29 maart 2023 definitief verhoogd van 545,38 naar 719,94 euro per maand. 

Bezwaren tegen eerder voorgestelde verhoging

Vorig jaar september stelde  de minister van BZK een verhoging voor van 588 euro per maand. Deze verhoging kwam overeen met het advies dat het Adviescollege Rechtspositie Politieke Ambtsdragers aan de minister  uitbracht. Het adviescollege sloot daarbij aan bij het voor de Statenleden gebruikte criterium. Bij dit criterium wordt uitgegaan van het gemiddelde van de vergoedingen voor raadsleden bij middelgrote gemeenten (60.000 tot 100.000 inwoners).

Motie Bisschop

De Tweede Kamer heeft bij de behandeling van de begroting 2023 van het ministerie van BZK een motie aangenomen van Kamerlid Bisschop (SGP). Daarin verzocht Bisschop de minister van BZK om te overleggen met onder meer de Unie van Waterschappen en de Vereniging Waterschapsbestuurders over een verhoging van de voorgestelde vergoeding. Met een royale vergoeding kunnen de bestuurders hun werk goed blijven doen.

Internetconsultatie

Ook via de internetconsultatie kwamen bezwaren tegen de beperkte verhoging naar voren. Op grond van deze bezwaren heeft BZK besloten om bij de vergoeding voor leden van algemene besturen van waterschappen uit te gaan van de vergoedingen voor raadsleden bij de 100.000+ gemeenten.

Unie vraagt aandacht voor toename werkzaamheden

Algemeen bestuursleden van de waterschappen doen dit werk meestal naast hun baan. Ze krijgen hiervoor geen salaris, maar een vergoeding. De waterschappen hebben door taakverzwaring en schaalvergroting inmiddels een begroting en een ambtelijk apparaat die vergelijkbaar zijn met die van middelgrote gemeenten. Daardoor is een algemeen bestuurslid meer tijd kwijt aan het bestuurswerk. Ook wordt er meer van zijn of haar capaciteiten gevraagd. Dat heeft de Unie bij de internetconsultatie naar voren gebracht.

Wet op de Politieke Partijen in consultatie

9 januari 2023

In het wetsvoorstel Wet op de politieke partijen (Wpp) worden bestaande en nieuwe regels voor politieke partijen gebundeld. Een belangrijk punt in de wet is dat lokale partijen van onder meer waterschappen subsidie krijgen. Het is nu mogelijk om inhoudelijk te reageren op het wetsvoorstel: het voorstel gaat ‘in consultatie’.

Een verkiezingsbord met posters van landelijke en lokale partijen.

Het doel van de Wpp is om de wettelijke kaders waarin partijen opereren te vernieuwen en vollediger te maken. Bij het stellen van deze regels wil de Wpp fundamentele rechten waarborgen. Denk aan de vrijheid van vereniging en de vrije uitoefening van het actieve en het passieve kiesrecht.

Subsidie voor lokale partijen

De grote winst van de wet is dat lokale partijen in waterschappen, provincies en gemeenten recht krijgen op subsidie. In de wet wordt voorgesteld om van 2024 tot 2027 in totaal 25 miljoen euro beschikbaar te stellen voor subsidie aan decentrale partijen. Deze regeling is 3 jaar geldig. Daarna volgt een evaluatie om te bepalen hoe de regeling een vervolg krijgt.

Openheid over financiën, donaties en schulden

In de beoogde wet staat ook dat alle politieke partijen open moeten zijn over hun financiën, donaties en schulden. Deze informatie moeten lokale partijen op hun eigen website publiceren. Daar moeten lokale partijen zich dus op voor bereiden.

Proces

De wet gaat nu 3 maanden in internetconsultatie. Daarna worden alle bijdragen gelezen en beoordeeld. Het rijk vraagt ook een advies aan de Raad van State. Daarna begint de behandeling van de wet in de Tweede Kamer en vervolgens in de Eerste Kamer. De regering streeft ernaar de wet op 1 januari 2024 in werking te laten treden.

Reactie op het wetsvoorstel

De Unie van Waterschappen heeft zich, samen met VNG, ingezet voor subsidie voor politieke partijen die meedoen aan lokale verkiezingen. Met dit wetsvoorstel wordt dat gerealiseerd. De Unie werkt aan een algemene reactie. Omdat dit alle partijen in de waterschapsbesturen raakt, roept de Unie hen op om te reageren op het wetsvoorstel.

> Het wetsvoorstel en de memorie van toelichting Wet op de politieke partijen
> Reageren op het wetsvoorstel

Wet geborgde zetels per 17 december van kracht

16 december 2022

Het initiatiefvoorstel-Bromet en De Groot over het schrappen van de geborgde zetels voor bedrijven in de waterschapsbesturen gaat in per 17 december 2022. Op 16 december verscheen de wet in het Staatsblad. Daarmee geldt de wet al voor de komende waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023.



De Eerste Kamer nam het wetsvoorstel op 29 november aan. Na de stemmingen in de Eerste Kamer werd in de Tweede Kamer op 1 december een kort debat gehouden over de tijdige inwerkingtreding van het wetsvoorstel. Tijdens het debat werd een motie aangenomen die de regering verzoekt zorg te dragen dat het wetsvoorstel nog voor de aankomende waterschapsverkiezingen in werking treedt.

Staatsblad

Daarvoor moest het wetsvoorstel uiterlijk 16 december 2022 in het Staatsblad zijn gepubliceerd. Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat heeft die motie uitgevoerd met de publicatie van de wet in het Staatsblad.

Veranderingen

Met het oog op de komende waterschapsverkiezingen zijn dit de veranderingen:

  • De categorie bedrijven krijgt geen zetels meer in het algemeen bestuur.
  • De categorie ongebouwd krijgt 2 zetels in het algemeen bestuur.
  • De categorie natuurterreinen krijgt 2 zetels in het algemeen bestuur.
  • De omvang van het algemeen bestuur blijft gelijk totdat de provincies de reglementen hebben aangepast.
  • De verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap vervalt.

Aangenomen moties uit Wetgevingsoverleg Water

29 november 2022

In het Wetgevingsoverleg Water op 21 november stonden verschillende wateronderwerpen op de agenda. Op 29 november heeft de Tweede Kamer gestemd over de moties die ingediend zijn bij het Wetgevingsoverleg Water.



Er werden meerdere moties over de Kaderrichtlijn Water (KRW) ingediend. Hiervan zijn 2 moties aangenomen: de motie om innovaties voor de landbouw te toetsen op het doelbereik van de KRW en de motie over vervuiling vanuit andere landen mee laten wegen in de KRW. De Unie van Waterschappen is blij dat de eerste motie is aangenomen. Dit past goed bij het principe van water en bodem sturend en geeft aan dat er rekening gehouden moet worden met de waterkwaliteit bij (landbouw) innovaties. Bij de motie over het mee laten wegen van vervuiling vanuit andere landen, zien de waterschappen dat het belangrijk is dat zowel inzet van Nederland als buitenland nodig is om aan de KRW te voldoen. Deze motie kan dat mogelijk ondergraven.

Grondwateronttrekkingen

Ook zijn meerdere moties ingediend rondom het onderwerp grondwateronttrekkingen. De Tweede Kamer heeft ingestemd met één motie. In deze motie wordt de regering verzocht om in overleg met decentrale overheden te inventariseren of activiteiten waarbij grondwater wordt onttrokken een watervergunning vereisen, en hoeveel. De andere moties, over een vergunningplicht voor grondwaterputten en een vergunningplicht voor alle activiteiten met een negatief effect op het grondwaterpeil, zijn verworpen.

Zeespiegelstijging

Een motie van ChristenUnie om in het kennisprogramma Zeespiegelstijging de haalbaarheid van de ‘Hollandkering’ te onderzoeken is aangenomen. De Unie ziet dat dit goed binnen het kennisprogramma past. Het gaat om een verkenning van ‘zeewaarts’ uitbreiden vanwege een versnelde zeespiegelstijging.

Waterschappen willen meer ruimte voor groen gas, waterstof en aquathermie

7 december 2022

Op 8 september spreekt de commissie voor Economische Zaken en Klimaat (EZK) in de Tweede Kamer over waterstof, groen gas en andere energiedragers. De waterschappen brengen een aantal zaken onder de aandacht van de Commissie.



De waterschappen willen in 2025 volledig energieneutraal en in 2035 volledig klimaatneutraal zijn. Hiermee willen de waterschappen meebouwen aan de toekomst van Nederland.

Ambitie groen gas

Met een productie van 145 miljoen kuub biogas zijn de waterschappen één van de grootste producenten van biogas in Nederland. Het biogas wordt voornamelijk ingezet voor een duurzame energievoorziening van het zuiveringsproces op de rioolwaterzuiveringen.

Onderzoek potentieel rioolwaterzuivering

Onderzoek heeft aangetoond dat het potentieel groot is om biogas op te waarderen tot groen gas. Dit gas kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor de verwarming van huizen. In 2030 willen de waterschappen minstens 75 procent van het beschikbare biogas omzetten naar groen gas.

Waterstofproductie bij rioolwaterzuivering

De waterschappen onderzoeken de kansen die de waterstofeconomie kan bieden. Ze vragen aandacht voor de regionale productie en toepassing van waterstof. Hiervoor vragen ze aan de minister om juridische experimenteerruimte.

Aquathermie

Aquathermie is één van de alternatieven uit het Klimaatakkoord voor duurzame verwarming. In het buitenland wordt aquathermie met veel succes grootschalig toegepast. In Nederland nog niet op grote schaal. De waterschappen vragen zich af waarom Nederland op het terrein van aquathermie achterloopt op sommige andere landen.

Lees de hele inbreng

Eerste Kamer stemt in met initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels

29 november 2022

De Eerste Kamer heeft op 29 november het initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels van Tweede Kamerleden Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) aangenomen. Deze wet heeft belangrijke gevolgen voor het stelsel van geborgde zetels in waterschapsbesturen.



De geborgde zetels voor de categorie bedrijven in het waterschapsbestuur worden geschrapt. De geborgde zetels voor de categorieën ongebouwd en natuurterreinen blijven bestaan. Verder wordt het aantal geborgde zetels teruggebracht. In de huidige situatie zijn dat er 7 tot 9. Dit worden voortaan 4 geborgde zetels per waterschap. Dat betekent dat de categorieën ongebouwd en natuurterreinen voortaan ‘standaard’ 2 zetels krijgen. Daarnaast komt de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap te vervallen.

Inwerkingtreding wet

Er volgt een gefaseerde inwerkingtreding van de wet. Doordat het hoogstwaarschijnlijk praktisch niet meer lukt het wetsvoorstel voor 19 december 2022 in het Staatsblad te krijgen, zal de vermindering van het aantal geborgde zetels pas doorgevoerd worden bij de waterschapsverkiezingen van 2027. Wel zal de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur al eerder vervallen, door de aangenomen motie van Eerste Kamerlid Kluit (GroenLinks). Dat onderdeel kan praktisch nog wel doorgevoerd worden voor de waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023.

Een motie van Eerste Kamerlid Van Dijk (SGP) kreeg geen meerderheid. Deze motie verzocht de initiatiefnemers via een zogenoemde novelle het wetsvoorstel zo te wijzigen dat ook de categorie bedrijven 2 geborgde zetels per waterschap krijgt.

Unie van Waterschappen is neutraal

De Unie van Waterschappen heeft vanwege de verscheidenheid aan opvattingen bij de waterschapsbestuurders een neutrale positie ingenomen bij de behandeling van dit wetsvoorstel. Wel heeft de Unie gedurende het hele wetstraject steeds gewezen op het belang van een tijdige afronding met het oog op de waterschapsverkiezingen in maart 2023.

Eerste Kamer stelt stemming initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels uit

22 november 2022

De Eerste Kamer heeft op 22 november besloten om de stemming over het initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels bij waterschappen van Tweede Kamerleden Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) met een week uit te stellen. Er wordt nu op 29 november gestemd.



Gepland was om 22 november te stemmen na het plenaire debat van de avond ervoor. Tijdens dat debat werden 2 moties ingediend. De eerste motie werd ingediend door Diederik van Dijk van de SGP. De motie vraagt de initiatiefnemers om met een nieuw voorstel te komen (een zogenaamde novelle) waarin ook de categorie Bedrijven per waterschap 2 geborgde zetels krijgt.

Gefaseerde inwerkingtreding

De tweede motie werd ingediend door Saskia Kluit van GroenLinks. Deze motie beoogt een gefaseerde inwerkingtreding van het wetsvoorstel. Als de wetswijziging niet uiterlijk op 19 december 2022 gepubliceerd wordt in het Staatsblad, dan verandert er voor de komende waterschapsverkiezingen alleen dat er niet meer verplicht een geborgde in het dagelijks bestuur zit. De andere wijzigingen gaan in bij de waterschapsverkiezingen van 2027.

Waterschappen leveren inbreng voor Wetgevingsoverleg Water

10 november 2022

Op 21 november staat in de Tweede Kamer het jaarlijkse wetgevingsoverleg Water op de agenda. De waterschappen geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

huizen-aan-het-water

Water en bodem sturend

In het regeerakkoord staat dat water en bodem sturend worden in de ruimtelijke planvorming. Het landgebruik moet dus passen bij water en bodem. Er zijn echter plannen om te gaan bouwen in ‘overstroombaar’ Zuid-Holland. De waterschappen zijn benieuwd hoe zich dat verhoudt tot het uitgangspunt van water en bodem sturend. Hoe borgt de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) dit uitgangspunt in de landelijke kaders voor de woningbouwopgave, maar ook voor het landelijk gebied?

Waterkwaliteit en opkomende stoffen

Er zijn concrete acties nodig om meer grip te krijgen op de uitstoot van gevaarlijke stoffen via indirecte industriële lozingen op de rioolwaterzuiveringen. De waterschappen zijn voorstander van een bronaanpak: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. De waterschappen willen weten of de staatssecretaris van IenW aandacht heeft voor snelheid in de aanpak van gevaarlijke (opkomende) stoffen.

Waterkwaliteit en het NPLG

Waterkwaliteit is één van de opgaven van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Voor de invulling van waterkwaliteit in de gebiedsgerichte aanpak zijn maatregelen nodig voor het verminderen van uitstoot van stoffen naar het oppervlaktewater. Denk aan stikstof, fosfor en gewasbeschermingsmiddelen. De waterschappen vragen hoe de minister van IenW ervoor zorgt dat de waterkwaliteitsopgaven binnen de aanpak van het NPLG worden uitgewerkt vóór deadline van de Kaderrichtlijn Water in 2027.

Herziening belastingstelsel waterschappen

Het ministerie van IenW werkt aan een wetsvoorstel dat de herziening van het belastingstelsel van de waterschappen mogelijk maakt. De waterschappen zijn tevreden over de inhoud van het wetsvoorstel. Uit de reacties in de recent afgeronde consultatie bleek dat het voorstel op brede steun kan rekenen. De waterschappen hopen op een voortvarend vervolg van het wetgevend traject, zodat ze met ingang van 2025 kunnen werken met het nieuwe stelsel.

> Lees de hele inbreng

Stemmingen moties vergoedingen AB-leden en kosteloze betalingsherinneringen

19 oktober 2022

Op 18 oktober stemde de Tweede Kamer over de moties die de week ervoor werden ingediend bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). 2 moties zijn relevant voor de waterschappen.

Bestuurszaken

Vergoeding AB-leden

De Tweede Kamer heeft met een overgrote meerderheid een motie van de SGP aangenomen over de vergoeding van Provinciale Statenleden en Algemeen Bestuursleden van de waterschappen. Het Rijk gaat over de hoogte van de vergoedingen.

Ruimhartiger verhoging

De SGP riep in haar motie op om in overleg te gaan met het IPO en de Unie van Waterschappen om tot een ruimhartiger verhoging van de voorgestelde vergoeding voor Statenleden en AB-leden te komen. De Unie had op 12 oktober ook vragen gesteld aan BZK over de tarieven die het Adviescollege Rechtspositie Politieke Ambtsdragers heeft voorgesteld aan BZK. De onderbouwing bij de tarieven ontbrak immers. Het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers heeft het voorstel voor de nieuwe tarieven op verzoek van BZK gemaakt.

Kosteloze betalingsherinnering

Ook een motie van D66 over de betalingsherinnering voor belastingen werd aangenomen. D66 wil dat het kabinet overheidsinstanties (zoals waterschappen en gemeenten) oproept om eerst een kosteloze betalingsherinnering te sturen als een rekening niet op tijd is betaald. D66 wil daarnaast dat het kabinet onderzoekt of dat verplicht kan worden gemaakt. Tot nu toe is de keuze aan de waterschappen zelf of zij eerst een betalingsherinnering (zonder kosten) naar inwoners sturen of dat zij meteen een aanmaning (met kosten) sturen. Dat bij een aanmaning kosten in rekening worden gebracht, is wettelijk verplicht.

Beleid waterschappen

Het beeld uit een korte rondvraag van de Unie onder een deel van de waterschappen is dat de waterschappen verschillende keuzes maken, maar dat de meeste waterschappen als beleid hebben dat er eerst een kosteloze betaalherinnering naar de inwoner wordt gestuurd als diegene de belastingaanslag niet op tijd heeft betaald. Sommige waterschappen laten de keuze of er wel of niet eerst een kosteloze betaalherinnering wordt gestuurd, afhangen van het betaalgedrag van de inwoner. In alle gevallen informeren de waterschappen hun inwoners goed over het beleid en de manieren waarop inwoners die de belasting niet kunnen betalen, door het waterschap geholpen kunnen worden.

Bestuurlijke vrijheid

Een wettelijke verplichting om altijd eerst een kosteloze herinnering te versturen, vindt de Unie niet wenselijk. De Unie vindt de bestuurlijke vrijheid van waterschapsbesturen belangrijk. Zij moeten afhankelijk van hun gebied zelf kunnen invulling geven aan hun beleid.