Op 31 maart bracht de Unie van Waterschappen een bezoek aan Rob Jetten, minister van Klimaat en Energie. Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, en bestuurslid Dirk-Siert Schoonman spraken met hem over de samenwerking op de korte en lange termijn. Ze waren elkaar al bij eerdere bijeenkomsten tegengekomen, maar dit was de officiële kennismaking.
Een actueel onderwerp dat werd besproken is de aardgaslevering van het Russische Gazprom aan de waterschappen. De waterschappen zijn zelf een van de grootste producenten van biogas in Nederland, waardoor ze slechts beperkt afhankelijk zijn van de levering van aardgas. Ongeveer de helft van de waterschappen heeft een contract bij Gazprom die in totaal ongeveer 2% levert van de totale hoeveelheid energie die de waterschappen gebruiken. Deze waterschappen onderzoeken nu de mogelijkheden en effecten van het overgaan op alternatieve leveranciers.
Klimaatakkoord
Een ander onderwerp dat werd besproken met de minister is de bijdrage die de waterschappen leveren aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord. De waterschappen voeren al jaren een ambitieus klimaat- en energiebeleid. Met de productie van groen gas en aquathermie leveren de waterschappen een bijdrage aan de opgaven van het kabinet. Minister Jetten sprak zijn waardering uit voor de ambities van de waterschappen op energiegebied.
Kennismakingsgesprekken
Nu het nieuwe kabinet aan de slag is, wil de Unie van Waterschappen graag kennismaken met nieuwe ministers en staatssecretarissen die een deel van het brede werkterrein van de waterschappen in hun portefeuille hebben. Maar liefst 10 bewindspersonen hebben raakvlakken met het werk van de waterschappen. Eerder maakten de waterschappen al kennis met minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat, minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof, minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Op 7 april vindt het commissiedebat Financiën decentrale overheden en versterking lokaal bestuur plaats. De waterschappen vragen aandacht voor een aantal onderwerpen dat dan wordt besproken, zoals de versterking van de positie van decentrale volksvertegenwoordigers.
In de Kamerbrief over de versterking van de positie van decentrale volksvertegenwoordigers wordt alleen gesproken over gemeente- en provinciebesturen. Waterschapsbesturen ontbreken. De Unie van Waterschappen blijft aandringen op meer scholing en ondersteuning voor volksvertegenwoordigers van waterschappen. Ook moet er meer aandacht komen voor goede informatievoorziening en democratische controle op regionale samenwerkingsverbanden. Bijvoorbeeld bij samenwerkingen tussen waterschappen voor slibverbranding.
Verbeteren voorwaarden
Er komt een nieuwe verlof- en vervangingsregeling voor provincies en gemeenten waar de waterschappen graag bij aansluiten. Een verruiming van de verlofmogelijkheden kan de functie van bestuurder aantrekkelijker maken.
Ook wordt er op 7 april gesproken over de verhoging van de vergoedingen van algemeen bestuursleden. Het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers zal hierover als eerste advies uitbrengen. Met het oog op de waterschapsverkiezingen in 2023 is het belangrijk dat er snel duidelijkheid komt. Zo wordt het voor potentiële kandidaten makkelijker om zich kandidaat te stellen.
De Unie van Waterschappen en Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland, hebben de Waterpoort heropgericht. De eerste Poort op 30 mei in Perscentrum Nieuwspoort heeft als thema ‘Kaderrichtlijn Water: hoe staan we ervoor?’
Tussen de grote opgaven op het vlak van klimaat, energie, natuur, ruimtelijke ordening en woningbouw is water de verbindende factor. Deze wateropgaven vragen politieke urgentie, samenwerking en brede maatschappelijke consensus. Om die redenen is de Waterpoort opnieuw opgericht. Rond 2010 bestond er ook een Waterpoort.
Kaderrichtlijn Water centraal
Tijdens de Waterpoort op 30 mei staan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) centraal. Wat is er nodig van de politiek om de doelen te halen? En hoe voorkomen we dat de KRW een tweede stikstofdossier wordt?
Panelleden
De panelleden zijn Fahid Minhas, Tweede Kamerlid VVD en onder meer waterwoordvoerder; Sander Mager, portefeuillehouder waterkwaliteit bestuur Unie van Waterschappen; en Wim Drossaert, bestuurslid Vewin.
Op 22 maart heeft de Tweede Kamer de Wet nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen aangenomen. Dit wetsvoorstel wijzigt de Kieswet en introduceert een nieuwe manier voor de vaststelling van verkiezingsuitslagen. Wat betekent dat voor de waterschapsverkiezingen van 2023?
De nieuwe procedure moet de uitslagvaststelling transparanter en beter controleerbaar maken. Ook kunnen fouten in het telproces snel gevonden en hersteld worden .
Waterschapsverkiezingen
Dit wetsvoorstel heeft een paar belangrijke gevolgen voor de waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023.
Centraal tellen
Met dit wetsvoorstel wordt voor de gemeentes juridisch geregeld dat zij centraal mogen tellen. Tot nu toe is dat maar voor bepaalde gemeentes toegestaan op basis van een experimentenwet. Centraal tellen houdt in dat alle uitgebrachte stemmen naar één plek worden gebracht waar de stemmen geteld worden. Dat is anders dan de huidige situatie: de stemmen worden nu op het stembureau geteld.
Verlenging termijn
De termijn tussen de dag van stemming en het aftreden van zittende leden van het gekozen orgaan wordt verlengd van 8 naar 14 dagen. Voor de waterschappen betekent dit dat het ‘oude’ algemeen bestuur een week langer in functie blijft.
Bedrijfsgebouwde zetels
Het wetsvoorstel voorziet ook in aanpassing van de manier waarop de categorie gebruikers van bedrijfsruimten in het algemeen bestuur van een waterschap worden benoemd. De Kamer van Koophandel draagt nu nog de waterschapsbestuurders voor ter benoeming. Die taak wordt overgenomen door VNO-NCW en MKB Nederland.
Eerste Kamer
Nu de Tweede Kamer het wetsvoorstel heeft aangenomen, buigt de Eerste Kamer zich over het wetsvoorstel.
Op 28 september behandelt de Eerste Kamer de Wet open overheid. Deze wet geldt ook voor de decentrale overheden, waaronder de waterschappen. Samen met gemeentes en provincies geven zij de senaat een aantal inzichten mee voor het debat.
De decentrale overheden ondersteunen de komst van de Wet open overheid (Woo). Deze wet is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Ze moeten straks documenten in 11 informatiecategorieën openbaar maken. Daarom zijn ze daarmee hard aan het werk. Toch hebben ze zorgen of alles haalbaar is.
Tijdige aansluiting op systemen
De vroegst mogelijke ingangsdatum van de Woo is 1 mei 2022. Het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI) wordt het verplichte platform om documenten openbaar te maken. De decentrale overheden maken zich zorgen of dit platform op 1 mei 2022 voldoende is ontwikkeld. Er is nu nog geen aansluitstrategie op PLOOI. Kunnen de overheden wel tijdig worden aangesloten? En is het vanaf 1 mei mogelijk om informatiecategorieën via PLOOI actief openbaar te maken?
Kosten onduidelijk
Vanwege de onduidelijkheden rondom PLOOI is het voor de decentrale overheden lastig om de juiste voorbereidingen te treffen. Daarnaast is onduidelijk welke kosten ermee gemoeid zijn.
Kritisch kijken
De decentrale overheden vragen de Eerste Kamer daarom om kritisch te kijken naar de uitvoerbaarheid van de Woo op korte termijn. Ook vragen ze de Eerste Kamer om de minister van Binnenlandse Zaken te verzoeken om helderheid te geven over de zorgpunten rondom PLOOI.
Rudmer Heerema is sinds de verkiezingen van maart de nieuwe waterwoordvoerder voor de VVD in de Tweede Kamer. Op 13 september bracht hij een werkbezoek aan het hoogheemraadschap van Rijnland.
Heerema werd ontvangen door dijkgraaf Rogier van der Sande. Tijdens een boottocht werd gesproken over het werk van de waterschappen en vertelde Van der Sande over het boezemgemaal Katwijk en de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) Katwijk.
Belang water in de ruimtelijke ordening
“Voldoende en schoon water is essentieel en daar zorgen de waterschappen voor”, lichtte Rogier van der Sande toe. Heerema: “Ik zie een rol voor de waterschappen in de zorg voor voldoende water en waterveiligheid, ook naar de toekomst toe”. Ook benadrukte Van der Sande het belang van water in de ruimtelijke ordening en vond hiervoor een luisterend oor bij Heerema.
Droge voeten in de Randstad
Het boezemgemaal Katwijk is een beschermd rijksmonument en zorgt voor droge voeten in de Randstad. Het gemaal heeft de grootste capaciteit van de vier boezemgemalen van Rijnland. Dit gemaal én topmonument bemaalt via het Katwijks kanaal de boezem van Rijnland en loost in eerste instantie op een tussenkanaal (de Uitwatering), dat via spuisluizen in de waterkering in verbinding staat met de Noordzee.
Duurzame zuivering
De (RWZI) Katwijk is één van de 19 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Rijnlands gebied. Hier wordt rioolwater van inwoners en bedrijven gezuiverd. Het schone water komt weer terug in het watersysteem. Naast de zuivering, op een stuk grond van twee hectare, staan maar liefst 5.572 zonnepanelen. Samen wekken deze panelen ruim een derde op van de energie die de waterzuivering nodig heeft. De zuivering in Katwijk staat er al 42 jaar. Het is de oudste zuivering van Rijnland, maar door het verminderde stroomverbruik én dankzij de nieuwe beluchtingsinstallatie die het gebruik van chemicaliën overbodig maakt, is het nu ook een duurzame zuivering.
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Pieter Grinwis is sinds de verkiezingen van maart de nieuwe waterwoordvoerder voor de ChristenUnie in de Tweede Kamer. Op 30 augustus bracht hij een werkbezoek aan het hoogheemraadschap van Delfland. Een mooie manier om kennis te maken met het werk van de waterschappen.
Grinwis werd ontvangen door dijkgraaf Piet-Hein Daverveldt bij het Molenvlietpark in Den Haag. Dit park heeft een dubbelfunctie: het is een recreatief gebied, maar ook een waterbergingsgebied. Dit ontlast de Vliet en het gebied ten zuidwesten van Den Haag wanneer dat nodig is.
Water als leidend principe
Het Kamerlid hoorde alles over de veranderende omgeving waarin waterschappen opereren en wat dit betekent voor het waterbeheer. Bijvoorbeeld de veranderingen in het klimaat terwijl er tegelijkertijd een grote woningbouwopgave ligt. Ruimte voor water bij de inrichting van een gebied of woonwijk en klimaatadaptatief bouwen wordt daarbij steeds urgenter. “Dat bouwen onder het ministerie van Binnenlandse Zaken valt en water onder Infrastructuur en Waterstaat helpt ook niet echt”, concludeerde Grinwis.
Klimaatadaptief en waterrobuust
De Tweede Kamer nam in juli 2 moties van Grinwis aan over dit onderwerp. In de ene motie wordt de regering gevraagd om een klimaatadaptieve en waterrobuuste inrichting als voorwaarde te stellen bij door haar (mee)gefinancierde woningbouwprojecten. In een tweede motie wordt de demissionair minister van Binnenlandse Zaken gevraagd om de bouwvoorschriften te controleren op de mate waarin deze waterrobuust en klimaatadaptatief zijn.
Fundamentele vraag
Grinwis mist vaak de fundamentele vraag of op een bepaalde locatie überhaupt gebouwd kan worden. Hij roept de waterschappen op om die fundamentele vraag af en toe te stellen. Daverveldt vindt dat de waterschappen assertiever moeten zijn op dat punt: “We moeten niet pas op het laatste moment betrokken worden bij locatiekeuze voor woningbouw.”
Op de foto (v.l.n.r.): Pieter Grinwis en zijn medewerker Robert Mourik, Piet-Hein Daverveldt, Manita Koop (hoogheemraad van Delfland) en Willem Wensink (Unie van Waterschappen).
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Caroline van der Plas, Tweede Kamerlid voor de BoerBurgerBeweging (BBB), bracht 20 juli een werkbezoek aan waterschap Drents Overijsselse Delta. Ze werd ontvangen door dijkgraaf Dirk-Siert Schoonman. Van der Plas: “De waarde van de waterschappen mag best wat meer aandacht krijgen.”
Op het programma stond een bezoek aan Boetelerveld, een natuurgebied en het laatste stukje natte heide dat is overgebleven van de vroegere Sallandse Heide. Natuurbeheerder Landschap Overijssel leidde het gezelschap rond over het terrein. Van der Plas opende een discussie over biodiversiteit door te vragen naar het ijkpunt van biodiversiteit: “Moet het zijn zoals in 1950? En is de natuur wel maakbaar?” Schoonman bracht in dat het gaat om evenwicht dat zichzelf in stand houdt: “De robuustheid van het natuurlijk systeem moet terug.”
Deltaplan
De volgende stop was Broekland, waar een biologisch melkveebedrijf werd bezocht. Daar stonden de bedrijfsvoeringsaspecten van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) op de agenda. Marion Wichard, dagelijks bestuurslid bij het waterschap, gaf een toelichting op het DAW, waarin agrariërs en waterbeheerders samen met andere partijen werken aan het verbeteren van de waterkwaliteit en het klimaatbestendig maken van het watersysteem.
Dijkverlegging
Bij het laatste onderdeel van het werkbezoek, het project Paddenpol, hoorde het gezelschap meer over deze dijkverlegging. Met dit project krijgt de IJssel meer ruimte en een betere ecologische waterkwaliteit. Ook komen er mogelijkheden voor recreatie.
Waterwoordvoerders op bezoek
Er zijn verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
Bij de vereniging van de waterschappen, de Unie van Waterschappen, komen 3 vacatures beschikbaar in het dagelijks bestuur.
De koepel vertegenwoordigt de waterschappen in het nationale en internationale speelveld. Ze behartigt de belangen van de waterschappen en stimuleert kennisuitwisseling en samenwerking.
Selectiecommissie
Omdat de maximale zittingsduur van 3 huidige bestuursleden is bereikt, komen er 3 vacatures vrij. Het gaat om de bestuursleden Hetty Klavers, Hein Pieper en Toine Poppelaars. Er is een selectiecommissie samengesteld, die een voordracht van kandidaten doet aan de Ledenvergadering van de Unie van Waterschappen. In de ledenvergadering van 17 december wordt over de voordrachten gestemd.
Verbinden
“De kern van het werk als bestuurder bij de Unie van Waterschappen zit in het krachtig behartigen van de belangen van de waterschappen”, zegt Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen. “Het is een mooie uitdaging om mee aan het roer te staan bij de grote wateropgaven en om invloed te hebben op de koers. We zoeken kandidaten die voor hun portefeuille op kunnen treden als verbinder en goede relaties onderhouden met alle waterschappen. Maar ook met ons brede netwerk van stakeholders in Den Haag en Brussel. Een mooie uitdaging! We hopen dan ook op veel belangstelling van dagelijks bestuursleden en voorzitters van de waterschappen.”
Reacties
Kandidaten voor de vacatures kunnen tot 1 september hun belangstelling kenbaar maken door het sturen van een motivatie en curriculum vitae naar de secretaris van de selectiecommissie. De sollicitatie moet gesteund worden door het bestuur van het eigen waterschap.
Lees de 3 profielschetsen, met daarin informatie over de functie-eisen en werkzaamheden en wie kan solliciteren op deze vacatures.
Eva van Esch, waterwoordvoerder voor de Partij voor de Dieren in de Tweede Kamer, bracht op 15 juli een werkbezoek aan Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Ze bezocht de pilot bodemdaling bij het Veenweiden Innovatiecentrum in Zegveld. Ook ging het Kamerlid in gesprek over klimaatbestendig bouwen in de Utrechtse polder Rijnenburg.
Van Esch werd ontvangen door dijkgraaf Jeroen Haan en hoogheemraad Bert de Groot.
Bijzondere aandacht voor bodemdaling
De Partij voor de Dieren heeft bijzondere aandacht voor het dossier bodemdaling. Het veldbezoek toonde een systeem van onderwaterdrainage waarmee bodemdaling zoveel mogelijk wordt voorkomen. Ook is er overgeschakeld naar een lichter ras vee, dat beter geschikt is op veenweide.
Van Esch: “Het lijkt belangrijk om te kijken naar ouderwets boeren, meer samenwerken met de natuur en het weer. Er zijn nieuwe kwetsbaarheden gekomen die polderen naar een nieuw evenwicht noodzakelijk maken.”
Haan bracht naar voren dat er in tijden van waterschaarste een groot verdelingsvraagstuk speelt. Je kunt niet alle partijen bedienen als er schaarste is. “Ook bij bodemdaling geldt: lees het landschap. Kijk wat er al is, dan neem je de juiste besluiten.”
Bouwen in laaggelegen gebied
In de discussie over Rijnenburg stelde Van Esch de vraag of je wel moet bouwen in een laaggelegen gebied. Haan bracht naar voren dat bijvoorbeeld drijvende huizen of huizen op palen hier uitkomst kunnen bieden. Haan: “Waarom maken we van Rijnenburg niet een rolmodel van een klimaatbestendige wijk?”
Van Esch zou het kritische geluid van de waterschappen vaker willen horen: “Als men zo wil bouwen, dan gaan de waterschappen het niet oplossen.” Waterschappen hebben volgens het Kamerlid wel een belangrijke positie en veel kennis en kunde.
Kennismaken met nieuwe waterwoordvoerders
De waterschappen hebben verschillende werkbezoeken met de nieuwe waterwoordvoerders gepland om hen kennis te laten maken met de waterschappen. Om het bezoek goed aan te laten sluiten, is gekozen voor een werkbezoek aan het waterschap waar hun woonplaats onder valt. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen mee te nemen in de grote opgaven van de waterschappen, zoals toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
