Categorie: Bestuurszaken

De lijst met grote maatschappelijke opgaven die vragen om doortastend optreden is enorm. Denk daarbij aan het grote tekort aan betaalbare woningen, de noodzakelijke klimaatopgave en energietransitie, de opgave in het landelijk gebied en het versterken van bestaanszekerheid van kwetsbare mensen. De gemeenten, provincies en waterschappen willen blijven werken aan de vooruitgang van Nederland en vragen het parlement ruimte om besluiten te nemen.

Stilstand is onverantwoord

In de brief stippen de decentrale overheden zeven concrete onderwerpen aan waar de komende maanden geen stilstand op mag ontstaan: het bouwen van betaalbare woningen, verduurzaming van ons energieverbruik, de transitie van het landelijk gebied, de koopkracht voor kwetsbare inwoners, de hervorming van de jeugdzorg, de opvang van vluchtelingen en de inzet van het openbaar vervoer.

Geen uitstel mogelijk voor afspraken landelijk gebied

“In het landelijk gebied speelt op dit moment veel wat geen uitstel duldt. Bij deze zaken wordt onder het motto ‘water en bodem sturend’ de ruimte voor de agrarische sector en de natuur weer in evenwicht gebracht, wordt de waterkwaliteit verder verbeterd (de Kaderrichtlijn Water in 2027) en wordt gewerkt aan de klimaatopgave”, geeft Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen aan.

Provincies hebben voor de transitie van het landelijk gebied gebiedsprogramma’s en maatregelpakketten ingediend. Die maatregelpakketten kunnen alleen snel worden uitgevoerd als er op korte termijn financiering ter beschikking komt. Deze zogenaamde versnellingsgelden moeten echt doorgaan.

Gesprek belastingstelsel waterschappen moet worden voortgezet

De decentrale overheden willen hun verantwoordelijkheid blijven nemen. Voor waterschappen is het nodig dat de voorstellen voor een nieuw belastingstelsel bij de waterschappen doorgang vinden. Van der Sande: “We willen dat het demissionaire kabinet de belastingvoorstellen snel naar de Tweede Kamer stuurt en dat de belastingvoorstellen dus niet controversieel worden verklaard. Het niet maken van goede afspraken over ons belastingstelsel leidt tot stilstand. En dat is voor onze inwoners echt onverantwoord.”

> Lees de brief van de decentrale overheden hier

Signaal van de waterschappen

De waterschappen geven al langere tijd het signaal af dat de bezoldiging van 300 procent te laag is. Dit komt door de toename van taken en onderwerpen bij de waterschappen. Daarnaast zijn de werkzaamheden ook complexer geworden. De Unie van Waterschappen verzocht op 16 februari de minister van BZK om in het Rechtspositiebesluit de mogelijkheid op te nemen om de bezoldiging voor leden van het dagelijks bestuur van de waterschappen vast te kunnen stellen op maximaal 400 procent. De minister van BZK nam hier een positief besluit over.

Algemeen bestuur beslist over verhoging

De bevoegdheid om gebruik te maken van de verhoging ligt bij het algemeen bestuur. Het gaat om een zogenaamde ‘kan-bepaling’. Deze aanpassing heeft geen automatisch effect op de huidige bezoldiging van maximaal 300 procent. Een aanpassing van de maximum bezoldiging vergt een nieuw besluit van het algemeen bestuur.

Terugwerkende kracht

Het besluit heeft een terugwerkende kracht tot 29 maart 2023. De datum waarop de nieuwe algemene besturen van de waterschappen zijn geïnstalleerd. De minister van BZK koos voor deze datum om duidelijk te maken dat het besluit betrekking heeft op de nieuwe dagelijks bestuurders.

De Erfgoed Deal is een samenwerkingsverband tussen ministeries, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties en legt de verbinding tussen erfgoed en ruimtelijke opgaven op het gebied van klimaat, duurzaamheid en wonen. Ook droogtebestrijding, wateroverlast, hittestress, dijkversterking en bodemdaling zijn thema’s van de Erfgoed Deal. In de afgelopen periode hebben verschillende waterschappen samen met gemeenten en provincies geparticipeerd in projecten die zijn gefinancierd door de Erfgoed Deal. Als officiële ondertekenaar van de Erfgoed Deal kunnen waterschappen nu als hoofdindiener van een project fungeren en in aanmerking komen voor financiering.

Bij elkaar brengen

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Deelname aan de Erfgoed Deal is een kans om de wereld van waterschappen en erfgoed- en monumentenzorg dichter bij elkaar te brengen, gezamenlijk te werken aan opgaven voor waterveiligheid en klimaatadaptatie en te investeren in de omgevingskwaliteit van het Nederlandse landschap en steden.” Uit lopende Erfgoed Deal-projecten blijkt dat de samenwerking leidt tot meerwaarde in het verbinden van de wateropgave met erfgoedbehoud en -ontwikkeling.

Waardevol cultureel erfgoed

De waterschappen spelen een cruciale rol in het beheer van waterwegen, rivieren en kustgebieden. Deze gebieden hebben vaak een rijke geschiedenis en zijn de thuisbasis van waardevol cultureel erfgoed, variërend van historische molens, sluizen, dijken en gemalen. Schoonman: “Door de Erfgoed Deal te ondertekenen, erkennen de waterschappen het belang van het behoud en de herontwikkeling van dit erfgoed voor toekomstige generaties. Daarnaast kan het beheer van waterwegen en de bescherming van erfgoed hand in hand gaan.”

Aanvraag nieuwe projecten

Het traject om nieuwe projecten aan te melden bij de Erfgoed Deal is inmiddels gestart. In september 2023 kunnen waterschappen nieuwe aanvragen indienen. Per 1 juni is er ook een aanspreekpunt vanuit de waterschappen aangesteld bij het programmabureau van de Erfgoed Deal. Deze heeft voornamelijk een netwerkfunctie en zal erop toezien dat de verbinding tussen de wateropgave en het behoud van erfgoed een rode draad zal zijn in de projecten.

> Meer over de Erfgoed Deal

In het handboek staan de bestaande wetgeving, regels en andere beschikbare informatie gebundeld. De afgelopen jaren is veel wetgeving, procedures en informatie rondom integriteit ontwikkeld. Het handboek maakt de regels en procedures over integriteit inzichtelijk en makkelijk vindbaar. Zo is informatie te vinden over de periode voorafgaand aan de benoeming van politieke ambtsdragers: de werving- en selectiefase waarin de screening plaatsvindt. Maar ook informatie over integriteitsnormen en wat te doen bij integriteitsschendingen en -onderzoek.

Bevorderen bestuurlijke integriteit

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft samen met onder andere de Unie van Waterschappen het handboek ontwikkeld. Het doel van het handboek is om de decentrale overheden te ondersteunen bij het bevorderen van de bestuurlijke integriteit en de aandacht voor het onderwerp en het integriteitsbewustzijn bij politieke ambtsdragers te vergroten.

> Handboek integriteit voor politieke ambtsdragers van decentrale overheden

> Meer informatie voor politieke ambtsdragers van waterschappen

De Code Interbestuurlijke Verhoudingen is een geactualiseerde versie van die van 2013. In de code ligt vast hoe overheden samenwerken. Het accent in de nieuwe versie ligt op goed samenspel tussen overheden. Het gaat om het bundelen van krachten ‘om zo maatschappelijke opgaven sneller, effectiever en democratisch gelegitimeerd aan te pakken’.

Ondertekening

De code werd ondertekend door minister Hanke Bruins Slot, en Rogier van der Sande namens de waterschappen, Jan van Zanen namens de gemeentes en Jaap Smit namens de provincies.

Staat van het Bestuur

Tijdens de Dag van het Bestuur werd ook de Staat van het Bestuur 2022 gepubliceerd. Dat is een tweejaarlijkse rapportage waarmee het ministerie van BZK de feiten en ontwikkelingen in het lokale openbaar bestuur in beeld brengt. De Staat van het Bestuur 2022 kijkt terug en vooruit naar de stand van de decentrale democratie en bestuur, gebaseerd op verschillende data en onderzoeken.

Werksessies

Het middagprogramma van de dag bestond uit een aantal werksessies, waaronder een sessie bij het hoogheemraadschap van Rijnland. Daar spraken Jeroen Haan en Hans Vollaard. Haan is dijkgraaf van hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en bestuurslid van de Unie van Waterschappen. Vollaard is universitair hoofddocent Politicologie Universiteit Utrecht en schrijver van het recent verschenen boek ‘Waterschappen. Democratie in een onbekend bestuur’.

Veel vragen

Zij gingen in op vragen als: Hebben kiezers en gekozenen wel verstand van waterkwesties? Zou je het bestuur van waterschappen niet juist beter aan experts kunnen overlaten? En als je wel wil dat iedereen kan meebeslissen: hoe krijg je van de waterschapsdemocratie een levende democratie waar inwoners actief aan meedoen?

Op de foto van links naar rechts: Jan van Zanen (VNG), Rogier van der Sande (Unie van Waterschappen), minister Hanke Bruins Slot en Jaap Smit (IPO).

>Dag van het Bestuur