Categorie: Digitalisering

Nieuwe gegevens over prestaties waterschappen op Waterschapsspiegel.nl

26 september 2023

De waterschappen delen jaarlijks gegevens over hun prestaties en kosten door middel van de bedrijfsvergelijking Waterschapsspiegel. De gegevens over 2022 staan nu online.



Met Waterschapsspiegel zijn de waterschappen transparant over hun kosten en baten en kunnen ze hun prestaties vergelijken en verbeteren. Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “In maart 2023 zijn er 21 nieuwe waterschapsbesturen gekozen en deze zomer hebben ze allemaal ambitieuze plannen voor de toekomst gepresenteerd. Inzicht in de prestaties van vorig jaar helpt om van elkaar te leren en gezamenlijk te verbeteren. Als transparante overheid delen we deze resultaten zodat ook onze omgeving een beeld krijgt van kansen en aandachtspunten. Zo willen we samen blijven werken aan een veiliger en leefbaarder Nederland.”

Transparante prestaties

Waterschapsspiegel zoomt in op de verschillen tussen de waterschappen. Alle waterschappen leverden hiervoor in het voorjaar van 2023 gegevens aan bij de Unie van Waterschappen over verschillende onderwerpen. Denk hierbij aan prestaties op de waterschapstaken, resultaten op het gebied van maatschappelijk verantwoord handelen, dienstverlening, financiën en doelmatigheid. Alle gegevens zijn openbaar beschikbaar via waterschapsspiegel.nl.

Opvallende uitkomsten

  • Op 249 locaties zijn door de waterschappen meer schadelijke stoffen gemeten in oppervlaktewater in vergelijking met 2021.
  • De waterschappen hebben in de droge zomer van 2022 in totaal tenminste 1,5 miljard m3 water aangevoerd.
  • De waterschappen hebben vorig jaar 162 kilometer primaire waterkering en 83 kilometer regionale waterkering versterkt.
  • De waterschappen hebben voor 99,7% voldaan aan de wateroverlastnormen. De laatste 0,3% is toch nog 10.000 hectare die nog niet aan de norm voldoet. De doelmatigheid van de maatregelen speelt daarbij de belangrijke rol.
  • De waterschappen zijn voor 57% tijdig betrokken bij de meer dan 9.000 watertoetsprocessen, maar in slechts voor 20% is zicht op de uitvoering van de adviezen.

WAVES dashboard en databank

Waar verschillen zichtbaar worden ontstaat de mogelijkheid om van elkaar te leren, dat is de slogan van de bedrijfsvergelijkingen. Om het leren van elkaar gemakkelijk te maken is het online WAVES dashboard ontwikkeld, met het overzicht van de belangrijkste resultaten. Met enkele muisklikken is het daarin mogelijk om waterschappen op verschillende thema’s met elkaar te vergelijken. De bedoeling is om inzichtelijk te maken welke waterschappen mogelijk leerzame lessen te delen hebben, om ieders ambities beter te verwezenlijken. Bekijk de video waarin Waterschapsspiegel en het WAVES dashboard worden uitgelegd.

Waterschappen actief aan de slag met implementatie Woo

11 juli 2023

Waterschappen zijn actief bezig met de implementatie van de Wet open overheid (Woo), maar er is een organisatieontwikkeling nodig om de informatiehuishouding optimaal op orde te krijgen. Dat blijkt uit de resultaten van een onderzoek van de Unie van Waterschappen.

Smartphone en laptop in beeld die door een vrouw wordt bediend.

Waterschappen onderkennen het belang om transparant te kunnen zijn naar de maatschappij en werken daarom ook toe naar werkwijzen die op een toekomstbestendige manier inzicht geven in het verleden. De waterschappen zetten zich dan ook actief in om de Woo goed te implementeren. Bijna alle waterschappen hebben een Woo-contactpersoon, alle waterschappen hebben een Woo-projectleider voor de implementatie en een grote meerderheid heeft een Woo-projectplan. De meeste Woo-verzoeken worden binnen de wettelijke termijn afgehandeld. Het vergt echter extra inspanning om de informatie voldoende toegankelijk en vindbaar voor de burger te presenteren.

Organisatieontwikkeling

Een meerderheid van de waterschappen vindt dat hun informatiehuishouding niet op orde is. De waterschappen werken er hard aan om een transparante overheid te zijn. Het besef dat data van waarde is, leeft onder de waterschappen, maar waterschapsmedewerkers zullen zich in het dagelijks werk continu bewust moeten zijn van het bewaren en openbaar maken van data. Dat is niet van de een op andere dag gerealiseerd. De waterschappen stellen zich dan ook op als een lerende organisatie om mee te kunnen gaan in deze cultuuromslag. De informatiehuishouding op orde hebben helpt waterschappen bij die organisatieontwikkeling.

Burger centraal

Het is voor de waterschappen daarnaast cruciaal dat er gestandaardiseerde en consistente metadata komen die met krachtige zoekmechanismen op een gebruiksvriendelijke manier toegankelijk zijn. Voor de burger is het belangrijk dat dit bij elke overheid op dezelfde wijze gebeurd. De huidige Woo-index is niet voldoende om dat te bereiken. Een landelijke aanpak zou de waterschappen helpen.

Vooruitblik

Door de waterschappen is een sectoraal meerjarenplan voor het op orde brengen van de informatiehuishouding opgesteld. Dit biedt houvast voor waterschappen om te kunnen verbeteren. Daarnaast werkt de Unie van Waterschappen aan een inspiratiemodule om de waterschappen mee te nemen in deze organisatieontwikkeling. Hierbij spelen een verbindend perspectief, leiderschap en ruimte om te experimenteren een belangrijke rol.

> Preadvies digitale informatiehuishouding waterschappen

> Uitkomsten enquête implementatie Woo waterschappen

Motie aangenomen voor meer duidelijkheid nieuwe cyberrichtlijn

Op de laatste dag voor het reces van de Tweede Kamer is er een motie aangenomen die het demissionaire kabinet verzoekt zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over de scope en focus over de nieuwe Europese richtlijn voor netwerk- en informatiesystemen.



Kamerlid Evert Jan Slootweg (CDA) diende de motie voor meer duidelijkheid in. De motie gaat concreet over meer duidelijkheid rond de herziening van de Netwerk- en Informatiebeveiligingsrichtlijn (NIB2, ook wel NIS2 genoemd). Het Rijk moet voor deze richtlijn in kaart brengen hoe en wanneer decentrale overheden aan de nieuwe wettelijke verplichtingen voor de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen uit deze richtlijn moeten gaan voldoen.

Scope en focus

Daarnaast stelt de NIB2-richtlijn dat nationale autoriteiten strenger moeten handhaven op naleving van de regels en ook eventuele sancties kunnen opleggen. Dit heeft belangrijke (financiële) gevolgen voor de medeoverheden. Omdat er tot op heden nog veel onduidelijk is over de scope en focus van deze regelgeving kunnen provincies, gemeenten en waterschappen op dit moment niet inschatten wat de impact gaat zijn, en ook niet de noodzakelijke voorbereidingen treffen.

Geen stilstand

De NIB2 moet uiterlijk in oktober 2024 geïmplementeerd zijn. Medeoverheden hebben daarom snel duidelijkheid nodig van het Rijk. De Unie van Waterschappen verzoekt de demissionaire regering om geen stilstand te laten ontstaan op dit dossier de komende maanden.

> Bekijk de motie van Slootweg (CDA)

Medeoverheden dringen aan op meer duidelijkheid Rijk over informatieveiligheid

28 juni 2023

Op 29 juni debatteert de Tweede Kamer over online veiligheid. Gemeenten, provincies en waterschappen geven de Kamerleden mee dat er meer duidelijkheid moet komen over de Europese richtlijn voor netwerk- en informatiesystemen (NIB2, ook bekend als NIS2). Ook willen gemeenten concreet weten welke rol het Rijk pakt bij de Nationale Cybersecurity Strategie.



Op 5 april hebben de decentrale overheden deze punten al ingebracht bij de Vaste Kamercommissie Digitale Zaken in de Tweede Kamer. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitale Zaken) gaf destijds aan snel met duidelijkheid te komen. IPO, VNG en de Unie van Waterschappen hebben die duidelijkheid rond nieuwe cyberrichtlijnen nog niet gekregen.

Duidelijkheid nodig over Europese richtlijn

Op Europees niveau komt er een nieuwe richtlijn voor informatieveiligheid: de NIS2. Met deze richtlijn moeten overheden aan wettelijke verplichtingen voor de beveiliging van hun netwerk- en informatiesystemen gaan voldoen. Iedere lidstaat mag zelf beslissen welke vereisten uit deze richtlijn voor medeoverheden gaan gelden. Welke keuze het kabinet hierin maakt en wat deze keuze precies betekent voor provincies, gemeenten en waterschappen is nog onduidelijk. Omdat de financiële gevolgen voor deze richtlijn groot kunnen zijn, willen de decentrale overheden graag weten waar ze aan toe zijn.

Cybersecurity Strategie

Verder is de minister van Justitie en Veiligheid bezig met de uitrol van de Nationale Cybersecurity Strategie (NLCS). Decentrale overheden willen graag de uitdagingen op dit gebied samen oplossen, maar hebben het Rijk nodig. Er is nog geen manier aangewezen waarop het Rijk en het lokale bestuur samen de acties uit de NLCS gaan bespreken, uitvoeren en bewaken. De decentrale overheden moedigen de minister aan hier snel meer duidelijkheid in te verschaffen.

Staat van Ons Water: ministerie en waterschappen kijken samen vooruit

27 juni 2023

Halverwege juni organiseerde de Unie een webinar over de Staat van Ons Water 2022. Circa 80 bestuurders en secretarissen-directeuren van waterschappen waren aanwezig. Ook Liz van Duin, directeur Waterkwaliteit en Grote Wateren bij het ministerie van Infrastructuur en Water (IenW), en Kaspar Sonnemans, beleidsadviseur bij IenW blikten mee terug en vooruit.

beekje

Hoofdpunten

Na een aftrap van Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, loodste Kaspar Sonnemans de aanwezigen door de figuren in de Staat van Ons Water. Over waterbeheer, waterkwaliteit, droogte, water en bodem sturend, de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater en de financiën.

Afbeelding van een Infographic over opgaven voor de waterkwaliteit. De tekst is te lezen op pagina 54 van de rapportage Staat van Ons Water 2022.
Een infographic uit de rapportage ‘De Staat van Ons Water 2022’

> Bekijk de rapportage ‘Staat van Ons Water 2022’

Waterkwaliteit

Daarna gaf Liz van Duin aanvullend aan dat er de laatste jaren veel meer middelen van het Deltafonds worden uitgegeven aan waterkwaliteit. Ook benoemde Van Duin het Impulsprogramma Kaderrichtlijn Water (KRW). En dat er een dashboard komt om te bekijken waarom de doelen van 2027 zo lastig te behalen zijn. Het dashboard gaat inzicht brengen in de oorzaken en dan kan IenW ook expliciete hulp aanbieden bij het behalen KRW-doelen.

Mestwetgeving en waterkwaliteit

Het ministerie van IenW wil de mestwetgeving afstemmen op de Kaderrichtlijn Water. Hierin zet het ministerie concrete stappen en stuurt voor de zomer nog een brief naar de Tweede Kamer.

Niet afwentelen

Een ander thema dat besproken werd was water en bodem sturend. En dan in het bijzonder het principe van niet afwentelen. Dit betekent niet op de volgende generatie (gewasbeschermingsmiddelen kunnen nog jaren in de grond achterblijven), niet op een andere regio (hoofdwater op een polder en visa versa), en publiek en privaat (bedrijventerreinuitbreiding bijvoorbeeld).

Geen ja, maar

Watergraaf Erik de Ridder vulde hierop aan dat we niet langer “ja, maar” kunnen zeggen in relatie tot water en bodem sturend, maar de consequenties moeten aanvaarden. Waarop Van Duin reageerde dat de principes rond water en bodem sturend niet nieuw zijn, maar we het nu inderdaad echt moeten gaan doen. Op de vraag of waterschappen niet met emissiebeheerplannen moeten gaan werken stelt Van Duin dat de waterschappen emissies in beeld moeten hebben en dat waterschappen gewend zijn om emissies eruit te halen. Daarbij riep Van Duin op dat we de waterkwaliteit niet verbeteren voor Europa of de KRW, maar voor voldoende en gezond water voor mens en natuur. De grootste uitdaging ligt voor 2023 op droogte en waterbeschikbaarheid.

Deltafonds

Vincent Lokin ziet een grote uitdaging voor het ontdekken wat water en bodem sturend echt betekent voor droogte en voor de roofbouw die we de afgelopen jaren hebben gepleegd. Op een vraag over de middelen is Van Duin helder: “Het Deltafonds heeft een stabiel karakter. Er zijn bezuinigingen afgekondigd. Daarbij lijkt het fonds enigszins veilig. In het coalitieakkoord is 811 miljoen extra voor de restauratie van beekdalen, uit het transitiefonds voor stikstof, genoemd. We moeten blij zijn met wat we hebben aan financiën op dit moment.”

Stemhulp

Tot slot heeft Karin Sluis (Voorzitter Commissie RLI advies Goed Water, Goed Geregeld) een column voorgelezen waarin zij stelt dat de stemhulpstelling ‘Aanpassingen aan rioolwaterzuiveringsinstallaties vanwege de KRW mogen niet leiden tot hogere waterschapslasten’ een onzinnige stelling is. Dit is een stelling die is ingezet tijdens de waterschapsverkiezingen. Sluis wijst eropt dat de KRW een wettelijke verplichting is. Of die leidt tot hogere waterschapslasten, dat doet dus niet ter zake. Haar advies aan de waterschappen is: “Beste bestuurders en watercollega’s, wees wijs de komende jaren en besteed aandacht aan uw watertoetsen, uw vergunningen, uw rioolwaterzuiveringsinstallaties én uw stemhulp.”

Unie van Waterschappen roept waterschappen op TikTok te verbieden

16 juni 2023

Het Rijk ontraadt per direct het gebruik van TikTok op mobiele apparatuur van rijksambtenaren. De Unie van Waterschappen roept waterschappen op om deze Rijkslijn te volgen als het gaat om applicaties uit landen met een offensief cyberprogramma. Dit betekent dat de waterschappen per direct TikTok ontraden of verbieden op zakelijke mobiele apparatuur van waterschappers.

Telefoon in hand met koffie

De waterschappen onderschrijven, net als het Rijk, het belang van het toewerken naar een situatie waarbij mobiele apparaten zo zijn ingericht dat er alleen vooraf toegestane applicaties, software en/of functionaliteiten kunnen worden geïnstalleerd of gebruikt. Ook onderschrijven ze het werken in een veilige omgeving.

TikTok op apart apparaat

De waterschappen zijn zelf verantwoordelijk voor het informatieveiligheidsbeleid en hoe zij omgaan met de managed devices. Uit het eigen informatiebeleid van waterschappen blijkt dat scheiding van data en gebruik van (externe) applicaties op een apparaat het belangrijkste is. Mocht het voor een waterschap noodzakelijk zijn om TikTok, of een applicatie met soortgelijke afkomst en risico’s, te gebruiken raadt de Unie van Waterschappen aan om hiervoor een geïsoleerde omgeving op een apart apparaat te gebruiken.

Offensief cyberprogramma

Recent is er veel aandacht voor mobiele applicaties die een gevaar vormen voor de informatieveiligheid, zoals TikTok. TikTok is een sociaal medium dat voornamelijk onder jongeren populair is. Het is afkomstig uit China. TikTok is een voorbeeld van een applicatie uit een land met een offensief cyberprogramma. Staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering Alexandra van Huffelen vroeg de AIVD om een onderzoek uit te voeren naar de risico’s van deze applicatie en hierover een advies te geven. Op basis van dit advies presenteerde van Huffelen afgelopen maart de Rijkslijn voor het gebruik van applicaties uit landen met een offensief cyberprogramma tegen Nederland.

Gesprek met staatssecretaris

Op 6 april ontvingen de koepelvertegenwoordigers een brief van de staatssecretaris. Hierin verzocht de staatssecretaris om de lijn van het Rijk te ondersteunen. Alle koepels geven aan hun leden op te roepen om de Rijkslijn te volgen. De koepels werken gezamenlijk en interbestuurlijk aan een integraal kader hoe om te gaan met applicaties op mobiele apparaten.

De komende tijd brengen de waterschappen risico’s van applicaties uit landen met een offensief cyberprogramma in beeld. De waterschappen doen dit samen met het Rijk, de provincies en de gemeenten. Dit met als doel toewerken naar veilig applicatiegebruik en een weerbare overheid.

Nationale rapportage Sustainable Development Goals naar de Tweede Kamer gestuurd

25 mei 2023

Op 17 mei was het verantwoordingsdag. Op deze dag worden er verschillende rapportages aan de Tweede Kamer gestuurd om te evalueren. De nationale voortgang op de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) is een van deze rapportages. Met de SDG-doelstellingen willen de Verenigde Naties (VN) van de wereld een betere plek maken. De Unie van Waterschappen schreef, samen met de andere decentrale overheden, een hoofdstuk in de Zevende Nationale SDG Rapportage - Nederland Ontwikkelt Duurzaam. Hierin beschrijft de Unie van Waterschappen de ontwikkelingen van de waterschappen. Informatie uit de bedrijfsvergelijkingendatabase is hiervoor een belangrijke bron.



Wat zijn Sustainable Development Goals?

De VN heeft wereldwijd 17 doelen afgesproken om van de wereld een betere plek te maken in 2030. De doelen zijn afgesproken met alle 196 landen binnen de VN. De doelen lopen uiteen van geen armoede en honger, naar schoon water en sanitair en leven in het water. Ook voor de waterschappen zijn de doelen belangrijk.

Waarom een verantwoordingsdag?

Op verantwoordingsdag legt het kabinet verantwoording af over het beleid en de financiën van het afgelopen jaar. Jaarlijks evalueert het kabinet op die dag ook de doelen die gesteld zijn in de Sustainable Development Goals. Dit doen ze op basis van een rapportage die het Centraal Bureau Statistiek maakt en daarnaast de nationale SDG-rapportage. De CBS-rapportage heet Monitor Brede Welvaart & Sustainable Development Goals (SDG’s). Deze monitor presenteert de data. De jaarlijkse rapportage bevat een toelichting over duurzame ontwikkeling en het bereiken van de SDG’s in Nederland. De Ministers van Economische Zaken en Klimaat, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en Infrastructuur en Waterstaat sturen namens het kabinet een reactie op deze rapportages naar de Tweede Kamer.

Wat is de bedrijfsvergelijkingendatabase?

Jaarlijks evalueren en leren de waterschappen van elkaar. Dit doen ze onder andere met de bedrijfsvergelijkingendatabase. Ieder waterschap levert gegevens aan over hun prestaties en kosten. Deze gegevens worden in het openbare WAVES dashboard gepubliceerd en brengt de voortgang van het werk van de waterschappen in beeld. Dit dashboard maakt de gegevens inzichtelijk, georganiseerd naar thema en maakt het voor waterschappen mogelijk om gegevens onderling te vergelijken Daarnaast gebruiken de waterschappen deze informatie voor rapportages, zoals het SDG jaarverslag. Bij de waterschappen krijgen de SDG’s steeds duidelijker de aandacht in beleidsstukken en rapportages. In de rapportage Waterschapspeil 2022 brengen de waterschappen voor het duidelijk naar voren hoe ze bijdragen aan het behalen van de SDG’s.

>Bedrijfsvergelijkingen bij de Unie van Waterschappen
>Kabinetsreactie op de Monitor Brede Welvaart &SDG’s 2023
>Waterschapspeil 2022

Rapportage Staat van Ons Water naar Tweede Kamer gestuurd

17 mei 2023

Op 17 mei is de rapportage de Staat van Ons Water naar de Tweede Kamer gestuurd. Met dit rapport laat de minister van Infrastructuur en Waterstaat elk jaar de voortgang van het Nederlandse waterbeleid zien.

Een handhaver van het waterschap meet de waterkwaltiteit in de sloot

De Staat van Ons Water wordt ontwikkeld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Unie van Waterschappen, de Vereniging van Waterbedrijven in Nederland, het Interprovinciaal Overleg en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. In de rapportage komen de verschillende onderdelen van het Nederlandse waterbeleid voorbij. Zo is te lezen hoe Nederland werkt aan het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering en zich voorbereid op de toekomst. Ook de status van de waterveiligheid en de waterkwaliteit komen voorbij.

Voortgang Nederlandse waterbeleid

Verder is er onder meer aandacht voor het Nationaal Waterprogramma, de Kaderrichtlijn Water, het Hoogwaterbeschermingsprogramma, internationale samenwerking en de vooruitgang op duurzaamheid.

Droogteseizoen 2022

In deze Staat van Ons Water over het kalenderjaar 2022 zijn de aanpak van droogte en watertekort en waterkwaliteit uitgelicht. Zo is het droogteseizoen van 2022 uitgebeeld, waarin te zien valt dat vooral in Zeeland en het zuidoosten van Nederland weer historisch hoge watertekorten waren. De waterbeheerders hebben met verschillende maatregelen de droogte bestreden. Duidelijk is dat de droogte-aanpak regionaal maatwerk vergt. De gevolgen van droogte kunnen per regio sterk verschillen, waardoor ook verschillende maatregelen nodig zijn. In de Staat van Ons Water zie je bijvoorbeeld dat in het rivierengebied wordt gewerkt aan een betere waterverdeling en het westen van Nederland de strijd aangaat met verzilting.

Complexe opgave waterkwaliteit

In de Staat van Ons Water 2022 is verder te zien dat verbetering van de waterkwaliteit een complexe opgave is. Er zijn namelijk veel verschillende kwaliteitseisen voor water (is het gezond voor mens en dier? Welke stoffen horen er niet in thuis? Etc.) en vervuiling komt uit veel verschillende hoeken (door de droogte, industrie, landbouw, wat we zelf doorspoelen door het riool etc.). Duidelijk wordt dat het verbeteren van de waterkwaliteit een aangelegenheid is van veel verschillende partijen. En dat de gezamenlijke aanpak die in Nederland is opgezet de enige manier is om resultaat te behalen.

> Staat van Ons Water 2022

Medeoverheden vragen het Rijk om meer duidelijkheid nieuwe cyberrichtlijnen

5 april 2023

Op 5 april vergadert de Vaste Kamercommissie van Digitale Zaken in de Tweede Kamer met staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitale Zaken) over het onderwerp Informatiebeveiliging bij de overheid. De provincies, gemeenten en waterschappen geven de commissie een aantal aandachtspunten mee.



IPO, VNG en de Unie van Waterschappen vinden het belangrijk dat de medeoverheden vroegtijdig worden betrokken bij de implementatie van Europese wet- en regelgeving op het gebied van cyber security. Ook vinden de medeoverheden belangrijk dat het gesprek wordt aangegaan over hoe de richtlijnen die uit Europese wet- en regelgeving voortkomen haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar kunnen worden gemaakt.

Weerbaar tegen cyberdreigingen

Weerbaarheid tegen cyberdreigingen is voor provincies, gemeenten en waterschappen een topprioriteit. Vitale infrastructuur wordt door deze overheden beheerd en ook bieden zij veel digitale diensten aan inwoners. De gezamenlijke decentrale overheden zijn dan ook blij met de toenemende aandacht voor het belang van cyber security en weerbaarheid, en dat Europa en het Rijk zich hard maken voor veilige hard- en software. Dit gebeurt bijvoorbeeld door de Europese Richtlijn: de Cyber Resilience Act.

Tegelijkertijd betekent dit dat er veel wet- en regelgeving vanuit Europa op Nederland afkomt, waar de medeoverheden uitvoering aan moeten geven. Alleen al dit jaar staan er dertien Europese wetten op het gebied van digitalisering op de rol die geïmplementeerd moeten worden, waarvan er zes gaan over cyber-security. De VNG heeft een impactanalyse uitgevoerd om de impact hiervan weer te geven. Deze wet- en regelgeving heeft onherroepelijk consequenties voor medeoverheden. Daarom maken zij zich zorgen over wat dit betekent voor de betaalbaarheid en uitvoerbaarheid. Het is van belang dat provincies, ge-meenten en waterschappen tijdig door het Rijk betrokken worden bij de implementatie ervan.

Netwerk- en informatiebeveiligingsrichtlijn

Eén van de richtlijnen waar het om gaat, is de herziening van de Netwerk- en Informatiebeveiligingsrichtlijn (NIB2, ook wel NIS2 genoemd). Het Rijk moet voor deze richtlijn in kaart brengen hoe en wanneer decentrale overheden aan de nieuwe wettelijke verplichtingen voor de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen uit deze richtlijn moeten gaan voldoen. Daarnaast stelt de NIB2-richtlijn dat nationale autoriteiten strenger moeten handhaven op naleving van de regels en ook eventuele sancties kunnen opleggen. Dit heeft belangrijke (financiële) gevolgen voor de medeoverheden.

Omdat er tot op heden nog veel onduidelijk is over de scope en focus van deze regelgeving kunnen provincies, gemeenten en waterschappen op dit moment niet inschatten wat de impact gaat zijn, en dus ook niet de noodzakelijke voorbereidingen treffen. De NIB2 moet uiterlijk in oktober 2024 geïmplementeerd zijn. Medeoverheden hebben daarom snel duidelijkheid nodig van het Rijk over de scope en focus van de NIB2.

Eerste Kamer stemt in met Wet digitale overheid

21 maart 2023

De Wet digitale overheid (Wdo) regelt dat Nederlandse burgers en bedrijven veilig en betrouwbaar kunnen inloggen bij de (semi-)overheid, waaronder de waterschappen. Op 21 maart stemde de Eerste Kamer in met deze wet die vanaf 1 juli gefaseerd in werking treedt.



Bij digitaal werken is het belangrijk dat er veilig en overzichtelijk samengewerkt kan worden. De Wdo maakt het mogelijk om straks via publieke én private inlogmiddelen digitaal zaken te doen met bijvoorbeeld gemeenten en waterschappen. Er mogen dan alleen middelen gebruikt worden die de overheid heeft gecontroleerd op veiligheid en betrouwbaarheid.

Elektronische identificatiemiddelen

Burgers en bedrijven kunnen elektronische identificatiemiddelen (eID) van de overheid gebruiken die een hoge mate van betrouwbaarheid hebben. In de nieuwe wet staat dat publieke dienstverleners, waaronder de waterschappen, verplicht zijn om deze identificatiemiddelen te gebruiken om toegang te geven tot hun online diensten. Zo krijgen zij meer zekerheid over iemands identiteit.

Voldoen aan verplichtingen

Publieke dienstverleners moeten voldoen aan de verplichtingen in de Wdo zodra ze zijn aangesloten op digitale toegangsmiddelen zoals DigiD en eHerkenning. Dat aansluiten gebeurt de komende tijd in overleg met de dienstverleners, zodat rekening kan worden gehouden met de uitvoerbaarheid.

Betrouwbaarheidsniveaus

Publieke dienstverleners, zoals de waterschappen, bepalen per online dienst op welk betrouwbaarheidsniveau gebruikers moeten inloggen. Dat doen ze op basis van de conceptregeling betrouwbaarheidniveaus. Hierin staan de regels en criteria die leiden tot een keuze voor een betrouwbaarheidsniveau dat past bij de risico’s die aan een dienst zijn verbonden.

Regelhulp

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ontwikkelde samen met RVO een Regelhulp betrouwbaarheidniveaus op basis van de conceptregeling betrouwbaarheidsniveaus. Deze regelhulp helpt de waterschappen in het keuzeproces voor het juiste betrouwbaarheidsniveau.

Kaderwet

De Wdo is een zogeheten kaderwet: de wet regelt algemene principes, verantwoordelijkheden en procedures, maar geen gedetailleerde regels. De wet zorgt zo voor flexibiliteit bij nieuwe ontwikkelingen. Maar ook dat belangrijke waarden en zekerheden voor burgers en bedrijven altijd goed geregeld zijn. Denk aan gebruikersvriendelijkheid, betrouwbaarheid, veiligheid, privacy en digitale inclusie.