Waterschappen: versnel aquathermieprojecten

7 maart 2023

Op 9 maart vindt in de Tweede Kamer het Commissiedebat Elektriciteitsnet, energie-infrastructuur & Regionale Energiestrategie (RES) plaats. De Kamerleden debatteren dan over deze onderwerpen met de minister van Economische Zaken en Klimaat. De provincies, waterschappen en gemeenten hebben de commissieleden een aantal punten meegegeven voor het debat.

De waterschappen willen aquathermieprojecten versnellen. Uit onderzoek blijkt dat oppervlaktewater kan voorzien in een belangrijk deel van de vraag naar warmte en koelte. Maar aquathermie komt nu nog onvoldoende tot ontwikkeling. Dat komt vooral door de rol en manier van financiering van Rijkswaterstaat en de waterschappen.

Aanvullende financiering

De waterschappen willen op korte termijn aanvullende financiering voor aquathermie. Want juist dit zijn projecten met weinig impact op de omgeving. En ze kunnen een bijdrage leveren aan de warmtetransitie en aan het ontlasten van de elektriciteitsnetten.

Waterkwaliteit

Door de aard van aquathermieprojecten is het vaak niet mogelijk om ze te betalen uit de waterschapsbelastingen. Waterschappen en Rijkswaterstaat zorgen voor een zorgvuldige afweging of het de waterkwaliteit en ecologie niet schaadt. Samen met de STOWA wordt hiervoor gewerkt aan het verbeteren van een beoordelingskader.

Belemmeringen wegnemen

Daarom roepen de waterschappen de Kamer op om het kabinet te vragen gedurende 3 jaar hiervoor 2 miljoen euro per jaar beschikbaar te stellen voor de waterschappen. Ook vragen ze de Kamer om het kabinet te verzoeken belemmeringen voor aquathermieprojecten weg te nemen.

Andere onderwerpen

Tijdens het Commissiedebat komen ook andere onderwerpen aan de orde, zoals het multifunctioneel gebruik van zonnevelden en het versnellen van de aanleg van energie-infrastructuur.

Lees de hele inbreng

Waterschappen laten jongeren zien wat er te kiezen valt bij waterschapsverkiezingen

2 maart 2023

De waterschappen willen jongeren betrekken bij de waterschapsverkiezingen en ze goed informeren over de keuzes die ze op 15 maart kunnen maken. Daarom organiseren ze onder meer 2 landelijke events op 9 maart. De keuzes die de waterschappen maken, raken immers iedere Nederlander, maar vooral de toekomstige generaties.



Die dag brengen De Kiesmannen De grote – wat nou waterschappen?! – verkiezingsshow. En ook wordt Nieuwspoort tijdelijk omgetoverd tot Waterpoort: een debatavond met Kamerleden en jonge waterschapsbestuurders over de belangrijkste waterdilemma’s.

De grote – wat nou waterschappen?! – verkiezingsshow

Podium LUX in Nijmegen organiseert in samenwerking met waterschap Rivierenland en De Kiesmannen op donderdag 9 maart De grote – wat nou waterschappen?! – verkiezingsshow. Experts Lotte Kaatee (Waterschap Rivierenland), Co Verdaas (Dijkgraaf Waterschap Rivierenland), Ciana Mayam (presentatrice) en Herman Havekes (expert Unie van Waterschappen) staan stil bij wat de waterschappen nou precies doen en wat je stem waard is. Ook de grote vraagstukken van de toekomst komen aan bod in deze interactieve show met mini-reportages, een quiz en kunst.

Gratis toegang en landelijke livestream

De verkiezingsshow is op 9 maart om 20.00 uur gratis te bekijken in de zaal van LUX én via een landelijke livestream. Het reserveren van een ticket is in beide gevallen noodzakelijk. Dat kan via lux-nijmegen.nl.

Nieuwspoort wordt Waterpoort

Op 9 maart organiseert de Unie van Waterschappen in Nieuwspoort in Den Haag ook een debatavond met Tweede Kamerleden en jonge waterschapsbestuurders. Ze debatteren over allerlei waterdilemma’s: hoe beschermen we de mens tegen het water? En het water tegen de mens? Bepaalt het water waar onze huizen komen, of bepalen onze huizen waar het water mag komen? De keuzes die de waterschappen hierover maken, raken iedere Nederlander, maar hebben zeker effect op toekomstige generaties.

Kamerleden in gesprek met jongeren

Kamerleden Eva van Esch (Partij voor de Dieren), Laura Bromet (GroenLinks), Tjeerd de Groot (D66) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) gaan in debat met jonge (kandidaat) waterschapsbestuurders, waaronder Bas Peeters (voor de VVD in waterschap De Dommel), Anieke Kranenburg (voor Water Natuurlijk in waterschap Vechtstromen) en Julia Goets (voor het CDA in waterschap Aa en Maas). Deze bijeenkomst is alleen toegankelijk voor mensen onder de 35 jaar.

Waterschappen steunen aanscherping Richtlijn Prioritaire Stoffen

1 maart 2023

Op 8 maart is er in de Tweede Kamer een commissiedebat Infrastructuur en Waterstaat. Die is ter voorbereiding van de Milieuraad die op 16 maart bij elkaar komt. Tijdens het commissiedebat komt onder meer de Richtlijn Prioritaire Stoffen aan de orde. De waterschappen geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

Waterkwaliteit water koeien handhaver

De Europese Commissie presenteerde eind oktober een herziening van de Richtlijn Prioritaire Stoffen voor oppervlaktewater. Er worden nieuwe schadelijke stoffen toegevoegd, en voor bestaande schadelijke stoffen worden de normen aangescherpt. Deze Richtlijn is onderdeel van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en draagt bij aan de ambities van de Europese Green Deal.

Verbetering waterkwaliteit

De herziening van de Richtlijn Prioritaire Stoffen draagt bij aan de verbetering van de chemische toestand van de waterkwaliteit. Daarom steunen de waterschappen de aanscherping van de bestaande normen en het toevoegen van nieuwe stoffen. Op basis van deze nieuwe lijst wordt namelijk per lidstaat beoordeeld of er maatregelen nodig zijn om voor de betreffende stoffen de milieukwaliteitsnormen te halen.

Vervuilende stoffen in kaart

Daarna is het de vraag hoe men de uitstoot van deze stoffen kan reduceren. Het is belangrijk om de aanwezigheid van vervuilende stoffen in het oppervlaktewater goed in kaart te brengen. Dat kan door monitoring van het oppervlaktewater en rioolwaterzuiveringen. Deze monitoring draagt beter bij aan het ‘vervuiler betaalt-principe’ en de bronaanpak van gevaarlijke stoffen.

KRW-doelen verder uit zicht

Een risico van deze aanscherping van de Richtlijn is wel dat de KRW-doelen nog verder uit zicht raken. De normen worden immers strenger en er komen nieuwe stoffen op de lijst.

Lees de inbreng
Meer over de commissievergadering

Ruim helft Nederlanders wil gaan stemmen voor waterschapsverkiezingen

27 februari 2023

56 procent van de Nederlanders is van plan om te gaan stemmen voor de waterschapsverkiezingen op 15 maart. Door te stemmen hebben Nederlanders invloed waar de waterschapsbelasting aan wordt besteed. Mensen hebben een sterke mening over waterbeheer in hun regio, maar weten vaak nog niet welke partij daarbij past. Dit blijkt uit onderzoek van de Unie van Waterschappen.

Waterschapsverkiezing investeren of repareren

Grote waterschapsthema’s belangrijk

Uit het onderzoek blijkt ook dat 85 procent van de Nederlanders de grote waterschapsthema’s belangrijk vindt. De keuzes die de waterschappen maken over actuele thema’s hebben impact op het dagelijks leven van iedereen. Bijvoorbeeld extreem weer, de inrichting van Nederland en de zuivering van rioolwater.

De plek waar je woont

De meningen over hoe om te gaan met deze thema’s lopen uiteen. Welke thema’s Nederlanders belangrijk vinden en waarvoor ze eventueel meer belasting willen betalen, hangt af van de plek waar ze wonen. De inwoners van waterschappen aan de kust focussen op de bouw en het onderhoud van dijken. Inwoners van meer landinwaarts gelegen waterschappen vinden de afvoer van water bij extreem weer belangrijker en willen het water de ruimte geven.

Stemhulp

62 procent van de Nederlanders geeft aan niet te weten welke partij het best bij hun standpunt past. Daarom hebben de waterschappen de stemhulp mijnstem.nl gelanceerd, om mensen te helpen met het maken van een keuze voor een passende partij in hun regio.

Boswachters en meteorologen

Verschillende bekende meteorologen, boswachters en wetenschappers hebben zich aangesloten bij de verkiezingscampagne. Zij benadrukken vanuit hun eigen ervaring het belang van het stemmen. Zo vertelt Arjan Postma, boswachter, televisiepersoonlijkheid en schrijver van natuurboeken: “Wat wij doen met het water is bepalend voor hoe Nederland eruit ziet in de toekomst. De natuur staat onder druk en ons waterbeheer bepaalt hoe we dat kunnen herstellen. Meer leven? Of meer beton? Het is belangrijk dat we op 15 maart allemaal meebeslissen.” Andere bekende Nederlanders die betrokken zijn bij de campagne zijn onder andere Amara Onwuka, Dennis Wilt en Camilla Dreef.

Over het onderzoek

Onderzoeksbureau Citisens heeft in opdracht van de Unie van Waterschappen 2 onderzoeken uitgevoerd. De onderzoeken zijn uitgezet onder het Citisens-panel. Dit panel bestaat uit een groep van 62.000 Nederlanders die iedere maand hun mening geven over een actueel onderwerp. De panelleden zijn verdeeld over heel Nederland. De antwoorden van respectievelijk 14.479 en 7.529 respondenten staan in het onderzoeksrapport en het verdiepend onderzoeksrapport. De inzichten staan in deze infographic.

Minister beantwoordt Kamervragen over het dempen van sloten

24 februari 2023

Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) stelde begin februari schriftelijke vragen aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het dempen van sloten. Aanleiding was een artikel op Melkvee.nl. Daaruit bleek dat 2 op de 3 boeren sloten wil dempen om zoveel mogelijke mestplaatsingsruimte te houden. De minister heeft de vragen nu beantwoord.

Sloot met tractor

De Groot vroeg de minister onder meer of hij erkent dat sloten bijdragen aan een robuuster landbouwsysteem. Bijvoorbeeld door weerbaarder te zijn tegen klimaateffecten zoals zware regenval. De minister erkent dat inderdaad. Bij piekbuien kunnen de sloten als wateropvang dienen. Zo wordt voorkomen dat er grote plassen op het land blijven staan.

Zandgronden

Maar de minister zegt erbij dat de bijdrage van sloten aan het landbouwsysteem wel verschillend is per gebied. Uit onderzoek blijkt dat het dempen van enkele sloten in de hoge zandgronden bij zou kunnen dragen aan de bestrijding van droogte. Dit heeft in sommige gevallen een positief effect op het aanwezige grondwater in de regio. En dat kan weer positieve gevolgen hebben voor de landbouw en de aanwezige natuur.

Stikstofdoelen

Ook vroeg De Groot of het klopt dat door het dempen van sloten de natuur- en stikstofdoelen in gevaar komen. Volgens de minister is daar niet één antwoord op te geven. Als boeren een sloot dempen, neemt de mestplaatsingsruimte toe. En dus ook de stikstofuitstoot. Maar het gevolg van dempen kan ook zijn dat de oppervlakte van het perceel groter wordt en daarmee de breedte van de bufferstrook. En dat veroorzaakt weer een afname van de mestplaatsingsruimte en stikstofdepositie.

Toestemming waterschap

De minister benadrukte in zijn antwoord dat wie een sloot wil dempen, toestemming nodig heeft van het waterschap. Sloten mogen niet zomaar gedempt worden. Ze zijn onderdeel van een watersysteem en ze hebben daarin vaak meerdere functies. Denk aan de aanvoer, opslag en afvoer van water. Ook dragen ze bij aan de waterkwaliteit en ecologie. Daarom moeten boeren altijd eerst overleggen met hun waterschap.

>Artikel Kamervragen over het dempen van sloten
>Alle antwoorden van de minister op de Kamervragen
>Lees het artikel op melkvee.nl

Minister Harbers ontvangt boek over waterschapsdemocratie

23 februari 2023

Op 23 februari ontving minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat het eerste exemplaar van het boek ‘Waterschappen – Democratie in een onbekend bestuur’. Auteurs Hans Vollaard en Harmen Binnema overhandigden het hem. Het boek behandelt enkele actuele vraagstukken rond de waterschappen.



De auteurs zien dat Nederland door het veranderende klimaat voor steeds grotere uitdagingen komt te staan. In het boek wordt de macht van de inwoners op het beleid van de waterschappen onder de loep genomen. Vollaard en Binnema legden de 21 waterschappen daarvoor langs de democratische meetlat.

Essentiële rol waterschappen

Harbers: “Te veel, te weinig of te vies water: de uitdagingen voor ons waterbeheer zijn talrijk en in te delen in deze drieslag. De waterschappen spelen een essentiële rol hierin. Daarom is het zo belangrijk om te gaan stemmen. Dit boek beschrijft hoe je stem invloed heeft bij deze belangrijke keuzes.”

Democratie in waterschapsbestuur

“Zo’n 14 miljoen mensen mogen stemmen voor de waterschappen. Ongeveer de helft doet dat ook. De waterschappen zijn tamelijk onbekend in Nederland. Meer dan de jaarlijkse belastingaanslag merken we er niet van”, licht Vollaard toe. “Maar door te stemmen hebben we wel degelijk invloed. Naast belangengroepen van boeren en natuurterreinen, bepalen de inwoners van Nederland wie de vertegenwoordigers van een waterschap worden.”

Stem van de burger

Hoe de stem van de burger uiteindelijk invloed heeft op de beslissingen en acties van waterschappen staat centraal in het boek. Het is is een vervolg op de eerder verschenen boeken ‘Provinciale politiek’ en ‘De gemeenteraad’. Iedereen kan nu weten hoe de democratie werkt in provincies, gemeenten én waterschappen.

Over de auteurs

Hans Vollaard is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit Utrecht. Ook was hij onder meer codirecteur van het Kiezersonderzoek in provincies en waterschappen in 2020 en het Lokaal Kiezersonderzoek 2022. Harmen Binnema is universitair docent Bestuur en Beleid aan de Universiteit Utrecht. Hij publiceerde over burgerparticipatie, democratische vernieuwing en lokale politiek. Ook de Unie van Waterschappen werkte mee aan het boek. Zo leverden Willem Wensink en Herman Havekes bijdragen.

Podcast

Naar aanleiding van de verschijning van het boek zijn Vollaard en Binnema ook te horen in de podcast ‘De toekomst van ons water’, gemaakt door H2O Waternetwerk. Ze concluderen daarin onder meer dat algemene besturen van waterschappen vaak te volgzaam zijn en weinig aan de knoppen draaien. “Ze opereren tamelijk passief en laten kansen laten liggen om het dagelijks bestuur concreter en kritischer te bevragen op plannen en voorstellen. Het algemeen bestuur volgt al snel de gekozen lijn van het dagelijks bestuur.”

Waterschapsverkiezingen

Op 15 maart vinden de waterschapsverkiezingen plaats. Kiezers kunnen hun stem uit brengen op de kandidaten die zij graag terug willen zien in het waterschapsbestuur. Met de grote uitdagingen op het gebied van omgaan met extreem weer, de zorg voor schoon water en de invloed van water op de ruimtelijke inrichting van Nederland valt er echt iets te kiezen.

Op de foto van links naar rechts: Harmen Binnema, Mark Harbers en Hans Vollaard.

Kantoor Unie van Waterschappen uithangbord voor de waterschapsverkiezingen

21 februari 2023

Het hoogheemraadschap van Delfland en de Unie van Waterschappen slaan in aanloop naar de waterschapsverkiezingen van 15 maart de handen ineen om aandacht te vragen voor deze verkiezingen.

Den Haag, 20-02-2023, Rogier van der Sande(voorzitter Unie van Waterschappen) en Dijkgraaf Piet Hein Daverveldt, trappen de verkieizingscampagne voor de Waterschapsverkiezingen af.

Rogier van der Sande (rechts op de foto), voorzitter van de Unie van Waterschappen, en Piet-Hein Daverveldt, dijkgraaf van het hoogheemraadschap van Delfland, onthulden op 20 februari een gezamenlijk campagnebord aan de Koningskade in Den Haag, voor het kantoor van de Unie van Waterschappen.

Mensen attenderen op de verkiezingen

Piet-Hein Daverveldt: “Door op strategische punten in ons gebied dit soort borden te plaatsen willen we veel mensen attenderen op de waterschapsverkiezingen en ook laten zien waar die over gaan. Op dit campagnebord snijden we het belangrijke dilemma rond veel bouwplannen en ruimte vrijhouden voor water aan. Een actueel thema voor deze regio!”

Unie-kantoor ook stembureau

Het kantoor van de Unie van Waterschappen heeft niet alleen een campagnebord voor de deur, maar is op 15 maart ook stembureau. Daverveldt zal op deze locatie ook zijn eigen stem uitbrengen.

Meebeslissen over besteding waterschapsbelasting

Rogier van der Sande: “15 maart is het feest van de democratie. Inwoners in heel Nederland kunnen hun stem uitbrengen voor de waterschappen en de provincies. Hiermee kunnen ze meebeslissen over waar hun waterschapsbelasting aan wordt besteed. Inwoners van Den Haag kunnen die belangrijke stem bij ons in huis uitbrengen. Wees welkom op 15 maart en stem ook voor de waterschapsverkiezingen!”

Waterschappen mogen zelf kiezen voor een bindend correctief referendum

15 februari 2023

Op 14 februari heeft de Kamer het initiatiefwetsvoorstel voor een bindend correctief referendum aangenomen. Maar waterschappen mogen zelf bepalen of zij een besluit willen onderwerpen aan een referendum.

Rivier met brug en bomen

Tweede Kamerlid Renske Leijten (SP) diende het initiatiefwetsvoorstel in. In een bindend correctief referendum kunnen Nederlanders zich uitspreken over een wet die de Tweede en Eerste Kamer hebben aangenomen, maar nog niet is ingevoerd. De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel aangenomen.

Uitzonderingspositie voor waterschappen

De Unie van Waterschappen heeft zich er hard voor gemaakt dat de algemeen besturen van waterschappen zelf kunnen bepalen of ze hun besluiten onderwerpen aan een beslissend referendum onder de ingezetenen. De Tweede Kamer heeft ingestemd met deze uitzonderingspositie voor gemeenten, provincies en waterschappen.

Herziening Grondwet

Als ook de Eerste Kamer later instemt met het wetsvoorstel, wordt de wet na de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen opnieuw ingediend. Dan is in beide Kamers tweederdemeerderheid nodig, omdat het om een grondwetswijziging gaat.

Bekijk de stemmingsuitslag van de Tweede Kamer

72 procent van de Nederlanders maakt zich zorgen over de gevolgen van extreem weer

13 februari 2023

Op 15 maart 2023 zijn de waterschapsverkiezingen. Alle inwoners van Nederland mogen dan meebeslissen over de toekomst van water in hun buurt. Onderzoek laat zien dat 91 procent van de Nederlanders het werk van de waterschappen belangrijk vindt. Toch is 47 procent van hen niet bekend met het waterschap uit de eigen regio. En al maakt 72 procent van de Nederlanders zich zorgen over de gevolgen van extreem weer, zeggen ze dat dit geen invloed heeft of ze gaan stemmen of niet.



Extreem weer komt steeds vaker voor en daar maken steeds meer mensen zich zorgen over. Toch heeft minder dan de helft van de Nederlanders voorbereidingen getroffen tegen extreem weer (48 procent). Een derde van de Nederlanders heeft meer groen in de tuin aangelegd om zich voor te bereiden op zware regen val en droogte. Dat blijkt uit onderzoek dat Citisens in opdracht van de Unie van Waterschappen heeft uitgevoerd. Ook zeggen Nederlanders dat ze een groen dak hebben aangelegd (4 procent), zandzakken in huis hebben (1 procent) of vloeren en kelders in huis waterdicht hebben gemaakt.

Investeren of repareren?

Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “We krijgen steeds vaker te maken met extreme droogte of wateroverlast. De waterschappen kunnen de schade beperken, maar niet voorkomen. We kunnen vooraf meer investeren om overlast zoveel mogelijk tegen te gaan, maar we kunnen ook repareren wanneer het zover is. Dit soort keuzes staan centraal bij de waterschapsverkiezingen op 15 maart.”

Zuivering van rioolwater

In Nederland wordt ook steeds meer afval in het water gegooid of doorgespoeld. Daarmee wordt het voor de waterschappen steeds moeilijker om het water te zuiveren. Met meer dan 300 rioolwaterzuiveringinstallaties zuiveren de waterschappen al het rioolwater in Nederland. Maar liefst 8 van de 10 Nederlanders vindt dat we bewuster moeten omgaan met wat we door de gootsteen spoelen. Daartegenover wil 1 op de 10 Nederlanders liever extra investeren in zuiveren. En tot welk niveau moet water worden gezuiverd? Hier blijken de meningen over verdeeld. Twee derde van de Nederlanders kiest voor superschoon water. Een derde die vindt dat een beetje vervuiling erbij hoort. Jongere Nederlanders gaan vaak voor superschoon water (70 procent).

Invloed van het water op de inrichting van Nederland

De waterschapsbesturen hebben de komende jaren ook te maken met meer woningbouw. De waterschappen willen dat er bij nieuwe bouwplannen wordt nagedacht over de risico’s op wateroverlast en droogte. De meeste Nederlanders (8 van de 10) vindt dat het water bepaalt waar onze huizen komen. 1 op de 10 bouwt liever overal. Vooral Nederlanders onder de 40 jaar zeiden in het onderzoek relatief vaak dat er overal gebouwd moet kunnen worden.

Meer lezen?

> Onderzoeksrapport waterschapsverkiezingen
> Verdiepend onderzoeksrapport waterschapsverkiezingen
> Infographic Nederlanders over toekomst van water

Waterschappen klaar voor de waterschapsverkiezingen

7 februari 2023

Op 15 maart zijn de waterschapsverkiezingen, tegelijk met de Provinciale Statenverkiezingen. Alle lijsttrekkers en kandidaten voor de verkiezingen van de nieuwe besturen van de 21 waterschappen zijn inmiddels bekend. De verkiezingscampagnes kunnen van start. Ook de stemhulp van de waterschappen is gelanceerd.

Kom stemmen voor de waterschapsverkiezingen

In totaal doen er 4.667 kandidaten mee voor 255 partijen. In 2019 waren dat nog 3.575 kandidaten voor 196 partijen. 1337 kandidaten zijn vrouw: dat is 29 procent van het totaal. In 2019 was nog 25 procent van de kandidaten vrouw.

2 partijen in alle waterschappen

VVD en BBB zijn de enige partijen die meedoen bij alle 21 waterschappen. 50Plus, CDA, AWP voor water, klimaat en natuur en Water Natuurlijk doen bij 20 waterschappen mee. BVNL doet mee bij 18 waterschappen, PvdA bij 17 en Partij voor de Dieren bij 16 waterschappen.

Meeste partijen in Limburg

Bij Waterschap Limburg doen de meeste partijen mee, 18 in totaal. In 2019 waren dat nog 14 partijen. Op de tweede plaats staat het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Daar doen 16 partijen meer; 7 meer dan in 2019.  

Vrouwelijke lijsttrekkers

Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft de meeste vrouwelijke lijsttrekkers, 5 van de 11 lijsttrekkers is vrouw.

Stemhulp

Er valt wat te kiezen bij de waterschapsverkiezingen. Voor hulp bij het maken van een keuze hebben de waterschappen de stemhulp gelanceerd. Op mijnstem.nl kan iedereen de stemhulp van zijn of haar eigen waterschap invullen en zo een goede keuze maken.

Campagne

In aanloop naar de verkiezingen hebben de waterschappen een gezamenlijke campagne voorbereid. Vanaf 13 februari zullen deze uitingen te zien zijn.