Opnieuw budget beschikbaar voor projecten en innovaties die bijdragen aan waterkwaliteit

13 februari 2025

Wat hebben emissieloze voeropslagen, compostthee en een erfemissiescan met elkaar gemeen? Allemaal kregen ze financiële ondersteuning vanuit het Stimuleringsbudget Emissiebeperking Open Teelten en Veehouderij.

brede sloot in weiland met koeien

Met dit budget zetten de waterschappen en STOWA zich in om de waterkwaliteit in de veehouderij en de open teelten te verbeteren. Jaarlijks is er € 280.000 beschikbaar voor projecten en initiatieven die bijdragen aan minder emissies en betere waterkwaliteit.

Een stimulans voor innovatie in de veehouderij en open teelten

Waterschappen, onderzoeksinstellingen, (koepel)organisaties én agrariërs die in samenwerking met partijen innovatieve oplossingen ontwikkelen voor het verminderen van nutriënten- en gewasbeschermingsmiddelenuitstoot, kunnen aanspraak maken op het stimuleringsbudget. Deze financiële bijdrage biedt een steuntje in de rug bij de implementatie van nieuwe technieken, onderzoek of het vertalen van opgedane kennis naar de praktijk. Daisy Bosse, secretaris van het Stimuleringsbudget: “Met deze regeling stimuleren we bewustwording en innovatie bij agrariërs. We willen laten zien dat praktische oplossingen een groot verschil kunnen maken voor de waterkwaliteit.”

Budget van € 280.000 per jaar

Het stimuleringsbudget is ingesteld voor de periode 2020-2027. Jaarlijks is er € 280.000 beschikbaar. Projecten kunnen een financiële bijdrage krijgen tot maximaal € 80.000 per jaar, met een maximum van € 200.000 per project. De bijdrage vanuit het stimuleringsbudget bedraagt maximaal 50 procent van de totale financiering van het project. De regeling richt zich op projecten en initiatieven die emissies terugdringen en bijdragen aan ecologische en chemische verbeteringen van het oppervlaktewater.

Voorbeelden uit de praktijk

  • Een pilot met een sensor-gestuurde klep voor voeropslagen, die regenwater en perssap effectief scheidt, vermindert de uitstoot van nutriënten.
  • Onderzoek naar het gebruik van compostthee in de teelt van zetmeelaardappelen om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen.
  • Het project ‘Grondig boeren met mais’ dat is gericht op het onder de aandacht brengen van duurzame teeltsystemen van mais doormiddel van kennisoverdracht en demonstraties.

Bekijk enkele voorbeelden van initiatieven, projecten en pilots die verder konden groeien dankzij steun van het stimuleringsbudget.

Ook een goed idee?

Heeft u een innovatief project of initiatief dat past bij de doelen van het stimuleringsbudget? Dien dan een aanvraag in! De eerstvolgende sluitingsdatum is 3 maart 2025. Meer informatie over de regeling en de voorwaarden is te vinden op deze pagina op de website van STOWA. Aanvragen worden beoordeeld door een commissie van waterschapsvertegenwoordigers.

Kamerleden bezoeken waterschap over beheer en onderhoud

14 februari 2025

Op vrijdag 14 februari brachten Eerste Kamerleden Tekke Panman en Ilona Lagas van BBB en Tweede Kamerlid Cor Pierik, ook van BBB, een werkbezoek aan waterschap Drents Overijsselse Delta. Centraal stond het beheer en onderhoud door de waterschappen en de daarbij behorende landelijke gedragscode die hiervoor in ontwikkeling is.

V.l.n.r.: Dirk-Siert Schoonman (dijkgraaf Drents Overijsselse Delta), Ilona Lagas (Eerste Kamerlid BBB), Tekke Panman (Eerste Kamerlid BBB), Cor Pierik (Tweede Kamerlid BBB), Hans Peereboom (dagelijks bestuurslid Drents Overijsselse Delta)

V.l.n.r.: Dirk-Siert Schoonman (dijkgraaf Drents Overijsselse Delta), Ilona Lagas (Eerste Kamerlid BBB), Tekke Panman (Eerste Kamerlid BBB), Cor Pierik (Tweede Kamerlid BBB), Hans Peereboom (dagelijks bestuurslid Drents Overijsselse Delta)

Beheer en onderhoud

Waterschappen zijn het hele jaar door actief met beheer en onderhoud. Denk aan het maaien van oevers en keringen, het schonen en baggeren van watergangen en het onderhouden van stuwen, gemalen en verhardingen. Hans Pereboom, dagelijks bestuurslid van waterschap Drents Overijsselse Delta: “Door te zorgen dat de watergangen niet overwoekeren of dichtslibben, kunnen we water bij extreme regenbuien goed blijven afvoeren. Beheer en onderhoud zijn de hoekstenen van onze strategie om wateroverlast zoveel mogelijk te beperken.”

Nieuwe gedragscode

Onderwerp van gesprek was de nieuwe gedragscode voor bestendig beheer en onderhoud door de waterschappen die nu ter internetconsultatie ligt. De gedragscode regelt dat de waterschappen vaste regels hebben voor hun beheer en onderhoud en maakt het eenvoudiger om op een zorgvuldige manier om te gaan met de natuur. 

> meer over de gedragscode bestendig beheer en onderhoud

Erik den Hertog, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “De inzet is dat de waterschappen per 1 april een nieuwe gedragscode hebben. Deze gedragsode geeft de waterschappen regels en handvatten voor beheer en onderhoud. Hierdoor hoeven ze niet voor al hun beheer- en onderhoudswerkzaamheden omgevingsvergunningen aan te vragen bij de provincies. In de nieuwe gedragscode zijn bijvoorbeeld regels opgenomen over het rekening houden met broedende vogels bij maaiwerkzaamheden.”

Werkbezoeken

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele onderwerpen en de uitdagingen en belangen van de waterschappen goed op de politieke agenda te zetten.

Blue Deal: Mali, Waterproof en DWA-netwerkdag

11 februari 2025

Met de Blue Deal deelt Nederland sinds 2018 waterkennis en expertise met Europa en de rest van de wereld. Elke week wordt er wel in één van de Blue Deal partnerlanden gewerkt. Onlangs bezocht een delegatie van waterschap Hunze en Aa’s de Malinese hoofdstad Bamako om onder andere de kwaliteit van het waterlaboratorium te verbeteren.

Ondertussen vertelt programmanager Blue Deal Marieke van Nood in de podcast Waterproof over het belang van internationale samenwerking en hoe Nederlandse waterschappen ondersteunen in het voorkomen van verwaarlozing van waterinfrastructuur. En op 13 maart worden alle Blue Deal-ervaringen gedeeld tijdens de netwerkdag van Dutch Water Authorities in RAI Amsterdam.

blue-deal-mali

Kennisuitwisseling met Mali

In februari reisde een delegatie van waterschap Hunze en Aa’s naar Mali, buurland van Burkina Faso. Daar bieden de Nederlandse waterschappen al jaren ondersteuning . Samen met gemotiveerde Malinese medewerkers zetten laboratoriumexperts uit Nederland de eerste stappen naar een beter functionerend waterlaboratorium. Dit laboratorium bewaakt de waterkwaliteit van waterzuiveringen. Daarnaast bezochten ze onder andere een afvalwaterzuivering, een ziekenhuiszuivering en een commercieel laboratorium. Meer informatie over dit bezoek is te vinden op de website van Hunze en Aa’s.

Build-Neglect-Repair: Thema in podcast Waterproof en meet-up bij IHE Delft

Veel internationale partners krijgen ondersteuning bij het beheer van waterinfrastructuur om de vicieuze cirkel van Build-Neglect-Repair (BNR) te doorbreken. Deze cyclus, waarin infrastructuur eerst wordt gebouwd, vervolgens verwaarloosd en uiteindelijk tegen hoge kosten gerepareerd, belemmert duurzame ontwikkeling in vooral regio’s met beperkte middelen. In de podcast Waterproof, georganiseerd door Partners for Water, bespreekt Marieke van Nood hoe de Blue Deal een belangrijke bijdrage levert aan het doorbreken van deze cyclus. Gelieerd aan de podcast is de live meet-up bij IHE Delft, donderdag 13 februari, waar Marieke van Nood aan tafel zit om verder te praten over dit onderwerp.

Kom naar de Netwerkdag van Dutch Water Authorities

“Als waterschappen zijn we trots op ons internationale werk en zien we wat het oplevert voor de maatschappij,” zegt Luzette Kroon van de Unie van Waterschappen. “Het draagt bij aan handelsbevordering, migratiebeleid en stabiliteit, en levert waardevolle inzichten op voor Nederland.” Tijdens de DWA Netwerkdag bespreekt Luzette Kroon de ontwikkelingen binnen de Dutch Water Authorities, waaronder de Blue Deal. Deelname is gratis en iedereen is welkom. Bekijk het programma en meld je aan.

Deze week op de mat: nieuwe Waterkracht

10 februari 2025

Afgelopen vrijdag is de februari-editie van ons magazine Waterkracht bij abonnees op de mat gevallen. “Waterschappen zijn uitdagend en ontzettend boeiend”, zo staat er op de cover. Het is een quote uit het interview met algemeen bestuurders Tryntje Albada van Wetterskip Fryslân en Joris van Lammeren van waterschap Hollandse Delta.

Man en vrouw op waterkering. Op de achtergrond water en lucht op de voorgrond de stenen kade

Dat de waterschappen boeiend zijn, blijkt ook wel uit de rest van de inhoud. Zo ‘duiken we in de praktijk’ met het project Elke druppel de grond in. Het is een praktijkvoorbeeld van hoe je met lokaal maatwerk beter water kunt vasthouden. Verder zijn we ‘De dijk op’ gegaan met dijkgraaf Toon van der Klugt, die na dertig jaar afscheid van het waterschap heeft genomen. Hoe kijkt hij terug op zijn tijd bij het waterschap?

Verder lopen we mee met educatiemedewerker Jolette Boomaars van waterschap Brabantse Delta. Zij legt uit waarom het zo belangrijk is om scholieren te betrekken bij het waterschap. Ook in deze editie: een uitgebreid interview met onze nieuwe voorzitter Jeroen Haan, die vertelt over wat hij hoopt te bereiken in zijn nieuwe rol.

Dit is slechts een kleine greep uit de inhoud van de nieuwe editie van het magazine. Verder leest u bijvoorbeeld ook over watervlooien en AI. Veel artikelen uit deze en eerdere edities zijn ook online te lezen op het platform Waterkracht.net.

> Naar Waterkracht.net

Droogte en wateroverlast: leren van Griekse en Franse waterprofessionals

6 februari 2025

De 21 waterschappen zijn gezamenlijk internationaal actief onder de naam Dutch Water Authorities (DWA). Droogte, extreme neerslag en watervervuiling zorgen wereldwijd voor grote uitdagingen. Als waterland brengen we, onder andere met de Blue Deal, kennis naar andere landen. Tegelijkertijd halen we waardevolle kennis, inzichten en innovaties uit het buitenland. Op de DWA-netwerkdag op 13 maart 2025 delen een Franse en een Griekse waterprofessional hun ervaringen over twee onderwerpen uit de DWA-kennisagenda: droogte en wateroverlast.

DWA-netwerkdag_Besproeien

Kom naar de DWA-netwerkdag en Aquatech

Marie Evo, directeur van de Franse vereniging van gekozen functionarissen voor het beheer van overstromingsrisico’s (CEPRI), deelt haar visie en ervaring op het gebied van wateroverlast. Chrisoula Nikolarou, hoofd Waterdiensten van het Griekse Ministerie van Milieu en Energie, vertelt over haar ervaringen met langdurige droogte in Griekenland. Daarnaast worden bezoekers tijdens diverse deelsessies bijgepraat over de speerpunten van DWA: kennis, Europa, internationale projecten (zoals de Blue Deal) en aantrekkelijk werkgeverschap. Dit jaar werken we samen met Aquatech en RAI Amsterdam. Hierdoor is er na de netwerkdag de kans om op de beursvloer in gesprek te gaan met (jonge) waterprofessionals uit de hele wereld.

Het belang van internationale samenwerking

“Iedereen is welkom op onze netwerkdag,” aldus organisator en beleidsmedewerker Internationaal Piebe Hoeksma van de Unie van Waterschappen. “Maar deze dag is vooral een must voor bestuurders, managers en medewerkers van waterschappen die betrokken zijn bij of geïnteresseerd zijn in internationale samenwerking en willen leren over droogte en wateroverlast in het buitenland. Door internationaal werk leer je op een andere manier naar een vraagstuk te kijken en kun je oplossingen vervolgens ook in Nederland en voor ons eigen waterschapswerk toepassen. Daarnaast heeft internationale wetgeving steeds meer impact op Nederland en ons werk. Water komt steeds hoger op de agenda van de VN en de EU. Het is in het belang van de waterschappen om hier invloed op uit te oefenen.”

Gratis aanmelden en programma

De DWA-netwerkdag vindt plaats van 10.00 tot 14.00 uur. Onderlinge kennismaking, inspiratie en kennisuitwisseling staan centraal. Daarnaast krijgt iedere deelnemer na 14.00 uur de mogelijkheid om gratis (bij voorafgaande registratie) de waterbeurs Aquatech te bezoeken. Aquatech is een toonaangevende vakbeurs. De beurs is uniek in Europa, met een 100% focus op water, meer dan 20.000 bezoekers en ruim 800 exposanten om het jaar.

> Bekijk het volledige programma van de DWA-netwerkdag en meld u aan

Waterschappen dringen aan op geborgde aanpak stikstof en natuur

10 februari 2025

Op 10 februari heeft de Unie van Waterschappen een brief gestuurd naar de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel met het dringende verzoek om snel tot een geborgde aanpak voor stikstof en natuur te komen. In deze brief vragen de waterschappen om meer aandacht voor de rol van water in de maatregelen voor stikstofreductie en natuurherstel en voor het belang van een gezamenlijke aanpak. Zij geven aan, vanuit hun taken en verantwoordelijkheden voor schoon en voldoende water, bij te willen dragen aan de oplossing.

natuur-stikstof-natuurherstel-

De uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 18 december 2024 over ‘Rendac’ en ‘Amercentrale’ hebben grote gevolgen voor de Nederlandse samenleving, en dus ook voor de waterschappen. Deze uitspraken beïnvloeden het werk van de waterschappen aanzienlijk. Met name dijkversterkingen en projecten die gericht zijn op het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water in 2027.

Grote zorgen

Jeroen Haan, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “Waar projecten voorheen met intern salderen van stikstof nog konden worden uitgevoerd, hebben veel van deze projecten met onmiddellijke ingang een natuurvergunning nodig. De Raad van State heeft bepaald dat een natuurvergunning alleen wordt verleend als de benodigde stikstofruimte niet essentieel is voor natuurherstel. Dit baart ons grote zorgen.”

Noodzaak geborgde aanpak

De waterschappen zien dan ook als geen ander de noodzaak om niet alleen werk te maken van stikstofreductie, maar ook vol in te zetten op natuurherstel. Vorige maand werd dit nog eens bevestigd door de gerechtelijke uitspraak in de zaak van Greenpeace tegen de staat. Haan: “Wij zijn dan ook blij dat het kabinet een speciale ministeriële commissie heeft ingesteld om te komen tot een geborgde aanpak. Het kabinet laat hiermee zien dat het Rijk regie wil nemen. De waterschappen willen graag een propositie doen hoe ze – vanuit hun eigen taken en verantwoordelijkheden voor schoon en voldoende water – een bijdrage kunnen leveren aan de oplossing.”

Watermaatregelen om natuur te herstellen

De waterschappen zijn ervan overtuigd dat deze oplossing alleen effectief zal zijn als we deze gezamenlijk als overheden aanpakken. In de brief laten de waterschappen weten welke mogelijkheden er zijn om in het watersysteem bij te dragen aan versneld natuurherstel. Waterhoeveelheid en waterkwaliteit hebben immers heel veel invloed op de kwaliteit van de natuur. Stikstof is niet de enige drukfactor voor de natuur. Samen met partners willen de waterschappen gebiedsgericht aan de slag met maatregelen zoals flexibel waterbeheer en het plaatsen van stuwen om verdroging van natuur tegen te gaan.”

Uitvoeringskracht waterschappen

Haan: “De waterschappen in Nederland bieden met hun kennis van het water- en bodemsysteem en met hun uitvoeringskracht aan om bij te dragen aan een geborgde route naar natuurherstel, om zo de vergunningverlening in Nederland zo snel mogelijk weer te kunnen opstarten. Graag gaan we hierover – samen met de provincies en de gemeenten – met u in gesprek.”

> lees de brief aan de ministeriele commissie Economie en Natuurherstel

Unie van Waterschappen maakt kennis met Digi-commissie Eerste Kamer

5 februari 2025

Op 4 februari heeft de vaste commissie Digitalisering van de Eerste Kamer kennisgemaakt met gemeenten, provincies, waterschappen en diverse (digitale) toezichthouders. De commissie is bijgepraat over hoe de waterschappen invulling geven aan de digitale transformatie en hoe ze omgaan met artificiële intelligentie (AI).

kennismaking-digi-commissie-eerste-kamer-unie-van-waterschappen

Digitalisering en de waterschappen

Een belangrijk vraagstuk van de commissie was de borging van publieke waarden, fundamentele rechten en digitale uitvoerbaarheid. Namens de waterschappen vertelde Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, hoe digitalisering speelt in de sector. “Het waterpeilbeheer, de rioolwaterzuivering, dijkmonitoring en waterkwaliteitscontroles zijn al vergaand gedigitaliseerd. Er liggen nog kansen om bijvoorbeeld extreem weer beter te voorspellen, biodiversiteit beter te monitoren en onderhoud, maar bijvoorbeeld ook besluitvorming, efficiënter in te richten met behulp van AI.”

Kansgericht

De waterschappen zien dus vooral kansen. Lokin: “Privacyrisico’s voor waterschappen zijn relatief beperkt vergeleken met bijvoorbeeld gemeenten of het Rijk. Ook omdat wij minder te maken hebben met persoonsgegevens. Hierdoor is de focus bij digitalisering meer kansgericht dan risicogericht. Maar ook wij moeten ons bewust zijn van het verantwoord en ethisch handelen bij digitale toepassingen.”

Vaarkaart en AI-kompas

Lokin presenteerde ook de Vaarkaart – Digitaal op koers, het visiedocument van de waterschappen op de digitale transformatie. In deze visie ligt de focus op organisatieverandering. Lokin: “Om alle kansen te grijpen die de informatiesamenleving de waterschappen biedt, zullen de waterschappen moeten leren zich sneller aan te passen aan de voortdurende veranderingen in de digitale wereld.” Ook was er speciale aandacht voor het gebruik van kunstmatige intelligentie en de afwegingen die daarbij komen kijken. De Unie van Waterschappen heeft hier een AI-kompas voor ontwikkeld.

Uitvoerbaarheid digitale transformatie

De Eerste Kamerleden waren vooral geïnteresseerd in wat er nodig is om de digitale transformatie goed te kunnen uitvoeren. Met name duidelijke regels en voldoende tijd voor implementatie bij de 21 waterschappen vinden zij daarbij essentieel. Ook willen ze graag kennis en capaciteit vergroten. Door de krappe arbeidsmarkt is het lastig om de juiste kennis in huis te halen of te houden. Daarnaast vroegen de Unie van Waterschappen, IPO en VNG aandacht voor de uitvoerbaarheid van de digitale wet- en regelgeving. Het implementeren en onderhouden van die veranderende regels kost veel capaciteit.

EU-rapport onderstreept urgentie van betere waterkwaliteit in Nederland

Op 4 februari heeft de Europese Commissie een rapport gepubliceerd over de waterkwaliteit in de Europese lidstaten. Nederland komt daarin aan bod vanwege de aanhoudende belasting van oppervlaktewateren door onder andere stikstof en chemische stoffen. Het rapport benadrukt dat extra maatregelen nodig zijn om de waterkwaliteit op het vereiste niveau te brengen. De waterschappen blijven zich inzetten voor, en investeren in schoner en gezonder water. Maar voor een betere waterkwaliteit zijn ook de landbouw, industrie en het Rijk nodig.

Waterkwaliteit water koeien handhaver

De Europese Commissie waarschuwt dat veel lidstaten, waaronder Nederland, de Europese doelstellingen voor 2027 waarschijnlijk niet gaan halen. Het huidige beleid en de geplande maatregelen zijn daarvoor onvoldoende. Dit kwam ook naar voren uit de recente tussenevaluatie die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat samen met waterschappen en provincies uitvoerde.

“Dit rapport bevestigt wat wij al langer signaleren: hoewel de waterkwaliteit de afgelopen decennia op onderdelen sterk verbeterde, lijkt die vooruitgang nu te stagneren of zelfs achteruit te gaan. Het water in Nederland is nog steeds niet voldoende schoon” zegt Sander Mager, bestuurslid bij de Unie van Waterschappen. “Samen met provincies en het Rijk werken we hard aan verbetermaatregelen. We zien dat deze maatregelen effect hebben: werken aan gezond water loont, maar er moet nog veel gebeuren om de doelen te bereiken. Voorkómen van vervuiling vraagt meer inzet.”

Wat is nodig voor betere waterkwaliteit?

De praktijk vraagt bijvoorbeeld om een KRW-proof mestbeleid, aanpak van riooloverstorten, terugdringen van industriële lozingen en het tegengaan van vervuiling door zware metalen zoals zink, koper en lood. Ook is meer aandacht nodig voor vergunningverlening, toezicht en handhaving: er moet meer geld beschikbaar komen voor de omgevingsdiensten, die toezien op lozingen van stoffen via de riolering. Verder is het belangrijk dat Nederland blijft samenwerken met buurlanden om vervuiling die via de rivieren ons land binnenkomt aan te pakken.

De Europese Commissie kan op basis van dit rapport ook aanvullende eisen aan Nederland stellen, zoals strengere regels voor lozingsvergunningen of verder ingrijpen bij mestwetgeving.

Wat doen de waterschappen?

De waterschappen blijven zich inzetten voor schoner en gezonder water en zuiveren het rioolwater steeds beter en steeds efficiënter. Daarnaast nemen talloze maatregelen voor een betere waterkwaliteit, zoals de aanleg van vistrappen en natuurvriendelijke oevers en herstel van natuurlijke beken en grondwaterstromen.  Ook de komende jaren investeren waterschappen veel in onder meer extra zuiveringsstappen voor medicijnresten en andere schadelijke stoffen.

> Lees het persbericht en het rapport op de website van de Europese Commissie

Eerste Kamer neemt wetsvoorstel aanpassing belastingstelsel aan

4 februari 2025

De waterschappen zijn blij dat de Eerste Kamer op 4 februari het wetsvoorstel voor aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen heeft aangenomen. Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Dit is een hele mooie stap. Het zal leiden tot meer draagvlak voor de waterschapsbelastingen en tot beter uitlegbare tarieven. De wet treedt per 1 januari 2026 in werking. De waterschappen zijn er klaar voor.”

stemming-waterschapsbelastingen

Vincent Lokin: “Dit wetsvoorstel is een eerste, belangrijke verbetering van het belastingstelsel van de waterschappen. Het lost de urgente knelpunten op en helpt de waterschappen bij het realiseren van de opgaven waar Nederland voor staat. Bovendien zorgt het ervoor dat waterschappen in hun werk minder mens- en milieubelastende stoffen hoeven te gebruiken. Ook wordt via een wijziging in de Waterschapswet geregeld dat waterschappen meer hernieuwbare energie mogen opwekken dan ze voor hun wettelijke taken nodig hebben, zodat ze klimaatneutraliteit kunnen bereiken. Het is fijn dat meerdere Kamerleden waardering uitspreken voor het werk van de waterschappen. Er is brede steun voor het uitgangspunt van het wetsvoorstel: hoe meer profijt je van het werk van het waterschap hebt, hoe meer je betaalt.”

Stemming over motie

Naast de stemming over het wetsvoorstel, stemde de Eerste Kamer vanmiddag ook over de motie Van Langen-Visbeek (BBB) c.s. over uitstel van de invoering van de verplichte twee tarieven binnen de watersysteemheffing gebouwd. Deze motie is niet aangenomen. De waterschappen zijn daarom verplicht om straks twee verschillende tarieven te hanteren voor woningeigenaren en bedrijven. Dit onderdeel van het wetsvoorstel is bedoeld om de onredelijke invloed die de waardeontwikkeling van woningen en bedrijfspanden heeft op de lastenverdeling tussen deze twee groepen een halt toe te roepen.

Vervolgproces

Het wetsvoorstel gaat nu voor ondertekening naar de koning en minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat. Daarna wordt de wet gepubliceerd in het Staatsblad. De wet treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. De waterschappen gaan ervan uit dat zij het nieuwe stelsel met ingang van 1 januari 2026 kunnen toepassen.

> Lees meer over de aanpassing van het belastingstelsel

Waterkwaliteit in landbouwgebieden moet nog beter

3 februari 2025

In de helft van de Nederlandse landbouwgebieden is de waterkwaliteit in sloten en beken onvoldoende. Het mestbeleid heeft vanaf 1986 wel tot verbetering geleid, maar de dalende trends lijken af te zwakken en daarom zijn verdere maatregelen nodig. Deze conclusies trekt de Unie van Waterschappen na onderzoek dat kennisinstituut Deltares heeft gepubliceerd.

waterkwaliteit-landbouwgebieden-unie-van-waterschappen

Te hoge concentraties

Samen met de waterschappen heeft Deltares gegevens tot en met 2023 over de nutriënten fosfor en stikstof in het water verzameld op 172 meetlocaties. De gekozen locaties liggen in waterlopen waar meststoffen uit de landbouw de grootste invloed hebben. Voor zowel stikstof als fosfor blijkt dat de gemeten concentraties op ongeveer de helft van die locaties te hoog zijn. In een ongunstig jaar voldoet slechts een kwart van de sloten en beken aan de milieueisen.

Verbetering van waterkwaliteit zwakt af

Het overschot aan stikstof en fosfor in het oppervlaktewater kan leiden tot giftige algenbloei, vissterfte en een afnemende biodiversiteit. De geselecteerde meetlocaties met een voldoende lange meetreeks (145 locaties) laten een langzame verbetering van de waterkwaliteit zien. Het gevoerde mestbeleid heeft dus effect, maar de dalende trends lijken in de meer recentere jaren af te zwakken. In een aantal wateren blijkt uit de trend dat de waterkwaliteit zelfs achteruitgaat en op de helft van de locaties voldoen de concentraties nog niet aan de gestelde doelen.

Weersomstandigheden vaak negatieve invloed

Deltares heeft op basis van de meetreeksen ook een aantal extra analyses uitgevoerd. Hieruit komt onder meer naar voren dat extreem natte condities in de zomer voor hogere nutriëntenconcentraties in oppervlaktewater in landbouwgebieden zorgen. Een ander opvallend resultaat was een versnelde opwarming van het water sinds ongeveer 2012. Warmer water is gevoeliger voor meststoffen doordat er eerder algenbloei en zuurstofloosheid ontstaat. Waterkwaliteit moet dan ook onder alle weersomstandigheden aan de norm voldoen.

Extra maatregelen nodig

Watervervuiling door mest vanuit de landbouw moet structureel aangepakt worden. Dit vraagt om regie op mestbeleid door het Rijk en om dit te verbinden met de aanpak om de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water te behalen. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur moet dit jaar maatregelen opnemen in het achtste actieprogramma nitraatrichtlijn om te voorkomen dat nutriënten in het water terecht komen.

Gezonde leefomgeving en toekomstbestendige landbouw

Goede uitvoering door de landbouw is nodig en meer toezicht en handhaving leidt tot betere naleving. Deze extra maatregelen zijn nodig voor een gezonde leefomgeving met goede waterkwaliteit voor mens en milieu en een toekomstbestendige landbouw.

> Bekijk de rapportage van Deltares: Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater: toestand en trends tot en met 2023

> Bekijk de factsheet MNLSO