Nederland rondt EU-rapportage af

29 juni 2022

Dankzij de gezamenlijke inspanning van Rijkswaterstaat en het Informatiehuis Water heeft Nederland op 28 juni 2022 de EU-rapportage over de Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 succesvol afgerond. Nederland is het eerste land dat de elektronische rapportage bij de Europese Commissie heeft ingediend.



De afgelopen jaren hebben beleidsmedewerkers, waterbeheerders en het Informatiehuis Water alle voor de Stroomgebiedbeheerplannen relevante, informatie geïnventariseerd en in het Waterkwaliteitsportaal vastgelegd.  De rapportage aan de Europese Commissie is de laatste stap in dit proces. Hiervoor moet de verzamelde informatie omgezet worden in het vereiste EU-formaat. In Nederland dragen Rijkswaterstaat en het Informatiehuis Water zorg hiervoor. 

Gegevens Kaderrichtlijn Water

De formele deadline voor de rapportage aan de Europese Commissie was 22 maart 2022. Door onder andere problemen in de EU-programmatuur voor de elektronische rapportage is het nog geen enkele lidstaat gelukt om zijn Kaderrichtlijn Water gegevens te rapporteren. Tot 28 juni, nu Nederland haar KRW-gegevens succesvol heeft gerapporteerd.

Gezamenlijke prestatie

Het Informatiehuis Water bedankt iedereen die zich heeft ingespannen voor de rapportage over Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027, in het bijzonder de waterbeheerders voor het jaarlijks actualiseren van hun gegevens voor de Kaderrichtlijn Water.

Cursus Actief voor het waterschap

7 januari 2022

Over iets meer dan een jaar vinden weer waterschapsverkiezingen plaats. Hoe maak je als waterschap mensen enthousiast voor het werk van de waterschappen? Daarvoor ontwikkelde ProDemos in samenwerking met de Unie van Waterschappen en de waterschappen Rivierenland en Hollandse Delta een cursus.



Deze cursus ‘Actief voor het waterschap’ biedt deelnemers de gelegenheid om een kijkje te nemen achter de schermen van het waterschap. In aanloop naar de waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023 heeft de cursus tot doel om meer mensen enthousiast te maken om actief te worden in het waterschap.

Voor wie?

Waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water. En voor bescherming tegen te veel water. Maar hoe doen ze dat precies? De cursus Actief voor het waterschap is bedoeld voor iedereen die hier meer over wil weten en die misschien wel actief wil worden voor het waterschap. Bijvoorbeeld als lid van het algemeen bestuur.

Programma

De cursus bestaat uit 5 bijeenkomsten. Tijdens de vijfde bijeenkomst wonen de deelnemers een vergadering bij van het algemeen bestuur van het waterschap. Deelnemers van de cursus vergroten hun theoretische kennis over het waterschap en leren hoe besluitvorming plaatsvindt. Ook is er aandacht voor het verbeteren van vaardigheden, zoals effectief vergaderen.

Theorie en praktijk

De cursus wisselt theorie af met praktische opdrachten. Gastdocenten geven presentaties en deelnemers ontmoeten mensen die nu actief zijn in de waterschappen, zoals de dijkgraaf en leden van het dagelijks en algemeen bestuur.

Organisatiehandleiding

Waterschappen die de cursus willen organiseren vinden alle informatie in de organisatiehandleiding van de cursus.

> Meer informatie op de website van ProDemos

Oproep om concrete plannen na debat stikstof

28 juni 2022

Op 23 juni debatteerde de Tweede Kamer over de plannen van het kabinet om de stikstofuitstoot te verminderen. De plannen van minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof riepen veel vragen op. Tijdens dit debat zijn tientallen moties ingediend waar op 28 juni over werd gestemd.

Polder landschap met weide, water en natuur- stikstof

Veel Kamerleden vroegen om meer concrete plannen. Op basis van deze wens is er een motie ingediend met de oproep aan de ministers van Natuur en Stikstof en van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid (LNV) om ruim voor Prinsjesdag met een toekomstperspectief voor boeren te komen. Deze motie is aangenomen.

Kringlooplandbouw

Er zijn ook andere moties ingediend. Mogelijke oplossingen voor de water-, natuur- en klimaatproblemen liggen volgens minister Staghouwer van LNV gedeeltelijk in de kringlooplandbouw. D66 kwam in lijn met deze denkwijze met meerdere moties. Daarin stond dat de transitie naar kringlooplandbouw moet worden verduidelijkt, ondersteund en gestimuleerd. Deze moties werden aangenomen.

Rol provincies

Er was ook een motie om provincies de regie te geven in de vormgeving van het stikstofbeleid zolang dit maar leidt tot 50 procent stikstofreductie in 2030 en de opgaven op het gebied van water en klimaat Worden gehaald. Deze motie werd aangenomen.

Stikstof en waterkwaliteit

Meerdere partijen noemden de link tussen stikstofuitstoot en waterkwaliteit. Woordvoerders van het hele politiek spectrum noemden water, natuur en klimaat vaak in een adem. Kamerlid Pieter Omtzigt riep dan ook op tot integraal beleid om al deze problemen gezamenlijk te kunnen aanpakken.

Kamer neemt belangrijke moties voor watersector aan

30 november 2021

Het kabinet moet aan de slag met een onafhankelijke analyse naar besparingen, kosten en baten van een dubbele doelstelling voor ruimtelijke kwaliteit en waterveiligheid. Ook moet er een ethisch kader komen voor het gebruik van data uit rioolwaterzuiveringen.

Binnenhof gezien vanaf de Hofvijver

Dat zijn 2 uitkomsten van de stemmingen op 30 november in de Tweede Kamer. Er werd gestemd over de moties die Kamerleden hebben ingediend na het Wetgevingsoverleg water op 22 november.

Waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit

D66 diende de motie in over de dubbele doelstelling: een koppeling van waterveiligheid aan ruimtelijke kwaliteit. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van nieuwe natuur bij een dijkversterking. Volgens Kamerlid Tjeerd de Groot kan die koppeling zorgen voor meer biodiversiteit en minder onderhoud. Deze motie werd aangenomen.

Ethisch kader rioolwatermetingen

Ook de motie van ChristenUnie en CDA over een ethisch kader voor rioolwatermetingen werd aangenomen. De partijen zien het rioolwater als grote bron van informatie over onder meer corona en medicijngebruik. Ze willen echter wel een ethisch kader voor het gebruik van de metingen.

Verbeteren waterkwaliteit

Een andere motie van ChristenUnie en CDA ging over het gebruik van data uit de rioolwaterzuiveringen voor het verbeteren van de waterkwaliteit door het nemen van gerichte maatregelen. Ook deze motie werd aangenomen.

Klimaatadaptatie

Verder moet het kabinet meer inzetten op klimaatadaptatie in gebieden met een hoog risico op wateroverlast. Dat volgt uit een aangenomen motie van PvdA en GroenLinks.

Veenweidegebieden

GroenLinks haalde een meerderheid voor een inventarisatie over hoe we tussen 2030 en 2040 meer CO2 in veenweidegebieden kunnen vasthouden. De verhoging van de waterstanden in het veenweidegebied kan een grote bijdrage leveren aan het tegengaan van de opwarming van de aarde, zo stelt de partij.

Ontpoldering

De motie van de SGP en de BBB om eventuele ontpoldering van landbouwgronden in het Westerscheldegebied te voorkomen, haalde geen Kamermeerderheid.

Dit was 2021 voor de waterschappen

30 december 2021

2021 is alweer bijna voorbij. Daarom blikken we terug op het afgelopen jaar. Welke onderwerpen waren in 2021 belangrijk voor de waterschappen?

terugblik-2023-vuurwerk

Watercrisis Limburg

Op 13 juli maakten de waterschappen zich al wel een beetje zorgen. Er zou voor het eerst deze eeuw hoogwater in de zomer zijn. Code geel werd genoemd. Maar dat het een watercrisis zou worden, dat konden we die dag nog niet vermoeden. Enkele dagen later was het alle hens aan dek, vooral in Zuid-Limburg. Waterschappen uit heel Nederland ondersteunden waterschap Limburg met materieel en menskracht. Het kabinet verklaarde de overstromingen ‘in formele zin’ tot ramp. Toen de ergste crisis achter de rug was, blikte dijkgraaf Patrick van der Broeck in tijdschrift Het Waterschap terug op alle gebeurtenissen.

Water sturend voor de ruimte

In maart waren er Tweede Kamerverkiezingen. De waterschappen pleitten in aanloop naar die verkiezingen voor water als sturend principe bij de inrichting van de leefomgeving. Bijvoorbeeld in het verkiezingsdebat dat de Unie van Waterschappen samen met IPO en VNG organiseerde. Ook tijdens ‘de langste formatie ooit’ bleven de waterschappen aandacht vragen voor dit onderwerp. En met succes. In het coalitieakkoord laat het nieuwe kabinet zien rekening te houden met klimaatverandering door water en bodem sturend te laten zijn in de ruimtelijke inrichting van Nederland.

Opnieuw een coronajaar

Dat het opnieuw een coronajaar zou worden, hadden we een jaar geleden niet kunnen vermoeden. De waterschappen leverden in 2020 al een bijdrage aan de crisis door rioolwateronderzoek naar het coronavirus te doen. Dit jaar werd de bestuursovereenkomst voor langjarig rioolwateronderzoek gesloten. Een reden voor demissionair minister Hugo de Jonge om de rioolwaterzuivering in Leiden te bezoeken. Corona betekende ook dat de Unie weer veel bijeenkomsten en evenementen digitaal moest organiseren. Zoals het Waterinnovatiefestival. Tijdens dit festival werden de waterinnovatieprijzen uitgereikt. Het rioolwateronderzoek, ook wel als voorbeeld van Big Brown Data genoemd, won 1 van de prijzen.

Op weg naar gezonder en schoner water

Waterschappen werken aan gezond en schoon water. Zo is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van de waterkwaliteit. Dit heeft nog niet overal effect. Op veel plaatsen staat de waterkwaliteit onder druk. Ook de aanwezigheid en verspreiding van PFAS in het milieu is zorgwekkend. Daarom pleit de Unie voor een Europees totaalverbod op PFAS. Het is hoopvol dat dit standpunt ook weerklinkt in Den Haag. De waterschappen vroegen de Tweede Kamer ook met klem: laat het waterkwaliteitsdossier geen tweede stikstofdossier worden. Het is een zorg dat de doelen uit de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn voor de kwaliteit van het oppervlaktewater in landbouwgebieden niet worden gehaald. Positief is dat het nieuwe coalitieakkoord voorstelt dat de stikstofaanpak zich niet alleen richt op het verminderen van stikstofuitstoot, maar ook oog heeft voor waterkwaliteit, klimaat en natuur.

Klaar voor de toekomst

De waterschappen zijn toekomstgericht bezig met onder meer energie en klimaat. Dat blijkt wel uit het feit dat ze al voor 43 procent zelfvoorzienend zijn door eigen duurzame energieproductie. Dat staat in de Klimaatmonitor Waterschappen. Ook digitalisering is een belangrijk thema: digitalisering biedt veel slimme oplossingen voor waterbeheer. De waterschappen vinden daarom dat we als 1 overheid met dit onderwerp aan de slag moeten. De toekomst kwam ook aan bod tijdens het online Waterinnovatiefestival dat als thema ‘Het Waterschap van de toekomst’ had. Futurist Tessa Cramer praatte iedereen bij over dit onderwerp.

Wat brengt 2022?

In ieder geval een nieuw kabinet dat het coalitieakkoord verder gaat uitwerken. En de Omgevingswet komt eraan: de geplande ingangsdatum is 1 juli 2022. Ook gaan de gesprekken over de geborgde zetels volgend jaar verder. Tot slot is 2022 ook de opmaat naar de waterschapsverkiezingen in 2023. De waterschappen bereiden zich daar komend jaar al op voor. Kortom: het wordt weer een mooi jaar!

Minister moet aan de slag met aangenomen moties over water

28 juni 2022

Op 28 juni stemde de Tweede Kamer over de moties naar aanleiding van het Commissiedebat water van 7 juni. Op het gebied van waterkwaliteit en woningbouw werden verschillende moties aangenomen.



Waterkwaliteit

Partij voor de Dieren wil er met een motie voor zorgen dat de regering zich maximaal inspant om de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027 te halen. Fractielid Eva van Esch wil dat de minister op korte termijn actieplannen opstelt om de uitspoeling van meststoffen te verminderen, het gebruik van landbouwgif te beperken en de lozingsvergunningen van de industrie aan te scherpen.

Uniforme meetmethode

VVD en SGP pleiten voor een uniforme meetmethode binnen de Kaderrichtlijn Water. Zij stellen dat er in Europa verschillende meetcriteria gehanteerd worden bij het meten van de waterkwaliteit. Door de systematiek ontstaat er volgens de indieners een vertekend beeld over onze waterkwaliteit in verhouding tot andere Europese wateren.

De Unie vindt het belangrijk dat alle betrokken partijen zich inzetten om de KRW-doelen te halen. De meetsystematiek voor de waterkwaliteit van grondwater verschilt inderdaad: er wordt in de lidstaten op verschillende dieptes gemeten vanwege de verschillen in ondergrond tussen landen. Ook meten we in Nederland wat meer stoffen dan in sommige andere landen.

Nationaal Programma Landelijk Gebied

De gebiedsprogramma’s in het Nationaal Programma Landelijk Gebied moeten ook beoordeeld worden op waterbeschikbaarheid. Dat is de uitkomst van een aangenomen motie van D66. De programma’s moeten herzien worden als ze de achteruitgang in diverse watertypes niet voorkomen. De Unie steunt dit.

Grondwater

Laura Bromet van GroenLinks wilde met een motie bereiken dat er een prioritering wordt uitgewerkt voor het gebruik van grondwater. Ze wil daarmee voorkomen dat door onttrekkingen van grondwater voor commerciële doelen schade aan de natuur wordt aangebracht. Deze motie werd verworpen.

Woningbouw

Er werden 2 moties van de ChristenUnie over woningbouw aangenomen. De ene motie zorgt ervoor dat voor potentiële woningbouwlocaties risicoprofielen worden gemaakt waarin hevige regenval, wateroverlast en dijkdoorbraken worden meegenomen.

De andere motie gaat over het bouwrijp maken van woningbouwlocaties in zettingsgevoelige gebieden. Dat zijn gebieden met slappe gronden waarin (niet goed gefundeerde) constructies kunnen wegzakken. ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis vraagt of er beter rekening kan worden gehouden met de kosten van het bouwrijp maken van dit soort locaties.

De Unie vindt deze moties een steun voor het pleidooi dat water en bodem sturend moeten zijn in de ruimtelijke ordening.

Een motie van GroenLinks die een stop wil op woningbouwlocaties in diepe polders met slappe bodems, uiterwaarden of buitendijkse gebieden, kreeg geen Kamermeerderheid.

Commissie toekomstbestendige vereniging gaat van start

24 juni 2022

Op 24 juni heeft de ledenvergadering van de Unie van Waterschappen gesproken over de ad hoc Commissie toekomstbestendige vereniging. Het bestuur van de Unie heeft deze commissie ingesteld. De commissie geeft eind dit jaar advies over hoe de vereniging meer toekomstbestendig kan worden.

Een binnenvaartschip vaart onder een brug over de rivier de Waal door.

De ledenvergadering en het bestuur hebben de volgende aandachtspunten aan de commissie meegegeven:

  • De rol en positie van de ledenvergadering binnen de vereniging;
  • Het moment en de manier waarop Uniebestuurders worden benoemd;
  • Diversiteit in het Uniebestuur;
  • De vraag hoe visie- en strategievorming in de vereniging geborgd kan worden;
  • Eventuele overige aandachtspunten voor de verenigingsstructuur en -processen.

Als de commissie het advies heeft opgeleverd, wordt het besproken in de vereniging. Zo kunnen de adviezen nog voor de waterschapsverkiezingen van 2023 gewogen en geïmplementeerd worden.

Commissieleden

De commissie bestaat uit de volgende mensen:

  • Erik de Ridder (dijkgraaf waterschap De Dommel en voorzitter van de commissie)
  • Geert Jan ten Brink (dijkgraaf waterschap Hunze en Aa’s)
  • Sander Mager (bestuurder waterschap Amstel Gooi en Vecht en Unie van Waterschappen)
  • Marjan Leijen (Dagelijks bestuurder hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier)
  • Patrick Gaynor (Dagelijks bestuurder waterschap Vallei en Veluwe)
  • Leo Stehouwer (Algemeen bestuurder waterschap Hollandse Delta)
  • Anieke Kranenburg (Algemeen bestuurder waterschap Vechtstromen)
  • Arthur Meuleman (Secretaris-Directeur waterschap Brabantse Delta)
  • Cis Apeldoorn (Secretaris-Directeur hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden)

Waterschappen: Laat waterkwaliteitsdossier geen tweede stikstofdossier worden

26 november 2021

Op 1 en 2 december bespreekt de Tweede Kamer de begroting van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) voor 2022. De waterschappen vragen de Kamer aandacht te besteden aan de kwaliteit van het oppervlaktewater en aan de stikstofaanpak.

Polder landschap met weide, water en natuur- stikstof

De waterschappen maken zich namelijk zorgen. Met de huidige maatregelen worden de doelen uit de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn voor de kwaliteit van het oppervlaktewater in landbouwgebieden niet gehaald. In oktober heeft de Europese Commissie Nederland gewaarschuwd en dringend gevraagd om extra maatregelen te nemen om de doelen van de Nitraatrichtlijn te halen.

Aanvullende maatregelen

De waterschappen willen voorkomen dat het waterkwaliteitsdossier een tweede stikstofdossier wordt. Daarom zijn er aanvullende maatregelen nodig. De rijksoverheid moet daarbij haar verantwoordelijkheid voor het mestbeleid en de mest- en waterwetgeving blijven nemen. Daarnaast is het belangrijk dat alle agrarische ondernemers met de maatregelen aan de slag gaan.

Integrale aanpak nodig

De waterschappen vinden dat de stikstof- en de waterkwaliteitsproblemen allebei moeten worden opgelost. Ook voor de aanpak van de waterkwaliteitsproblemen is geld nodig. De waterschappen zijn het met de minister van LNV eens dat geld dat beschikbaar is voor de stikstofaanpak ook ingezet moet worden voor het verbeteren van de waterkwaliteit.

Lees de hele inbreng

Frituurvet verstopt riool rond Oud en Nieuw

27 december 2021

Minder dan de helft van de Nederlandse huishoudens kiest ervoor om frituurvet na het oliebollen bakken te recyclen. Traditiegetrouw gaan veel mensen met Oud en Nieuw oliebollen bakken. Het gebruikte frituurvet verdwijnt daarna nog vaak in de gootsteen of wc. Het vet veroorzaakt grote problemen in leidingen en bij de rioolwaterzuiveringen. De zuivering en afvoer van oliebollenvet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s.



Wanneer frituurvet door de gootsteen wordt gespoeld, gaat het gestolde vet aan de binnenkant van leidingen zitten. Dit kan zorgen voor verstoppingen bij mensen thuis en op rioolwaterzuiveringen. Bij een verstopping thuis moet al snel een loodgieter gebeld worden. Waterschappen moeten vaak speciale bedrijven inhuren die vet verwijderen uit de persleidingen en gemalen.

Extra kosten voor waterschappen

De zuivering en afvoer van oliebollenvet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s. De getallen verschillen per regio, maar een waterschap kan hier jaarlijks wel 2 ton aan kwijt zijn. Deze kosten worden via de waterschapsbelasting uiteindelijk door inwoners betaald.

Recyclen tot groene energie

Waterschappen roepen op om gebruikt frituurvet niet in het riool te gooien, maar in een (oude) verpakking in te leveren bij recyclepunten. Dan kan er biobrandstof van gemaakt worden, een vorm van groene energie.

Website Niet in het riool

Aandacht voor water bij commissiedebat Datacenters in Tweede Kamer

24 juni 2022

Op 23 juni vond in de Tweede Kamer het commissiedebat Datacenters van Economische Zaken en Klimaat plaats. In dit debat was er veel aandacht voor de effecten van datacenters op de waterkwaliteit en de waterkwantiteit.



Bij het debat waren de minister de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, minister Jetten voor Klimaat en Energie en minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat aanwezig. De aanwezigheid van maar liefst 3 ministers laat zien dat het onderwerp Datacenters veel aspecten raakt, waaronder ook water.

Betrek de waterschappen

De ChristenUnie en D66 riepen de minister op om de waterschappen te betrekken bij het besluit over de locatie van datacenters. Ook zou het bouwen van hyperscale datacenters niet passen binnen de huidige natuur- en watercrisis, volgens de Partij voor de Dieren. Hyperscale datacenters zijn speciaal gebouwd voor de servers van grote techbedrijven zoals Google, Amazon en Facebook.

Koelen van datacenters

Vooral het gebruik van water voor het koelen van de datacenters werd besproken. ChristenUnie en GroenLinks stelden voor om datacenters langs de kust te bouwen. Hier kunnen ze gebruikmaken van de groene energie van windmolens, en zeewater gebruiken voor koeling. Ook andere alternatieven voor het gebruik van oppervlakte- en drinkwater kamen aan bod. Zo vond de VVD dat er gekeken moet worden naar koelen met vloeistof. D66 noemde een gesloten watersysteem als mogelijke oplossing.