Waterkwaliteit Archives - Pagina 8 van 19

Rli adviseert kabinet: meer actie nodig voor gezonder water

11 mei 2023

Op 11 mei heeft de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) het advies ‘Goed water goed geregeld’ aangeboden aan het kabinet. In dit advies doet de raad aanbevelingen voor een aanscherping van het Nederlandse beleid gericht op de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De Unie van Waterschappen herkent de problemen die de Rli aankaart en benadrukt dat actie geboden is.

Paarden in het weiland langs een brede beek

De KRW heeft als doel dat uiterlijk in 2027 al het water in de Europese Unie wordt beschermd. Hoewel er al veel is bereikt, staan de kwaliteit en kwantiteit van het oppervlakte- en grondwater in Nederland onder druk en zijn de KRW-doelen nog buiten bereik, zo waarschuwt de Rli.

In het advies signaleert de Rli uiteenlopende problemen die moeten worden aangepakt. Zo stelt de raad dat er extra moet worden ingezet op het terugdringen van nutriënten (voedingsstoffen zoals stikstof en fosfaat) en chemische stoffen in het grond- en oppervlaktewater. Ook wijst de adviesraad op de noodzaak voor toezicht en handhaving op deze stoffen. Daarnaast ziet de Rli ook dat watertekorten in droge perioden voor een steeds grotere dreiging vormen.

De raad waarschuwt dat het niet op tijd bereiken van de KRW-doelen kan betekenen dat tal van activiteiten in Nederland – zowel in de landbouw als in de rest van de economie – noodgedwongen stil komen te liggen, net zoals is gebeurd in het stikstofdossier. Ook wijst het advies op het risico dat Nederland, wanneer het de KRW-doelen niet haalt, te maken krijgt met boetes vanuit de Europese Unie. Er is dus alle reden om vaart te maken, aldus het rapport.

Reactie Unie van Waterschappen: haast geboden

De Unie van Waterschappen herkent de problemen die de Rli aankaart. “De uitdaging is duidelijk, dit rapport onderstreept de urgentie”, zegt Sander Mager, bestuurslid bij de Unie van Waterschappen. “We zien hierin ook een hernieuwde oproep om gezamenlijk alle zeilen bij te zetten om de KRW-doelen te halen. En niet om die simpelweg af te kunnen vinken, maar omdat de waterkwaliteit echt fors beter moet voor mens en natuur.”

De waterschappen hebben samen met andere partijen de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van de waterkwaliteit. Na decennia van verbetering is het tij gekeerd en is het zeer de vraag of Nederland de doelen gaat halen voor 2027. “Duidelijk is dat de grenzen van het water- en bodemsysteem zijn bereikt. We moeten ons aanpassen aan die grenzen, in plaats van deze op te blijven rekken naar onze wensen”, zegt Mager.

Hij vervolgt, “Dat het systeem zo onder druk staat, is des te meer reden om alles op alles te zetten om die doelen zo dicht mogelijk te benaderen. En om in ieder geval de maatregelen uit te voeren die nodig zijn om de waterkwaliteit significant te verbeteren. De waterschappen is er alles aan gelegen om te voorkomen dat dit een tweede stikstofcrisis wordt. Het voorkómen daarvan kunnen waterschappen niet alleen, het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat betekent harde keuzes die ook pijn kunnen doen, niet alles kan overal. Maar met de nodige wil en gezamenlijkheid kunnen we dan enorme stappen zetten in Nederland.”

Waterschappen investeren flink

Waterschappen werken aan het steeds duurzamer en efficiënter zuiveren van rioolwater. Nutriënten zoals stikstof en fosfaat zijn op rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) steeds beter te verwijderen. Maar er zijn steeds meer schadelijke stoffen terug te zien in het water: pfas, plastics, maar ook veel medicijnresten en cosmetica. Een zorgwekkende trend en een bedreiging voor goede kwaliteit van het oppervlakte-, grond- en drinkwater. De waterschappen blijven de prestaties van de rwzi’s daarom verbeteren. En werken nu al op vrijwillige basis aan projecten om medicijnresten verder te verwijderen. Tegelijkertijd vraagt dit om steviger bronbeleid van het Rijk, zodat dat stoffen niet de kans krijgen te verspreiden.

Mager: “Maar er kan en moet nog meer gebeuren, ook van onze kant. Waterschappen hebben, via stimuleringsregelingen en in aanloop naar de herziening van de richtlijn stedelijk afvalwater, de handschoen opgepakt om de kwaliteit van de waterzuivering te verhogen.” De komende jaren verwachten de waterschappen daarom meerdere miljarden te investeren voor schoner en gezonder water. Deze nieuwe Europese richtlijn is een ontwikkeling met verstrekkende gevolgen voor de waterschappen. Met nieuwe grootschalige toepassing van nieuwe zuiveringstechnieken en krappe deadlines, waarvan nog onduidelijk is hoe haalbaar ze zijn. Duidelijk is wel dat een flinke impuls voor de waterkwaliteit hard nodig is en de waterschappen zich daarvoor blijven inzetten.

Gezamenlijke inspanning is voorwaarde om KRW-doelen te halen

Waterschappen hebben de handschoen opgepakt, maar gezamenlijke inspanning is een voorwaarde om de KRW-doelen te halen. Ook het Rijk, landbouw, industrie, terreinbeheerders en inwoners zijn daarvoor aan zet. Veel beleidsvoorstellen uit het Rli-advies zijn afhankelijk van initiatieven van of een grote bijdrage door derden.

Zo herkennen de waterschappen zich in de oproep van Rli om meer werk te maken van bronbeleid bij risicovolle stoffen. Om zo ook te voorkomen dat rwzi’s worden opgezadeld met de groeiende stroom aan chemische stoffen – waarvan we de gevaren kennen of soms pas jaren later ontdekken. De vervuiler is verantwoordelijk: bedrijven moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat deze stoffen niet in het milieu terecht komen.

Het Rli-advies wijst ook op het belang van striktere wetgeving. Ook de waterschappen zien dat daar flinke winst is te behalen. Ze pleiten er daarom voor om KRW-doelen door te laten werken in de wetgeving rondom gevaarlijke stoffen, zoals de wetgeving rondom gewasbeschermingsmiddelen. Het verdient ook aanbeveling om de water- en bodemregelgeving op dit vlak beter op elkaar af te stemmen.

Gezamenlijke actie is verder nodig om het stelsel voor vergunningverlening, toezicht en handhaving te verstevigen. De voortdurende toestroom van stoffen in en om het water vraagt veel van de controlerende instanties. Zij moeten dus voldoende middelen krijgen om hun taak goed uit te kunnen voeren. Goede samenwerking tussen bevoegde gezagen is van belang om grip te krijgen op emissies van gevaarlijke stoffen. Door waterbeheerders aan de voorkant altijd te betrekken bij vergunningverlening, is te voorkomen dat voor waterschappen alleen het vuile opruimwerk op de rwzi resteert.

Waterkwaliteit topprioriteit in landelijk gebied

In zijn advies benadrukt de Rli terecht dat een integrale aanpak van het landelijk gebied ook voor de waterkwaliteit topprioriteit is. Cruciaal dus dat de voorgenomen maatregelen in het Nationaal Programma Landelijk Gebied snel uitvoering krijgen. Daarnaast zien de waterschappen zich door het advies gesterkt in hun oproep dat alle grondwateronttrekkingen in beeld moeten komen en dat daaraan binnen gebieden grenzen kunnen worden gesteld. Snel ingrijpen is ook nodig voor de Amerikaanse rivierkreeft en andere uitheemse kreeftensoorten die voor steeds grotere waterkwaliteitsproblemen zorgen. Daarover voeren we intensief overleg met het ministerie van Landbouw Natuur en Visserij, dat daarin het voortouw moet nemen.

De optelsom van de adviezen onderschrijft het uitgangspunt dat water en bodem leidend moeten zijn bij ruimtelijke keuzes. Keuzes die bepalen hoe we veilig kunnen wonen en werken in een laaggelegen delta, maar ook hoe succesvol we omgaan met waterkwaliteit, droogte en klimaatverandering.

> het advies ‘Goed water goed geregeld’ van de Raad voor de leefomgeving

Tweede Kamer: stel verplichte digitale monitoring gewasbeschermingsmiddelen in

9 mei 2023

De Tweede Kamer wil dat de regering de digitale registratie van gewasbeschermingsmiddelen verplicht en laat beoordelen door een onafhankelijke autoriteit. Verder wil de Kamer dat de gegevens kunnen worden gebruikt om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te vergelijken. Waterschappen staan positief tegenover deze ontwikkeling.

Op 19 april vond in de Tweede Kamer het Tweeminutendebat landbouw- en visserijraad plaats. Op 9 mei waren de stemmingen over de moties die werden ingediend tijdens het Tweeminutendebat. De motie van Tjeerd de Groot (D66) over het verplichten van monitoring door een onafhankelijke autoriteit, is aangenomen.

Gevolgen waterkwaliteit

De agrarische sector heeft belang bij een juiste en eenduidige manier van het registreren en delen van data. D66 vindt dat de huidige registratie van gewasbeschermingsmiddelengebruik onvoldoende basis is voor het volledig monitoren van schadelijke milieueffecten, daarom diende De Groot een motie in. Op dit moment vindt de registratie van gewasbeschermingsmiddelen op het bedrijf plaats. De gegevens die een ondernemer op dit moment bijhoudt, zeggen niets over de waterkwaliteit. De waterschappen hopen dat met een goede digitale registratie en een mogelijkheid tot vergelijking van de gegevens ook een relatie kan worden gelegd met de kwaliteit van het oppervlaktewater.

Verplichte monitoring

Een eerder aangenomen motie van De Groot (D66) en Boswijk (CDA) verzocht de regering al om samen met de sector tot onafhankelijke registratie te komen. Uit deze registratie kan een vergelijking worden ontwikkeld voor individuele telers en adviseurs. Maar de Tweede Kamer vindt dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nog onvoldoende duidelijk maakt of de registratie wel of niet verplicht is.

Wat vinden de waterschappen?

De kwaliteit van het oppervlaktewater in Nederland is nog onvoldoende. Op de helft van de meetlocaties vinden de waterschappen te hoge concentraties gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater. De waterschappen roepen daarom de landelijke overheid op om haast te maken met acties die de verspreiding van schadelijke stoffen zoals gewasbeschermingsmiddelen tegen te gaan. Dit is nodig om in 2027 de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) te halen.

Gebruik in landbouw

Het kabinet wil de normen voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw afstemmen op de KRW. Zo wil het kabinet ervoor zorgen dat er in 2027 geen normoverschrijdingen van de KRW-normen meer voorkomen. De waterschappen benadrukken dat snelle uitvoering van deze maatregelen onmisbaar is om de waterkwaliteit tijdig te verbeteren.

Gebruik door particulieren

Ook particulieren gebruiken gewasbeschermingsmiddelen, bijvoorbeeld in hun tuin en moestuin. Zij zijn vaak niet goed op de hoogte van de risico’s voor mens, dier en milieu en de voorschriften voor zorgvuldig gebruik. De waterschappen zijn daarom voorstander van een verbod op particulier gebruik.

Er werden in totaal 3 moties ingediend, waarvan er 1 is aangenomen.

>Ingediende moties tijdens het debat op 19 april

1 mei gaat het zwemseizoen van start

1 mei 2023

Op 1 mei is het zwemseizoen voor zwemmen in oppervlaktewater van start gegaan. In Nederland zijn er meer dan 700 locaties officieel aangewezen als veilige plekken om te zwemmen. Via de website zwemwater.nl of de Zwemwater app is te zien waar deze locaties zijn.

Zwemmen in oppervlaktewater is niet zonder risico’s. De waterschappen adviseren daarom om alleen te zwemmen op de aangewezen locaties waar ze de waterkwaliteit en veiligheid controleren. Deze officiële zwemlocaties zijn te vinden op zwemwater.nl en zijn ter plekke te herkennen aan het blauwe informatiebord van de provincie.

Kwaliteitsmetingen

Tussen 1 mei en 1 oktober onderzoeken de waterschappen elke twee weken de waterkwaliteit op ongeveer 500 officieel aangewezen zwemlocaties Rijkswaterstaat onderzoekt tijdens het zwemseizoen de waterkwaliteit in ongeveer 250 zwemgebieden in rijkswater, zoals de grote meren, rivieren en kanalen. De blauwe informatieborden bij deze locaties geven waterkwaliteit aan in vier kwaliteitsklassen, welke zijn gebaseerd op de EU-richtlijnen. Deze klassen geven de actuele waterkwaliteit aan. Ook bieden deze informatie over de waterkwaliteit van voorgaande jaren.

Download de Zwemwater app

De gratis Zwemwater app biedt een overzicht van alle officiële zwemlocaties in Nederland. Per locatie is de kwaliteit van het zwemwater te zien, wanneer de laatste controle was, de datum van de volgende controle en of een locatie mogelijk gesloten is. De app is een gezamenlijk initiatief van de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat en het Interprovinciaal Overleg.
>Download de gratis Zwemwater app voor Android of Apple.

Campagne veilig in en uit het water

Tijdens het zwemseizoen van 2023 wordt landelijke campagne gevoerd om het aantal verdrinkingen in Nederland terug te dringen. Met de slogan ‘Wie checkt jou? – Veilig in en uit het water’ maakt de organisatie zwemmers in open water bewust van de risico’s en proberen ze het gedrag van de zwemmers aan te passen. Kijk voor meer informatie over de campagne op veiliginenuithetwater.nl

Kamervragen over gevolgen onvoldoende waterkwaliteit voor vergunningverlening bouwsector

25 april 2023

Kamerleden Tjeerd de Groot, Faissal Boulakjar en Lisa van Ginneken (D66) stelden op 19 april Kamervragen over de gevolgen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) voor de vergunningverlening in de bouw- en infrasector. Dit deden zij naar aanleiding van het rapport van branchevereniging Bouwend Nederland over het effect van het niet halen van de KRW-doelen op vergunningverlening.

Een graafmachine aan het werk op een dijk.

Het rapport van Bouwend Nederland stelt dat de bouwsector jaarlijks 17,5 miljard euro schade ondervindt als de vergunningverlening door het niet halen van de KRW-doelen in 2027 wordt beperkt.

Geen water verplaatsen

Bouwend Nederland wijst erop dat bij onvoldoende kwaliteit van het water mogelijk geen water verplaatst mag worden, ook niet tijdelijk. Door het verplaatsen van water bestaat namelijk de kans dat de waterkwaliteit op andere plaatsen (tijdelijk) iets achteruitgaat. De branchevereniging noemt als voorbeeld dat er geen toestemming mag worden gegeven voor het tijdelijk droogpompen van een bouwput en het lozen van het water uit die bouwput. Als de bouwput niet kan worden drooggepompt, kan ook het bouwwerk zelf niet gebouwd worden.

Woningbouw en infrastructuur

Het niet behalen van de KRW-doelen heeft volgens het rapport dus ook gevolgen voor de landelijke ambities op het vlak van woningbouw en infrastructuur. De Kamerleden willen van de ministers van Infrastructuur en Waterstaat en Ruimtelijke ordening weten hoe zij hier tegenaan kijken. En ze vragen de ministers om de KRW-doelen nooit af te zwakken en alles op alles te zetten om de doelen te halen in het belang van de natuur en drinkwatervoorziening.

Waterveiligheid en mobiliteit

Specifiek vragen de Kamerleden aandacht voor de bouw van keringen, dijken en dammen die zorgen voor de waterveiligheid van Nederland. Ook over infrastructuur die essentieel is voor de verduurzaming van de OV- en spoorverbindingen en binnenvaartroutes, stellen de Kamerleden vragen.

Wat vindt de Unie van Waterschappen?

Waterschappen hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van de waterkwaliteit, maar de uitdaging is groot. Duidelijk is dat de grenzen van het water- en bodemsysteem zijn bereikt. De waterschappen steunen daarom de oproep van Bouwend Nederland om gezamenlijk alle zeilen bij te zetten om de KRW-doelen te halen. Schoon water is cruciaal voor de natuur én voor een gezonde leefomgeving voor alle Nederlanders. Naast waterkwaliteit, zorgen de waterschappen ook voor waterveiligheid. Er wordt actief afgewogen of de inzet voor het verbeteren van de waterkwaliteit de waterveiligheid niet in gevaar brengt.

Urgentie om nu te handelen

Het rapport en de Kamervragen onderstrepen de urgentie om nu te handelen. Het voorkómen dat de slechte waterkwaliteit een tweede stikstofcrisis wordt, is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat kan voor de hele maatschappij hardere keuzes betekenen. In landbouw en ander ruimtegebruik, in toelating en uitstoot van stoffen, maar bijvoorbeeld ook in consumentengedrag.

>Kamervragen over de gevolgen van de KRW voor vergunningverlening bouwsector

Moties Richtlijn Stedelijk Afvalwater aangenomen in de Tweede Kamer

18 april 2023

Op 18 april stemde de Tweede Kamer over de herziening van de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater. De Tweede Kamer heeft eerder gesproken over deze herziening en kon nu in een plenair debat moties indienen. Er werden 3 moties aangenomen.

Meet en monitoringsresultaten delen

Laura Bromet (GroenLinks) diende een motie in om alle relevante stoffen uit de Richtlijn Prioritaire Stoffen op te nemen in de te monitoren stoffen bij zuiveringsinstallaties. In de Richtlijn Prioritaire Stoffen staan alle stoffen die een bedreiging vormen voor het milieu. Direct delen van de de monitoringsresultaten met de drinkwaterbedrijven is volgens Bromet noodzakelijk. Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat wil samen met de waterschappen onderzoeken of er aanvullende metingen nodig zijn, omdat meten op alle stoffen onnodige kosten oplevert. De waterschappen sluiten zich aan bij minister Harbers en maken een zinvol monitoringsplan. Publicatie van deze resultaten gebeurt in het waterkwaliteitsportal. Dit is een publieke database, waar ook de drinkwaterbedrijven informatie uit kunnen halen.

>Motie alle relevante stoffen uit Richtlijn Prioritaire Stoffen opnemen in de te monitoren stoffen bij zuiveringsinstallaties

Vaste normen in plaats van verwijderingsrendement

De Richtlijn Stedelijk Afvalwater maakt gebruik van een verwijderingsrendement voor rioolwaterzuiveringen (rwzi’s). Dit betekent dat er regels zijn welk percentage van een bepaalde stof verwijderd moet zijn uit het water, voordat dit geloosd mag worden. D66 wil met een motie bereiken dat er onderzoek komt naar vaste normen. De vraag is dus of verdere verslechtering van de waterkwaliteit voorkomen kan worden met vaste normen?
De waterschappen vinden deze motie moeilijk uitvoerbaar en wijzen erop dat deze tot vertraging leidt. D66 maakt niet duidelijk over welke stoffen deze motie gaat. De nu voorgestelde doelen van 80 procent rendement op medicijnresten zijn ambitieus. Het is niet eenvoudig deze met bestaande technieken te halen. Een absolute lozingswaarde voor honderden verschillende stoffen is niet uitvoerbaar voor de waterschappen.

>Motie verder voorkomen van verdere verslechtering van de waterkwaliteit

4e zuiveringstrap eerst bij drinkwaterbronnen

D66 diende nog een motie in waarmee de partij wil bereiken dat de rwzi’s die lozen op water dat gebruikt wordt als drinkwater als eerste voorzien worden van een 4e zuiveringstrap. Deze zuiveringstrap is onderdeel van een pakket maatregelen dat de Europese Commissie op 26 oktober 2022 heeft gepresenteerd. Dit moet leiden tot een betere bescherming van de waterkwaliteit en de volksgezondheid. In de maatregelen van de Europese Commissie staat aangegeven dat bescherming van drinkwaterbronnen een prioriteit is. Daarnaast zijn de bescherming van de ecologische toestand en de zwemwaterkwaliteit prioriteiten. Waterschappen ervaren de huidige termijnen voor de 4e zuiveringsstap al als te krap en kunnen zich niet vinden in de motie van D66.

>Motie prioriteit zuiveringsinstallaties die lozen op water wat wordt gebruikt als bron voor drinkwater

Waterschappen: “Pauze en versnellen? Draai de waterknop open”

6 april 2023

In het Tweede Kamerdebat op 5 april over de afgelopen verkiezingsuitslag bleek dat duidelijkheid over de stikstofaanpak voorlopig uitblijft. De stikstofplannen uit het regeerakkoord worden op pauze gezet en op een later moment heroverwogen. In de tussentijd wil het kabinet in de regio juist versnellen op natuurherstel. De Unie van Waterschappen geeft aan dat met watermaatregelen het behalen van de natuurdoelen sneller dichterbij kan komen.

De waterschappen hebben de afgelopen jaren aangedrongen op duidelijke keuzes: de natuur moet worden hersteld. De stikstofplannen moeten daarom rekening houden met de doelen in 2027 voor de waterkwaliteit. Dit om een waterkwaliteitscrisis te voorkomen. Nu er een impasse dreigt luiden de waterschappen de alarmklok: de problematiek duldt geen uitstel. De voorgestelde aanpassingen voor stikstof en de maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren moeten bijdragen aan een slimme en snelle aanpak. De Omgevingswet kan dit borgen. Ook middelen uit het transitiefonds van het Rijk kunnen hierbij helpen.

Draai verder aan de ‘Waterknop’ om te beginnen met natuurherstel

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid Unie van Waterschappen: “De discussie over wanneer de doelen precies moeten zijn behaald, doet niets af aan de noodzaak om snel te starten met het nemen van maatregelen. Als het kabinet wil versnellen, moet er wat ons betreft een ferme draai worden gegeven aan de ‘waterknop’. Verdroging is naast stikstof een van de grote oorzaken van de achteruitgang van de natuur. Maar droogte zorgt ook voor funderingschade, bodemdaling, beperkte beschikbaarheid van drinkwater en het zet de productie van de landbouw onder druk. Bovendien is natuur die last heeft van droogte, veel gevoeliger voor stikstof. Water kan het behalen van de doelen voor natuur sneller dichterbij brengen en ons uit deze impasse halen. ”

Relatief eenvoudige watermaatregelen kunnen snel effect hebben. Denk bijvoorbeeld aan het verhogen van het waterpeil waar dat kan, flexibel omgaan met peilbeheer, beekherstel, het bevorderen van de biodiversiteit bij slootkanten en extra stuwen om water langer vast te houden. Het zijn maatregelen die met de gebiedspartners snel kunnen worden uitgewerkt,. Daarmee krijgt de natuur, maar ook de landbouw én het watersysteem op korte termijn een impuls.

Natuur niet verder laten achteruitgaan

De Unie van Waterschappen vreest anders dat met het verstrijken van de tijd, de doelen verder uit beeld raken. Ook de eigen opgaven voor waterveiligheid en schoon water worden in hun voortgang geraakt door de stilgevallen vergunningverlening. Ondertussen werken de waterschappen samen met de provincies om in elk geval te zorgen dat de staat van de natuur in de tussentijd niet nog verder verslechtert. We waken gezamenlijk voor verdere achteruitgang van de waterkwaliteit, zoetwaterbeschikbaarheid en het CO2-bergende vermogen van de natuur.

Moties over waterkwaliteit aangenomen in de Tweede Kamer

4 april 2023

Op 4 april stemde de Tweede Kamer over een aantal moties over de zorgwekkende stoffengroep PFAS en de Kaderrichtlijn Water.

Een handhaver van het waterschap meet de waterkwaltiteit in de sloot

Totaaloverzicht PFAS-lozingen

De regering gaat mee in de oproep van Erik Haverkort (VVD) om voor de zomer een overzicht van de belangrijkste PFAS-emissies met de Kamer te delen. Zijn verzoek was om dit in samenwerking met de omgevingsdiensten, Rijkswaterstaat en de waterschappen te doen, om zo tot een totaaloverzicht te komen.

De waterschappen steunen deze motie. Ze weten uit ervaring hoe belangrijk het is om inzicht te hebben in wat de belangrijkste PFAS-emissies zijn en waar deze vandaan komen. De Unie van Waterschappen en de waterschappen doen zelf onderzoek naar de aanwezigheid en herkomst van PFAS in oppervlaktewater. Ook delen waterschappen hun kennis met de Omgevingsdiensten en andere bevoegde gezagen. Door meer zicht op de herkomst van deze emissies, kunnen ze er ook meer grip op krijgen.

Bronaanpak en toepassing ‘de vervuiler betaalt’ op PFAS-vervuilers

De motie van Sandra Beckerman (SP) om het principe ‘de vervuiler betaalt’ ook toe te passen op PFAS-vervuilers werd verworpen. Ook haar motie over een versterkte inzet op nationaal bronbeleid en het stoppen van lozingen en uitstoot van gevaarlijke PFAS werd verworpen.

De waterschappen onderschrijven het belang van het principe dat de vervuiler betaalt. Op dit moment betaalt de belastingbetaler de zuiveringskosten en draait het milieu op voor schade door PFAS die in de natuur belandt. De waterschappen zijn er voorstander van dat de PFAS-vervuilers hiervoor aansprakelijk kunnen worden gesteld. Daarmee worden de verantwoordelijkheid en de kosten voor het voorkómen van milieuschade neergelegd bij de vervuiler.

De waterschappen pleiten daarnaast al langer voor een totaalverbod op alle PFAS. Zij pleiten voor een bronaanpak: voorkomen dat de stoffen in het milieu komen. Bijvoorbeeld door producenten de stof te laten vervangen door een veiligere stof.

Versnelling transitie naar PFAS-vrij

Kauthar Bouchallikh (GroenLinks) roept in een aangenomen motie op tot het versnellen van de transitie naar PFAS-vrije producten in het Europese restrictievoorstel.

De waterschappen benadrukken dat volledig uitfaseren van PFAS het streven moet zijn. De waterschappen zijn voorstander van het Europese restrictievoorstel. Bijzonder aan dit voorstel is dat alle schadelijke PFAS-stoffen voor het eerst op internationale schaal in één keer verboden worden. Zo wordt voorkomen dat de ene schadelijke PFAS wordt vervangen door een andere die later ook weer schadelijk blijkt. Het voorstel biedt wel ruimte voor uitzondering van toepassingen die als onmisbaar worden gezien. Het streven is dat de restrictie nog vóór 2025 in werking treedt. De waterschappen pleiten voor een maximaal verbod en steunen daarom deze motie die de transitie naar een PFAS-vrije toekomst kan versnellen.

Verworpen: intrekken vergunningen

Een motie over het intrekken van PFAS-lozingsvergunningen werd verworpen. Frank Wassenberg en Eva van Esch (Partij voor de Dieren) stelden voor om bestaande lozingsvergunningen in te trekken en geen nieuwe vergunningen te verlenen.

De waterschappen benadrukken dat emissie van PFAS naar nul moet. Het is cruciaal dat het Europese restrictie-voorstel daarom zo breed mogelijk wordt ingevuld. Daarnaast is het voor nu belangrijk om zicht te hebben op PFAS als onderdeel van bestaande en nieuwe vergunningen. Waterschappen zijn bezig met actualiseren van vergunningen. Het is belangrijk dat alle bevoegde gezagen, waaronder waterschappen, weten welke bedrijven vergunningen voor PFAS hebben. Verantwoording vanuit de gezagen kan daarbij helpen.

Haalbaarheid KRW-doelen

Er waren op het gebied van waterkwaliteit niet alleen stemmingen over PFAS, maar ook over de Kaderrichtlijn Water (KRW). 2 moties zijn aangenomen.

Een motie van Fahid Minhas (VVD) wil dat het kabinet in beeld brengt voor welke wateren het halen van de KRW-doelen in 2027 niet realistisch is. Het kabinet zou daarover in gesprek moeten gaan met de Europese Commissie. Om zo de negatieve economische en maatschappelijke gevolgen te beperken. De waterschappen steunen de motie omdat de motie een soort ‘borg’ vraagt dat het niet bereiken van de doelen ertoe leidt dat Nederland op slot gaat. Ondertussen is het onverminderd belangrijk om de waterkwaliteit te blijven verbeteren.

Een motie van CDA-Kamerlid Harmen Krul vraagt het kabinet om een coalitie te bouwen van landen die zich verzetten tégen aanscherping en vóór flexibele toepassing van de KRW-doelen. De waterschappen delen deze algemene oproep niet en beoordelen per onderwerp en gebied waar de waterkwaliteit beter moet of kan. De waterschappen streven naar een schone leefomgeving en gezond water voor drinkwaterbereiding, landbouw, recreatie en natuur.

Werkbezoek Kamerlid Minhas in teken van medicijnresten

31 maart 2023

Op 31 maart bracht Fahid Minhas, Tweede Kamerlid voor de VVD, een bezoek aan het hoogheemraadschap van Rijnland. Het werkbezoek stond in het teken van waterkwaliteit en medicijnresten.

Fahid Minhas op werkbezoek op de AWZI in Leiden Noord

Innovatieve PACAS-installatie

Minhas is woordvoerder water van de VVD-fractie in de Tweede Kamer en wilde meer weten over het onderwerp waterkwaliteit en medicijnresten. Tijdens de rondleiding over het terrein kreeg hij uitleg over de PACAS-installatie in Leiden. Zo’n installatie is een extra zuiveringsstap die medicijnresten en andere microverontreinigingen verwijdert uit stedelijk afvalwater. Ook werd er uitgebreid gesproken over de invloed van medicijnresten op de waterkwaliteit in Nederland.

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele politieke onderwerpen.

Kamer: Frequentie monitoren van waterkwaliteit moet omhoog

29 maart 2023

Tweede Kamerlid Pieter Grinwis (ChristenUnie) heeft samen met enkele andere Kamerleden op 22 maart een motie ingediend. Hij wil dat de waterschappen sneller en vaker gegevens over de waterkwaliteit gaan delen, namelijk elk kwartaal.

Metingen van de waterkwaliteit waarbij meer dan 5 keer de norm wordt overschreden, moeten direct aan de land- en tuinbouwsector gerapporteerd worden. Deze motie is op 28 maart aangenomen.

Kaderrichtlijn Water

Aanleiding voor de motie was dat de doelen van de Kaderrichtlijn Water nog niet overal worden gehaald. Volgens Grinwis komen de monitoringsgegevens vaak pas een jaar later beschikbaar. Daardoor is het lastig te achterhalen wat de bron van de gemeten normoverschrijding was. Tuinbouwondernemers kunnen zo niet genoeg bijsturen.

Minister overlegt met de Unie

Minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gaf eerder al aan hierover met de Unie van Waterschappen te willen overleggen. Hij vroeg daarom om de motie aan te houden tot begin van de zomer. Dat is dus niet gebeurd.

Terugkoppeling aan ondernemers

Veel waterschappen werken al in gebiedsprocessen waarbij ondernemers een terugkoppeling krijgen over de waterkwaliteit. Een aantal waterschappen heeft een dashboard online waarin iedereen de actuele monitoringsgegevens kan bekijken. In veel gevallen is die terugkoppeling dan ook snel. Maar altijd ieder kwartaal rapporteren over alle metingen lijkt erg ambitieus: het proces van gegevens verzamelen, rapport maken, goedkeuring en publicatie kost tijd. De Unie van Waterschappen staat open voor overleg met minister Adema.

>Lees de motie

Schriftelijke Kamervragen over de Amerikaanse rivierkreeft

20 maart 2023

Tweede Kamerleden Thom van Campen en Peter Valstar van de VVD hebben schriftelijke vragen gesteld over de bedreiging van de natuur en de waterkwaliteit door de Amerikaanse rivierkreeft. De Kamerleden stelden hun vragen aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de minister voor Natuur en Stikstof.

Bestrijding van rivierkreeften

De Amerikaanse rivierkreeft komt van nature niet in Nederland voor; het is een ‘invasieve exoot’. Ze vormen een probleem voor de waterkwaliteit, de waterveiligheid en de biodiversiteit. Van Campen en Valstar vragen om spoed bij de aanpak van de verspreiding van deze invasieve exoot. Rivierkreeften zijn inmiddels namelijk een landelijk probleem. Ook de Unie van Waterschappen vindt dat er snel ingegrepen moet worden.

Alleen beroepsvissers

Op dit moment mogen alleen beroepsvissers de rivierkreeften vangen. De 2 Kamerleden vragen zich af of deze regels volstaan. Daarnaast vragen ze zich af of de beroepsvissers voldoende Amerikaanse rivierkreeften kunnen vangen om ze effectief te bestrijden.
De Kamerleden vragen aan de ministers of zij een regierol voor het Rijk zien.

Onderzoek

Van Campen en Valstar willen graag weten wat de status is van het onderzoek naar de schade die de rivierkreeften aan de oevers aanbrengen. Ook willen ze graag de status weten van de juridische verkenning waarin onderzocht wordt of er meer ruimte mogelijk is voor vangst van de Amerikaanse rivierkreeft.

‘Het rode gevaar’

Rivierkreeften eten waterplanten. Ook woelen ze in de bodem en in de oevers. Het water wordt hierdoor troebel en er komt geen licht meer bij de bodem. Het gevolg is dat de waterplanten verdwijnen en het natuurlijk evenwicht verstoord raakt. De waterkwaliteit gaat dan achteruit. Ook de waterveiligheid kan door de kreeften in het nauw komen, wanneer ze graven in bijvoorbeeld dijken.

Wat doet de Unie?

De Unie van Waterschappen is in gesprek met de ministeries van LNV en Infrastructuur en Waterstaat (IenW) over een nationale aanpak en regie vanuit het Rijk.

Over welke maatregelen waar het meest effectief zijn, bestaan nog veel vragen. Onderzoek kan helpen bij het vinden van oplossingen voor het probleem, waarbij steeds de vraag blijft tot op welke hoogte kosten opwegen tegen de baten van maatregelen zoals bijvoorbeeld het wegvangen van kreeften. Daarnaast – parallel aan onderzoek – is ook nu al actie en aanpak van dit urgente, groeiende probleem geboden.

>Schriftelijke vragen: De bedreiging van de inheemse natuur door het rode gevaar: ‘de Amerikaanse rivierkreeft’