Categorie: Waterkwaliteit

Moties over waterkwaliteit aangenomen in de Tweede Kamer

4 april 2023

Op 4 april stemde de Tweede Kamer over een aantal moties over de zorgwekkende stoffengroep PFAS en de Kaderrichtlijn Water.

Een handhaver van het waterschap meet de waterkwaltiteit in de sloot

Totaaloverzicht PFAS-lozingen

De regering gaat mee in de oproep van Erik Haverkort (VVD) om voor de zomer een overzicht van de belangrijkste PFAS-emissies met de Kamer te delen. Zijn verzoek was om dit in samenwerking met de omgevingsdiensten, Rijkswaterstaat en de waterschappen te doen, om zo tot een totaaloverzicht te komen.

De waterschappen steunen deze motie. Ze weten uit ervaring hoe belangrijk het is om inzicht te hebben in wat de belangrijkste PFAS-emissies zijn en waar deze vandaan komen. De Unie van Waterschappen en de waterschappen doen zelf onderzoek naar de aanwezigheid en herkomst van PFAS in oppervlaktewater. Ook delen waterschappen hun kennis met de Omgevingsdiensten en andere bevoegde gezagen. Door meer zicht op de herkomst van deze emissies, kunnen ze er ook meer grip op krijgen.

Bronaanpak en toepassing ‘de vervuiler betaalt’ op PFAS-vervuilers

De motie van Sandra Beckerman (SP) om het principe ‘de vervuiler betaalt’ ook toe te passen op PFAS-vervuilers werd verworpen. Ook haar motie over een versterkte inzet op nationaal bronbeleid en het stoppen van lozingen en uitstoot van gevaarlijke PFAS werd verworpen.

De waterschappen onderschrijven het belang van het principe dat de vervuiler betaalt. Op dit moment betaalt de belastingbetaler de zuiveringskosten en draait het milieu op voor schade door PFAS die in de natuur belandt. De waterschappen zijn er voorstander van dat de PFAS-vervuilers hiervoor aansprakelijk kunnen worden gesteld. Daarmee worden de verantwoordelijkheid en de kosten voor het voorkómen van milieuschade neergelegd bij de vervuiler.

De waterschappen pleiten daarnaast al langer voor een totaalverbod op alle PFAS. Zij pleiten voor een bronaanpak: voorkomen dat de stoffen in het milieu komen. Bijvoorbeeld door producenten de stof te laten vervangen door een veiligere stof.

Versnelling transitie naar PFAS-vrij

Kauthar Bouchallikh (GroenLinks) roept in een aangenomen motie op tot het versnellen van de transitie naar PFAS-vrije producten in het Europese restrictievoorstel.

De waterschappen benadrukken dat volledig uitfaseren van PFAS het streven moet zijn. De waterschappen zijn voorstander van het Europese restrictievoorstel. Bijzonder aan dit voorstel is dat alle schadelijke PFAS-stoffen voor het eerst op internationale schaal in één keer verboden worden. Zo wordt voorkomen dat de ene schadelijke PFAS wordt vervangen door een andere die later ook weer schadelijk blijkt. Het voorstel biedt wel ruimte voor uitzondering van toepassingen die als onmisbaar worden gezien. Het streven is dat de restrictie nog vóór 2025 in werking treedt. De waterschappen pleiten voor een maximaal verbod en steunen daarom deze motie die de transitie naar een PFAS-vrije toekomst kan versnellen.

Verworpen: intrekken vergunningen

Een motie over het intrekken van PFAS-lozingsvergunningen werd verworpen. Frank Wassenberg en Eva van Esch (Partij voor de Dieren) stelden voor om bestaande lozingsvergunningen in te trekken en geen nieuwe vergunningen te verlenen.

De waterschappen benadrukken dat emissie van PFAS naar nul moet. Het is cruciaal dat het Europese restrictie-voorstel daarom zo breed mogelijk wordt ingevuld. Daarnaast is het voor nu belangrijk om zicht te hebben op PFAS als onderdeel van bestaande en nieuwe vergunningen. Waterschappen zijn bezig met actualiseren van vergunningen. Het is belangrijk dat alle bevoegde gezagen, waaronder waterschappen, weten welke bedrijven vergunningen voor PFAS hebben. Verantwoording vanuit de gezagen kan daarbij helpen.

Haalbaarheid KRW-doelen

Er waren op het gebied van waterkwaliteit niet alleen stemmingen over PFAS, maar ook over de Kaderrichtlijn Water (KRW). 2 moties zijn aangenomen.

Een motie van Fahid Minhas (VVD) wil dat het kabinet in beeld brengt voor welke wateren het halen van de KRW-doelen in 2027 niet realistisch is. Het kabinet zou daarover in gesprek moeten gaan met de Europese Commissie. Om zo de negatieve economische en maatschappelijke gevolgen te beperken. De waterschappen steunen de motie omdat de motie een soort ‘borg’ vraagt dat het niet bereiken van de doelen ertoe leidt dat Nederland op slot gaat. Ondertussen is het onverminderd belangrijk om de waterkwaliteit te blijven verbeteren.

Een motie van CDA-Kamerlid Harmen Krul vraagt het kabinet om een coalitie te bouwen van landen die zich verzetten tégen aanscherping en vóór flexibele toepassing van de KRW-doelen. De waterschappen delen deze algemene oproep niet en beoordelen per onderwerp en gebied waar de waterkwaliteit beter moet of kan. De waterschappen streven naar een schone leefomgeving en gezond water voor drinkwaterbereiding, landbouw, recreatie en natuur.

Werkbezoek Kamerlid Minhas in teken van medicijnresten

31 maart 2023

Op 31 maart bracht Fahid Minhas, Tweede Kamerlid voor de VVD, een bezoek aan het hoogheemraadschap van Rijnland. Het werkbezoek stond in het teken van waterkwaliteit en medicijnresten.

Fahid Minhas op werkbezoek op de AWZI in Leiden Noord

Innovatieve PACAS-installatie

Minhas is woordvoerder water van de VVD-fractie in de Tweede Kamer en wilde meer weten over het onderwerp waterkwaliteit en medicijnresten. Tijdens de rondleiding over het terrein kreeg hij uitleg over de PACAS-installatie in Leiden. Zo’n installatie is een extra zuiveringsstap die medicijnresten en andere microverontreinigingen verwijdert uit stedelijk afvalwater. Ook werd er uitgebreid gesproken over de invloed van medicijnresten op de waterkwaliteit in Nederland.

De Unie van Waterschappen organiseert regelmatig werkbezoeken voor Kamerleden. Deze zijn bedoeld om inzicht te geven in actuele politieke onderwerpen.

Kamer: Frequentie monitoren van waterkwaliteit moet omhoog

29 maart 2023

Tweede Kamerlid Pieter Grinwis (ChristenUnie) heeft samen met enkele andere Kamerleden op 22 maart een motie ingediend. Hij wil dat de waterschappen sneller en vaker gegevens over de waterkwaliteit gaan delen, namelijk elk kwartaal.

Waterkwaliteit water koeien handhaver

Metingen van de waterkwaliteit waarbij meer dan 5 keer de norm wordt overschreden, moeten direct aan de land- en tuinbouwsector gerapporteerd worden. Deze motie is op 28 maart aangenomen.

Kaderrichtlijn Water

Aanleiding voor de motie was dat de doelen van de Kaderrichtlijn Water nog niet overal worden gehaald. Volgens Grinwis komen de monitoringsgegevens vaak pas een jaar later beschikbaar. Daardoor is het lastig te achterhalen wat de bron van de gemeten normoverschrijding was. Tuinbouwondernemers kunnen zo niet genoeg bijsturen.

Minister overlegt met de Unie

Minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gaf eerder al aan hierover met de Unie van Waterschappen te willen overleggen. Hij vroeg daarom om de motie aan te houden tot begin van de zomer. Dat is dus niet gebeurd.

Terugkoppeling aan ondernemers

Veel waterschappen werken al in gebiedsprocessen waarbij ondernemers een terugkoppeling krijgen over de waterkwaliteit. Een aantal waterschappen heeft een dashboard online waarin iedereen de actuele monitoringsgegevens kan bekijken. In veel gevallen is die terugkoppeling dan ook snel. Maar altijd ieder kwartaal rapporteren over alle metingen lijkt erg ambitieus: het proces van gegevens verzamelen, rapport maken, goedkeuring en publicatie kost tijd. De Unie van Waterschappen staat open voor overleg met minister Adema.

>Lees de motie

Schriftelijke Kamervragen over de Amerikaanse rivierkreeft

20 maart 2023

Tweede Kamerleden Thom van Campen en Peter Valstar van de VVD hebben schriftelijke vragen gesteld over de bedreiging van de natuur en de waterkwaliteit door de Amerikaanse rivierkreeft. De Kamerleden stelden hun vragen aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de minister voor Natuur en Stikstof.

rivierkreeft

Bestrijding van rivierkreeften

De Amerikaanse rivierkreeft komt van nature niet in Nederland voor; het is een ‘invasieve exoot’. Ze vormen een probleem voor de waterkwaliteit, de waterveiligheid en de biodiversiteit. Van Campen en Valstar vragen om spoed bij de aanpak van de verspreiding van deze invasieve exoot. Rivierkreeften zijn inmiddels namelijk een landelijk probleem. Ook de Unie van Waterschappen vindt dat er snel ingegrepen moet worden.

Alleen beroepsvissers

Op dit moment mogen alleen beroepsvissers de rivierkreeften vangen. De 2 Kamerleden vragen zich af of deze regels volstaan. Daarnaast vragen ze zich af of de beroepsvissers voldoende Amerikaanse rivierkreeften kunnen vangen om ze effectief te bestrijden.
De Kamerleden vragen aan de ministers of zij een regierol voor het Rijk zien.

Onderzoek

Van Campen en Valstar willen graag weten wat de status is van het onderzoek naar de schade die de rivierkreeften aan de oevers aanbrengen. Ook willen ze graag de status weten van de juridische verkenning waarin onderzocht wordt of er meer ruimte mogelijk is voor vangst van de Amerikaanse rivierkreeft.

‘Het rode gevaar’

Rivierkreeften eten waterplanten. Ook woelen ze in de bodem en in de oevers. Het water wordt hierdoor troebel en er komt geen licht meer bij de bodem. Het gevolg is dat de waterplanten verdwijnen en het natuurlijk evenwicht verstoord raakt. De waterkwaliteit gaat dan achteruit. Ook de waterveiligheid kan door de kreeften in het nauw komen, wanneer ze graven in bijvoorbeeld dijken.

Wat doet de Unie?

De Unie van Waterschappen is in gesprek met de ministeries van LNV en Infrastructuur en Waterstaat (IenW) over een nationale aanpak en regie vanuit het Rijk.

Over welke maatregelen waar het meest effectief zijn, bestaan nog veel vragen. Onderzoek kan helpen bij het vinden van oplossingen voor het probleem, waarbij steeds de vraag blijft tot op welke hoogte kosten opwegen tegen de baten van maatregelen zoals bijvoorbeeld het wegvangen van kreeften. Daarnaast – parallel aan onderzoek – is ook nu al actie en aanpak van dit urgente, groeiende probleem geboden.

>Schriftelijke vragen: De bedreiging van de inheemse natuur door het rode gevaar: ‘de Amerikaanse rivierkreeft’

D66 pleit voor uitgebreide producenten-verantwoordelijkheid medicijnfabrikanten

14 maart 2023

Tweede Kamerleden Kiki Hagen en Tjeerd de Groot (D66) hebben een motie ingediend over medicijnresten. Hierin vragen zij het kabinet om in samenwerking met medicijnproducenten een Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) voor medicijnen in te stellen. Deze motie werd op 14 maart aangenomen door de Tweede Kamer.



Medicijnresten oppervlaktewater

Jaarlijks belandt er 190.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater. Door het wegspoelen van oude medicijnen door de gootsteen, maar ook via ontlasting en urine, komen er medicijnresten in het rioolwater terecht. Jaarlijks is dit ongeveer 509 ton. De rioolwaterzuiveringen zuiveren het grootste deel ervan.

Ecologische waterkwaliteit

Toch komt er dus nog 190.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater terecht. Dit komt omdat de rioolwaterzuiveringsinstallaties de medicijnresten niet goed kunnen verwijderen. De medicijnresten in het oppervlaktewater vormen een mogelijk probleem voor de waterkwaliteit.

De vervuiler betaalt

Op dit moment betaalt de belastingbetaler de zuiveringskosten. De waterschappen zijn voorstander van een UPV voor medicijnfabrikanten. Daarmee worden de verantwoordelijkheid en de kosten voor het voorkómen van milieuschade immers neergelegd bij de producent van stoffen. De vervuiler betaalt.

Lees de motie

Waterschappen steunen aanscherping Richtlijn Prioritaire Stoffen

1 maart 2023

Op 8 maart is er in de Tweede Kamer een commissiedebat Infrastructuur en Waterstaat. Die is ter voorbereiding van de Milieuraad die op 16 maart bij elkaar komt. Tijdens het commissiedebat komt onder meer de Richtlijn Prioritaire Stoffen aan de orde. De waterschappen geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

Waterkwaliteit water koeien handhaver

De Europese Commissie presenteerde eind oktober een herziening van de Richtlijn Prioritaire Stoffen voor oppervlaktewater. Er worden nieuwe schadelijke stoffen toegevoegd, en voor bestaande schadelijke stoffen worden de normen aangescherpt. Deze Richtlijn is onderdeel van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en draagt bij aan de ambities van de Europese Green Deal.

Verbetering waterkwaliteit

De herziening van de Richtlijn Prioritaire Stoffen draagt bij aan de verbetering van de chemische toestand van de waterkwaliteit. Daarom steunen de waterschappen de aanscherping van de bestaande normen en het toevoegen van nieuwe stoffen. Op basis van deze nieuwe lijst wordt namelijk per lidstaat beoordeeld of er maatregelen nodig zijn om voor de betreffende stoffen de milieukwaliteitsnormen te halen.

Vervuilende stoffen in kaart

Daarna is het de vraag hoe men de uitstoot van deze stoffen kan reduceren. Het is belangrijk om de aanwezigheid van vervuilende stoffen in het oppervlaktewater goed in kaart te brengen. Dat kan door monitoring van het oppervlaktewater en rioolwaterzuiveringen. Deze monitoring draagt beter bij aan het ‘vervuiler betaalt-principe’ en de bronaanpak van gevaarlijke stoffen.

KRW-doelen verder uit zicht

Een risico van deze aanscherping van de Richtlijn is wel dat de KRW-doelen nog verder uit zicht raken. De normen worden immers strenger en er komen nieuwe stoffen op de lijst.

Lees de inbreng
Meer over de commissievergadering

Minister beantwoordt Kamervragen over het dempen van sloten

24 februari 2023

Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) stelde begin februari schriftelijke vragen aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het dempen van sloten. Aanleiding was een artikel op Melkvee.nl. Daaruit bleek dat 2 op de 3 boeren sloten wil dempen om zoveel mogelijke mestplaatsingsruimte te houden. De minister heeft de vragen nu beantwoord.

Sloot met tractor

De Groot vroeg de minister onder meer of hij erkent dat sloten bijdragen aan een robuuster landbouwsysteem. Bijvoorbeeld door weerbaarder te zijn tegen klimaateffecten zoals zware regenval. De minister erkent dat inderdaad. Bij piekbuien kunnen de sloten als wateropvang dienen. Zo wordt voorkomen dat er grote plassen op het land blijven staan.

Zandgronden

Maar de minister zegt erbij dat de bijdrage van sloten aan het landbouwsysteem wel verschillend is per gebied. Uit onderzoek blijkt dat het dempen van enkele sloten in de hoge zandgronden bij zou kunnen dragen aan de bestrijding van droogte. Dit heeft in sommige gevallen een positief effect op het aanwezige grondwater in de regio. En dat kan weer positieve gevolgen hebben voor de landbouw en de aanwezige natuur.

Stikstofdoelen

Ook vroeg De Groot of het klopt dat door het dempen van sloten de natuur- en stikstofdoelen in gevaar komen. Volgens de minister is daar niet één antwoord op te geven. Als boeren een sloot dempen, neemt de mestplaatsingsruimte toe. En dus ook de stikstofuitstoot. Maar het gevolg van dempen kan ook zijn dat de oppervlakte van het perceel groter wordt en daarmee de breedte van de bufferstrook. En dat veroorzaakt weer een afname van de mestplaatsingsruimte en stikstofdepositie.

Toestemming waterschap

De minister benadrukte in zijn antwoord dat wie een sloot wil dempen, toestemming nodig heeft van het waterschap. Sloten mogen niet zomaar gedempt worden. Ze zijn onderdeel van een watersysteem en ze hebben daarin vaak meerdere functies. Denk aan de aanvoer, opslag en afvoer van water. Ook dragen ze bij aan de waterkwaliteit en ecologie. Daarom moeten boeren altijd eerst overleggen met hun waterschap.

>Artikel Kamervragen over het dempen van sloten
>Alle antwoorden van de minister op de Kamervragen
>Lees het artikel op melkvee.nl

Kamervragen over het dempen van sloten

7 februari 2023

Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) heeft schriftelijke vragen gesteld aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het dempen van sloten. De waterschappen benadrukken dat sloten niet zomaar gedempt mogen worden.

Dempen van sloten

Aanleiding voor de vragen van De Groot was het bericht ‘Meerderheid boeren wil sloten dempen’ op Melkvee.nl. De uitslag van een poll op deze website was dat bijna twee op de drie boeren sloten wil dempen om zoveel mogelijke mestplaatsingsruimte te houden.

Bijdrage aan robuust landbouwsysteem

De Groot vraagt de minister onder meer of hij erkent dat sloten bijdragen aan een robuuster landbouwsysteem, bijvoorbeeld door weerbaarder te zijn tegen klimaateffecten, zoals zware regenval. Ook vraagt hij of het klopt dat door het dempen van sloten de natuur- en stikstofdoelen in gevaar komen.

Sloten zijn onderdeel van een watersysteem

De waterschappen benadrukken dat een sloot niet zomaar gedempt mag worden. Sloten zijn onderdeel van een watersysteem en ze hebben daarin vaak meerdere functies. Denk aan de aanvoer, opslag en afvoer van water. Ook dragen ze bij aan de waterkwaliteit en ecologie.

Toestemming waterschap

Wie een sloot wil dempen, heeft toestemming nodig van het waterschap. Elk waterschap heeft hiervoor regels. Over het algemeen geldt de voorwaarde dat de hoeveelheid oppervlaktewater behouden moet blijven.

Lees de Kamervragen van Tjeerd de Groot

PFAS-verbod komt dichterbij

Op 7 februari heeft het Europees chemicaliënagentschap ECHA het voorstel voor het PFAS-verbod gepubliceerd. De afgelopen jaren hebben Nederland, Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden, hard gewerkt aan dit verbod.



Nederland heeft er bewust voor gekozen om PFAS in Europees verband te verbieden. PFAS zit in veel producten en komt ook via bijvoorbeeld de rivieren ons land binnen. Een Europees verbod zet dus meer zoden aan de dijk dan alleen een binnenlands verbod. De waterschappen steunen de Nederlandse inzet voor een verbod en pleiten ervoor om dit zo breed mogelijk in te voeren. Hoe eerder de productie van PFAS gestopt kan worden hoe beter dit is voor de leefomgeving.

Een halt toeroepen aan vervuiling

Het verbod gaat gelden voor de productie, gebruik, verkoop en import van ruim 10.000 chemische stoffen, die in duizenden producten zitten die we elke dag gebruiken. Dat is belangrijk om vervuiling van onze leefomgeving met PFAS een halt te roepen. Het verbod geldt nog niet voor specifieke productgroepen als medicijnen, biociden en gewasbeschermingsmiddelen.

Mening geven over het voorstel

De komende periode gaat het voorstel in consultatie. Dat betekent dat iedereen gedurende 6 maanden zijn of haar mening kan geven. Daarna geven 2 wetenschappelijke comités hun advies over het voorstel. Hun advies wordt samen met het voorstel ingediend bij de Europese Commissie.

Definitief voorstel in 2025

De verwachting is dat de Europese Commissie in 2025 een definitief voorstel voor een verbod voorlegt voor besluitvorming door de lidstaten. In dat voorstel zijn dan ook overgangstermijnen opgenomen, zodat bedrijven voldoende tijd hebben om hun productieproces volledig PFAS-loos te maken.

Lees het uitgebreide bericht op de website van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Evaluatie gedragscode bestendig beheer en onderhoud

30 januari 2023

De Unie van Waterschappen heeft een evaluatie laten uitvoeren voor de gedragscode Wet natuurbescherming voor waterschappen, Bestendig beheer en onderhoud. Daaruit blijkt dat de gedragscode op hoofdlijnen goed werkbaar is, maar dat er mogelijkheden zijn voor verbetering.

Baggeren

Gedragscode is belangrijk voor waterschappen

De gedragscode is een voor de waterschappen onmisbaar instrument voor de uitvoering van veel voorkomende beheer- en onderhoudswerkzaamheden. Door te werken volgens de regels van de gedragscode dragen waterschappen bij aan natuurbehoud. Zonder gedragscode moeten de waterschappen ontheffing aanvragen voor werkzaamheden die effect kunnen hebben op beschermde dieren- en plantensoorten.

Behoefte aan duidelijkheid

Voor de evaluatie zijn vragenlijsten uitgezet bij waterschappen, aannemers, provincies en soortenbeschermingsorganisaties. Uit hun reacties blijkt dat er vooral behoefte is aan meer duidelijkheid. Dat kan helpen om de bruikbaarheid in het veld te verbeteren. Denk aan meer helderheid over ecologische werkprotocollen. Ook kan in de gedragscode nog duidelijker staan wanneer een activiteit onder beheer en onderhoud valt en wanneer onder kleinschalige ruimtelijke ingrepen. Uit de evaluatie blijkt verder dat muskus- en beverratten steeds vaker intrekken bij bevers. Daardoor zijn deze exoten lastig te bestrijden.

Waarom een gedragscode?

De Wet natuurbescherming zorgt voor de duurzame instandhouding van dier- en plantensoorten in Nederland. Deze wet heeft een aantal verbodsbepalingen. Hier kan een ontheffing voor worden aangevraagd. Dat is niet nodig als men werkt volgens een door de Minister van LNV goedgekeurde gedragscode. Veel voorkomende werkzaamheden die onder een gedragscode kunnen vallen zijn maaien, baggeren, snoeien en het onderhoud van waterkeringen of duikers.