Co Verdaas nieuwe deltacommissaris

13 oktober 2023

De ministerraad stemde op 13 oktober in met de benoeming van Co Verdaas tot regeringscommissaris voor het Nationaal Deltaprogramma. Verdaas is voorgedragen op voorstel van minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. Hij start begin december met zijn werkzaamheden als deltacommissaris. Op dit moment is Verdaas dijkgraaf van waterschap Rivierenland. Hij wordt na Wim Kuijken en Peter Glas de derde deltacommissaris.

Co Verdaas nieuwe deltacommissaris

Voorzitter Rogier van der Sande van de Unie van Waterschappen is verheugd over de benoeming: ”Co Verdaas heeft als dijkgraaf van waterschap Rivierenland, hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de TU Delft en al zijn andere bestuurlijke rollen ruime ervaring met de wateropgaven in Nederland. Hij kan als geen ander het belang van water verbinden aan de andere grote opgaven die een beslag leggen op onze ruimte. Ik ben ervan overtuigd dat hij als deltacommissaris een grote bijdrage gaat leveren aan een klimaatbestendige toekomst van onze delta”.

Deltacommissaris

Als onafhankelijk regeringscommissaris bewaakt de deltacommissaris de voortgang van het Nationaal Deltaprogramma. In het Deltaprogramma werken overheden en kennisinstellingen met maatschappelijke organisaties en bedrijven samen om Nederland op de lange termijn te beschermen tegen overstromingen en weersextremen en te zorgen voor voldoende zoetwater. De deltacommissaris rapporteert ieder jaar op Prinsjesdag over de uitvoering van het Deltaprogramma en adviseert het kabinet gevraagd en ongevraagd over vraagstukken op het gebied van klimaatadaptatie. Kijk voor meer informatie over het Deltaprogramma op deltaprogramma.nl.

Kamerleden stellen vragen over wetsvoorstel aanpassing belastingstelsel waterschappen

Leden van de commissie Infrastructuur en Waterstaat van de Tweede Kamer zijn begonnen met de behandeling van het wetsvoorstel aanpassing belastingstelsel waterschappen. De commissieleden hebben hun vragen over het wetsvoorstel ingediend. De punten die de Unie van Waterschappen had ingebracht bij de Kamerleden, komen terug in de vragen: de bestuurlijke ruimte binnen de kostenverdeling en de ‘kan’-bepaling bij de tariefdifferentiatie.

Bootje gevouwen van een 100 euro biljet

De commissieleden dienden hun vragen in op 10 oktober. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) gaat de vragen nu beantwoorden. Nadat het ministerie de vragen van de commissieleden heeft behandeld, is de volgende stap de plenaire behandeling. Dit zal door de nieuwe Tweede Kamer gebeuren, omdat het verkiezingsreces begint op 27 oktober.

> Bekijk het verslag van commissie I&W met daarin alle vragen

Bestuurlijke ruimte kostenverdeling en de ‘kan’-bepaling

De 2 belangrijke aandachtspunten bij het huidige wetsvoorstel voor de waterschappen zijn de tariefdifferentiatie gebouwd en de bestuurlijke ruimte binnen de kostenverdeling. In de inbreng die de waterschappen eind september naar de commissieleden stuurde, staat uitgelegd waarom dit aandachtspunten zijn.

> Lees de inbreng van de waterschappen met toelichting op deze aandachtspunten

Bekijk de toelichting op de aanpassing van het belastingstelsel in 3,5 minuten.

Superkritisch Vergassen stap verder in onderzoek dankzij de Waterinnovatieprijs

12 oktober 2023

De innovatie Superkritisch Vergassen zet organisch materiaal, zoals zuiveringsslib, om in aardgas en vermindert de CO2- uitstoot. SCW Systems en hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier wonnen hiermee in 2021 de publieksprijs van de Waterinnovatieprijs. Deze innovatie bewijst zich dagelijks in de praktijk. Is jouw innovatie ook klaar voor de volgende fase? Doe dan mee aan de Waterinnovatieprijs 2023/24! Inzenden kan tot 5 november op Waterinnovatieprijs.nl of Winnovatie.nl.

Oud-winnaar Waterinnovatieprijs 2021: Superkritisch Vergassen

Groen gas

We nemen een kijkje bij Hidde Rommens van SCW Systems. Hun innovatie won de publieksprijs in 2021. Hidde vertelt dat de prijs hen naast een hoop naamsbekendheid, ook het vertrouwen van waterschappen heeft gegeven. Ronald Koolen van hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier vertelt hoe bij STOWA een voorstel voor verder onderzoek is gehonoreerd. Daarmee is het onderzoek van superkritisch vergassen van zuiveringsslib een fase verder. Kortom, de Waterinnovatieprijs biedt kansen om jouw innovatie ook een stap verder te brengen.

Briljante oplossingen (van klein formaat)

Dagelijks bedenken waterschappers allerlei slimme, technische of praktische oplossingen om het werk voor schoon, voldoende en veilig water nog efficiënter te doen. Als vanzelfsprekend worden deze uitvindingen toegepast in de praktijk, maar eigenlijk verdienen ze veel meer aandacht. Ken jij zo’n kleine, maar succesvolle uitvinding van een collega waarvan andere waterschappen ook kunnen profiteren? Of heb je zelf een oplossing bedacht om waterschapswerk of een ondersteunende dienst beter, goedkoper of sneller uit te voeren? Meld ze aan voor de waterinnovatieprijs 2023/2024! Naast deze regionale briljantjes gaan we op zoek naar nieuwe oplossingen voor onze taken en wateropgaven voor goed waterbeheer. Binnen de categorieën ‘gezonde leefomgeving’, ‘de ‘dijken’ van de toekomst’ en ‘water en bodem sturend’ gaan we die verzamelen. Kijk op waterinnovatieprijs.nl of winnovatie.nl voor een uitgebreide uitleg over de 4 categorieën en hoe je kunt meedoen.

Waarom een innovatieprijs?

Door continu te innoveren worden de taken en opgaven voor voldoende, schoon en veilig water nog slimmer, beter en goedkoper opgelost. Op winnovatie.nl, met de Waterinnovatieprijs en het Waterinnovatiefestival wisselen de 21 waterschappen innovaties, kennis en ervaringen uit. Met elkaar en met en de bedrijven waarmee ze samenwerken. Zo leren ze van elkaar! De inschrijving voor de waterinnovatieprijs 2023-2024 is tot en met 5 november geopend. De prijs wordt op 1 februari uitgereikt op het Waterinnovatiefestival in Utrecht.

> Ga naar waterinnovatieprijs.nl
> Ga naar winnovatie.nl

Erik den Hertog nieuw bestuurslid Unie van Waterschappen

6 oktober 2023

Erik den Hertog gaat deel uitmaken van het dagelijks bestuur van de vereniging van de Nederlandse waterschappen. Hij volgt Dirk-Siert Schoonman (dijkgraaf waterschap Drents Overijsselse Delta) op, die de maximale zittingsduur in die functie bij de Unie heeft bereikt. De waterschappen zijn in de ledenvergadering van 6 oktober akkoord gegaan met de benoeming van Den Hertog, die door de selectiecommissie is voorgedragen. De benoeming is voor drie jaar, met mogelijk een verlenging van nog eens drie jaar.

Erik den Hartog, bestuurslid Unie van Waterschappen

Voorzitter Rogier van der Sande van de Unie van Waterschappen: “De waterschappen zijn Dirk-Siert Schoonman dankbaar voor het vele landelijke bestuurlijke (water)werk dat hij heeft verricht. Denk bijvoorbeeld aan zijn bijdrage aan nationale dossiers, zoals stikstof, NPLG, droogte, klimaatadaptatie en grondwater. Ik ben blij dat Erik den Hertog zijn portefeuille wil overnemen. Ik heb er alle vertrouwen in dat hij met veel frisse energie en toewijding een belangrijke bijdrage gaat leveren aan het behartigen van de belangen van de waterschappen”.

Energie, waterkwantiteit en watersysteem

Per 6 oktober 2023 start Den Hertog als bestuurslid met de portefeuille energie, waterkwantiteit en watersysteem. Hij is dagelijks bestuurslid bij waterschap Vallei en Veluwe. Erik den Hertog: “Ik ben dankbaar en trots dat de ledenvergadering van de Unie van Waterschappen mij heeft benoemd als lid van het dagelijks bestuur met de portefeuille Energie, Waterkwantiteit en Watersysteem. In die rol wil ik een ambassadeur zijn, voor en samen met alle 21 waterschappen. Met een heldere visie en een nuchtere blik wil ik de komende jaren mede sturing geven aan oplossingen voor de grote (water)opgaven waar wij voor staan. Denk aan het verbeteren van de waterkwaliteit, een toekomstbestendige landbouw, natuurherstel en het opvangen van de gevolgen van extreem weer. Ik ben zeer gemotiveerd om mij daar, samen met andere (water)bestuurders en belanghebbenden, voor in te zetten en verder te bouwen op het werk dat al is verricht. En ik blijf me natuurlijk ook vol inzetten als heemraad van waterschap Vallei en Veluwe.”

Bestuur van de Unie van Waterschappen

De Unie van Waterschappen is de overkoepelende vereniging van alle 21 waterschappen in Nederland. Het Uniebestuur vormt het dagelijks bestuur van de vereniging. Zij zijn gekozen door het hoogste orgaan binnen de Unie; de ledenvergadering. Het beleid op de diverse beleidsterreinen wordt bepaald in 7 commissies. Meer informatie vindt u op Over de Unie.

Luzette Kroon ondertekent Erfgoed Deal op werkbezoek in Maassluis

9 oktober 2023

Op 9 oktober is de verlenging van de Erfgoed Deal met de partners bestendigd in een werkbezoek naar de Stadshaven Maassluis. Bij het werkbezoek waren onder andere demissionair staatssecretaris Gunay Uslu (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en demissionair minister Rob Jetten (Klimaat) aanwezig. Namens de Unie van Waterschappen was bestuurslid Luzette Kroon bij het werkbezoek.

Luzette Kroon ondertekent Erfgoed Deal op werkbezoek in Maassluis

Een delegatie met de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de minister van Klimaat en bestuurlijke vertegenwoordigers van IPO, VNG en de Unie van Waterschappen bracht op initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een bezoek aan het Erfgoed Deal-project Stadshaven Maassluis om daar met de nieuwe partners, de Unie van Waterschappen en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de Erfgoed Deal te ondertekenen. Dit project in Maassluis draait om het voorkomen van krimp en leegstand in de binnenstad en tegelijk het bevorderen van duurzame groei. Dit door de potentie van maritiem erfgoed te benutten, de beleving te versterken en historische boten te verduurzamen.

Samenwerken door slim te combineren

Namens de Unie van Waterschappen was bestuurslid Luzette Kroon aanwezig bij het werkbezoek. Zij benadrukt waarom de waterschappen de Erfgoed Deal hebben ondertekend. Kroon: “Deelname aan de Erfgoed Deal biedt een unieke kans om de samenwerking tussen waterschappen en de erfgoedsector te versterken. Samen kunnen we werken aan uitdagingen op het gebied van waterveiligheid en klimaatadaptatie. En investeren in de verbetering van de omgevingskwaliteit van het Nederlandse landschap en de steden.”

Waarde van cultureel erfgoed

Volgens Kroon heeft de Erfgoed Deal nu al gunstige resultaten voor de waterschappen. Kroon: “Uit lopende projecten binnen de Erfgoed Deal blijkt dat deze samenwerking waarde toevoegt door de wateropgave te verbinden aan het behoud en de ontwikkeling van erfgoed.” Binnen de verantwoordelijkheid van waterschappen liggen waterwegen, rivieren en kustgebieden met een rijke geschiedenis en waardevol cultureel erfgoed. Denk aan historische molens, sluizen, dijken en gemalen. Door de ondertekening van de Erfgoed Deal erkennen de waterschappen het cruciale belang van het behoud en de herontwikkeling van dit erfgoed voor de toekomstige generaties.

Waterschappen ondertekenaar Erfgoed Deal

De Erfgoed Deal is een samenwerkingsverband van ministeries, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties. En legt de verbinding tussen erfgoed en ruimtelijke opgaven op het gebied van klimaat, duurzaamheid en wonen. Ook droogtebestrijding, wateroverlast, hittestress, dijkversterking en bodemdaling zijn thema’s van de Erfgoed Deal. In de periode 2019-2022 hebben verschillende waterschappen samen met gemeenten en provincies geparticipeerd in projecten die zijn gefinancierd door de Erfgoed Deal. Als officiële ondertekenaar van de Erfgoed Deal kunnen waterschappen nu als hoofdindiener van een project fungeren en in aanmerking komen voor financiering gedurende de looptijd van het programma. Het programma loopt tot eind 2025.

> Meer over de Erfgoed Deal
> Bekijk de nieuwste projecten in de Erfgoed Deal

Marktvisie en Inkoopstrategie Duurzaam Baggeren beschikbaar

5 oktober 2023

De Buyer Group Duurzaam Baggeren heeft deze week de Marktvisie en Inkoopstrategie opgeleverd. Het doel is om waterbeheerders te laten zien hoe zij in hun aanbestedingsbeleid kunnen werken aan reductie van broeikasgasemissies en stikstof. De focus ligt op kleinschalig en middelgroot baggerwerk in zoete wateren, in zowel stedelijk als landelijk gebied.

Sloot wordt gebaggerd

Om het watersysteem in Nederland op orde te houden moet er regelmatig gebaggerd worden, maar. dat kost veel energie. Leden van de Buyer Group komen uit de baggerpraktijk en hebben zelf ervaren hoe je klimaatwinst boekt met emissiearm materieel. Deze kennis hebben zij gebundeld in de Marktvisie en Inkoopstrategie.

Klimaatbewust baggerwerk

Het document is opgesteld door 12 regionale waterbeheerders van gemeenten, provincies en waterschappen in nauwe samenwerking met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De strategie maakt duidelijk wat er nu al kan, maar geeft ook een beeld van de ontwikkelingen die de komende jaren nodig zijn voor meer circulair en nog klimaatbewuster baggerwerk. Hiermee kunnen waterbeheerders op weg naar een volledig klimaat neutraal en circulair GWW in 2030.

Samen met marktvertegenwoordigers

Ook de transitiepaden van het traject Klimaatneutrale en Circulaire Infrastructuur zijn erin opgenomen. Het gaat dan om het transitiepad Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud en het transitiepad voor Weg-, Dijk- en Spoormaterieel. Bij het opstellen van de strategie is er intensief contact geweest met de belangrijkste marktvertegenwoordigers, zoals de brancheverenigingen Vereniging van Waterbouwers en Cumela.

> Naar de Marktvisie en Inkoopstrategie

Deelnemen aan de Buyer Group kan nog.
> Meer over de Buyer Group

Inbreng waterschappen voor commissiedebat over de Milieuraad

Op 12 oktober is het commissiedebat van de Tweede Kamercommissie Infrastructuur en Waterstaat over de Milieuraad op 16 oktober. Op de agenda van de Milieuraad staan 2 belangrijke richtlijnen: de richtlijn bodemgezondheid en de herziening van de richtlijn stedelijk afvalwater. De waterschappen geven de commissieleden graag een aantal aandachtspunten mee op beide EU-voorstellen.



Richtlijn bodemgezondheid

De waterschappen vinden het verbeteren van de bodemkwaliteit belangrijk. Een gezonde bodem speelt een belangrijke rol in de strijd tegen klimaatverandering: in tijden van droogte houdt een gezonde bodem goed water vast en een gezonde bodem kan goed water opvangen als er te veel water is (sponswerking). Op een gezonde bodem groeien planten, struiken en bomen graag, waardoor de temperatuur van de luchtlaag erboven tot wel 2 graden omlaag kan gaan. Een gezonde bodem zorgt voor een vergroting van de biodiversiteit zowel in als op de bodem. Een goede bodemkwaliteit is nodig voor een goede waterkwaliteit en om het oppervlaktewaterpeil goed te kunnen reguleren.

Lessons learned
De waterschappen zouden de lessons learned van de Kaderrichtlijn Water graag meegenomen zien bij de uitvoering van de richtlijn. In plaats van het one-out-all-out principe dat nu in de richtlijn staat willen ze, net als het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, vooraf bepalen welke indicatoren echt cruciaal zijn voor de bodemgezondheid in een bepaalde regio. Dat is beter uitvoerbaar dan 1 set indicatoren voor alle bodems.

Nationaal oppakken
De Tweede en Eerste Kamer vinden dat dit onderwerp niet Europees, maar nationaal behandeld moet worden. Mocht er geen EU-richtlijn komen, dan zouden de waterschappen graag zien dat het verbeteren van de bodemkwaliteit in Nederland goed nationaal wordt opgepakt.

Herziening richtlijn stedelijk afvalwater

De waterschappen steunen het voorstel voor aanvullende zuivering van microverontreinigingen op rioolwaterzuiveringen (rwzi’s). Ook steunen ze de door de Europese Commissie voorgestelde uitgebreide producentenverantwoordelijkheid van de farmaceutische en cosmetica-industrie.

Water zuiveren
De waterschappen zuiveren bijna al het Nederlandse huishoudelijk rioolwater op rioolwaterzuiveringen. De richtlijn stedelijk afvalwater stelt minimumeisen voor de zuivering van stedelijk afvalwater en daarom is het een belangrijk kader voor het uitvoeren van de zuiveringstaak door de waterschappen.

Ambitieniveau verhogen
Het is positief dat de Europese Commissie het ambitieniveau van de oorspronkelijke richtlijn uit 1991 verhoogt en aanpast aan de nieuwste inzichten. Er komen immers steeds meer microverontreinigingen bij, zoals medicijnresten. Deze en andere schadelijke stoffen zien we ook terug in rioolwater en uiteindelijk het milieu.

Deadlines gelijk trekken
Waterschappen vragen voldoende tijd om de nieuwe zuiveringseisen te halen. Daarom pleiten ze ervoor om de deadline voor de grote rwzi’s (2035) gelijk te trekken met de deadline van middelgrote rwzi’s (2040).

> Bekijk de inbreng commissiedebat Milieuraad in PDF

Roterend Duikerschot blijft zich innoveren mede dankzij de Waterinnovatieprijs

Hoe word je kampioen water sparen voor droge periodes? Het Roterend Duikerschot zorgt dat de grondwaterstand op peil blijft en er lokaal in kleine sloten meer water wordt vastgehouden voor de natuur en landbouw in het gebied. Deze briljant van waterschap De Dommel won in 2021 de #Waterinnovatieprijs en bewijst zich dagelijks in de praktijk. Tot en met 5 november kunnen waterschappers, bedrijven, startups, kennis- en onderwijsinstellingen, non-profitorganisaties en andere innovators van jong tot oud hun innovaties indienen voor de Waterinnovatieprijs 2023/24.

Oud-winnaar Waterinnovatieprijs 2021: het Duikerschot

Aanpassen aan weersextremen

We nemen een kijkje bij Walter Gerwen van waterschap De Dommel. Hij won met de innovatie het Roterend Duikerschot de Waterinnovatieprijs 2021. Walter vertelt dat door het Roterend Duikerschot water langer wordt vastgehouden lokaal in het gebied. Inmiddels is er een nieuwe verbeterde versie ontwikkeld. Tiny Smulders vertelt dat het winnen van de prijs je trots maakt, maar ook dat de innovatie aandacht en steun van andere waterschappen en tuinders krijgt. Kortom, de Waterinnovatieprijs biedt kansen om jouw innovatie verder te brengen.

Briljante oplossingen (van klein formaat)

Dagelijks bedenken waterschappers allerlei slimme, technische of praktische oplossingen om het werk voor schoon, voldoende en veilig water nog efficiënter te doen. Als vanzelfsprekend worden deze uitvindingen toegepast in de praktijk, maar eigenlijk verdienen ze veel meer aandacht. Ken jij zo’n kleine, maar succesvolle uitvinding van een collega waarvan andere waterschappen ook kunnen profiteren? Of heb je zelf een oplossing bedacht om waterschapswerk of een ondersteunende dienst beter, goedkoper of sneller uit te voeren? Meld ze aan voor de waterinnovatieprijs 2023/2024! Naast deze regionale briljantjes gaan we op zoek naar nieuwe oplossingen voor onze taken en wateropgaven voor goed waterbeheer. Binnen de categorieën Gezonde leefomgeving, De ‘dijken’ van de toekomst en Water en bodem sturend gaan we die verzamelen. Kijk op Waterinnovatieprijs.nl voor een uitgebreide uitleg over de 4 categorieën en hoe je kunt meedoen.

Waarom een innovatieprijs?

Door continu te innoveren worden de taken en opgaven voor voldoende, schoon en veilig water nog slimmer, beter en goedkoper opgelost. Op Winnovatie.nl, met de Waterinnovatieprijs en het Waterinnovatiefestival wisselen de 21 waterschappen innovaties, kennis en ervaringen uit. Met elkaar en met en de bedrijven waarmee ze samenwerken. Zo leren ze van elkaar!

De inschrijving voor de waterinnovatieprijs 2023-2024 is geopend tot en met 5 november. De prijs wordt op 1 februari uitgereikt op het Waterinnovatiefestival in Utrecht.

> Ga naar Waterinnovatieprijs.nl
> Ga naar Winnovatie.nl

Waterschappen roepen op om nu besluiten te nemen voor 2100 en later

9 oktober 2023

Op 9 oktober presenteerde het KNMI de nieuwe klimaatscenario’s voor Nederland. De klimaatscenario’s laten zien dat weersextremen vaker gaan voorkomen. We gaan dus vaker te maken krijgen met extreme neerslag en droogte. Ook zal de zeespiegel harder stijgen dan aanvankelijk gedacht. De Unie van Waterschappen wijst erop dat dit grote consequenties heeft voor het waterbeheer. Dijkversterkingen en andere maatregelen om het extreme weer aan te kunnen vragen veel ruimte en geld.



Uit de presentatie van de KNMI Klimaatscenario’s blijkt dat het in alle seizoenen warmer wordt. En dat we te maken krijgen met drogere zomers en nattere winters. Ook kijken we mogelijk tegen een zeespiegelstijging van 1 meter aan in 2100. Het KNMI signaleert ook dat weersextremen elkaar sneller zullen gaan opvolgen. Het kenniscentrum benadrukt dat het klimaat sowieso gaat veranderen richting de toekomst en we ons daarop moeten gaan aanpassen. Het KNMI schrijft daarover: de mate waarin huidige en toekomstige generaties te maken krijgen met een warmere en andere wereld is afhankelijk van de keuzes die we nu maken.

Nu besluiten nemen met 2100 als uitgangspunt

Voor de waterschappen bieden de klimaatscenario’s van het KNMI belangrijke kaders. Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “We gebruiken de scenario’s om onze normen voor waterveiligheid en wateroverlast op te baseren. Om toekomstige schade en ellende te voorkomen, pleiten we ervoor om zowel voor waterbeheer als voor ruimtelijke keuzes, voor bijvoorbeeld woningbouw, uit te gaan van de bovenkant van de klimaatscenario’s en 2100 als zichtjaar aan te houden. We weten nog niet precies hoeveel en hoe snel het klimaat verandert en de zeespiegel stijgt. Door nu te kiezen voor een robuuste aanpak en opties open te houden voor toekomstige maatregelen, voorkomen we dat we verkeerde keuzes maken en achteraf moeten bijsturen en repareren. Alleen zo blijven we een veilige delta.”

Langetermijndenken

De waterschappen vragen naar aanleiding van de nieuwe klimaatscenario’s aandacht voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening bij een nieuw kabinet. Op dit moment vindt de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken plaats in het Hoogwaterbeschermingsprogramma. In 2050 voldoen alle dijken aan de nieuwe normen voor waterveiligheid. Jeroen Haan, bestuurslid en portefeuillehouder waterveiligheid van de Unie van Waterschappen: “Voor de huidige werkzaamheden aan de dijkveiligheid in Nederland zijn slechts tot 2028 financiële afspraken gemaakt met het Rijk. In de komende kabinetsperiode zijn daarom nieuwe afspraken nodig over de gedeelde financiering van dijkversterking tussen 2028 en 2050.” De Unie van Waterschappen roept ook op om verder te kijken.

Haan: “Het klimaat verandert sowieso en daar moeten we tijdig op anticiperen. Dat betekent dat we nu een langetermijnvisie moeten hebben voor de ruimtelijke inrichting van Nederland en voor de waterveiligheid in Nederland na 2050. Hier moet voldoende budget én ruimte voor worden gereserveerd. In alle ruimtelijke plannen waar nu gesprekken over plaatsvinden, moet ruimte worden gereserveerd voor dijkversterkingen en voor het opvangen van water. Dijken zullen in de toekomst hoger en breder moeten worden. Dat gaat veel ruimte en geld kosten. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de waterschappen en het Rijk.”

Effecten zeespiegelstijging opvangen

Daarom pleiten de waterschappen ervoor om die ruimtelijke reserveringen voor water op te nemen in onder meer de Nota Ruimte waar het ministerie van Binnenlandse Zaken mee bezig is. Ook roepen de waterschappen op om het Deltafonds tijdig te vergroten. “We willen ons land weerbaarder maken tegen de onzekerheden die zeespiegelstijging met zich meebrengt. Op basis van inzichten van het KNMI concluderen we dat het Deltafonds moet worden opgehoogd om de effecten van zeespiegelstijging en op te kunnen vangen”, legt Van der Sande uit.

Waterschappen maken hoge duurzaamheidsambities waar

3 oktober 2023

De waterschappen hebben in 2022 goede stappen gezet op het gebied van duurzaamheid. Zowel het energieverbruik als de klimaatvoetafdruk van waterschappen dalen en de opwek van duurzame energie stijgt. Ook op het gebied van circulariteit en duurzaam opdrachtgeverschap zetten de waterschappen stappen. Dat blijkt uit de publicatie van de Klimaatmonitor Waterschappen.

Een windmolen op het terrein van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

De Klimaatmonitor Waterschappen brengt ieder jaar de voortgang van de geboekte resultaten voor klimaat en duurzaamheid bij de waterschappen in beeld. Het onderzoek naar de resultaten over 2022 is uitgevoerd door Arcadis, onder begeleiding van enkele waterschappers en met een bijdrage van de Nederlandse Waterschapsbank (NWB).

Lat nog hoger

Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Als waterschappen zijn we dagelijks bezig om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Het is dan ook logisch dat juist wij de lat nog hoger leggen dan de landelijke ambities om verdergaande klimaatverandering zoveel mogelijk te voorkomen. Wij hopen andere partijen hiermee te inspireren.”

Hoge ambities

Waterschappen streven naar energieneutraliteit in 2025 en klimaatneutraliteit in 2035. Zij werken daarom onder andere aan het verminderen van de uitstoot van methaan en lachgas op rioolwaterzuiveringen. Daarop is een versnelling ingezet. De waterschappen willen in 2050 volledig circulair zijn, met als tussenstap 50 procent reductie van het gebruik van primaire grondstoffen in 2030. Waterschappen willen als opdrachtgevers in 2023 100 procent circulair uitvragen en in 2030 100 procent circulair aanbesteden. Ze hebben de ambitie om in 2030 in de infraprojecten klimaatneutraal en circulair te werken met zo min mogelijk uitstoot van schadelijke emissies uit het ingezette materieel. Er zijn wel zorgen over het realiseren van de doelstellingen, onder meer door overbelasting van het elektriciteitsnet, kostenstijgingen en doordat de wateropgave toeneemt (bijvoorbeeld medicijnresten verwijderen).

Meer duurzame energie

Waterschappen wekken zoveel mogelijk duurzame energie zelf op, bijvoorbeeld uit rioolwater. De totale duurzame opwek is sterk gestegen van 58,5 naar 64,3 procent. Er is met name een sterke toename van windenergie (60 procent) en zonne-energie (54 procent). Waterschappen zetten hiervoor hun eigen terreinen in, of stellen hun terreinen open voor gebruik door derden. De groengasproductie is gestegen van 18,2 naar 19,2 miljoen m3. En tegelijkertijd is de inkoop van aardgas gedaald met 25 procent. De omvang van aquathermie in de eigen opwekking is sterk gestegen (factor 8), maar relatief gezien nog beperkt. De waterschappen zijn hiervoor voornamelijk faciliterend. Aquathermie wordt vooral ingezet voor derden op het terrein van het waterschap.

Klimaatvoetafdruk

Waterschappen zetten vol in op energiebesparing. Zo is het energieverbruik gedaald met 3,5 procent, waarbij vooral de daling van 25 procent van aardgas opvallend is. Na de coronaperiode is er weer een duidelijke stijging van personenvervoer van werknemers van de waterschappen, zowel per auto en het openbaar vervoer als vliegreizen. Wel zijn de afstanden die worden afgelegd in het woon-werkverkeer met de helft gedaald ten opzichte van vóór corona. Met het digitale werken is de verwachting dat deze daling (deels) structureel zal zijn. Driekwart van de waterschappen heeft beleid op het verduurzamen van personenmobiliteit of is dat aan het ontwikkelen. De totale klimaatvoetafdruk (scope 1 en 2) van de waterschappen is verkleind met 1 procent.

Duurzaam opdrachtgeverschap

De waterschappen hebben een gezamenlijke strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap. Daarin staat hoe de waterschappen hun duurzame ambities vertalen naar opdrachten aan de markt. 16 van de 21 waterschappen hebben een team en coördinator Duurzaam Opdrachtgeverschap aangesteld, om de strategie te implementeren. Iets meer dan de helft van de waterschappen (13) heeft concrete inkoopdoelen gesteld op het gebied van duurzaamheid. Waterschappen monitoren en meten de inspanning en resultaten ook steeds vaker.

Circulair materialengebruik

Hoeveel grondstoffen er gebruikt worden, houdt rechtstreeks verband met energieverbruik en klimaatbeleid. Daarom is er een strategie Circulaire Waterschappen opgesteld, die ook bijdraagt aan het voorkomen van verontreiniging van het water. Waterschappen zetten in op het gebruik van minder en duurzamere materialen, zodat minder CO2-uitstoot plaatsvindt. Alle 21 waterschappen geven aan beleid te hebben gevormd rond circulariteit, dat bij 17 waterschappen ook al bestuurlijk is vastgesteld.

Om klimaatneutraal en circulair werken bij infraprojecten te stimuleren is de Unie een traject gestart: Klimaatneutraal & Circulair Assetmanagement en Opdrachtverlening (KCAO). Het doel is om circulair assetmanagement en duurzaam opdrachtgeverschap te vertalen naar de praktijk van de waterschappen.

CO2-besparing

Ongeveer de helft van de waterschappen past CO2-beprijzing toe of heeft dat in voorbereiding. 10 waterschappen zijn gecertificeerd op de CO2-Prestatieladder en 18 waterschappen gebruiken de CO2-Prestatieladder in aanbestedingen. Waterschappen gebruiken tools als DuboCalc en MKI om de milieukosten van ontwerpvarianten van grond-, weg- en waterwerken te berekenen en dit zorgt voor andere, duurzamere keuzes. Bijvoorbeeld door bij het versterken van dijken baggerspecie uit de regio opnieuw te gebruiken, of onderdelen van zuiveringsinstallaties te hergebruiken. Dat is circulair en levert ook CO2-besparing op, omdat er minder transport nodig is.

Waterschapsspiegel

Waterschappen maken bedrijfsdata openbaar voor een transparante bedrijfsvoering en willen van andere waterschappen kunnen leren om de resultaten te verbeteren. Naast de gegevens over duurzaamheid, is een overzicht van de voortgang van het werk van de waterschappen op alle terreinen gepubliceerd in de bedrijfsvergelijking Waterschapsspiegel. Een overzicht van de belangrijkste indicatoren en cijfers is te vinden in het WAVES-dashboard (Waterschap Analyse- en Verbetersysteem) en de bijbehorende databank.

> Bekijk de Klimaatmonitor Waterschappen 2022
> Bekijk de Bedrijfsvergelijking Waterschapsspiegel
> Bekijk het WAVES-dashboard