Hoe kan de Japanse duizendknoop zonder chemie worden bestreden? En welk gewasbeschermingsmiddel is toegelaten voor welke gebruiker? Zomaar een greep uit de vragen die beantwoord worden op de nieuwe Vraag en Antwoord-pagina van het portal OnkruidVergaat.nl.
OnkruidVergaat.nl biedt informatie voor groenbeheerders en tuinbezitters om chemievrij onkruid te bestrijden. Dat voorkomt vervuiling van water en bodem en beschermt het milieu.
Wetgeving
Sinds 2016 geldt een verbod voor het professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen en sinds 2017 ook voor overige terreinen buiten de land- en tuinbouw. Uitzonderingen zijn specifieke terreinen (bijvoorbeeld voor sport, recreatie en spoorwegen) en specifieke soorten (bijvoorbeeld de duizendknoop). De Vraag en Antwoord-pagina biedt helderheid over de wetgeving en over wie tot welke groep gebruikers wordt gerekend (professional of particulier).
Onkruidvergaat.nl
Het portal OnkruidVergaat.nl geeft informatie over technische innovaties, actuele wetgeving, tuintips en nog veel meer. De website deelt nieuwsberichten en heeft voor elke groep gebruikers een overzicht met factsheets, handleidingen en rapporten van verschillende kennisinstituten. Daarnaast wordt er 3 tot 5 keer per jaar een digitale nieuwsbrief verzonden om tuiniers en groenbeheerders op de hoogte te houden van de actualiteiten.
Chemische gewasbeschermingsmiddelen, ook wel bestrijdingsmiddelen of pesticiden genoemd, zijn schadelijk voor het oppervlaktewater. De waterschappen meten regelmatig de waterkwaliteit in agrarische gebieden. Op de helft van de meetlocaties worden gewasbeschermingsmiddelen in te hoge concentraties in het oppervlaktewater gevonden. Dit heeft negatieve gevolgen voor de in het water levende planten en dieren. Waterschappen moedigen daarom het gebruik van niet-chemische bestrijdingsmiddelen aan. Niet alleen door agrariërs, maar ook door andere ondernemers en particulieren.
Van 12 tot en met 14 juni vond het eerste Blue Deal-congres plaats. Deelnemers uit 14 landen kwamen op bezoek in Amsterdam en wisselden kennis uit over gezamenlijke uitdagingen. “Het Nederlandse model is geen blueprint voor de rest van de wereld.” Bekijk de video en blik terug op het congres.
Video-terugblik op het Blue Deal-congres
Het doel van het Blue Deal-congres? Elkaar leren kennen, zodat het in de toekomst nog makkelijker wordt om kennis uit te wisselen. Tussen Nederland en de Blue Deal-partnerlanden, maar ook tussen de partnerlanden onderling. Eén van de deelnemers: “Geld is niet de enige manier om iets voor elkaar te krijgen. Het draait om mensen die samenwerken om tot oplossingen te komen.”
Volledige programma
De dagen bestonden uit een volledig plenair programma op maandag, waarbij onder andere Peter Glas vertelde over het Nederlandse waterbeheer. Daarbij maakte hij wel een kanttekening: “Het Nederlandse model is geen blueprint voor de rest van de wereld.” Maar wellicht kan het model wel als inspiratie dienen. Ook was er een sessie over intercultureel samenwerken.
Op dinsdag gingen de deelnemers in kleinere groepen uiteen en konden ze workshops volgen over Water pricing, Water safety management, Stakeholder participation, Urban waste water management, Nature-based solutions, en Smart monitoring.
Op woensdag zagen de deelnemers het Nederlandse waterbeheer in de praktijk door een bezoek te brengen aan de Zandmotor, de Markermeerdijken of de Amsterdamse Waterleidingduinen. Op donderdag en vrijdag bezochten de partnerschappen afzonderlijk van elkaar de waterschappen waar zij mee samenwerken. Ook daar zagen ze meer van het Nederlandse waterbeheer in de praktijk.
Bij toekomstige infraprojecten in heel Nederland spaarzaam omgaan met materialen en energie en werken met schoon en emissieloos materieel. Dat is het doel van de samenwerkingsafspraken die het Rijk, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen tekenden op 28 juni.
Programma KCAO
Meindert Smallenbroek, directeur Unie van Waterschappen: “Over de ambitie om klimaatneutraal en circulair te werken in onze infraprojecten krijgen we van de waterschappen vooral de vraag: hoe dan? Daarom zijn we als Unie van Waterschappen het programma Klimaatneutraal & Circulair Assetmanagement en Opdrachtverlening (KCAO)-traject gestart rond circulair assetmanagement en duurzaam opdrachtgeverschap. Het doel is om de beleidsdoelstellingen te vertalen naar de praktijk van de waterschappen. En de waterschappen concrete handvatten te geven waarmee ze aan de slag kunnen in de projecten. Het Rijk en de provincies zijn hier ook mee bezig. Het is daarom belangrijk om als overheden gezamenlijk op te trekken in het ontwikkelen van kennis en in het opdoen van ervaring.”
Hogere versnelling
De handtekeningen onder de samenwerking werden symbolisch gezet op een viaduct van de A9. De liggers van dat viaduct zullen worden hergebruikt in nieuwe infrastructuur. Het staat symbool voor de inspanning om het werken aan klimaatneutrale en circulaire infraprojecten gezamenlijk naar een hoger plan te tillen. De komende tijd gaan het Rijk, de provincies en de waterschappen elkaar helpen om de dingen die al gebeuren in de projecten in een hogere versnelling te krijgen.
Duurzame dijkversterking
De waterschappen zijn al volop bezig om samen met hun aannemers klimaatneutraal en circulair te werken. Een voorbeeld dat werd uitgelicht tijdens de bijeenkomst is de dijkversterking Tiel-Waardenburg. Waterschap Rivierenland versterkt bijna twintig kilometer dijk. De dijk wordt verhoogd, er worden bermen aangelegd en damwanden aangebracht. Duurzaamheid heeft expliciet vorm gekregen in het project dat onderdeel uitmaakt van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).
Laadplein
De focus in het project ligt op reductie van energiegebruik en van CO2-uitstoot bij de realisatie van het werk. Er wordt onder meer ingezet op elektrische uitvoering van het werk (zoveel mogelijk emissieloos). De bouwcombinatie maakt gebruik van WattHub in Geldermalsen. Dit laadplein voor vrachtwagens en groot materieel wordt gevoed wordt met lokaal opgewekte wind- en zonne-energie. Het is mede aangelegd met oog op het dijkversterkingsproject.
Steen bijdragen
De samenwerkingsafspraken volgen op initiatieven die afzonderlijk van elkaar al liepen. Zo zijn de waterschappen bijvoorbeeld het programma KCAO gestart, als een van de activiteiten in het ondersteuningsprogramma van de Strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen.
Meindert Smallenbroek: “Door nu de handen ineen te slaan, ligt er een fundament om de inkoopkracht van de publieke opdrachtgevers gericht in te zetten op de verduurzaming van de grond-, weg- en waterbouwsector. Daar dragen de waterschappen graag een grote steen aan bij.”
Op 29 juni debatteert de Tweede Kamer over online veiligheid. Gemeenten, provincies en waterschappen geven de Kamerleden mee dat er meer duidelijkheid moet komen over de Europese richtlijn voor netwerk- en informatiesystemen (NIB2, ook bekend als NIS2). Ook willen gemeenten concreet weten welke rol het Rijk pakt bij de Nationale Cybersecurity Strategie.
Op 5 april hebben de decentrale overheden deze punten al ingebracht bij de Vaste Kamercommissie Digitale Zaken in de Tweede Kamer. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitale Zaken) gaf destijds aan snel met duidelijkheid te komen. IPO, VNG en de Unie van Waterschappen hebben die duidelijkheid rond nieuwe cyberrichtlijnen nog niet gekregen.
Duidelijkheid nodig over Europese richtlijn
Op Europees niveau komt er een nieuwe richtlijn voor informatieveiligheid: de NIS2. Met deze richtlijn moeten overheden aan wettelijke verplichtingen voor de beveiliging van hun netwerk- en informatiesystemen gaan voldoen. Iedere lidstaat mag zelf beslissen welke vereisten uit deze richtlijn voor medeoverheden gaan gelden. Welke keuze het kabinet hierin maakt en wat deze keuze precies betekent voor provincies, gemeenten en waterschappen is nog onduidelijk. Omdat de financiële gevolgen voor deze richtlijn groot kunnen zijn, willen de decentrale overheden graag weten waar ze aan toe zijn.
Cybersecurity Strategie
Verder is de minister van Justitie en Veiligheid bezig met de uitrol van de Nationale Cybersecurity Strategie (NLCS). Decentrale overheden willen graag de uitdagingen op dit gebied samen oplossen, maar hebben het Rijk nodig. Er is nog geen manier aangewezen waarop het Rijk en het lokale bestuur samen de acties uit de NLCS gaan bespreken, uitvoeren en bewaken. De decentrale overheden moedigen de minister aan hier snel meer duidelijkheid in te verschaffen.
De neerslag van de afgelopen week heeft ervoor gezorgd dat er weer meer water beschikbaar is. De droogte is echter nog niet voorbij. Ook ervaren waterschappen meer waterkwaliteitsproblemen door het warme zomerweer.
De grondwaterstanden zijn nog altijd laag tot gemiddeld voor de tijd van het jaar. Daarom hebben zeven waterschappen in Oost en Zuid Nederland een onttrekkingsverbod vanuit oppervlaktewater ingesteld en zijn er bij twee waterschappen ook lokale onttrekkingsverboden voor grondwater van kracht. Ook zijn er lokaal inspecties uitgevoerd van droogtegevoelige waterkeringen.
Waterkwaliteit gaat achter uit
Door de hoge temperaturen de afgelopen weken is ook de watertemperatuur gestegen tot 23-26 graden Celsius. De stijging van de temperatuur gaat samen met het teruglopen van het zuurstofgehalte in het water wat tot waterkwaliteitsproblemen leidt. Zo zijn er lokaal meldingen van blauwalg en vissterfte en zijn op sommige locaties negatieve zwemadviezen afgegeven.
Verzilting
Ondanks de neerslag zien we dat het water in bijvoorbeeld het Noordzeekanaal steeds zouter wordt. Dit komt omdat er door lagere rivierafvoeren minder tegendruk is en het zoute zeewater daardoor verder kan binnendringen. Deze verzilting heeft negatieve effecten voor de natuur en landbouw. Op meerdere plekken zijn schutbeperkingen van kracht om de verzilting tegen te gaan en water te besparen. Via de stuw in Driel wordt tijdelijk extra water aangevoerd om het zoute water op het Noordzeekanaal terug te dringen. In West Nederland is de Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) deels opgestart om extra zoet water aan te voeren.
Water vasthouden
Waterschappen houden waar mogelijk hogere waterpeilen aan en houden de gevallen neerslag zoveel mogelijk vast om de watervoorraad aan te vullen. Op sommige locaties voeren ze extra water aan vanuit het hoofdwatersysteem om in de watervraag te kunnen voorzien.
Stabilisatie neerslagtekort
Op dit moment hebben de landbouw en natuur veel water nodig. De kwaliteit en levering van drinkwater is op orde. De komende twee weken wordt in heel Nederland wisselvallig weer met enige neerslag verwacht met normale temperaturen voor de tijd van het jaar. De verwachting is dat het neerslagtekort de komende periode verder zal stabiliseren.
Droogtemonitor
Via de droogtemonitor worden updates gegeven over de actuele droogtesituatie. De droogtemonitor is een product van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN-LCW) met bijdragen van de waterschappen, Rijkswaterstaat, het KNMI, de provincies, het ministerie van LNV en Vewin.
Wie wint de Waterinnovatieprijs 2023-2024? Tot en met 5 november 2023 kunnen waterschappers, bedrijven, startups, kennis- en onderwijsinstellingen, non-profitorganisaties en andere innovatoren van jong en oud hun innovaties binnen vier categorieën indienen.
Nieuw: briljante oplossingen van klein formaat
Dagelijks bedenken waterschappers allerlei slimme, technische of praktische oplossingen om het werk voor schoon, voldoende en veilig water nog efficiënter te doen. Als vanzelfsprekend worden deze uitvindingen toegepast in de praktijk, maar eigenlijk verdienen ze veel meer aandacht. Veel medewerkers bestempelen hun eigen ideeën niet snel als innovaties, want ‘oplossingen bedenken hoort toch gewoon bij het werk?’ Daarbij vergeten ze dat andere waterschappen ook kunnen leren en profiteren van hun waardevolle ideeën. Daarom is er dit jaar een nieuwe categorie toegevoegd aan de Waterinnovatieprijs: Lokale briljantjes.
Ken jij zo’n kleine, maar succesvolle uitvinding van een collega waarvan andere waterschappen ook kunnen profiteren? Of heb je zelf een oplossing bedacht om waterschapswerk of een ondersteunende dienst beter, goedkoper of sneller uit te voeren? Meld ze aan voor de waterinnovatieprijs!
Grotere, ingenieuze ideeën
Ook zijn we op zoek naar nieuwe oplossingen voor onze taken en wateropgaven voor goed waterbeheer. Binnen de categorieën Gezonde leefomgeving, De ‘dijken’ van de toekomst en Water en bodem sturend gaan we die verzamelen. Kijk op waterinnovatieprijs.nl voor een uitgebreide uitleg over de categorieën en hoe je kunt meedoen.
Inzenden via Winnovatie.nl
Via Winnovatie.nl worden de inzendingen voor de Waterinnovatieprijs verzameld. Dit online platform biedt waterschappen en drinkwaterbedrijven de mogelijkheid om hun innovaties en pilots te delen, waardoor ze op de hoogte blijven van elkaars werk en van elkaar kunnen leren. Hierdoor is Winnovatie.nl een geschikt platform om de innovatieve inzendingen voor de Waterinnovatieprijs in de schijnwerpers te zetten. Winnovatie.nl is tot stand gekomen door een samenwerking tussen het Waterschapshuis, de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) en de Unie van Waterschappen.
Waarom een innovatieprijs?
Door continu te innoveren worden de taken en opgaven voor voldoende, schoon en veilig water nog slimmer, beter en goedkoper opgelost. Op Winnovatie.nl, met de Waterinnovatieprijs en het Waterinnovatiefestival wisselen de 21 waterschappen innovaties, kennis en ervaringen uit. Met elkaar en met en de bedrijven waarmee ze samenwerken. Zo leren ze van elkaar!
De inschrijving voor de waterinnovatieprijs 2023-2024 is vanaf 26 juni geopend. De prijs wordt tweejaarlijks uitgereikt.
Halverwege juni organiseerde de Unie een webinar over de Staat van Ons Water 2022. Circa 80 bestuurders en secretarissen-directeuren van waterschappen waren aanwezig. Ook Liz van Duin, directeur Waterkwaliteit en Grote Wateren bij het ministerie van Infrastructuur en Water (IenW), en Kaspar Sonnemans, beleidsadviseur bij IenW blikten mee terug en vooruit.
Hoofdpunten
Na een aftrap van Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, loodste Kaspar Sonnemans de aanwezigen door de figuren in de Staat van Ons Water. Over waterbeheer, waterkwaliteit, droogte, water en bodem sturend, de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater en de financiën.
Een infographic uit de rapportage ‘De Staat van Ons Water 2022’
Daarna gaf Liz van Duin aanvullend aan dat er de laatste jaren veel meer middelen van het Deltafonds worden uitgegeven aan waterkwaliteit. Ook benoemde Van Duin het Impulsprogramma Kaderrichtlijn Water (KRW). En dat er een dashboard komt om te bekijken waarom de doelen van 2027 zo lastig te behalen zijn. Het dashboard gaat inzicht brengen in de oorzaken en dan kan IenW ook expliciete hulp aanbieden bij het behalen KRW-doelen.
Mestwetgeving en waterkwaliteit
Het ministerie van IenW wil de mestwetgeving afstemmen op de Kaderrichtlijn Water. Hierin zet het ministerie concrete stappen en stuurt voor de zomer nog een brief naar de Tweede Kamer.
Niet afwentelen
Een ander thema dat besproken werd was water en bodem sturend. En dan in het bijzonder het principe van niet afwentelen. Dit betekent niet op de volgende generatie (gewasbeschermingsmiddelen kunnen nog jaren in de grond achterblijven), niet op een andere regio (hoofdwater op een polder en visa versa), en publiek en privaat (bedrijventerreinuitbreiding bijvoorbeeld).
Geen ja, maar
Watergraaf Erik de Ridder vulde hierop aan dat we niet langer “ja, maar” kunnen zeggen in relatie tot water en bodem sturend, maar de consequenties moeten aanvaarden. Waarop Van Duin reageerde dat de principes rond water en bodem sturend niet nieuw zijn, maar we het nu inderdaad echt moeten gaan doen. Op de vraag of waterschappen niet met emissiebeheerplannen moeten gaan werken stelt Van Duin dat de waterschappen emissies in beeld moeten hebben en dat waterschappen gewend zijn om emissies eruit te halen. Daarbij riep Van Duin op dat we de waterkwaliteit niet verbeteren voor Europa of de KRW, maar voor voldoende en gezond water voor mens en natuur. De grootste uitdaging ligt voor 2023 op droogte en waterbeschikbaarheid.
Deltafonds
Vincent Lokin ziet een grote uitdaging voor het ontdekken wat water en bodem sturend echt betekent voor droogte en voor de roofbouw die we de afgelopen jaren hebben gepleegd. Op een vraag over de middelen is Van Duin helder: “Het Deltafonds heeft een stabiel karakter. Er zijn bezuinigingen afgekondigd. Daarbij lijkt het fonds enigszins veilig. In het coalitieakkoord is 811 miljoen extra voor de restauratie van beekdalen, uit het transitiefonds voor stikstof, genoemd. We moeten blij zijn met wat we hebben aan financiën op dit moment.”
Stemhulp
Tot slot heeft Karin Sluis (Voorzitter Commissie RLI advies Goed Water, Goed Geregeld) een column voorgelezen waarin zij stelt dat de stemhulpstelling ‘Aanpassingen aan rioolwaterzuiveringsinstallaties vanwege de KRW mogen niet leiden tot hogere waterschapslasten’ een onzinnige stelling is. Dit is een stelling die is ingezet tijdens de waterschapsverkiezingen. Sluis wijst eropt dat de KRW een wettelijke verplichting is. Of die leidt tot hogere waterschapslasten, dat doet dus niet ter zake. Haar advies aan de waterschappen is: “Beste bestuurders en watercollega’s, wees wijs de komende jaren en besteed aandacht aan uw watertoetsen, uw vergunningen, uw rioolwaterzuiveringsinstallaties én uw stemhulp.”
Kamerleden Barbara Kathmann en Joris Thijssen (PvdA) stelden schriftelijk vragen aan de Ministers voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen en van Infrastructuur en Waterstaat over kwijtschelding van de waterschapsbelasting. De Kamerleden vroegen hoe kwijtschelding geregeld is voor de lage inkomens.
Bijstandsnorm
Kathmann en Thijssen vroegen of het klopt dat de waterschappen kwijtschelding kunnen verlenen aan mensen met een inkomen op bijstandsniveau. Ook vroegen ze zich af of de ministers zien dat veel mensen boven bijstandsniveau ook moeite hebben om rond te komen. De Kamerleden willen graag dat er kwijtschelding gegeven kan worden aan mensen met een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm. Ze vroegen of de minister bereid is de wet hierop aan te passen.
Hulp bieden
Ook vroegen Kathmann en Thijssen aan de ministers of deze het eens zijn dat waterschappen zich sociaal moeten opstellen bij het innen van schulden. Daarnaast informeerden ze naar welke acties de waterschappen ondernemen om mensen met financiële problemen te helpen.
Bijdrage naar draagkracht
Tot slot vroegen de Kamerleden aan de ministers of ze bereid zijn om onderzoek te doen naar waterschapsbelasting naar draagkracht.
Visie waterschappen
De waterschappen zijn zich ervan bewust dat niet iedereen in staat is om de belasting te betalen. Daarom kunnen inwoners bij alle waterschappen kwijtschelding aanvragen van één of meer belastingen. Het belastingtarief dekt de kosten van de kwijtschelding. Om dit tarief voor iedereen beheersbaar te houden, zijn de waterschappen er alert op dat de kosten van de kwijtschelding niet maar blijven toenemen. Zij vinden dat er terughoudend moet worden omgegaan met voorstellen die tot een verruiming van de kwijtschelding kunnen leiden. En als zulke voorstellen worden gedaan, willen zij in ieder geval kunnen kiezen of zij de verruiming wel of niet toepassen.
Eline Vedder, de nieuwe waterwoordvoerder voor het CDA in de Tweede Kamer, bracht op 23 juni een werkbezoek aan het waterschap Drents Overijsselse Delta. Daar kreeg zij een toelichting op het werk van de waterschappen.
Dijkgraaf Dirk-Siert Schoonman ontving Vedder op de rioolwaterzuivering (rwzi) in Zwolle. Tijdens een rondleiding over de rwzi legde Schoonman het zuiveringsproces uit. Waterschappen zuiveren het rioolwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties en daarna lozen ze het in sloten, rivieren en plassen.
Stadsdijken in Zwolle
Vedder werd ook meegenomen in een project rond waterveiligheid: de Stadsdijken in Zwolle. De Stadsdijken in Zwolle beschermen inwoners tegen water uit het Zwolle IJsselkanaal en het Zwartewater: van het industrieterrein Voorst, tot de woonwijk Holtenbroek en het landelijke Westerveld. De waterschappen willen inwoners ook in de toekomst beschermen tegen het water. Daarom versterken de waterschappen de dijken.
Werkbezoeken waterwoordvoerders
De Unie van Waterschappen nodigt nieuwe waterwoordvoerders van de politieke partijen in de Tweede Kamer altijd uit voor een werkbezoek. Dit doen ze in het waterschap van de woonplaats van de woordvoerder. De waterschappen ontvangen de waterwoordvoerders graag om hen kennis te laten maken met het waterschapswerk. Ook nemen ze de woordvoerders mee in de grote opgaven van de waterschappen. Denk hierbij aan toenemende weersextremen, het verbeteren van de waterkwaliteit en de uitvoering van de grootste dijkversterkingsopgave sinds de Deltawerken.
STOWA heeft initiatief genomen tot het maken van een inventarisatie over de mogelijke gevolgen van de afschaffing van derogatie op de waterkwaliteit. Vanaf 1 januari 2023 is de nieuwe derogatiebeschikking van kracht. Hierin wordt de uitzondering voor Nederland op de maximale mestgift tot 2026 afgebouwd. Het besluit moet ertoe leiden dat de belasting van het (grond) water met stikstof en fosfaat daalt.
Via de derogatiebeschikking zijn nieuwe maatregelen geïntroduceerd waaronder het afschaffen van derogatie, lagere gebruiksnormen voor het toedienen van mest, de verplichting van bufferzones en extensivering van bouwplannen. Het effect op de waterkwaliteit zal sterk samenhangen met de manier waarop agrariërs de maatregelen implementeren.
Rol van waterschappen
Het rechtstreekse handelingsperspectief van waterschappen om negatieve gevolgen van de derogatiebeschikking te beperken of te voorkomen is klein. Toch heeft het waterschap een belangrijke rol als samenwerkende partner in gebiedsprocessen. Om de negatieve effecten van de maatregelen uit de derogatiebeschikking te voorkomen, is het onder meer belangrijk om de kennisoverdracht te versterken naar de agrarische sector rondom de implementatie van de Goede Landbouwpraktijk en de Goede Ecologische Praktijk voor onderhoud van oevers en teeltvrije zones. Ook kan de inzet van eigen maatregelen voor verbetering van de waterkwaliteit waar nodig aangepast of versneld worden, gegeven de veranderende beleidscontext van het Nationaal Programma Landelijk Gebied.
Rol van agrariërs
De maatregelen uit de derogatiebeschikking hebben grote invloed op het functioneren van landbouwbedrijven. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het mogelijk is om de negatieve effecten zo te beperken dat ook de waterkwaliteit verbetert. Hiervoor zijn meerdere maatregelen inzetbaar zoals het sturen op een lager stikstofbodemoverschot, een goed slootkantbeheer, en inzet op de goede landbouwpraktijk voor bodembeheer en bemesting. De daadwerkelijke risico’s voor de waterkwaliteit hangen daarom samen met de manier waarop de agrarische sector om zal gaan met de maatregelen vanuit de derogatiebeschikking.
