Waterschappen aanwezig op InnovatieExpo

2 november 2023

Op 2 november was de InnovatieExpo 2023 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Ook de waterschappen waren erbij. Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, en Peter Verlaan, directeur bij waterschap Aa en Maas verzorgden een subsessie. Waterschap Vechtstromen was vertegenwoordigd op het Twentse Klimaatplein.



Tijdens de InnovatieExpo maakten de 2.000 deelnemers kennis met 40 sprekers en 80 innovaties. Ook de waterschappen deden mee met diverse innovatieve projecten. Studenten van de hogeschool Saxion uit Enschede ontwierpen samen met onder meer waterschap Vechtstromen een innovatief klimaatplein dat voorzien is van veel groen, schaduw en een regentuin. Luzette Kroon, portefeuillehouder innovatie in het bestuur van de Unie van Waterschappen, gaf samen met Peter Verlaan, directeur bij waterschap Aan een Maas, een presentatie over de waterschappen als innovator.

Aanjagers voor innovatie

“De waterschappen bestaan uit echte doeners. Onze medewerkers staan met de laarzen in de klei en zijn dag en nacht bezig met gezond en voldoende water en het beschermen van de inwoners en het land tegen overstromingen. Hierbij kijken we vooruit en innoveren we,” legt Kroon uit. “Overheden zijn daarbij een grote aanjager voor innovatie. We bepalen een groot deel van de Europese economie en maken de regels voor het innovatieklimaat. Daarnaast jagen we onderzoek en kennisontwikkeling na.”

Innovatieve overheden

“De waterschappen werken al 800 jaar aan sterke dijken, schoon en voldoende water. Met zo’n leeftijd is je imago al snel een beetje stoffig, maar niets is minder waar,” vult Verlaan aan. “Er zijn de afgelopen jaren veel rollen bijgekomen voor de waterschappen. We zijn niet alleen waterbeheerder. We zijn ook energieleverancier, dragen bij aan klimaatneutraliteit, zijn grondstoffenproducent, slibverwerker en zoetwaterleverancier. Ons werk is dan ook uiterst dynamisch en avontuurlijk.”

InnovatieExpo

Het innovatieprogramma InnovatieX (voorheen Innovatie-Estafette) verbindt bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en de overheid. Om samen de innovatiekracht op maatschappelijke transities binnen de fysieke leefomgeving, waaronder water en bodem, te vergroten organiseert het de InnovatieExpo.

Waterinnovatieprijs

Luzette Kroon en Peter Verlaan gaven in hun subsessie ook aan dat de waterschappen altijd op zoek zijn naar nieuwe manieren om waterbeheer beter, goedkoper en duurzamer te maken. De waterschappen organiseren in dat kader om het jaar een Waterinnovatieprijs. Ken of werk jij ook aan een waterinnovatie? Waterschappers, bedrijven, start-ups, kennis- en onderwijsinstellingen, non-profitorganisaties en frisdenkers van jong tot oud worden uitgenodigd om hun innovatie in te dienen voor de Waterinnovatieprijs 2023/24. Dit kan tot 12 november. De prijsuitreiking is op 1 februari 2024 tijdens het Waterinnovatiefestival in Utrecht. Kijk voor meer informatie op waterinnovatieprijs.nl of winnovatie.nl.

Waterschappen bereiden zich voor op storm Ciarán

Donderdag 2 november komt storm Ciarán via Frankrijk en Engeland naar Nederland. In delen van het land geldt code geel of oranje vanwege zware windstoten. De waterschappen nemen maatregelen.



Vanaf het einde van de ochtend staat er voor Zeeland code oranje uit vanwege zeer zware windstoten van 100-110 km/u. De windstoten komen uit een zuidelijke richting. Vanmiddag breiden deze condities zich noordwaarts uit en staat er ook code oranje uit voor de kustgebieden van Zuid-Holland, Noord-Holland, het IJsselmeer en voor het westen van het Waddengebied. Vanavond neemt de wind van het zuiden uit geleidelijk af en geldt er code geel voor windstoten van 75-90 km/u, in de kustgebieden van 90-100 km/u.

Wat doen waterschappen?

De waterschappen zijn alert en houden de waterstanden nauwlettend in de gaten. Wanneer het nodig is, nemen ze maatregelen.

Sluizen sluiten?

De kust tussen Hoorn en Enkhuizen staat haaks op de windrichting. Hier is de verwachting dat de wind het Markermeerwater zal opstuwen. De dijken kunnen dat prima aan. Het opstuwende water en het daarmee verhoogde waterpeil kan wel voor overlast zorgen. Om achterliggende lage kades maar ook woonboten en hun aansluitingen te beschermen, heeft de gemeente Hoorn preventief de Kleine Sluis gesloten. Het hoogheemraadschap heeft de sluis Broekerhaven en de Grote Sluis in Hoorn gesloten. De Sassluis in Enkhuizen wordt nauwlettend in de gaten gehouden.

> Lees verder op de website van Hollands Noorderkwartier

Klaar voor het stormseizoen

Het gebied van het hoogheemraadschap van Delfland ligt grotendeels onder de zeespiegel. Delfland controleert de duinen, dijken en kades regelmatig en voert onderhoud en dijkversterkingen uit waar nodig. De duinen en Delflandsedijk langs de kust zijn klaar voor het stormseizoen.

> Lees verder op de website van Delfland

Invloed op wegverkeer

Waterschap Hollandse Delta verwacht geen stormvloed op zee en geen hoge waterstanden in de rivieren binnen het gebied. Het waterschap beheert ook wegen en waarschuwt voor zware windstoten die invloed kunnen hebben op het wegverkeer. Ook kunnen boomtakken afbreken en voorwerpen rondvliegen.

> Lees verder op de website van Hollandse Delta

Winterpeil

De medewerkers van waterschap Scheldestromen (Zeeland) zijn extra alert op eventuele schade en onveilige situaties door afgewaaide takken, mogelijke schade aan dijken en duinen en verstoppingen in sloten door inwaaiend blad of maaisel. Toch is de windrichting (zuid) voor deze regio gunstiger dan wind uit het noorden of noordwesten. Zeker in Zeeuws-Vlaanderen kan bij wind uit het zuiden het water makkelijker afgevoerd worden en is er geen last van opstuwing. Het waterpeil in de Zeeuwse sloten staat nagenoeg overal op winterpeil (lager) zodat het waterschap ook is voorbereid op de voorspelde hoeveelheid neerslag van de komende dagen.

Overstroomik.nl

Tussen oktober en mei komen storm en hoogwaterstanden het meest voor, dit noemen we het stormseizoen. De waterschappen houden gedurende het hele jaar de dijken en kades goed in de gaten, om overstromingen te voorkomen. Op overstroomik.nl zijn de gevolgen van een overstroming per gemeente te zien. De website geeft informatie en tips over voorbereiding op een overstroming.

> Ga naar overstroomik.nl

Leren in een internationale snelkookpan

31 oktober 2023

Kennisuitwisseling, Europa, internationale projecten/Blue Deal en aantrekkelijk werkgeverschap. Dit zijn de voornaamste thema’s in de visie voor het internationale werk van de waterschappen. Ze komen uitgebreid aan bod tijdens de jaarlijkse DWA Netwerkdag op 27 november. In dit artikel is Piebe Hoeksma aan het woord. Hij is sinds 2 jaar coördinator van Dutch Water Authorities (DWA) en organisator van de DWA Netwerkdag.

veld met meertje, twee geiten en een meisje in Zuid-Afrika

Hiervoor was Hoeksma onder andere werkzaam voor het ministerie van Buitenlandse Zaken in verschillende posities. Zo was hij betrokken bij de Blue Deal, en werkte hij op de Nederlandse ambassades in Cairo en Bogota. Hoeksma: “Internationaal werk is en wordt steeds interessanter en relevanter voor waterschappers. Ik hoop en verwacht dat veel waterschappen deelnemen aan de netwerkdag.”

Internationale uitdagingen

“Droogte, extreme neerslag en watervervuiling zorgen voor grote uitdagingen. Niet alleen in Nederland en Europa, maar in de hele wereld. Omdat we allemaal op een of andere manier worden geraakt door diezelfde globale ontwikkelingen, hebben we elkaar nodig om hierop een antwoord te vinden”, aldus Hoeksma. De 21 waterschappen zijn gezamenlijk internationaal actief onder de naam Dutch Water Authorities (DWA).

Het belang van internationaal samenwerken

Hoeksma: “Als waterland weten wij veel, leren we onderling van elkaar en brengen we kennis naar andere landen. Ook halen we veel belangrijke kennis, inzichten en innovaties op uit het buitenland. Door internationaal werk leer je op een andere manier naar een issue te kijken en de oplossing vervolgens ook in Nederland toe te passen. Het motiveert mij om met andere culturen te kijken naar overeenkomsten om samen tot een duurzame inrichting van onze leefomgeving te komen. Daarnaast heeft internationale wetgeving ook steeds meer impact op Nederland en ons werk. Water komt steeds hoger op de agenda van de VN en de EU. Het is in het belang van de waterschappen om hier invloed op uit te oefenen.”

Leren in een snelkookpan

Hoeksma vindt dat internationaal werk kan bijdragen aan de ontwikkeling van iedere waterschapper. “Werken in een internationale context betekent voor mij ontwikkeling in een snelkookpan waarbij je wordt gedwongen je eigen werkelijkheid los te laten en je te verplaatsen in die van een ander. Internationaal werk brengt groei en draagt bij aan een sterkere organisatie met nog meer flexibiliteit, kennis en kunde. Het vraagt soms om lef. Durf je in een andere taal verbinding te leggen met andere partijen? En heb je goed inzicht in de vraagstukken? Samenwerken, nationaal of internationaal, begint volgens mij bij een eerlijke zelfreflectie. Pas dan ben je in staat om te zien wat je een ander kunt bieden of wat je zelf nodig hebt.”

Netwerkdag Dutch Water Authorities op 27 november

Op maandag 27 november is het tijd voor de jaarlijkse DWA Netwerkdag. Het is een evenement van en voor alle medewerkers van de waterschappen met interesse in internationaal werk. ‘Water kent geen grenzen’ is dit keer het centrale thema. Oud-Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp (auteur van het boek Klimaatgeneraal) en Luzette Kroon (bestuurslid van de Unie van Waterschappen) helpen het gesprek hierover graag op gang.

Ook zijn er diverse deelsessies over de speerpunten van DWA: kennisuitwisseling, Europa, internationale projecten/Blue Deal en aantrekkelijk werkgeverschap. Uiteraard staat ook onderlinge kennismaking, inspiratie en uitwisseling op deze dag centraal. Heb je interesse?

> Bekijk het programma van de DWA Netwerkdag

Waterschappen tekenen convenant Schoon en Emissieloos Bouwen

30 oktober 2023

De bouw schoner en gezonder maken. Dat is het doel van het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) dat de Unie van Waterschappen op 30 oktober ondertekende. Medeondertekenaars zijn ministeries, provincies, gemeenten en andere branche- en netwerkorganisaties. Ook de waterschappen willen steeds slimmer en meer schoon en emissieloos bouwmaterieel inzetten in de projecten en bij onderhoudswerkzaamheden.

Computergetekend beeld van de nieuwe situatie van de de Rijnkade in Arnhem. Met daarop en viaduct en een skatebaan.

De afspraken in het convenant moeten ervoor zorgen dat de doelstellingen op het gebied van natuur (stikstof), klimaat (CO₂) en schone lucht (fijnstof en stikstof) worden gehaald. Met het convenant verbinden de partijen zich aan een routekaart. Deze routekaart geeft duidelijkheid over wat de sector de komende jaren kan verwachten en hoe zij zich hierop kan voorbereiden. De Rijksoverheid stelt ruim 1 miljard euro beschikbaar voor emissie-reducerende maatregelen in de bouw. Dit geld wordt gebruikt voor subsidies, ondersteuning van ondernemers en kennisontwikkeling.

Waterschappen goed op weg

Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: “Duurzaam werken gaat waterschappen aan het hart, omdat we willen dweilen met de kraan dicht. Daarom is emissieloos werken een onderdeel van onze gezamenlijke aanpak uit de Strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen. Waterschappen werken al in meerdere projecten met materieel van aannemers en/of loonbedrijven met schonere motoren. Dit materiaal stoot minder emissies uit dan conventioneel materieel. Onder andere in de dijkversterkingsprojecten van het Hoogwaterbeschermingsprogramma en bij baggerprojecten.”

Vincent Lokin aan het woord tijdens ondertekeningsbijeenkomst

Dijkversterking Rijnkade in Arnhem

Een goed voorbeeld is de versterking van de Rijnkade van waterschap Rijn en IJssel. Het is een dijk in Arnhem die beschermt tegen hoog water in de Rijn. De dijk wordt over een lengte van ruim een kilometer versterkt. Het waterschap pakt er niet alleen de dijk aan, maar ook de kade, trappen en hellingen van de kade. Zo is er meer ruimte is voor ontmoeting, horeca en veilig (wandel)verkeer.

Minder uitstoot en overlast

De uitvoering van dit werk willen waterschap Rijn en IJssel en gemeente Arnhem doen met zo min mogelijk uitstoot van stikstof en fijnstof en (geluids)overlast voor de omgeving. Dit was een belangrijke factor bij het kiezen van de aannemer. Tijdens het versterken van de dijk is er op de bouwplaats geen uitstoot van schadelijke stoffen. 96 procent van het transport dat nodig is voor de werkzaamheden gaat over het water. Op deze manier probeert het waterschap ook het vervoer van (bouw)materialen zo efficiënt en duurzaam mogelijk te realiseren.

> Meer informatie over het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen

Bekijk in de video hoe waterschappen via hun inkoop en aanbestedingen zorgen voor het duurzaam uitvoeren van het waterschapswerk.

Waterinnovatieprijs: inzendingsmogelijkheid verlengd tot en met 12 november

De inzendingsmogelijkheid voor de Waterinnovatieprijs 2023/2024 wordt verlengd tot en met 12 november. Zo heeft iedereen nog iets langer de mogelijkheid om impactvolle, kostenefficiënte en duurzame innovaties in te dienen. De prijsuitreiking is op 1 februari tijdens het Waterinnovatiefestival in Utrecht.

Aankondiging: Sluitingsdatum Waterinnovatieprijs 2023/24 is verlengd met een extra week. Sluitingsdatum is nu 12 november

4 categorieën

We zoeken naar nieuwe oplossingen voor onze taken en rond alle opgaven op het gebied van goed waterbeheer. Binnen de categorieën ‘gezonde leefomgeving’, ‘de ‘dijken’ van de toekomst’, ‘water en bodem sturend’ en ‘briljante oplossingen’ gaan we die verzamelen. De categorieën in het kort:

  • Een gezonde leefomgeving: Innovaties die de waterkwaliteit, circulariteit en klimaatneutraliteit bevorderen.
  • De ‘dijken’ van de toekomst: Innovaties die waterveiligheid bevorderen.
  • Water en bodem sturend: Innovaties die bijdragen aan het versneld klimaatrobuust maken van Nederland.
  • Briljantjes: Slim bedacht. Van onder de radar, naar landelijke spotlight.

Waarom een innovatieprijs?

Door continu te innoveren worden de taken en opgaven voor voldoende, schoon en veilig water nog slimmer, beter en goedkoper opgelost. Op winnovatie.nl, met de Waterinnovatieprijs en het Waterinnovatiefestival wisselen de 21 waterschappen innovaties, kennis en ervaringen uit. Met elkaar en met en de bedrijven waarmee ze samenwerken. Zo leren ze van elkaar!

De prijzen

Iedere winnaar van een categorie ontvangt het traditionele glaskunstwerk van kunstenaar Gert Bullée. Alle prijswinnaars krijgen de mogelijkheid om in 2024 deel te nemen aan kennissessies die bijdragen aan de ontwikkeling van hun innovatie.

Meedoen?

De inschrijving voor de waterinnovatieprijs 2023-2024 is verlengd en nu tot en met 12 november geopend. Kijk op waterinnovatieprijs.nl of winnovatie.nl voor een uitgebreide uitleg over de 4 categorieën en hoe je kunt meedoen.

Moties aangenomen over funderingsproblematiek

27 oktober 2023

Op 26 oktober, de laatste dag voor het verkiezingsreces zijn verschillende moties over funderingsproblematiek aangenomen. Kamerlid Nijboer (PvdA) diende samen met CDA, D66 en SP drie moties in.



Regeringscommissaris aanstellen

In de eerste motie verzoeken de partijen het kabinet een coördinerend minister aan te wijzen en een regeringscommissaris funderingsherstel aan te stellen om zo snel mogelijk tot oplossingen te komen.

Kostenverdeling

Een tweede motie stelt dat het herstellen van funderingsproblemen hoge kosten met zich meebrengt. Daarom zou iedere partij een redelijk deel van de kosten op zich moeten nemen. De motie vraagt het kabinet met voorstellen te komen voor een redelijke kostenverdeling tussen alle betrokken partijen, zodat funderingsproblemen snel kunnen worden aangepakt. In het debat werden de waterschappen nadrukkelijk genoemd als betrokken partij.

Bodemdaling en funderingen op staal

Een derde motie (mede ondertekend door de VDD) geeft aan dat funderingsproblemen ook voorkomen als gevolg van bodemdaling en funderingen op staal. De indieners van de motie verzoeken het kabinet daarom ook deze problemen mee te nemen in de aangekondigde analyses die worden uitgevoerd.

Wat vinden de waterschappen?

De Unie van Waterschappen stelt dat we funderingsschade in de toekomst kunnen beperken door goed naar de bodem te kijken voordat erop gebouwd wordt. Het water- en bodemsysteem is inmiddels leidend bij het bepalen waar je gaat bouwen. Bouwen op een slappe bodem wordt afgeraden. Waterschappen zoeken bij peilbesluiten de balans tussen de verschillende belangen en behoeften in een gebied. Doel is altijd om de economische en maatschappelijke functies mogelijk te maken en daarbij schade en overlast zoveel mogelijk te voorkomen.

Waterlabel

Omdat woningeigenaren zich vaak niet bewust zijn van de risico’s op funderingsschade door zakkende grondwaterpeilen, vinden de waterschappen dat de overheid moet werken aan goede informatievoorziening en die ook minder vrijblijvend moet maken. Bijvoorbeeld door een water- of klimaatlabel te ontwikkelen voor woningen. Deze aanbeveling hebben de waterschappen bij het Rijk gedaan.

Het kabinet moet nu aan de slag met de uitvoering van deze moties. Verantwoordelijk minister Hugo de Jonge gaf tijdens het Kamerdebat meerdere keren aan, met nieuw beleid te willen wachten op het advies van de Rli. In het voorjaar van 2024 wordt dat advies verwacht.

Bekijk het Unie-standpunt over funderingsschade

Unie van Waterschappen ondertekent Warmteconvenant EnergieRijk Den Haag

25 oktober 2023

Op 24 oktober ondertekende Vincent Lokin namens de Unie van Waterschappen het Warmteconvenant van EnergieRijk Den Haag. Met deze ondertekening sluit de Unie aan bij het samenwerkingsverband tussen het Rijk, provincie Zuid-Holland, gemeente Den Haag, en diverse (semi-) publieke en private partners dat streeft naar de volledige verduurzaming van de belangrijkste overheidsgebouwen in het centrumgebied van Den Haag.

De ondertekenaars van het het warmteconvenant EnergieRijk Den Haag o het podium bij de ondertekening.

©Rijksvastgoedbedrijf, foto Bas Kijzers

EnergieRijk Den Haag

EnergieRijk Den Haag is gestart vanuit het inzicht dat het verduurzamen van gebouwen vaak slimmer gerealiseerd kan worden als deze gebouw-overstijgend wordt aangepakt in plaats van met de gebruikelijke ‘gebouw voor gebouw’-aanpak. Opgedane kennis en ervaring wordt gedeeld met andere vastgoedbeheerders om zo te zorgen dat overheidsgebouwen in 2040 energieneutraal zijn.

Goed voorbeeld

Vincent Lokin, bestuurslid Unie van Waterschappen: “Als koepelorganisatie van de waterschappen willen wij het goede voorbeeld geven door ons pand op de Koningskade zo duurzaam mogelijk te beheren. Wij als waterschappen voelen als geen ander de gevolgen van klimaatverandering in ons dagelijks werk. Wij zijn eigenlijk de ‘kanarie in de kolenmijn’. Met bijvoorbeeld steeds vaker wateroverlast door extreem weer of juist periodes van droogte.”

De gevel van het Unie kantoor, bij zonnig weer

Verduurzamingsmaatregelen

De Unie gaat tests laten uitvoeren om te bepalen in hoeverre het pand geschikt kan worden gemaakt voor verlaagde temperatuuraanvoer. En bij inkoop, waaronder van meubilair, wordt rekening gehouden met circulariteit. Er wordt ook onderzocht of het Unie-pand, net als het Provinciehuis, mee kan in de ontwikkelingen rond de WKO-ring (Warmte-Koude Opslag). Lokin: “Het weer hebben wij als mens niet in de hand, maar de klimaatverandering kunnen we beïnvloeden. Daarom zijn we extra gemotiveerd om zelf zo duurzaam mogelijk ons werk te doen. Ons aansluiten bij EnergieRijk Den Haag en het Warmteconvenant zijn voor ons dan ook logische stappen.”

Duurzaamheidsambities waterschappen

Lokin: “Waterschappen hebben met elkaar afgesproken te streven naar energieneutraliteit in 2025 en klimaatneutraliteit in 2035. We zetten vol in op energiebesparing én wekken zoveel mogelijk duurzame energie zelf op, bijvoorbeeld uit rioolwater. We werken ook aan het verminderen van de uitstoot van methaan en lachgas op de ruim 300 rioolwaterzuiveringen. Daarnaast faciliteren we waar mogelijk aquathermie – het duurzaam verwarmen en koelen van woningen met water.”

> Meer over EnergieRijk Den Haag

InnovatieExpo 2023: innovatie verbeelden, verbinden en versnellen

19 oktober 2023

Op 2 november is de InnovatieExpo 2023 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Op dit evenement zijn meer dan 40 sprekers, 80 innovaties en 2000 deelnemers aanwezig. Ook de waterschappen doen mee met diverse innovatieve projecten. Om innovatie te verbeelden, verbinden en versnellen. Vandaag in de schijnwerpers: het innovatieve Twentse klimaatplein van hogeschool Saxion.

Klimaatplein hogeschool Saxion

Innovatief Twents klimaatplein

In aanloop naar de InnovatieExpo bracht het innovatieprogramma InnovatieX, dat de InnovatieExpo organiseert, een bezoek aan het innovatieve klimaatplein van hogeschool Saxion. Het plein aan de ingang van hogeschool Saxion in Enschede was groot en leeg. In de zomer was het er vaak erg warm en in de seizoenen wanneer het veel regent, werd het water slecht afgevoerd. Juist omdat Saxion veel innovatieve oplossingen bedenkt op het gebied van water, is er gevraagd aan studenten van Saxion om dit plein aantrekkelijker en klimaatbestendiger te maken. Het plein kan dan ook bijdragen aan meer waterbewustzijn bij studenten, medewerkers en de omgeving van de school.

Mooie samenwerking

In het ontwerp van de studenten wordt het plein onder andere voorzien van meer groen, schaduw en een raingarden. Daarmee neemt het verharde oppervlak met ruim 30% af en wordt de waterafvoer op het riool sterk verminderd. Het is een samenwerkingsproject tussen onder andere de studenten van Saxion, de hogeschool en waterschap Vechtstromen.

InnovatieExpo

Het innovatieprogramma InnovatieX (voorheen Innovatie-Estafette) verbindt bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en de overheid. Om samen de innovatiekracht op maatschappelijke transities binnen de fysieke leefomgeving, waaronder water en bodem, te vergroten. Benieuwd naar meer innovaties? Aanmelden voor de InnovatieExpo in Rotterdam kan nu.

> Ga naar het programma en de registratie

Doe mee aan de Waterinnovatieprijs!

De waterschappen zijn altijd op zoek naar nieuwe manieren om waterbeheer beter, goedkoper en duurzamer te maken. Het innovatieve klimaatplein is daar een prachtig voorbeeld van. Ken of werk jij ook aan een waterinnovatie? Waterschappers, bedrijven, start- ups, kennis- en onderwijsinstellingen, non-profitorganisaties en frisdenkers van jong tot oud worden uitgenodigd om hun innovatie in te dienen voor de Waterinnovatieprijs 2023/24. Dit kan tot 5 november. De prijsuitreiking is op 1 februari 2024 tijdens het Waterinnovatiefestival in Utrecht. Kijk voor meer informatie op waterinnovatieprijs.nl of winnovatie.nl.

Koning en koningin bezoeken Blue Deal-project Blesbokspruit in Zuid-Afrika

18 oktober 2023

Zijne Majesteit de Koning en Hare Majesteit Koningin Máxima zijn op 18 oktober met trots ontvangen bij het wetland Blesbokspruit in Zuid-Afrika. In het bijzijn van minister Mchunu, van Water en Sanitatie. Het bezoek aan dit Blue Deal-project is het eerste onderdeel van hun driedaagse staatsbezoek aan Zuid-Afrika.

Koning en koningin op staatsbezoek in Zuid-Afrika bij Blue-Deal project Blesbokspruit

Het wetland lijdt onder een slechte waterkwaliteit, veroorzaakt door de waterhyacint, een woekerende waterplant. De koning en koningin zijn enthousiast over de creatieve oplossingen die Zuid-Afrikaanse en Nederlandse waterbeheerders samen onderzoeken bij de bestrijding van de waterhyacint. Dat gebeurt in het kader van de Blue Deal, het internationale programma van de 21 Nederlandse waterschappen en de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Waterstaat.

Vlooien bestrijden de waterhyacint

Tijdens de rondleiding zag het koningspaar hoe de waterhyacint wordt verwijderd. Dat gebeurt niet alleen met de hand en met machines. Onderzoekers experimenteren hier met biologische bestrijding. Natuurlijke vijanden van de waterhyacint spelen daarbij de hoofdrol: vlooien uit Zuid-Amerika. Koning Willem-Alexander bezocht de kas waarin de vlooien worden gekweekt. En keek toe hoe deze uitgezet werden op de waterhyacint.

Ondernemers gebruiken waterhyacint als grondstof

In de tussentijd sprak koningin Máxima met een lokale ondernemer. Deze gebruikt de gedroogde waterhyacint om er manden en andere bruikbare producten van te vlechten en die te verkopen. De vrouw leidt ook anderen op in het vlechtwerk en het ondernemerschap. Dit initiatief sprak de koningin erg aan. Overigens wordt de waterhyacint niet alleen voor vlechtwerk gebruikt. Ook toepassingen op grotere schaal lijken kansrijk, bijvoorbeeld als grondstof voor briketten of geotextiel.

Jonge waterprofessionals en studenten helpen mee

Er valt nog veel te ontdekken en te leren binnen het project Blesbokspruit. Daarbij maakt de Blue Deal dankbaar gebruik van de innovatieve ideeën van studenten met een passie voor water van het internationale Wetskills-programma. Zij komen van over de hele wereld. Hun doel: innovatieve oplossingen vinden voor uitdagingen in het waterbeheer in een veranderende wereld. In Blesbokspruit presenteerde een Wetskills-deelnemer haar ideeën aan de koning.

> Meer over Wetskills

Uitdagingen om van te leren, ervaringen om te delen

Kennis en ervaringen met elkaar delen, dat is wat de waterschappen doen in het Blue Deal-programma. Het project Blesbokspruit is daar een mooi voorbeeld van. Het gaat daarbij niet alleen om het oplossen van een geïsoleerd probleem. Waterbeheerders brengen hun deskundigheid bij elkaar en delen de resultaten, ook met andere regio’s met vergelijkbare problemen. Het Blue Deal-programma heeft partnerschappen in 15 landen. Het doel: voor 20 miljoen mensen wereldwijd de toegang verbeteren tot voldoende, schoon en veilig water.

Tweerichtingsverkeer

Door kennis uit te wisselen leren de Nederlandse waterschappen ook veel van de partnerschappen met andere landen. Zo heeft Nederland net als Zuid-Afrika te maken met invasieve exoten. Daarnaast kunnen de waterschappen veel leren op het gebied van droogte, waar Zuid-Afrika al veel ervaring mee heeft.

> Meer over de Blue Deal (Engels)

> Meer over de Blue Deal (Nederlands)

Moties aangenomen over bestrijding van invasieve exoten

17 oktober 2023

Iedere dinsdag stemt de Tweede Kamer over verschillende moties. Op 17 oktober zijn 2 moties over invasieve exoten aangenomen. De motie Van der Plas (BBB) over een landelijke aanpak van invasieve exoten. En de motie Van Campen (VVD) over de wijze van bestrijding van de Amerikaanse rivierkreeft.

rivierkreeft

Beide moties werden ingediend tijdens het tweeminutendebat ‘Aantal ontwikkelingen op het gebied van soortenbeleid’ op 11 oktober.

Landelijke aanpak invasieve exoten

In de motie Van der Plas staat dat de bestrijding van invasieve exoten verplicht is gesteld door de Europese Unie. En dat de aanpak nu door het Rijk wordt uitgezet naar de provincies, wat wisselende uitkomsten geeft. Daarom is het verzoek om de bestrijding van invasieve exoten landelijk aan te gaan pakken.

Minister Van der Wal-Zeggelink voor Natuur en Stikstof gaf tijdens het debat aan dat de bestrijding van invasieve exoten formeel een taak van de provincies is. En dat de uitvoering van deze motie wel in nadrukkelijke samenspraak met de provincies moet worden gezien.

Wat vinden de waterschappen?

Een landelijke aanpak valt of staat met het beschikbaar stellen van voldoende middelen aan provincies of andere regionaal werkende partijen. Het Rijk heeft geen uitvoeringsorganisatie om een dergelijke taak uit te voeren. En met de aanpak van de rivierkreeftenproblematiek: inzet door beroepsvissers met als enige vergoeding de opbrengst, is laten zien dat deze beheermaatregel niet effectief is.

Overigens hoort bij een landelijke aanpak ook het aanspreken van buurlanden op de naleving van hun verplichtingen uit de invasieve exotenverordening. De waterschappen geven zo’n 3 miljoen euro per jaar uit om de instroom van muskus- en beverratten uit Duitsland weg te vangen langs de grens.

Aanpassing wetgeving Amerikaanse rivierkreeft

De motie Van Campen roept het kabinet op om de wet- en regelgeving rond de Amerikaanse rivierkreeft aan te passen. Zodat bevissing op verantwoorde wijze met fuik en kreeftenkorf, breder wordt toegestaan dan door alleen de beroepsvisserij. Bijvoorbeeld ook door sportvissers en agrariërs. Ook verzoekt de motie de regering om een ‘offensief invasieve exoten’ op te stellen. Zodat bedreiging van biodiversiteit, waterinfrastructuur en de waterkwaliteit wordt tegengaan.

De motie was eerder ontraden door de minister. Daarom verzoekt Kamerlid Van Campen het kabinet om een brief waarin staat hoe het kabinet van plan is invulling te geven aan de uitvoering van deze motie.

Wat vinden de waterschappen?

De waterschappen staan achter het idee om de wet- en regelgeving aan te passen zodat ook anderen dan beroepsvissers uitheemse rivierkreeften mogen bestrijden. Uitgangspunt hierbij zou moeten zijn er een vrijstelling komt voor de soorten op de Unielijst invasieve exoten. Daarnaast zouden de soorten van de Unielijst vrij bevisbaar/te vangen moeten zijn door specifieke partijen, waarbij toestemming van de visrechthebbende (de eigenaar) niet nodig zou hoeven zijn. Tenslotte zou de vrijstelling alleen moeten gelden voor bepaalde selectieve vangmiddelen (die alleen rivierkreeften vangen).

> Bekijk het Unie-standpunt over de Amerikaanse rivierkreeft

Wat betreft het laatste deel van de motie, willen de waterschappen betrokken worden bij het opstellen van het ‘offensief invasieve exoten’.

> Bekijk alle moties van het tweeminutendebat ‘Aantal ontwikkelingen op het gebied van soortenbeleid’