Frituurvet brengt schade aan riool rond Oud en Nieuw

28 december 2022

Na het bakken van oliebollen tijdens Oud en Nieuw, verdwijnt bij bijna 4 op de 10 Nederlanders het gebruikte frituurvet nog in de gootsteen of wc. Dat blijkt uit publieksonderzoek van de waterschappen. Oliebollenvet veroorzaakt grote problemen in leidingen en bij rioolwaterzuiveringen. De zuivering en afvoer van dit vet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s.



Wanneer frituurvet door de gootsteen wordt gespoeld, gaat het vet stollen en aan de binnenkant van leidingen zitten. Dit kan zorgen voor verstoppingen bij mensen thuis en op rioolwaterzuiveringen. Bij een verstopping thuis moet al snel een loodgieter gebeld worden. Waterschappen moeten vaak speciale bedrijven inhuren die het vet verwijderen uit de persleidingen en gemalen.

Kosten naar de inwoner

De zuivering en afvoer van oliebollenvet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s. De getallen verschillen per regio, maar een waterschap kan hier jaarlijks wel 2 ton aan kwijt zijn. Deze kosten worden via de waterschapsbelasting uiteindelijk door inwoners betaald.

Frituurvet recyclen

Uit onderzoek van de waterschappen blijkt dat 1 op de 5 Nederlanders meer zou willen bijdragen voor schoon water. Een goed voornemen voor het nieuwe jaar zou kunnen zijn om gebruikt frituurvet in een (oude) verpakking in te leveren bij de hiervoor bestemde recyclepunten. Zo worden niet alleen verstoppingen op de rioolwaterzuiveringen voorkomen, ook kan van gebruikt frituurvet biobrandstof van gemaakt worden, een vorm van groene energie.

1,8 miljard aan opdrachten in de Projectenkalender van de waterschappen

21 december 2022

Tijdens de InfraTech in januari 2023 presenteert de werkgroep Samenwerking Waterschapswerken (SWW) de derde editie van de Projectenkalender. Hierin staan 535 projecten met een gezamenlijke waarde van 1,8 miljard euro. Dit zijn de projecten die de 21 waterschappen en het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) nu verwachten voor de jaren 2023 en verder.



Voor de 21 waterschappen biedt de Projectenkalender inzicht in de mogelijke pieken van gelijksoortige projecten, omdat ze deze bijvoorbeeld gelijktijdig willen aanbesteden. Door dit inzicht en de onderlinge afstemming kunnen waterschappen voorkomen dat er pieken ontstaan waardoor aanbestedingen (mogelijk) kunnen mislukken.

Samenwerking tussen waterschappen en bedrijven

Het SWW is een samenwerkingsverband dat bestaat uit diverse waterschappen, de Unie van Waterschappen, het Hoogwaterbeschermingsprogramma en brancheverenigingen van bedrijven die werken in de waterschapswereld, zoals aannemers en ingenieursbureaus. In 2021 heeft het SWW de thema’s duurzaamheid en veiligheid als speerpunten benoemd. Doel hiervan is om een belangrijke bijdrage te leveren aan de verwezenlijking van grote maatschappelijke opgaves. Denk aan de energietransitie en klimaataanpak. De marktpartijen willen daarin investeren als ze uitzicht hebben op passende projecten.

Projectenkalender als hulpmiddel

De Projectenkalender is daarbij een waardevol hulpmiddel om deze opgaves te realiseren. De Projectenkalender biedt marktpartijen meer zicht op de komende projecten van de waterschappen. Daarmee kunnen ze betere besluiten nemen over de benodigde investeringen in materieel, capaciteit en kennis. Ook kunnen ze hun bedrijfsvoering inrichten voor de komende projecten. De Projectenkalender is overigens niet compleet of absoluut. Hij maakt vooral inzichtelijk welke opgaven en welk volume de waterschappen de komende jaren in de markt denken te zetten.

Betere samenwerking

De Projectenkalender is dus bestemd voor de marktpartijen en de waterschappen. Hij draagt bij aan betere samenwerking in de waterschapsmarkt, zoals het SWW in 2016 heeft vastgelegd in de marktvisie De waterschapsmarkt van de toekomst.

Projectenplatform

Het SWW start in 2023 met de ontwikkeling van een projectenplatform. In deze online omgeving kunnen waterschappen hun projecten aanmelden, wijzigen en inzien. Ook vind je op het platform het totaaloverzicht van alle projecten in een actuele, gebruiksvriendelijke Projectenkalender.

De projectenkalender op InfraTech

Tijdens InfraTech 2023 is er op 18 januari een sessie over de Projectenkalender. Die vindt plaats op woensdagmiddag 18 januari om 13:00 uur op het Waterschapsplein in Ahoy Rotterdam.

> Rapport EIB Projectenkalender Waterschapsmarkt 2022-2024

> Projectenkalender 2022-2024 (Excel download)

Visiedocument duurzaamheid en veiligheid in de waterschapsmarkt

22 december 2022

De werkgroep Samenwerking Waterschapswerken (SWW) presenteert op 18 januari op de InfraTech het visiedocument ‘Duurzaamheid en veiligheid in de waterschapsmarkt’. Daarin staat hoe het duurzaam uitvoeren van het waterschapswerk kan bijdragen aan circulariteit, klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en biodiversiteitsherstel.



Het visiedocument beschrijft ook het belang van veilig werken, gezond zijn én blijven. Met als streven dat bouwactiviteiten zonder ongevallen worden uitgevoerd.

Marktpartijen en waterschappen werken samen

Er staan grote veranderingen op stapel. Die kunnen niet van vandaag op morgen gerealiseerd worden. Maar van ervaringen uit het verleden hebben we geleerd dat we wel in staat zijn om deze grote opgaves, zoals de energietransitie, samen voor elkaar te krijgen. Vooral in de waterschapsmarkt. Want marktpartijen en waterschappen kunnen goed samenwerken als er transparantie is en de informatie wordt gedeeld. Zo worden krachten, kennis en energie vanuit verschillende organisaties gebundeld.

Werkgroep Samenwerking WaterschapsWerken

De waterschappen en marktpartijen in de waterschapsmarkt werken samen aan waterveiligheid en schoon en voldoende water in Nederland. Om deze samenwerking te versterken is in 2015 de werkgroep Samenwerking Waterschapswerken opgericht. In het SWW werken de waterschappen, het Hoogwaterbeschermingsprogramma, Bouwend Nederland, Vereniging van Waterbouwers, MKB Infra, NLingenieurs, CUMELA, Techniek Nederland en ENVAQUA samen aan verschillende thema’s.

Het visiedocument op InfraTech

SWW presenteert het visiedocument op 18 januari tijdens InfraTech 2023 op het Waterschapsplein in Ahoy Rotterdam.

> Visiedocument Duurzaamheid en veiligheid in de waterschapsmarkt

Fien Snelting geïnstalleerd als nieuwe landelijke jeugddijkgraaf

20 december 2022

Fien Snelting (17) is op 20 december door dijkgraaf Hein Pieper van waterschap Rijn en IJssel geïnstalleerd als de nieuwe jeugddijkgraaf van Nederland. Fien neemt het stokje over van Julia Goets.



Voor de installatie was Fien al te zien in haar rol als jeugddijkgraaf in een video vertoond op het Deltacongres. Fien sluit deze video af met een duidelijke boodschap: iedereen moet in actie komen.

In actie voor het klimaat

Zelf zet Fien zich ook al langere tijd in voor het klimaat, onder andere door zoveel mogelijk de fiets te pakken, vooral tweedehands kleding te kopen en zelfs een zwerfvuilactie in haar buurt te organiseren. Met dat laatste trok ze de aandacht van het waterschap. “Mijn zwerfvuilactie viel op bij waterschap Rijn en IJssel en zo werd ik in 2021 jeugdbestuurder. Ik wist toen eigenlijk nog niets van de waterschappen. Nu weet ik dat zij een grote en belangrijke rol spelen voor water en klimaat. Ik wil daar graag aan bijdragen.”

Jeugdwaterschap

De jeugddijkgraaf is voorzitter van het nationale jeugdwaterschapsbestuur. Dit zijn jongeren tussen de 14 en 18 jaar. De leden van het Jeugdwaterschap vertegenwoordigen de 21 waterschappen. Het belangrijkste doel van het Jeugdwaterschap is om jongeren bij het werk van de waterschappen te betrekken.

Lessen op scholen

Het komende jaar wil Fien onder andere een speciale les voor op scholen maken, die andere jeugdbestuurders dan ook kunnen gebruiken. “Ik wil jongeren bewust maken van onder meer de klimaatveranderingen en ze stimuleren om daar zelf ook wat aan te doen. Ook wil ik jonge mensen een stem geven, zodat er meer en beter naar ons geluisterd wordt.”

Instagram

De Unie van Waterschappen wenst Fien veel succes komend jaar! Volg het Instagramaccount van het Jeugdwaterschap om op de hoogte te blijven.

Waterschappen herkennen zich in eindadvies landelijke studiegroep Grondwater

Het eindadvies van de landelijke studiegroep Grondwater is verschenen. Het advies en de daarin opgenomen aanbevelingen worden besproken in de commissie Watersystemen van de Unie van Waterschappen. Het advies van de studiegroep wordt ook gebruikt als input voor de op te stellen Grondwatervisie van de waterschappen. Doel is dat deze visie klaar is voor de start van het nieuwe droogteseizoen, 1 april 2023.

Een medewerker van het waterschap meet de grondwaterstand in een peilbuis

De waterschappen herkennen zich in de hoofdlijnen van het advies van de Studiegroep Grondwater. Ze sluiten aan bij de ambities van de waterschappen voor de aanpak van de grondwaterproblematiek. Het is belangrijk om de waterbalans in het (grond)watersysteem te herstellen, grondwater en onttrekkingen beter in beeld te krijgen en het waterbewustzijn van Nederlanders te vergroten.

Water en bodem sturend

Het advies over grondwater vraagt niet alleen wat van waterbeheer. Het vraagt ook om aanpassingen in land- en watergebruik en ruimtelijke functies. Grondwater moet als onderdeel van ‘water en bodem sturend’ en het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) een plek te krijgen in de afweging van ruimtelijke ontwikkelingen in het stedelijke én landelijke gebied.

Uitvoeringsparagraaf

Het advies bevat nog geen uitvoeringsparagraaf. En die is wel heel belangrijk om de inhoudelijke aanbevelingen tot uitvoering te brengen. Die paragraaf wordt de komende maanden met de partijen uit de studiegroep uitgewerkt. De Unie van Waterschappen werkt daar graag aan mee.

Het (grond)watersysteem is uit balans

Het grondwaterbeleid van de waterschappen is gericht op het in stand houden van de grondwatervoorraad, het beschermen van de grondwaterkwaliteit en het tegengaan van nadelige effecten door grondwater(onttrekkingen). De droogte van de afgelopen jaren zijn aanleiding om het grondwaterbeleid te herijken en waar nodig aan te passen. Door de toename van de onttrekkingen en de stijgende watervraag in combinatie met de afnemende waterbeschikbaarheid staat het watersysteem en de watervoorraad onder druk. In deze video zie je wat de problematiek inhoudt.

Minister stuurt aanbevelingen rond wateroverlast en hoogwater naar Tweede Kamer

19 december 2022

Op 19 december heeft minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) het eindadvies van de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater naar de Tweede Kamer gestuurd. In het eindadvies staan verschillende aanbevelingen om schade en overlast door hoogwater te beperken.

hoogwater

De beleidstafel werd ingesteld naar aanleiding van de overstromingen in Limburg van juli 2021, maar het advies is gericht op heel Nederland.

Achtergrond

De watercrisis in Zuid-Limburg heeft iedereen nog wel op het netvlies. Er viel toen een hoeveelheid neerslag die maar eens in de 500 tot 1000 jaar voorkomt. Tienduizenden mensen werden geëvacueerd. De totale schade in Nederland wordt geschat op zo’n 450 miljoen euro. In de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater is gekeken naar hoe Nederland zich beter kan voorbereiden op dit soort extreme buien en hoogwater. En natuurlijk hoe de schade beperkt kan worden.

Bewustzijn vergroten

Dit kan allereerst door het bewustzijn rond de risico’s op wateroverlast en overstromingen in Nederland te vergroten. De beleidstafel adviseert de risico’s met gerichte communicatie persoonlijk en relevant te maken en in te zetten op laagdrempelige, simpele acties. Belangrijk omdat het veilig en klimaatbestendig houden van Nederland inzet van iedereen vraagt. Overheden kunnen schade door weersextremen niet langer voorkomen. Om de overlast te beperken, moeten individuele bewoners ook zelf een steentje bijdragen.

Waterlabel

Daarnaast moet de vrijblijvendheid van maatregelen plaatsmaken voor een meer dwingende aanpak. De beleidstafel stelt bijvoorbeeld een verplicht waterlabel voor woningen voor. Zo weet je bij de koop of verkoop van een huis meteen wat de waterrisico’s zijn.

Water en bodem sturend

Daarnaast onderstreept de beleidstafel het belang van water en bodem sturend voor ruimtelijke plannen. Extreme buien kunnen niet altijd meer worden opgevangen in het watersysteem. Dus moeten we ook in de ruimtelijke inrichting rekening houden met extreem weer en ons voorbereiden op incidenten en calamiteiten. In ruimtelijke plannen moet daarom ruimte worden vrijgehouden voor de opvang van water.

Stresstesten

De beleidstafel wijst ook op het belang van landelijke en internationale afspraken. Neerslag trekt zich immers niets aan van landsgrenzen. De ‘waterbom’ die in Limburg viel, kan overal vallen. Daarom is het belangrijk om in kaart te brengen welke gebieden extra kwetsbaar zijn voor zoveel water. De beleidstafel stelt zogenaamde bovenregionale stresstesten voor om dit inzichtelijk te maken, zodat erop geanticipeerd kan worden. In deze stresstesten werken de provincies, gemeenten en waterschappen samen om de plekken met een hoog risico op wateroverlast door extreme neerslag goed in beeld te krijgen.

Beter herstellen

Wanneer schade door extreme neerslag hersteld wordt, moet dit volgens de beleidstafel op een manier gebeuren die beter is dan hoe de situatie was. De herstelmaatregelen moeten bijdragen aan het klimaatrobuust maken van Nederland. Zo worden we beter bestand tegen extreem weer en ontstaat bij een volgende gebeurtenis minder schade. Om dit af te kunnen dwingen moet worden gekeken naar verzekeringsvoorwaarden en het Bouwbesluit. Ook zullen de risico’s op wateroverlast verankerd moeten worden in het Nationaal Programma Landelijk Gebied en de nationale maatlat klimaatadaptatief bouwen.

Eindadvies beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater

Publieksamenvatting beleidstafel Wateroverlast en Hoog water

Lees het nieuwsbericht van het ministerie van IenW

Wet geborgde zetels per 17 december van kracht

16 december 2022

Het initiatiefvoorstel-Bromet en De Groot over het schrappen van de geborgde zetels voor bedrijven in de waterschapsbesturen gaat in per 17 december 2022. Op 16 december verscheen de wet in het Staatsblad. Daarmee geldt de wet al voor de komende waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023.



De Eerste Kamer nam het wetsvoorstel op 29 november aan. Na de stemmingen in de Eerste Kamer werd in de Tweede Kamer op 1 december een kort debat gehouden over de tijdige inwerkingtreding van het wetsvoorstel. Tijdens het debat werd een motie aangenomen die de regering verzoekt zorg te dragen dat het wetsvoorstel nog voor de aankomende waterschapsverkiezingen in werking treedt.

Staatsblad

Daarvoor moest het wetsvoorstel uiterlijk 16 december 2022 in het Staatsblad zijn gepubliceerd. Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat heeft die motie uitgevoerd met de publicatie van de wet in het Staatsblad.

Veranderingen

Met het oog op de komende waterschapsverkiezingen zijn dit de veranderingen:

  • De categorie bedrijven krijgt geen zetels meer in het algemeen bestuur.
  • De categorie ongebouwd krijgt 2 zetels in het algemeen bestuur.
  • De categorie natuurterreinen krijgt 2 zetels in het algemeen bestuur.
  • De omvang van het algemeen bestuur blijft gelijk totdat de provincies de reglementen hebben aangepast.
  • De verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap vervalt.

Adviezen over hoe je moet bouwen in onzekere tijden

19 december 2022

Bouwmaterialen worden steeds duurder en schaarser. Prijzen van energie en brandstof stijgen enorm. Hoe kunnen we dan toch doorbouwen aan belangrijke infrastructurele werken, zoals dijken? Dat vroeg minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan vertegenwoordigers van opdrachtgevers en opdrachtnemers uit de bouwsector. Onlangs presenteerden zij hun aanbevelingen. Dat deden ze in de vorm van een ‘handelingskader’.



“De urgentie om tot structurele oplossingen te komen is groot. Want de prijsstijgingen waar de infrasector mee te maken heeft zijn stevig”, zegt Pieter Janssen, secretaris-directeur bij het hoogheemraadschap van Delfland. “Niet alleen materialen worden duurder, maar ook de kosten voor energie en brandstof stijgen enorm.”

Prijsontwikkelingen opvangen

Janssen was vanuit de waterschappen nauw betrokken bij het opstellen van het handelingskader. Het belangrijkste advies daaruit is dat er allerlei mogelijkheden zijn om prijsontwikkelingen op te vangen en te verrekenen. “Die willen we onder de aandacht brengen van opdrachtgevers en opdrachtnemers in de infrasector. Zodat zij bij prijsstijgingen samen constructieve gesprekken kunnen voeren over de voortgang van hun opdrachten en contracten voor infrastructurele werkzaamheden”, zegt Janssen.

Overlegtafel

Namens de opdrachtgevers uit de regionale infrasector zaten de waterschappen Delfland en Hunze en Aa’s aan de overlegtafel, samen met onder meer de provincies Overijssel en Gelderland en de gemeente Amsterdam. De delegatie van opdrachtnemers bestond uit onder meer de Vereniging van Waterbouwers, Cumela en Bouwend Nederland.

> Bekijk het handelingskader

Praktijkboek Waterbeheer onder de Omgevingswet: van papier naar praktijk

15 december 2022

Professionals in het waterbeheer kunnen vanaf nu aan de slag met het ‘Praktijkboek Waterbeheer onder de Omgevingswet’. Het boek is geschreven door 25 experts uit de wereld van het waterbeleid en het waterrecht. Enkele redacteuren overhandigden het Praktijkboek op 15 december aan minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Minister Hugo de Jonge neemt het praktijkboek 'Waterbeheer onder de Omgevingswet' in ontvangst.

Het Praktijkboek beschrijft de Omgevingswet en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer. Het is een handig en praktisch naslagwerk voor professionals die werkzaam zijn in het waterbeheer, maar ook voor andere geïnteresseerden.

De Waterwet verdwijnt

Hoewel de Omgevingswet nog ingevoerd moet worden, heeft de wet straks consequenties voor de waterbeheerders. Zo verdwijnt de Waterwet. Het in de Waterwet opgenomen waterrecht komt grotendeels terug in de nieuwe Omgevingswet. Deze wet bundelt 26 wetten over de fysieke leefomgeving van rijkspartijen, provincies, gemeenten en waterschappen. Dat betekent nogal wat voor de toepassing van de nieuwe Omgevingswet en het bijbehorende begrippenkader.

Van papier naar praktijk

Om te kunnen werken met de nieuwe Omgevingswet is het belangrijk dat de bestuurlijke partners oefenen met de nieuwe manier van (samen) werken. Het Praktijkboek is daarbij een naslagwerk, met nuttige kennis en voorbeelden. Het boek helpt dus om de wet van papier naar praktijk te brengen.

Handige gids

Het boek is tot stand gekomen onder redactie van Peter de Putter (Sterk Consulting), Herman Havekes en Willem Wensink (beide van de Unie van Waterschappen). Wensink: “We hopen als redactie dat dit Praktijkboek als een handige gids de lezer door de nieuwe Omgevingswet en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer heen leidt. En zo een succesvolle uitvoering van de wet bevordert.”

Water en bodem sturend

Water en bodem worden steeds meer als sturende elementen gezien voor de grote uitdagingen waar Nederland voor staat. Er moet ruimte komen voor honderdduizenden woningen, voor natuur en landbouw, voor onze energievoorziening en onze economie. Een toekomstbestendige inrichting vergt een delicate balans tussen water en klimaat. Hierbij gaat de Omgevingswet helpen omdat de regelgeving gebundeld is in een vereenvoudigd en modern stelsel van regels en wetten voor ruimtelijke projecten.

Eén digitaal loket

De Omgevingswet voorziet ook in één digitaal loket, zodat je snel kunt zien wat er kan en mag in de leefomgeving. Zo kunnen bedrijven en bewoners snel en gemakkelijker een vergunning aanvragen en een project starten.

Meer weten?

Alle waterschappen hebben 10 exemplaren van het praktijkboek ontvangen. Belangstellenden kunnen het boek bestellen via Boom Uitgevers Den Haag.

Op de foto v.l.n.r.: Peter de Putter (Sterk Consulting), Hugo de Jonge en Willem Wensink (Unie van Waterschappen)

Digitaliseringsberaad: gevolgen van digitale transformatie

13 december 2022

Op 8 december spraken de leden van het Digitaliseringsberaad over de digitale transformatie en de invloed hiervan op ons werk, de democratie en de komende waterschapsverkiezingen.

Twee mannen overhandigen boek over digitalisering aan elkaar

Bart de Zwart van het A&O fonds Waterschappen besprak de verkenning naar de impact van nieuwe technologieën op werk bij de waterschappen. Een belangrijke bevinding was hoe een waterschap kan inventariseren welke skills het waterschap voor de toekomst nodig heeft. Dat kan met behulp van strategische personeelsplanning (SPP) en een werkkwadranten model.

Komt overal terug

Over de verkenning naar de impact van nieuwe technologieën ontstond een inspirerend gesprek. Daarbij spraken de leden over werk en de digitale transformatie. Ook sprak men over de rol van het A&O fonds op dit onderwerp. Er werd gediscussieerd over de vraag waar de regie op digitale transformatie ligt. De conclusie is volgens de leden dat digitale transformatie overal terugkomt, maar dat op dit vlak de eigen organisatie een grote rol speelt.

Impact op democratie en waterschapsverkiezingen

Aan de hand van zijn boek ‘Alive & Clicking: Er is hoop voor de democratie’ besprak Rudy van Belkom, directeur van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT), de impact van digitalisering op de democratie. Met het oog op de ontstaansgeschiedenis van het internet en de invloed hiervan op technologie wierpen de aanwezigen een blik op de toekomst. Dit leidde tot interessante gesprekken over bijvoorbeeld een digitale burgerzetel bij de waterschappen, de inzet van digitale tools om de inspraak van burgers te stimuleren, en het actief mee laten denken van burgers aan het begin van processen.

Verkiezingen

De digitale transformatie is zo impactvol dat het thuishoort in het inwerkprogramma van nieuwe bestuurders. De leden wisselden van gedachten over de komende verkiezingen. Wat moeten de nieuwe bestuurders weten over digitalisering bij de waterschappen? Allereerst moet uitgelegd worden wat digitale transformatie is. En natuurlijk wat het kan betekenen voor de waterschappen, bijvoorbeeld door middel van een video. Ook stonden de aanwezigen stil bij de volgende verkiezingen en kwamen er interessante en inspirerende ideeën los.

Digitaliseringsberaad

Het Digitaliseringsberaad wordt georganiseerd door de Unie van Waterschappen en bestaat uit bestuurders, (secretaris-)directeuren en de Chief Digital Officers van de waterschappen.

Foto: Rudy van Belkom (rechts) biedt zijn boek Alive & Clicking; Er is hoop voor de democratie aan Vincent Lokin (links) aan.