Tweede Kamer maakt zich zorgen over waterkwaliteit tijdens Wetgevingsoverleg Water

23 november 2022

Op 21 november stonden verschillende wateronderwerpen op de agenda in de Tweede Kamer tijdens het jaarlijkse Wetgevingsoverleg Water. Dit is een jaarlijks overleg over de wateronderdelen van de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.



De waterschappen brachten voorafgaand aan het overleg aandachtspunten in. Tijdens het overleg werd onder andere gesproken over de Kaderrichtlijn Water, water en bodem sturend en grondwateronttrekkingen. Binnenkort wordt het volledige verslag van het Wetgevingsoverleg Water op de website van de Tweede Kamer gepubliceerd. Hieronder alvast enkele aandachtspunten en moties die tijdens het overleg zijn besproken.

Kaderrichtlijn Water

Diverse Kamerleden uitten zorgen over de waterkwaliteit en het tijdig behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Volgens D66 heeft de landbouw de sleutel in handen tot een goede waterkwaliteit. BBB en de PVV stelden dat dat vervuiling ook afkomstig is uit het buitenland. Ook vroegen verschillende partijen, waaronder GroenLinks, PvdA en SP, aandacht voor lozingen van gevaarlijke stoffen en het belang van toezicht en handhaving daarop. Daarnaast hadden leden aandacht voor de aanpak van medicijnresten in het water – en welke partijen daarin een rol zouden hebben.

De volgende moties over de KRW werden ingediend:

Grondwateronttrekkingen

De waterverdeling moet eerlijker, vinden een aantal Kamerleden. Niet alle onttrekkingen zijn vergunningplichtig. De VVD wil daarom een inventarisatie van vergunningplichtige activiteiten. D66 wilde van de minister weten of hij wil stoppen met het uitgeven van nieuwe vergunningen voor grondwateronttrekkingen. GroenLinks wil dat er minder water opgepompt wordt en dat er meer waterbergingen komen. En de ChristenUnie vindt de huidige vrijstelling van 10 kuub per uur te hoog.

De volgende moties over dit onderwerp werden ingediend:

Water en bodem sturend

Meerdere Kamerleden gaven aan het jammer te vinden dat de brief van het kabinet over water en bodem sturend er nog niet is. De VVD vroeg de minister of er al inzicht is in de gevolgen voor bouwen en het effect voor de landbouw. De PvdA wilde weten hoe de totale woningbouwopgave zich verhoudt tot het advies van de Deltacommissaris. De PvdD hoopt op keuzes en dat de KRW-doelen worden meegenomen.

Eerste Kamer stelt stemming initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels uit

22 november 2022

De Eerste Kamer heeft op 22 november besloten om de stemming over het initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels bij waterschappen van Tweede Kamerleden Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) met een week uit te stellen. Er wordt nu op 29 november gestemd.



Gepland was om 22 november te stemmen na het plenaire debat van de avond ervoor. Tijdens dat debat werden 2 moties ingediend. De eerste motie werd ingediend door Diederik van Dijk van de SGP. De motie vraagt de initiatiefnemers om met een nieuw voorstel te komen (een zogenaamde novelle) waarin ook de categorie Bedrijven per waterschap 2 geborgde zetels krijgt.

Gefaseerde inwerkingtreding

De tweede motie werd ingediend door Saskia Kluit van GroenLinks. Deze motie beoogt een gefaseerde inwerkingtreding van het wetsvoorstel. Als de wetswijziging niet uiterlijk op 19 december 2022 gepubliceerd wordt in het Staatsblad, dan verandert er voor de komende waterschapsverkiezingen alleen dat er niet meer verplicht een geborgde in het dagelijks bestuur zit. De andere wijzigingen gaan in bij de waterschapsverkiezingen van 2027.

Terugblik op de Unie-commissie Bestuurszaken, Communicatie en Financiën

Op 18 november heeft de commissie Bestuurszaken, Communicatie en Financiën (CBCF) van de Unie van Waterschappen vergaderd. Een korte samenvatting van de hoofdpunten.

Rivier met brug en bomen

Begroting 2023 Unie van Waterschappen

De commissie heeft een positief advies aan de Ledenvergadering gegeven over de Begroting 2023 van de Unie van Waterschappen. In de CBCF van 23 september had de commissie al kennis genomen van de contributiebijdrage per waterschap over 2023.

Gezamenlijke publiekscommunicatie na maart 2023

De commissie onderschrijft het uitgangspunt om na de verkiezingen in maart 2023 door te gaan met een gezamenlijke publiekscommunicatie voor de waterschappen. De commissie heeft aandachtspunten meegegeven. Zo merkte de commissie op dat ieder waterschap de publiekscommunicatie op maat moet kunnen maken.

Contourennota Versterking Crisisbeheersing

In 2020 is de evaluatie van de Wet veiligheidsregio’s gepubliceerd. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft als vervolg op deze evaluatie een contourennota opgesteld. Een van de belangrijkste adviezen daarvan is dat de veiligheidsregio’s de samenwerking met crisispartners in netwerken moeten vormgeven.

De commissie benadrukt nogmaals het belang dat de positie van de waterschappen en de dijkgraaf in een nieuw stelsel van crisisbeheersing geborgd moet blijven.

Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland

Het Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland (LGN) is een landsdekkend bestand dat de gebruikers voorziet van actuele en nauwkeurige informatie over het grondgebruik in Nederland. Veel overheden en kennisinstellingen gebruiken LGN, onder meer op het gebied van milieu, water, ruimtelijke ordening, landschap en natuur.

De commissie heeft een positief advies gegeven aan de Ledenvergadering over de jaarlijkse bijdrage aan het samenwerkingsverband LGN. Doel is dat de gegevens uit dit bestand als open data beschikbaar worden gesteld.

Agenda Waardengedreven Digitaliseren

De werkagenda Waardengedreven Digitaliseren is een eerste stap om invulling te geven aan de ambities van het kabinet voor de digitale transitie van Nederland. De werkagenda heeft niet de technologie maar publieke waarden als veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie als uitgangspunt.
De commissie heeft enkele punten aangedragen voor een gezamenlijke reactie van de mede-overheden op deze agenda.

En verder…

In de commissie is verder gesproken over:

  • De publicaties Waterschapspeil 2022 en Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2022. De commissie heeft van gedachten gewisseld over hoe de publicaties optimaal bij de waterschappen kunnen worden ingezet. De commissie constateert dat de betrouwbaarheid van de data in de loop der jaren sterk is toegenomen.
  • De Landelijke Voorziening Overstromingsinformatie (LVO). In de CBCF van 23 september heeft de commissie van gedachten gewisseld over het LVO. Dit is een voorziening voor het ontsluiten van actuele, betrouwbare, complete, eenduidige en makkelijk toegankelijke overstromingsinformatie. In déze CBCF heeft de commissie een positief advies aan de Ledenvergadering gegeven over het implementatieplan en de financiering van de voorziening.

> Bekijk de agenda en alle stukken van deze vergadering

Waterkwaliteit in sloten, vennen en grachten nog steeds onvoldoende

17 november 2022

Slechts 20 procent van de kleine wateren in Nederland krijgt een voldoende voor de waterkwaliteit. Dat blijkt uit het nieuwste burgerwetenschapsonderzoek ‘Vang de watermonsters’ en het validatieonderzoek door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).



Dit beeld is vergelijkbaar met de resultaten van hetzelfde onderzoek in de afgelopen 3 jaar en met het beeld uit de officiële waterkwaliteitsmetingen in grote wateren voor de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Biodiversiteit in de knel

In totaal hebben 425 burgerwetenschappers 1680 sloten, vennen en grachten in Nederland gemeten. Op basis van nametingen concludeert NIOO-KNAW dat de waterkwaliteit van de Nederlandse oppervlaktewateren inmiddels langdurig onder druk staat. Het gevolg is dat ook de biodiversiteit in en rondom de Nederlandse wateren steeds verder in de knel komt.

Groeiende stroom stoffen

“We zien dat de verbetering van de waterkwaliteit helaas te langzaam gaat en dat er een groeiende stroom stoffen op ons afkomt,” zegt Sander Mager, bestuurder bij de Unie van Waterschappen. “De waterschappen hebben de afgelopen jaren veel herstelmaatregelen in en vlak aan het water genomen. Denk aan het aanleggen van bufferzones langs slootranden en natuurvriendelijke oevers. Ook zuiveren we het rioolwater steeds beter en efficiënter.”

Aanpak bij de bron

De waterschappen zien dat de waterkwaliteit sterk is verbeterd ten opzichte van enkele decennia geleden. “Maar de stagnering baart ons zorgen”, zegt Mager. “We moeten het probleem nog meer bij de bron aanpakken. Voorkom dat risicovolle stoffen in het water belanden. We zijn daarbij afhankelijk van de medewerking van bedrijven, boeren, ministeries, gemeenten en provincies. Een betere samenwerking tussen deze partijen is een belangrijke stap om de waterkwaliteit te verbeteren.”

Herstel leefgebieden

Om het Nederlandse water weer schoon en gezond te maken, moet er nog veel werk worden verricht. Zo is het belangrijk om leefgebieden voor planten en dieren te herstellen en blokkades voor vissen te verwijderen. Daarom nemen de waterschappen allerlei maatregelen, zoals de aanleg van vistrappen en natuurvriendelijke oevers, het opnieuw laten meanderen van beken en herstel van natuurlijke grondwaterstromen.

Goed beheer

Mike Dijkstra, projectmanager bij het hoogheemraadschap van Rijnland, benadrukt het belang van goed beheer: “Een ander, ecologisch beheer van oevers van sloten en andere watergangen kan een belangrijke stap zijn om de waterkwaliteit te verbeteren. Bij het jaarlijkse onderhoud is het belangrijk om gefaseerd de waterkant met rust te laten zodat de leefomgeving van libellen, insecten en vogels intact blijft. Om dichtgroeien te voorkomen, moet het periodiek onderhoud van sloten met respect voor planten en dieren gebeuren. Ook baggeren is belangrijk. Dit draagt bij aan een betere waterkwaliteit en zorgt ook voor grotere waterberging. Dat werkt ook positief door in tijden van watertekort of wateroverlast.”

Transitie landelijk gebied

Ook op andere vlakken wordt er gewerkt aan oplossingen. Om de natuur te herstellen, de waterkwaliteit te verbeteren, de stikstofproblematiek op te lossen en de gevolgen van extreem weer op te vangen is een transitie van het landelijk gebied nodig. Het door het Rijk gestarte Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), ) moet daarin een belangrijke impuls zijn.

Samenwerking agrarische sector

Maar ook via samenwerking met de agrarische sector via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer en maatwerkaanpak wordt gewerkt aan een betere waterkwaliteit. Daarnaast presenteerde de Europese Commissie onlangs een belangrijk pakket aan voorstellen dat moet leiden tot een betere bescherming van de waterkwaliteit en de volksgezondheid.

Vang de Watermonsters

Vang de Watermonsters is een project van onder meer Natuur & Milieu, 6 waterschappen, Nederlandse Waterschapsbank, ASN Bank en Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). De 6 waterschappen zijn: Hoogheemraadschap van Delfland, hoogheemraadschap van Rijnland, hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, waterschap Brabantse Delta, waterschap Hollandse Delta en Wetterskip Fryslân.

> Meer informatie op de website van Natuur & Milieu

Eerste optreden landelijke jeugddijkgraaf op Deltacongres

11 november 2022

De Deltacommissaris organiseert elk jaar het nationaal Deltacongres voor iedereen die professioneel betrokken is bij (de uitvoering van) het nationaal Deltaprogramma. Op 10 november vond het dertiende nationaal Deltacongres plaats in Haarlem. Een bijzondere rol was weggelegd voor Fien Snelting, de nieuwe landelijke jeugddijkgraaf.



Fien (17) wordt op dinsdag 20 december 2022 officieel geïnstalleerd als jeugddijkgraaf. Toch was Fien in haar rol als jeugddijkgraaf al te zien in een video op het Deltacongres. In de video heeft Fien het met andere jongeren over klimaatverandering en kijken ze naar wat er gedaan wordt tegen onder andere zeespiegelstijging en extreem weer.

Jongeren bewust maken

De video wordt door Fien afgesloten met een duidelijke boodschap: iedereen moet in actie komen. Voor Fien is het dan ook heel duidelijk hoe belangrijk en ingrijpend klimaatverandering is. Dit wil ze als jeugddijkgraaf ook aan andere jongeren meegeven. “Ik wil ze bewust maken van onder meer de klimaatverandering en stimuleren om daar zelf ook wat aan te doen. Ook wil ik jonge mensen een stem geven, zodat er meer en beter naar ons geluisterd wordt.”

Jeugdwaterschapsbestuur

Als jeugddijkgraaf is Fien voorzitter van het nationale jeugdwaterschapsbestuur. Dit zijn jongeren tussen de 14 en 18 jaar. De leden van het Jeugdwaterschap vertegenwoordigen de 21 waterschappen. Het belangrijkste doel van het Jeugdwaterschap is om jongeren bij het werk van de waterschappen te betrekken.

Waterschappen goed vertegenwoordigd

Niet alleen Fien vertegenwoordigde de waterschappen op het Deltacongres. Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen, was een van de sprekers tijdens de paneldiscussie over water en bodem sturend bij alle opgaven in het ruimtelijke domein. Daarnaast namen Dirk-Siert Schoonman en Luzette Kroon, bestuursleden bij de Unie van Waterschappen, deel aan deelsessies over de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater en klimaatadaptatie en hoe we van andere landen kunnen leren.

Meer informatie over het Deltacongres

Meer informatie over het Jeugdwaterschap

Meer watermaatregelen in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

15 november 2022

Op 1 januari 2023 gaat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van start. Met het GLB werken Nederland en de andere lidstaten van de Europese Unie aan toekomstbestendige landbouw, het versterken van de natuur en een leefbaar platteland.

boerderij met weiland en sloot in vogelvluchtperspectief

Van 2023 tot 2027 biedt het GLB subsidies aan voor initiatieven die bijdragen aan deze doelen. Het nieuwe beleid richt zich op het ondersteunen van boeren die ervoor kiezen hun bedrijf verder te verduurzamen en te vernieuwen.

Nationaal Strategisch Plan

De Nederlandse invulling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid staat in het Nationaal Strategisch Plan (NSP). Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen hebben vanaf 2019 aan de invulling van dat plan gewerkt.

Agrarische sector én natuur

Het NSP bevat maatregelen die bijdragen aan het behalen van doelen voor waterkwaliteit, klimaatadaptatie, biodiversiteit, bodem en kringlooplandbouw. De waterschappen vinden het belangrijk dat investerings- en beheermaatregelen voor het watersysteem ten goede komen aan de agrarische sector, het landelijk gebied én aan een robuuste natuur. Dat sluit ook aan bij de kaders die Europa daarvoor stelt.

Eco-regelingen

Voor de hele periode tussen 2023 en 2027 is er 4,7 miljard euro beschikbaar voor agrariërs en het agrarisch gebied. Dit geld is niet alleen afkomstig van de Europese Unie, maar ook van het Rijk, de provincies en de waterschappen. Een groot deel van het bedrag wordt besteed aan het steunen van boeren die innoveren, vernieuwen en bijdragen aan doelen voor biodiversiteit, bodem en lucht, klimaat, landschap en water. Dat gebeurt onder meer via de ‘eco-regelingen’. Daarmee wordt toekomstbestendig boeren beloond.

Relevante wateronderdelen in het NSP

De Kaderrichtlijn Water (KRW) en een duurzaam watersysteem dat bijdraagt aan klimaatmitigatie en -adaptatie zijn onderdeel van de voorgestelde verduurzaming van de landbouw. In vergelijking met het huidige GLB komen de watermaatregelen in meer onderdelen van het nieuwe GLB terug. Vooral het opnemen van relevante maatregelen op het gebied van water en bodem in de eco-regelingen zal naar verwachting effect hebben. Het is de verwachting dat veel agrariërs gebruik gaan maken van deze regeling, aangezien deelname tot een significant hogere hectarepremie leidt (tussen 60 en 200 euro per hectare bovenop de basispremie).

Voorbeelden

Er zijn een aantal concrete voorbeelden van maatregelen te noemen die bijdragen aan de wateropgaven. Denk aan:

  • Bredere bufferstroken langs het water, gewasrotatie, minimale bodembedekking (breder toepassen vanggewassen).
  • Stimuleren van rustgewassen, langjarig grasland en meerjarige teelt, biologische bestrijding.
  • Verbreding van de subsidieregeling Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) voor klimaat en water, invulling bufferstroken, greppelinfiltratie, huidige pakketten waterkwaliteit/kwantiteit.
  • Herstel- en inrichtingsmaatregelen internationale doelen Nitraatrichtlijn en KRW, peilgestuurde drainage, klimaatadaptief watersysteem.
  • Investeringen voor modernisering, verduurzaming of precisielandbouw.
  • Gebiedsgerichte aanpak: integrale gebiedsontwikkeling zoals via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.

Ledenbrief

In oktober verscheen ook een ledenbrief over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid per 2023.

Terugblik op de Commissie Waterkeringen van 2 november

7 november 2022

Op 2 november kwam de Commissie Waterkeringen (CWK) van de Unie van Waterschappen weer bij elkaar. De onderwerpen die onder mee aan de orde kwamen waren de evaluatie van de Waterwet en de beoordeling van primaire keringen.



Maar de vergadering opende met een overzicht van verschillende trajecten die de programmering en financiering van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) beïnvloeden. Er zit spanning op de programmering en de HWBP-alliantie werkt aan het verbeteren van de stabiliteit. De financiële randvoorwaarden van het programma komen aan bod in de evaluatie Waterwet en het traject over de projectgebonden bijdrage. De resultaten van de eerste beoordelingsronde (LBO-1) moeten verwerkt worden in de langjarige programmering.

Integrale aanpak

In de CWK worden de trajecten apart geagendeerd, maar voor een goede en integrale aanpak is het belangrijk om het grotere geheel te blijven zien. Daarom moet voor elke stap worden gekeken welke tafel het meest geschikt is voor het bestuurlijke gesprek. Ook is er balans nodig in focus en synergie. Bekijk de eerste schets. Onderlinge verbanden tussen de trajecten, volledigheid en verantwoordelijken kunnen nog worden toegevoegd.

Evaluatie Waterwet

Het consortium Twynstra Gudde, Decisio en Sweco voert in opdracht van IenW-DGWB de evaluatie van de waterwet uit. Het consortium presenteerde zijn aanpak. De waterschappen worden op verschillende manieren betrokken in het proces. Voor de regionale spiegelsessie worden in ieder geval alle waterschappen uitgenodigd. De CWK neemt kennis van de aanpak van de evaluatie en geeft alvast aandachtspunten mee. Wellicht worden niet alle aandachtspunten opgepakt in de evaluatie, maar ze worden wel in beeld gebracht.

Beoordelingen primaire keringen

De CWK stemt in met het voorstel dat de Unie van Waterschappen het draaiboek voor de tweede landelijke beoordelingsronde van primaire keringen (LBO-2) kan afronden met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De CWK benadrukt dat het draaiboek de ruimte moet geven voor bijstelling in de eerste jaren zodat we samen ervaring op kunnen doen. Voor de afronding van de eerste landelijke beoordelingsronde (LBO-1) zijn de beheerders en Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ver gevorderd. In 2023 wordt er gezamenlijk gecommuniceerd over het landelijk veiligheidsbeeld.
De CWK bespreekt in 2023 de evaluatie van LBO-1.

Beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater

De CWK heeft nog enkele inhoudelijke aandachtspunten voor het eindadvies van de beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater. Die worden meegenomen richting het definitieve eindadvies. Onder voorbehoud van die opmerkingen adviseert de CWK positief over het eindadvies.

Hoogwaterbeschermingsprogramma

De ontwerpprogrammering leidt tot zorgen bij waterschappen over de financiële lasten en werkvoorraad op langere termijn. Op korte termijn moet het CWK een programmering vaststellen die gericht is op ‘Best for Program’. Naar aanleiding van de consultatie zijn er nog enkele kleine wijzigingen gedaan. Er ligt echter een flinke extra claim uit de consultatie die niet ingepast kan worden. De wens is om in de programmering de belangen van de projecten en projectwaterschappen beter te accommoderen. Dat gebeurt in meerdere sporen. Enkele verbeteringen kunnen in de volgende programmeerronde meegenomen worden. Andere verbeteringen vragen meer tijd. De CWK onderschrijft hun verantwoordelijkheid in de alliantie en wil duidelijkheid over het tijdsschema.

Werkbezoek minister

De programmadirectie van het HWBP bereidt samen met de Unie van Waterschappen het werkbezoek voor van de minister Infrastructuur en Waterstaat op 7 december. De CWK is positief over het idee om een aantal leden van de CWK te laten vertellen over de alliantiegesprekken die afgelopen jaar zijn gevoerd, en ruimte te laten voor dialoog.

Waterschappen leveren inbreng voor Wetgevingsoverleg Water

10 november 2022

Op 21 november staat in de Tweede Kamer het jaarlijkse wetgevingsoverleg Water op de agenda. De waterschappen geven de Kamerleden een aantal aandachtspunten mee.

huizen-aan-het-water

Water en bodem sturend

In het regeerakkoord staat dat water en bodem sturend worden in de ruimtelijke planvorming. Het landgebruik moet dus passen bij water en bodem. Er zijn echter plannen om te gaan bouwen in ‘overstroombaar’ Zuid-Holland. De waterschappen zijn benieuwd hoe zich dat verhoudt tot het uitgangspunt van water en bodem sturend. Hoe borgt de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) dit uitgangspunt in de landelijke kaders voor de woningbouwopgave, maar ook voor het landelijk gebied?

Waterkwaliteit en opkomende stoffen

Er zijn concrete acties nodig om meer grip te krijgen op de uitstoot van gevaarlijke stoffen via indirecte industriële lozingen op de rioolwaterzuiveringen. De waterschappen zijn voorstander van een bronaanpak: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. De waterschappen willen weten of de staatssecretaris van IenW aandacht heeft voor snelheid in de aanpak van gevaarlijke (opkomende) stoffen.

Waterkwaliteit en het NPLG

Waterkwaliteit is één van de opgaven van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Voor de invulling van waterkwaliteit in de gebiedsgerichte aanpak zijn maatregelen nodig voor het verminderen van uitstoot van stoffen naar het oppervlaktewater. Denk aan stikstof, fosfor en gewasbeschermingsmiddelen. De waterschappen vragen hoe de minister van IenW ervoor zorgt dat de waterkwaliteitsopgaven binnen de aanpak van het NPLG worden uitgewerkt vóór deadline van de Kaderrichtlijn Water in 2027.

Herziening belastingstelsel waterschappen

Het ministerie van IenW werkt aan een wetsvoorstel dat de herziening van het belastingstelsel van de waterschappen mogelijk maakt. De waterschappen zijn tevreden over de inhoud van het wetsvoorstel. Uit de reacties in de recent afgeronde consultatie bleek dat het voorstel op brede steun kan rekenen. De waterschappen hopen op een voortvarend vervolg van het wetgevend traject, zodat ze met ingang van 2025 kunnen werken met het nieuwe stelsel.

> Lees de hele inbreng

Meer vergoeding voor opruimen drugsafval

8 november 2022

Het kabinet verruimt de vergoeding van opruimkosten na dumpingen van drugsafval voor particulieren en overheden. Waterschappen en provincies zijn daar blij mee.

Twee blauwe tonnen met drugsafval liggen half in het water.

Uitgangspunt is en blijft dat de vervuiler betaalt. Maar als het niet lukt om die op te sporen, wordt de regeling van kracht. Voor de meeste dumpingen voldoet de huidige regeling al, maar soms zijn de kosten een stuk hoger. De verantwoordelijke minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid en staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) willen met de verruiming voorkomen dat er schrijnende situaties ontstaan.

Helft van de kosten tot 50.000 euro

Waterschappen, gemeentes en provincies krijgen nu de helft van de kosten vergoed tot een bedrag van 25.000 euro. Met de verruiming wordt de helft van de kosten tot 50.000 euro vergoed. Eventuele kosten daarbovenop worden volledig vergoed tot maximaal 200.000 euro. Particulieren krijgen de kosten volledig vergoed tot datzelfde bedrag.

Noord-Brabant

Voor 3 uitzonderlijke gevallen met grootschalige bodemschade en grondwaterverontreiniging in Noord-Brabant komen de kosten boven de 50.000 euro uit. In deze gevallen financiert het Ministerie van IenW, de kosten om een snellere sanering mogelijk te maken.

Rioolwaterzuivering

De waterschappen zijn blij dat het Rijk extra middelen beschikbaar heeft gesteld voor het verwijderen van synthetisch drugsafval. De waterschappen moeten op basis van de algemene zorgplicht schade aan het oppervlaktewater zoveel mogelijk te voorkomen en beperken. Bovendien kan een rioolwaterzuiveringsinstallatie door drugslozingen op het riool of oppervlaktewater ontregeld raken.

Voorkomen van milieuschade

Door de verbeterde financiële regeling kan milieuschade aan bodem, grond en oppervlaktewater beter worden voorkomen, doordat er sneller gesaneerd kan worden. Ook als er geen schuldige of verantwoordelijke voor de drugsafvaldumping kan worden aangewezen.

Nieuwe regeling

Op dit moment wordt ook gewerkt aan een nieuwe structurele rijksregeling voor het opruimen van drugsafval. De planning is dat die op 1 januari 2025 in werking treedt als vervanging van de huidige subsidieregeling. De nieuwe regeling komt tot stand in overleg met het IPO, de Unie van Waterschappen, de VNG, provincie Noord-Brabant en BIJ12, de uitvoeringsorganisatie voor de gezamenlijke provincies.

Staatssecretaris Koninkrijkrelaties en Digitalisering, maakt kennis met de Unie van Waterschappen

Staatssecretaris Koninkrijkrelaties en Digitalisering, Alexandera van Huffelen, heeft op 7 november kennisgemaakt met de Unie van Waterschappen. Bestuurders Rogier van der Sande, Vincent Lokin en MT-lid Marianne Krug spraken van Huffelen tijdens deze kennismaking. Er is gesproken over de bijdrage die de waterschappen kunnen leveren aan de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren van het kabinet. En hoe het kabinet de waterschappen kan helpen bij de digitale transformatie.

Staatssecretaris Koninkrijkrelaties en Digitalisering, maakt kennis met de Unie van Waterschappen

Alexandra van Huffelen gaf aan blij te zijn kennis te maken met de waterschappen. Ze vindt het belangrijk om te bespreken hoe we elkaar kunnen helpen en gezamenlijk kunnen optrekken op dit thema.

Mens en digitale transformatie

De waterschappen zien digitalisering niet alleen als iets ‘technologisch’, de uitdaging zit ook in de processen eromheen. Want digitalisering heeft invloed op de manier waarop waterschappen werken en dat vraagt veel van de kennis en vaardigheden van onze medewerkers. Een zorgpunt, gezien de krapte op de arbeidsmarkt.

Traineeprogramma’s

De staatssecretaris herkent de zorgpunten van de waterschappen. Ze wil graag doorpraten over hoe we kunnen samenwerken, bijvoorbeeld met traineeprogramma’s. Er was ook aandacht voor de mensen die niet mee kunnen komen in de digitale samenleving. Voor deze mensen moet er altijd een niet-digitaal loket open staan, waar mensen met vragen terecht kunnen.

Ethiek en veiligheid

“Digitalisering en digitale transformatie gaan niet alleen over technologie, maar ook over de processen eromheen. Het heeft invloed op onze manier van werken en op de kennis en vaardigheden van de medewerkers. Door digitalisering gaan processen sneller en worden beslissingen geautomatiseerd. Dan is het des te belangrijker om stil te staan bij de beveiliging, privacy en proportionaliteit,” aldus Vincent Lokin.

Bewustwording

Om hier bewustwording voor te creëren en het gesprek hierover te faciliteren, organiseren de Unie en het Waterschapshuis verschillende bijeenkomsten en lezingen. Een voorbeeld hiervan zijn de bestuurlijke ethieksessies. Lokin refereerde ook aan de vele data die waterschappen hebben als ze bijvoorbeeld dijkinspecties met drones uitvoeren. Maar ook aan de waardevolle informatie die waterschappen kunnen halen uit de rioolwaterzuiveringen, bijvoorbeeld voor het coronadashboard. Onze ‘big brown data’. “Bij het inwinnen en verwerken van data is het van belang dat je aan het begin al goed nadenkt wat de ethische gevolgen hiervan kunnen zijn. Maar ook de informatieveiligheid is van groot belang.”
De staatssecretaris herkende dit en gaf aan dat we zo sterk zijn als de zwakste schakel in het geheel.

Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren en wet-en regelgeving

“De werkagenda gaat over de kansen die digitalisering biedt maar wel waardengedreven,” aldus de staatssecretaris, “Waarden als veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie staan hierin centraal.”

Vincent Lokin is blij om te horen dat de werkagenda vanuit waarden is opgesteld en herkent de geschetste waarden. Hij legde het verband met de grote hoeveelheid wet- en regelgeving die vanuit Europa en Neder-land op de decentrale overheden afkomen. Hij wil hierin graag samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) onderzoeken wat dit voor impact heeft op de waterschappen. En ook of alle regelgeving uitvoerbaar is, ook gezien de schaarste op de arbeidsmarkt. De staatssecretaris agendeert dit vraagstuk in het overheidsbrede beleidsoverleg digitale overheid, ook wel afgekort als het OBDO.

Ter afsluiting nodigden Rogier van der Sande en Vincent Lokin de staatssecretaris uit voor een werkbezoek aan de waterschappen. “Daarin kunnen we in de praktijk laten zien hoe we omgaan met data en ethiek op een inspirerende locatie.”