Minister Harbers op bezoek bij dijkversterkingsproject

8 december 2022

Minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat bezocht op 7 december het dijkversterkingsproject Gorinchem-Waardenburg. Hier versterkt waterschap Rivierenland 23 kilometer dijk.



De minister ging daarna in gesprek met de Commissie Waterkeringen (CWK) van de 21 waterschappen over de uitdagingen van de gezamenlijke dijkversterkingsopgave: het verbeteren van 1.500 kilometer aan dijken en 400 sluizen en gemalen.

Ontzettend knap

“Als je op de dijk staat, zie je pas echt hoe ontzettend knap het is wat onze waterschappen doen”, zei Harbers. “Een lang stuk dijk wordt hier klaargemaakt voor de toekomst. Ik vind dat heel Nederland beschermd moet blijven tegen het stijgende zeewater en het stijgende rivierpeil bij extreme buien. Daarom voeren we nu samen de grootste dijkversterkingsoperatie uit sinds de Deltawerken.”

Verantwoordelijkheid pakken

Tijdens het gesprek stond ook de voortgang van het HWBP op de agenda. Jeroen Haan, als bestuurder bij Unie van Waterschappen verantwoordelijk voor waterveiligheid: “Het was een goed gesprek met de minister met veel en diverse bijdragen. Het is goed om te zien hoe de bestuurders van de waterschappen zich (mede)eigenaar voelen van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Waterschappen pakken de verantwoordelijkheid om dijkversterking in hun projecten te realiseren waardoor de waterveiligheid in Nederland toeneemt”.

1.500 kilometer dijk versterken

Met het Hoogwaterbeschermingsprogramma worden 1.500 kilometer aan dijk en 400 sluizen en gemalen versterkt. In 2050 moet deze grote klus zijn afgerond. Mark Harbers ging in ieder geval tevreden naar huis. “Vandaag heb ik de bezieling en bevlogenheid achter de saaie voortgangsrapportages gezien”, zei hij voordat hij in de auto stapte.

Lees het uitgebreide verslag op de website van het Hoogwaterbeschermingsprogramma

Waterschappen worden strategisch partner van InfraTech

7 december 2022

De waterschappen zijn strategisch partner geworden van InfraTech, hét grote ontmoetingsplatform voor de hele infrastructuur. Op 7 december tekende Marit Borst, directeur bij waterschap De Dommel en lid van de Raad van Advies van InfraTech namens de waterschappen het samenwerkingscontract.

Marit Borst, directeur van waterschap De Dommel en links op de foto, ondertekent het samenwerkingscontract met InfraTech.

Marit Borst (links) en Annemieke den Otter, manager Exhibitions bij Rotterdam Ahoy.

“De waterschappen vinden duurzaamheid erg belangrijk”, zegt Borst. “Daarom hebben we samen de strategie ‘Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen 2021-2030’ opgezet. Samen met onze partners willen we dat onze infraprojecten in 2030 klimaatneutraal en circulair zijn.”

In gesprek met bedrijven

Klimaatneutrale en circulaire waterschappen betekenen nogal wat voor de bedrijven met wie de waterschappen samenwerken. Daarom willen de waterschappen met hen in gesprek. En daar is de Infratech een mooie gelegenheid voor. “Aannemers willen bijvoorbeeld best investeren in emissieloos materieel, maar dan hebben ze wel perspectief nodig op meer duurzame opdrachten. Anders is die investering te duur”, zegt Borst.

Nieuwe medewerkers werven

De waterschappen willen op de InfraTech ook laten zien dat zij een interessante werkgever zijn. Borst: “Het is ook voor de waterschappen lastig om nieuwe medewerkers te vinden. Vooral op specialistische terreinen zoals civiele techniek en elektrotechniek. InfraTech is de perfecte plek om met deze mensen in contact te komen.”

Waterschapsplein

De infraTech 2023 vindt plaats van 17 t/m 20 januari. De waterschappen presenteren zich op het Waterschapsplein. Iedere dag staat een thema centraal: duurzaamheid, samenwerking met de markt, aantrekkelijk werkgeverschap en innovatie/digitalisering. Er zijn workshops, presentaties, gesprekken en ‘beurssafari’s’ langs bedrijven waar de waterschappen mee samenwerken.

Meer informatie en aanmelden

Moties aangenomen over begroting Infrastructuur en Waterstaat

Op 6 december zijn in de Tweede Kamer enkele voor de waterschappen relevante moties aangenomen. Ze gaan over de Kaderrichtlijn Water, circulaire economie, en water en bodem sturend.

Politieke beschouwingen 2022

Kaderrichtlijn Water

De motie van Fahid Minhas (VVD) gaat over de Kaderichtlijn Water. Hij verzoekt de regering per regio te inventariseren welke specifieke risico’s ervoor kunnen zorgen dat de KRW-doelen in 2027 niet worden gehaald. De waterschappen staan wel achter deze motie, maar deze regionale inventarisatie gebeurt al.

Transitie naar een circulaire economie

De motie van D66-er Kiki Hagen gaat over de transitie naar een circulaire economie. Zij vraagt om een circulaire-economiewet, omdat er nu weinig sturing wordt gegeven aan het grondstoffenbeleid in de wetgeving. De waterschappen steunen zo’n wet. Maar ze willen wel beter weten wat de wet precies gaat regelen en waar het een oplossing voor is. Ook moet duidelijk worden wat de relatie is met bestaande wetgeving, zoals de Wet Milieubeheer.

Water en bodem sturend

De derde motie die is aangenomen is van Eva van Esch van de Partij voor de Dieren. Zij vraagt het kabinet om bij de uitwerking van het principe ‘water en bodem sturend’ vrijblijvendheid zo veel mogelijk te vermijden. De waterschappen zien deze motie als steun voor de inzet van de waterschappen. Ze willen echter wel dat de ambitieuze keuzes van het kabinet ook landen in een afdwingbaar kader.

Aangenomen moties uit Wetgevingsoverleg Water

29 november 2022

In het Wetgevingsoverleg Water op 21 november stonden verschillende wateronderwerpen op de agenda. Op 29 november heeft de Tweede Kamer gestemd over de moties die ingediend zijn bij het Wetgevingsoverleg Water.



Er werden meerdere moties over de Kaderrichtlijn Water (KRW) ingediend. Hiervan zijn 2 moties aangenomen: de motie om innovaties voor de landbouw te toetsen op het doelbereik van de KRW en de motie over vervuiling vanuit andere landen mee laten wegen in de KRW. De Unie van Waterschappen is blij dat de eerste motie is aangenomen. Dit past goed bij het principe van water en bodem sturend en geeft aan dat er rekening gehouden moet worden met de waterkwaliteit bij (landbouw) innovaties. Bij de motie over het mee laten wegen van vervuiling vanuit andere landen, zien de waterschappen dat het belangrijk is dat zowel inzet van Nederland als buitenland nodig is om aan de KRW te voldoen. Deze motie kan dat mogelijk ondergraven.

Grondwateronttrekkingen

Ook zijn meerdere moties ingediend rondom het onderwerp grondwateronttrekkingen. De Tweede Kamer heeft ingestemd met één motie. In deze motie wordt de regering verzocht om in overleg met decentrale overheden te inventariseren of activiteiten waarbij grondwater wordt onttrokken een watervergunning vereisen, en hoeveel. De andere moties, over een vergunningplicht voor grondwaterputten en een vergunningplicht voor alle activiteiten met een negatief effect op het grondwaterpeil, zijn verworpen.

Zeespiegelstijging

Een motie van ChristenUnie om in het kennisprogramma Zeespiegelstijging de haalbaarheid van de ‘Hollandkering’ te onderzoeken is aangenomen. De Unie ziet dat dit goed binnen het kennisprogramma past. Het gaat om een verkenning van ‘zeewaarts’ uitbreiden vanwege een versnelde zeespiegelstijging.

Waterschappen willen meer ruimte voor groen gas, waterstof en aquathermie

7 december 2022

Op 8 september spreekt de commissie voor Economische Zaken en Klimaat (EZK) in de Tweede Kamer over waterstof, groen gas en andere energiedragers. De waterschappen brengen een aantal zaken onder de aandacht van de Commissie.



De waterschappen willen in 2025 volledig energieneutraal en in 2035 volledig klimaatneutraal zijn. Hiermee willen de waterschappen meebouwen aan de toekomst van Nederland.

Ambitie groen gas

Met een productie van 145 miljoen kuub biogas zijn de waterschappen één van de grootste producenten van biogas in Nederland. Het biogas wordt voornamelijk ingezet voor een duurzame energievoorziening van het zuiveringsproces op de rioolwaterzuiveringen.

Onderzoek potentieel rioolwaterzuivering

Onderzoek heeft aangetoond dat het potentieel groot is om biogas op te waarderen tot groen gas. Dit gas kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor de verwarming van huizen. In 2030 willen de waterschappen minstens 75 procent van het beschikbare biogas omzetten naar groen gas.

Waterstofproductie bij rioolwaterzuivering

De waterschappen onderzoeken de kansen die de waterstofeconomie kan bieden. Ze vragen aandacht voor de regionale productie en toepassing van waterstof. Hiervoor vragen ze aan de minister om juridische experimenteerruimte.

Aquathermie

Aquathermie is één van de alternatieven uit het Klimaatakkoord voor duurzame verwarming. In het buitenland wordt aquathermie met veel succes grootschalig toegepast. In Nederland nog niet op grote schaal. De waterschappen vragen zich af waarom Nederland op het terrein van aquathermie achterloopt op sommige andere landen.

Lees de hele inbreng

Eerste Kamer stemt in met initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels

29 november 2022

De Eerste Kamer heeft op 29 november het initiatiefwetsvoorstel geborgde zetels van Tweede Kamerleden Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) aangenomen. Deze wet heeft belangrijke gevolgen voor het stelsel van geborgde zetels in waterschapsbesturen.



De geborgde zetels voor de categorie bedrijven in het waterschapsbestuur worden geschrapt. De geborgde zetels voor de categorieën ongebouwd en natuurterreinen blijven bestaan. Verder wordt het aantal geborgde zetels teruggebracht. In de huidige situatie zijn dat er 7 tot 9. Dit worden voortaan 4 geborgde zetels per waterschap. Dat betekent dat de categorieën ongebouwd en natuurterreinen voortaan ‘standaard’ 2 zetels krijgen. Daarnaast komt de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap te vervallen.

Inwerkingtreding wet

Er volgt een gefaseerde inwerkingtreding van de wet. Doordat het hoogstwaarschijnlijk praktisch niet meer lukt het wetsvoorstel voor 19 december 2022 in het Staatsblad te krijgen, zal de vermindering van het aantal geborgde zetels pas doorgevoerd worden bij de waterschapsverkiezingen van 2027. Wel zal de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur al eerder vervallen, door de aangenomen motie van Eerste Kamerlid Kluit (GroenLinks). Dat onderdeel kan praktisch nog wel doorgevoerd worden voor de waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023.

Een motie van Eerste Kamerlid Van Dijk (SGP) kreeg geen meerderheid. Deze motie verzocht de initiatiefnemers via een zogenoemde novelle het wetsvoorstel zo te wijzigen dat ook de categorie bedrijven 2 geborgde zetels per waterschap krijgt.

Unie van Waterschappen is neutraal

De Unie van Waterschappen heeft vanwege de verscheidenheid aan opvattingen bij de waterschapsbestuurders een neutrale positie ingenomen bij de behandeling van dit wetsvoorstel. Wel heeft de Unie gedurende het hele wetstraject steeds gewezen op het belang van een tijdige afronding met het oog op de waterschapsverkiezingen in maart 2023.

3 Blue Deal-landen ontmoeten elkaar voor regionale kennisuitwisseling

De wateruitdagingen in zuidelijk Afrika zijn immens. Overstromingen, droogtes: water- en klimaatgerelateerde rampen lijken altijd om de hoek te liggen. Op 25 november bundelden de Blue Deal-partnerschappen van eSwatini, Mozambique en Zuid-Afrika hun krachten in de eerste gezamenlijke regionale Blue Deal-uitwisselingsbijeenkomst in Johannesburg, Zuid-Afrika. Samen keken zij hoe zij elkaar op het gebied van databeheer kunnen versterken.

Blue deal bijeenkomst

De 3 landen staan ​​voor vergelijkbare uitdagingen: hoe zorgen we voor financiële stabiliteit? Hoe kan het delen van gegevens binnen en tussen landen worden verbeterd? En veel technische hindernissen, bijvoorbeeld hoe de nu vaak nog gescheiden datasystemen te integreren? Zoals Ntombikayise Dhladhla, deelnemer aan het Blue Deal Young Expert Programma, uitlegde: “In eSwatini gaat het vooral om de betrouwbaarheid van de gegevens, wat leidt tot beperkte gegevensuitwisseling. We werken op eilandjes.”

Gegevens delen

De Blue Deal-teams van de 3 landen keken met elkaar terug op Fase I van de Blue Deal. En deelden ervaringen en geleerde lessen met elkaar. Met het oog op de toekomst deelden mensen hun ideeën op welke thema’s de partnerschappen kunnen samenwerken. Er ontstonden onder andere ideeën om samen te werken aan een centrale database, gedeelde labfaciliteiten in te richten en bestaande databases te koppelen.

Verschillende perspectieven

Ook Han Peters, de Nederlandse ambassadeur in Zuid-Afrika, was aanwezig. Hij benadrukte het belang van langdurige gelijkwaardige partnerschappen die de basis vormen voor de Blue Deal: “Geen enkel land kan de problemen van vandaag alleen oplossen. Je hebt verschillende perspectieven nodig, je hebt mensen met verschillende achtergronden nodig als je tot de beste oplossingen wilt komen.” Met deze eerste regiobijeenkomst van 3 Blue Deal-partnerschappen is daarmee een sterke start gemaakt.

Wat is de Blue Deal?

De Blue Deal is het internationale programma van de 21 waterschappen, samen met de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Waterstaat. Het doel: 20 miljoen mensen wereldwijd toegang geven tot voldoende, schoon en veilig water.

Steun voor centrale rol van water bij ruimtelijke plannen

25 november 2022

Op 25 november heeft minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) met een brief aan de Tweede Kamer de nationale kaders gepresenteerd voor ruimtelijke plannen: water en bodem sturend. Het kabinet geeft hiermee invulling aan de afspraak in het coalitieakkoord.



De Kamerbrief komt tegemoet aan het pleidooi van de waterschappen voor landelijke kaders op dit gebied. De waterschappen gaan, vanuit hun kennis van en verantwoordelijkheid voor het watersysteem, meewerken aan een regionale uitwerking van dit beleid in gebiedsprocessen en de verschillende ruimtelijke plannen.

Integrale aanpak en Rijkskaders voorwaardelijk

Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen: “Met de Kamerbrief water en bodem sturend wordt ons pleidooi landelijk concreet gemaakt. We blijven wel aandringen op een snelle verankering op landelijke wetgeving en op regionale borging in de gebiedsprogramma’s van het Nationaal Programma Landelijk gebied (NPLG). Dat doen we ook in andere ruimtelijke plannen voor bijvoorbeeld woningbouw en energie, waarin de provincies een stevige rol krijgen. Hiervoor is een integrale aanpak een vereiste. Een mogelijke versnelling op thema’s zoals stikstof en woningbouw mag geen aanleiding zijn om van dit principe af te stappen. Er is tegelijkertijd een waterkwaliteitsvraagstuk op te lossen”.

Een samenhangend pakket voor het landelijk gebied

Naast de Kamerbrief water en bodem sturend heeft het kabinet ook (proces)brieven over stikstof en landbouw naar de Kamer gestuurd, als een samenhangend pakket over de grote opgaven in het landelijk gebied. De nationale kaders over water en bodem sturend zijn daarvoor randvoorwaardelijk. “Het aanpakken van de achteruitgang van de natuur, de waterkwaliteit en de aanpak van klimaatverandering dulden geen uitstel meer. Tegelijkertijd lukt dat alleen als de landbouwsector, als belangrijke partner in het gebied, perspectief op korte en lange termijn heeft en kan bijdragen aan de transitie van het landelijk gebied. Het is nodig dat daarbij uitgegaan wordt van de basis, het water- en bodemsysteem. De kabinetsplannen bieden een bemoedigende basis, het is een complexe puzzel en het past om hierin gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen”.

Water en bodem sturend

Nederlanders ervaren steeds meer dat de grenzen van het water- en bodemsysteem zijn bereikt. Dat komt door de gevolgen van klimaatverandering én doordat we ons land steeds intensiever gebruiken. Om te voorkomen dat we onszelf klem zetten, moet het belang van een gezond water- en bodemsysteem voorop staan en moeten we nu al rekening houden met de ruimtelijke randvoorwaarden die voor Nederland nodig zijn. In plaats van ons water- en bodemsysteem aan te passen aan onze wensen, is het nodig dat wij ons gaan aanpassen aan de grenzen die water en bodem aan ons stellen. Zodat we ook in de toekomst, met een ander en grillig klimaat kunnen blijven leven, wonen en werken.

Klimaatgeneraal Tom Middendorp: ‘Kijk over uw dijk’

24 november 2022

Op 21 november spraken ruim 40 bestuurders van diverse waterschappen tijdens een ‘Steenwegsessie’ over de toekomst van waterveiligheid. Ze werden daarbij geïnspireerd door ‘klimaatgeneraal’ Tom Middendorp en door Jeroen Haan, bestuurder bij de Unie van Waterschappen en dijkgraaf van hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.



Als oud-commandant der Strijdkrachten ziet Middendorp hoe overstromingen, droogte en waterschaarste kunnen leiden tot conflicten. Klimaatverandering draait voor hem om water. “De wereldbevolking verdubbelt deze eeuw en polarisatie ligt op de loer. Terwijl we nu al tekorten hebben aan grondstoffen, voedsel én water. Oogsten mislukken door droogte of overstromingen. Er gaat dus een enorme kloof tussen vraag en aanbod ontstaan. Wat weer tot allerlei andere problemen leidt. Ook in Europa en ook voor de Nederlandse waterschappen. Naast de waan van de dag is het dus belangrijk om vooruit te kijken en tijdig te anticiperen. Kijk over uw dijk”, aldus Middendorp.

Grondstofonafhankelijk worden

Er zijn volgens Middendorp veel mogelijkheden om alle uitdagingen aan te gaan. Inzetten op kennisontwikkeling, bewustwording en gedragsverandering is belangrijk en een deel van de oplossing. Maar het moet vooral van innovatie en samenwerking komen. Hoe kun je grondstofonafhankelijk worden en ons systeem circulair maken?

Andere invalshoeken

“Bijvoorbeeld door andere productievormen”, aldus Middendorp. “Ook voor water. Innovatie komt meestal van buiten de sector. Denk van buiten naar binnen en werk samen in ecosystemen. Andere invalshoeken geven vaak de briljantste oplossingen. Begin klein en gebruik de ruimte die je hebt om praktische oplossingen te bedenken. Maak het daarna groot en dan pas politiek. En durf ook fouten te accepteren.”

Mooie voorbeelden

Volgens Middendorp zijn veel actuele opgaven die we nu kennen multidimensionaal. “Het raakt veel ministeries en partijen. Dat vraagt om een andere aanpak en samenwerking, ook voor waterschappen. En dat is ontzettend moeilijk!” Gelukkig zijn er al mooie voorbeelden, ook in Nederland. Middendorp: “Bijvoorbeeld in Zwolle op bedrijventerrein Hessenpoort. Samen met overheden, onder andere waterschap Drents Overijssels Delta, werken ondernemers hier samen aan een innovatief circulair systeem waarbij ondernemers producent en afnemer van energie zijn.”

Gesprek over rol waterschappen

Na de presentatie van Middendorp gingen de aanwezigen met elkaar in gesprek onder leiding van gespreksleider Maarten Bouwhuis. Wat vraagt het perspectief van Tom Middendorp van de waterschappen? Er ontstond een interessant gesprek over de taken van de waterschappen en de rol die waterschappen in de toekomst moeten pakken.

Verbinding leggen

Zo werd er gesteld dat de waterschappen zich tot in het hart van de ruimtelijke ordening moeten begeven, maar dat het niet nodig is om ook de beslissingen over die ruimtelijke ordening te nemen. Het gaat niet om welke positie je wilt innemen, maar hoe je de verbinding kunt leggen.

Waterveiligheid is van ons allemaal

“Waterveiligheid heeft vanavond voor mij een bredere dimensie gekregen”, zei Jeroen Haan bij de afsluiting van de bijeenkomst. “Zijn we ons als waterschappers werkelijk bewust van de gevaren die op ons afkomen? Als waterschappers moeten we daar goed over nadenken. Bestuurders van waterschappen kunnen bijvoorbeeld in hun gebied kijken: wat speelt er bij de inwoners? Die zijn bezig met hun leefomgeving en vragen zich bijvoorbeeld af of ze veilig kunnen blijven. Dat is voor alle bestuurders in de nieuwe bestuursperiode een mooie opgave. Waterveiligheid is niet alleen iets van de Unie-commissie Waterkeringen. Het is iets van ons allemaal!”

Waterschappen aan de slag met Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen

25 november 2022

Op 24 november heeft de Unie van Waterschappen het nieuwe Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ondertekend.

Unie-bestuurder Vincent Lokin overhandigt manifest

Tijdens de ondertekening overhandigde bestuurslid van de Unie van Waterschappen Vincent Lokin het actieplan voor het uitvoeren van dit manifest aan staatssecretaris Vivianne Heijnen.

Duurzaam werken

Waterschappen maken steeds vaker duurzame keuzes. Bijvoorbeeld bij het versterken van dijken, het onderhoud aan het watersysteem en het zuiveren van rioolwater. Bij het ontwerp en de inkoop van dit waterschapswerk is duurzaamheid een belangrijk criterium.

Emissieloos materieel

Vincent Lokin, bestuurder van de Unie van Waterschappen: “Waterschappen dagen de marktpartijen in hun projecten uit om te investeren in duurzame oplossingen en emissieloos materieel. Duurzaam opdrachtgeverschap is de komende jaren het uitgangspunt in alle inkopen en aanbestedingen van de waterschappen. Dat geeft marktpartijen duidelijkheid en financiële zekerheid.”

Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen

Het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) 2022-2025 is de opvolger van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen uit 2016. Het verbindt de Nederlandse overheden in hun aanpak om met hun uitgaven invloed uit te oefenen. De Unie van Waterschappen treedt bij de uitvoering van dit Manifest op als verbinder, activator en facilitator richting de waterschappen. Zoals vastgelegd in het Manifest MVOI, biedt de Strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen hier het kader voor.

Strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen

In 2021 hebben de waterschappen samen besloten om duurzaam opdrachtgeverschap aan te pakken. Deze aanpak is vastgelegd in de strategie Duurzaam Opdrachtgeverschap Waterschappen. Daarin staat hoe de waterschappen hun duurzame ambities vertalen naar hun opdrachten aan de markt. Hiermee draagt deze strategie bij aan de doelstelling om op termijn klimaatneutraal en circulair te gaan werken.