Waterschapsverkiezingen
15 maart was voor de waterschappen een van de belangrijkste dagen van het jaar, met natuurlijk de waterschapsverkiezingen. In aanloop naar de verkiezingen deed de Unie van Waterschappen onderzoek naar stemgedrag onder Nederlanders. Daaruit bleek dat 85 procent van de Nederlanders waterthema’s belangrijk vindt. De Unie blikte terug op de verkiezingsdag en deelde de definitieve uitslagen. Op 29 juni was bij alle waterschappen de formatie van het dagelijks bestuur afgerond.
Demissionair minister-president Mark Rutte bracht zijn stem uit op kantoor van de Unie van Waterschappen en benadrukte het belang van de waterschapsverkiezingen:
Tweede Kamerverkiezingen
Op 7 juli viel het kabinet Rutte IV. Gemeenten, provincies en waterschappen reageerden met een brief aan de Eerste en Tweede Kamer, waarin ze het parlement vroegen om besluiten te blijven nemen, zodat Nederland niet stil zou komen te staan. Op 12 september werd bekend welke onderwerpen doorgang zouden vinden onder het demissionaire kabinet. De Unie van Waterschappen was blij dat belangrijke waterthema’s niet-controversieel werden verklaard, na aandringen hierop bij de Tweede Kamer. Op 22 november volgden de verkiezingen voor de nieuwe Tweede Kamer. De Unie van Waterschappen analyseerde alle verkiezingsprogramma’s op waterthema’s en organiseerde het Verkiezingsdebat Water.
Bekijk de terugblik op het Verkiezingsdebat Water:
Waterschapsbelasting en belastingstelsel
Op 31 maart ging de ministerraad akkoord met het wetsvoorstel dat de belangrijkste knelpunten in het belastingstelsel van de waterschappen oplost. “Een belangrijke stap om te zorgen dat de waterschapstaken ook in de toekomst op een goede en rechtvaardige manier bekostigd worden”, aldus Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen. In september is het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarnaast werd in november bekend dat de waterschapsbelastingen stijgen door uitdagingen op het gebied van waterbeheer.
Bekijk de uitleg van de aanpassing van het belastingstelsel:
Waterkwaliteit en PFAS
Ook PFAS was een veelbesproken thema dit jaar. Op 7 februari publiceerde het Europees chemicaliënagentschap ECHA een voorstel voor een verbod op PFAS-productie en -gebruik in Europa. Vewin en de Unie van Waterschappen steunden dit voorstel. De watersector bepleitte nadrukkelijk een zo snel mogelijke ingang van het voorstel. Daarnaast pleitten de Unie en de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur dit jaar voor meer actie om de doelen uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) te behalen.
Waterveiligheid
Verder was 2023 een nat jaar: in de eerste week van november viel er al bijna evenveel neerslag als normaal in de hele maand. Op veel plekken waren er verhoogde waterstanden. De waterschappen werkten hard om het overtollig water af te voeren, waardoor er nergens sprake was van overstromingsgevaar.
Om het land ook met een veranderend klimaat te beschermen tegen overstromingen, zijn de veiligheidsnormen voor primaire waterkeringen (dijken, sluizen en gemalen) sinds 2017 strenger geworden. De waterkeringen worden in verschillende rondes getest op de strengere eisen, en de eerste landelijke beoordelingsronde werd begin dit jaar afgerond. Daaruit bleek dat bijna de helft van alle trajecten voldoet aan de strengere eisen. De Unie van Waterschappen riep het kabinet op om nieuwe afspraken te maken over de gedeelde financiering van dijkversterking om Nederland ook in de toekomst waterveilig te houden.
Duurzaamheidsambities
De waterschappen werken niet alleen aan stevigere waterkeringen als bescherming tegen de gevolgen van toenemende weersextremen, maar dragen ook bij aan het tegengaan van klimaatverandering. In oktober verscheen de Klimaatmonitor, waaruit bleek dat de waterschappen grote duurzaamheidsambities waarmaken. Daarnaast tekenden de waterschappen dit jaar het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen. De Unie van Waterschappen tekende ook een samenwerkingsovereenkomst met het Rijk en het Interprovinciaal Overleg (IPO) om spaarzaam om te gaan met materialen en energie bij infrastructuurprojecten. Vanuit hun duurzaamheidsambities waren de waterschappen teleurgesteld over het uitblijven van een landbouwakkoord dit jaar.
Wat brengt 2024?
Na verkiezingsjaar 2023 zijn er in juni 2024 weer verkiezingen, nu voor het Europees Parlement. Daarnaast zal begin volgend jaar het wetsvoorstel voor de aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen verder behandeld worden door de Tweede Kamer. En op 1 februari organiseert de Unie van Waterschappen het Waterinnovatiefestival, met de prijsuitreiking van de Waterinnovatieprijs 2023/’24. Maar eerst gaat na het kerstreces de formatie van een nieuw kabinet verder. Over de duur en de uitkomst daarvan durven we nog geen voorspellingen te doen. Hoe dan ook kijken de waterschappen uit naar een mooi groenblauw jaar.
