Categorie: Waterkwaliteit

Medewerkers rwzi’s niet vaker drager van antibioticaresistente bacteriën

18 oktober 2021

Medewerkers van riool- en afvalwaterzuiveringsinstallaties in Nederland en Duitsland zijn niet vaker drager van antibioticaresistente bacteriën dan andere mensen. In Roemenië is dat wel het geval. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM.



Het onderzoek vond plaats tussen 2018 en 2020 in Nederland, Duitsland en Roemenië. In de 3 landen hebben medewerkers van riool- en afvalwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s en awzi’s) een monster van hun ontlasting ingeleverd. Ook vulden ze een vragenlijst in. Inwoners van de regio’s waar de zuiveringsinstallaties staan, deden hetzelfde. De resultaten van beide groepen zijn vergeleken.

Antibioticaresistente bacteriën in rioolwater

In rioolwater kunnen veel bacteriën zitten die resistent zijn voor antibiotica. Infecties met zo’n bacterie zijn moeilijk te behandelen. De bacteriën komen in het rioolwater terecht via de ontlasting van mensen. Medewerkers van rwzi’s en awzi’s zouden die bacteriën tijdens hun werk binnen kunnen krijgen. Bijvoorbeeld door kleine waterdruppeltjes in te ademen. Of doordat de bacteriën ongemerkt met rioolwater op de handen komen en vervolgens per ongeluk in de mond.

Nederlanders geen grotere kans

Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland en Duitsland zuiveringsmedewerkers geen grotere kans hebben om antibioticaresistente bacteriën bij zich te hebben dan andere mensen. In Roemenië was dat anders. Daar bleken zuiveringsmedewerkers een 2 keer zo grote kans te hebben om zo’n bacterie bij zich te hebben dan inwoners van dezelfde regio.

Verder onderzoek nodig

De resultaten tussen Roemenië en Nederland/Duitsland verschilden dus sterk. Wat hier precies de oorzaak van is, is niet bekend. Daar is verder onderzoek voor nodig.

Veilig werken met afvalwater

Om veilig met afvalwater te werken, dragen waterschapsmedewerkers verplicht persoonlijke beschermingsmiddelen die bij de werkzaamheden passen. Denk aan beschermende buitenkleding, handschoenen, laarzen, veiligheidsbril, masker of gezichtsbescherming.

Meer informatie over onderzoek RIVM

Aandacht voor medicijnresten in de Week van Ons Water

15 oktober 2021

Medicijnen over? Laat het milieu niet in de steek, lever ze in bij de apotheek! Dat is de boodschap van de geneesmiddelen- en watersector tijdens de Week van Ons Water (16 – 31 oktober 2021). Medicijnresten in het oppervlaktewater vormen een bedreiging voor de dieren en planten die in het oppervlaktewater leven en bemoeilijken het maken van schoon drinkwater.



Het komt geregeld voor dat mensen thuis medicijnen overhouden. Helaas worden deze overgebleven medicijnen vaak weggegooid of door de gootsteen gespoeld. Maar medicijnresten horen niet tussen het gewone huisafval en moeten zeker niet worden weggespoeld via gootsteen of toilet. Om dit probleem aan te pakken moeten in de hele medicijnketen – van productie, gebruik, inzameling en zuivering – stappen worden gezet.

Medicijnafval inleveren

Tijdens de Week van Ons Water doen de water- en geneesmiddelensector een beroep op het publiek om overgebleven medicijnen in te leveren bij de apotheek. Medicijnresten vormen een lastig probleem voor de waterkwaliteit en bij de bereiding van schoon drinkwater. Door medicijnafval in te leveren bij de apotheek helpen mensen mee om ons water zo schoon mogelijk te houden. De apotheker zorgt, samen met de gemeente, voor een verantwoorde afvoer.

Waterschappen werken aan oplossingen

Hoewel het dus belangrijk is dat iedereen zijn medicijnresten inlevert, werken de waterschappen ook aan oplossingen voor medicijnresten in het rioolwater. Want die resten komen niet alleen via de gootsteen in het rioolwater, maar ook via de ontlasting en urine.

Testfabriek

Zo wordt er in Garmerwolde in Groningen een testfabriek gebouwd. Daar onderzoekt waterschap Noorderzijlvest straks wat de beste methode is om medicijnresten uit het water te krijgen. Alleen al in Garmerwolde gaat het elke dag om 7 kilo medicijnresten, die via het Eemskanaal in de Waddenzee terechtkomen. De verwachting is dat de testfabriek in Garmerwolde in 2022 gaat draaien.

Samenwerken

Gelukkig is de aanpak van medicijnresten niet alleen iets waar de waterschappen mee bezig zijn. Waterschappen, de drinkwaterbedrijven, gemeenten, de farmaceutische industrie en partijen uit de zorgsector werken samen aan het terugdringen van medicijnresten in oppervlakte- en grondwater.

> Week van Ons Water

Foto: Onderzoek naar de hoeveelheid medicijnenresten in watermonsters

Tweede Kamer wil PFAS bij de bron aanpakken

13 oktober 2021

Op 12 oktober heeft de Tweede Kamer 3 moties aangenomen over PFAS. De Kamer wil dat Nederland in Brussel gaat inzetten op een totaalverbod op PFAS.



De motie van Kamerleden Kauthar Bouchallikht (GroenLinks) en Eva van Esch (PvdD) vroeg om inzet van de Nederlandse regering binnen Europa voor het zo snel mogelijk realiseren van een volledig verbod op PFAS.

Aanpak bestaande lozingen

De tweede aangenomen motie gaat over PFAS-hotspots. Bouchallikht, Hagen (D66) en Beckerman (SP) verzochten de regering om een voortvarende aanpak van bestaande lozingen. De regering gaat met de gemeentes vóór de zomer PFAS-hotspots in kaart brengen, inclusief bijbehorende beheersmaatregelen en tijdspad.

Minimaliseren via vergunningverlening

Ook de motie van Bouchallikht, Van Esch en Beckerman is aangenomen. Zij vroegen de regering zo snel mogelijk alle directe en indirecte lozingen van PFAS op oppervlaktewater te identificeren en te minimaliseren via vergunningverlening.

De Unie van Waterschappen is blij dat deze motie is aangenomen, want zij pleit al langer voor een totaalverbod op PFAS, ook voor de zogenoemde essentiële toepassingen. Volgens de waterschappen is aanpak aan de bron de enige manier om PFAS aan te pakken en uit te faseren.

Mark Harbers: beoordelingsmethode voor vaststelling waterkwaliteit is ingewikkeld

3 mei 2022

Onlangs hebben VVD-Kamerleden Fahid Minhas en Thom van Campen schriftelijke vragen gesteld aan minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. De vragen gingen over waterkwaliteit. De minister heeft de vragen nu beantwoord.

Klaproos bij een beek

Aanleiding voor de vragen was het artikel ‘Schoon water is in Nederland nog ver weg’ in de NRC van 18 maart. In dat artikel staat dat slechts minder dan 1 procent van de beschermde wateren in Nederland voldoet aan de Europese eisen voor de waterkwaliteit, de Kaderrichtlijn Water (KRW). Dit artikel is gebaseerd op de Kamerbrief van 16 november 2021 en de derde stroomgebiedbeheerplannen. Minhas en Van Campen vroegen de minister wat hij van de conclusie in het artikel vindt.

Ingewikkelde boordelingsmethode

De minister zegt dat de KRW een ingewikkelde beoordelingsmethode gebruikt voor vaststelling van de waterkwaliteit. De KRW-methodiek gaat uit van het principe dat een waterlichaam pas wordt beoordeeld als ‘in goede toestand’ als alle kenmerken van dat water de klasse ‘goed’ hebben. Dit betekent dat een waterlichaam het KRW-doel niet heeft gehaald als alle kenmerken in orde zijn op één na. Er zijn op dit moment vrijwel geen waterlichamen die aan alle normen voldoen, maar het beeld dat de waterkwaliteit op alle onderdelen niet goed is, deelt de minister niet.

Ecologische toestand

De Kamerleden zijn ook benieuwd wat de ecologische toestand van deze wateren op dit moment is. Volgens de minister wordt in 30 tot 50 procent van de waterlichamen voldaan aan de biologische kenmerken (algen, waterflora, waterinsecten en vis). Het aantal waterlichamen dat voldoet aan de norm voor stikstof en voor fosfor is rond de 55 procent.

Grond- en oppervlaktewater

Verder vroegen Minhas en Van Campen de minister op welke manier industrie, landbouw, natuur en verstedelijking invloed hebben op de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. De minister antwoordt dat deze sectoren zeker invloed hebben. En die invloed is volgens hem voldoende in beeld. In de Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 staat per bron wat de belasting met chemische stoffen en nutriënten is.

Ecologische toestand

Hoe gaan we ervoor zorgen dat de kwaliteit van de 745 grotere wateren in Nederland in 2027 voldoet aan de eis van de Europese Unie voor een goede ecologische toestand? Daar zijn de 2 VVD’ers ook benieuwd naar. Volgens de minister is gebleken dat met de maatregelen uit de ontwerp-stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 de waterkwaliteit de komende jaren verder verbetert. Al is dat volgens hem nog niet genoeg om overal in Nederland de doelen te halen.

25 miljard

De minister is blij dat in het coalitieakkoord 25 miljard euro extra beschikbaar is gekomen voor een transitie van het landelijk gebied met het oog op vermindering van de stikstof-depositie, klimaatmitigatie en het behalen van de KRW doelen. Ook peilverhoging in het veenweidegebied pakt op termijn gunstig uit voor de waterkwaliteit. De minister streeft ernaar de goede ecologische toestand zo snel mogelijk na 2027 te halen.

Wat vinden de waterschappen?

De waterschappen zetten alles op alles om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te halen. Maar ook de industrie, landbouw en lokale en landelijke overheid moeten zich inspannen. En die extra inspanningen zijn niet alleen nodig in de landbouwsector. Ook aanpak van stoffen die niet in het water horen, is cruciaal. Denk aan medicijnresten, metalen en zeer zorgwekkende stoffen zoals PFAS. Daarnaast trekken steeds extremere hitte en droogte een zware wissel op het watersysteem, zeker in stedelijk gebied. Er is geen keuze waar maatregelen moeten worden uitgevoerd: alle sectoren moeten aan de slag.

Lees alle vragen en antwoorden

Groen gas uit rioolwater

13 oktober 2021

Op 12 oktober heeft waterschap Amstel, Gooi en Vecht een groengasinstallatie geopend op het terrein van de rioolwaterzuivering in het westelijk havengebied van Amsterdam. Hiermee levert het waterschap een belangrijke bijdrage aan de transitie om van fossiele brandstoffen af te komen en aan de circulaire economie.



Na het schoonmaken van rioolwater blijft zuiveringsslib over. Dit slib wordt vergist, waarbij biogas vrij komt. Biogas bestaat uit methaangas en CO2. De groengasinstallatie haalt het CO2 uit het methaangas en voegt stikstof toe aan het methaangas. Hierdoor blijft er uiteindelijk groen gas over dat dezelfde kwaliteit heeft als aardgas. Het is geschikt om aan het aardgasnet te leveren en kan gebruikt worden als brandstof voor (vracht)auto’s.

Vanuit kerntaak een bijdrage leveren

Sander Mager, bestuurder van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht: “De groengasinstallatie is een mooi voorbeeld hoe waterschappen rioolwater gebruiken als bron voor grondstoffen en energie. Door de productie van groen gas leveren we, vanuit één van onze kerntaken, een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en de circulaire economie. Onze groengasinstallatie levert 5% van het Nederlandse groen gas. Deze installatie laat opnieuw zien dat water een toonaangevende rol speelt in de transitie naar een circulaire samenleving.”

Groen gas is essentieel voor de energievoorziening van de toekomst. In het Klimaatakkoord zijn ambitieuze afspraken gemaakt met groen gas partijen over de opschaling van de groengasproductie naar 2 miljard kuub. Waterschappen zijn één van de grootste producenten van biogas en overwegen om het biogas maatschappelijk in te zetten als groen gas. Een bijmengverplichting voor gasleveranciers aan de gebouwde omgeving zou deze ontwikkeling kunnen versnellen.

Energie- & Grondstoffenfabriek

Het winnen van energie en grondstoffen uit afvalwater is een belangrijk doel voor de waterschappen. De Energie- & Grondstoffenfabriek (EFGF) is een broedplaats van innovatie, samenwerking en kennisdeling Vanuit alle waterschappen zijn experts betrokken. Zo is laatst ook een challenge gestart voor het klimaatpositief zuiveren van rioolwater.

Meer informatie over de groengasinstallatie

1 mei: het zwemseizoen is weer geopend

2 mei 2022

Op 1 mei is het zwemseizoen voor zwemmen in oppervlaktewater weer geopend. In Nederland zijn meer dan 700 officieel aangewezen locaties waar je veilig kunt zwemmen. Op de website zwemwater.nl of in de zwemwaterapp is te vinden welke dat zijn.

Zwemwater zand, kinderen spelen

Zwemmen in oppervlaktewater is fijn, maar brengt ook risico’s met zich mee. Daarom adviseren de waterschappen om uitsluitend bij aangewezen zwemwaterlocaties te zwemmen. Daar controleren zij de waterkwaliteit en de veiligheid. Alle officieel aangewezen zwemlocaties staan op zwemwater.nl. Bij de zwemlocatie zijn ze te herkennen aan een blauw informatiebord van de provincie.

Waterkwaliteit

De provincies hebben verschillende open wateren in Nederland aangewezen tot officiële zwemlocaties. Op deze locaties onderzoeken de waterschappen tijdens het zwemseizoen iedere 2 weken de waterkwaliteit.

Informatieborden

Op de informatieborden staat de kwaliteit van het zwemwater in 4 kwaliteitsklassen volgens EU-richtlijnen. Deze kwaliteitsklassen zeggen iets over de waterkwaliteit van de afgelopen jaren. Daarnaast staat er ook informatie op over de actuele kwaliteit. De waterschappen werken aan een goede waterkwaliteit en blijven de waterkwaliteit monitoren.

Zwemwaterapp

In de gratis zwemwater-app staat een overzicht van alle officiële zwemlocaties in Nederland. Per officieel aangewezen zwemlocatie is zichtbaar:

  • wat de kwaliteit van het zwemwater is;
  • wanneer de kwaliteit voor het laatst is gecontroleerd;
  • wanneer er weer een controle is;
  • of een locatie mogelijk gesloten is.

De app is een initiatief van de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat en het Interprovinciaal Overleg.

Download de gratis zwemwater-app voor Apple of Android

Tweede Kamer vraagt om extra acties rond PFAS

11 oktober 2021

Op 7 oktober zijn in de Tweede Kamer 5 moties ingediend over PFAS. Alle moties steunden het standpunt om de aanpak van PFAS bij de bron aan te pakken en te voorkomen dat PFAS in het milieu terechtkomt.



De Kamerleden Kauthar Bouchallikht (GroenLinks) en Eva van Esch (PvdD) gingen daarin het verste. Zij pleitten voor een Europees totaalverbod op PFAS. Mocht dat te lang duren, dan is het voorstel van Sandra Beckerman (SP) en Van Esch om alvast een nationaal verbod in te stellen.

Zo strikt mogelijk verbod

Staatssecretaris Steven van Weyenberg (D66) deelt de zorgen over PFAS. Hij beloofde de Kamer dat hij zich inzet voor een zo strikt mogelijk verbod voor niet-essentiële toepassingen van PFAS in Europa. Hij begreep dat de Kamer zich zorgen maakt dat het toestaan van PFAS voor essentiële toepassingen teveel uitzonderingen opleveren. Maar hij gaat zich hard maken om dat te voorkomen.

PFAS-hotspots in kaart

Bouchallikht, Beckerman en Kiki Hagen (D66) vroegen ook om een voortvarende aanpak van bestaande lozingen. Zij willen dat de regering met de gemeentes vóór de zomer PFAS hotspots in kaart brengen. Ook vragen zij de regering om bijbehorende beheersmaatregelen inclusief een plan van aanpak. Op 12 oktober stemt de Kamer over de moties.

Waterschappen willen totaalverbod

De Unie van Waterschappen is blij met deze moties. Zij pleit al langer voor een totaalverbod op PFAS, ook voor de zogenoemde essentiële toepassingen. De enige manier om PFAS aan te pakken en uit te faseren, is aanpak aan de bron, vinden de waterschappen.

Challenge klimaatpositief afvalwater zuiveren

Met welke innovatieve ideeën kunnen we het transport en het zuiveren van afvalwater klimaatpositief krijgen? Om antwoord te vinden op deze vraag organiseert de Energie- & Grondstoffenfabriek samen met Dutch Biorefinery Cluster de challenge ‘Klimaatpositief afvalwaterzuiveren’.



Er zijn meer dan 300 rioolwaterzuiveringen en bedrijven met industriële afvalwaterzuiveringsinstallaties. Daar wordt het vuile water gezuiverd en weer veilig teruggebracht naar het oppervlaktewater. En daar komen broeikasgassen bij vrij.

Geen broeikasgassen meer

De waterketen van de toekomst stoot geen broeikasgassen meer uit of de eventuele uitstoot krijgt een nieuwe bestemming. Hierbij wordt de indirecte uitstoot door gebruik van energie, materialen of chemicaliën vermeden of gecompenseerd door het langdurig vastleggen van broeikasgassen in waardevolle materialen.

Klimaatpositieve processen

In deze challenge wordt gezocht naar manieren waarop deze processen klimaatpositief kunnen verlopen. Kunnen we met een ‘creatieve klimaatopgave bril’ op beter samenwerken met bijvoorbeeld de industrie? Is het mogelijk om samen nieuwe oplossingen voor het afvalwater te bedenken waardoor een afname van broeikasgassen mogelijk is?

Ideeën aanleveren

Wie een goed idee heeft om het transport en het zuiveren van afvalwater klimaatpositief te krijgen, moet vooral meedoen met deze challenge ‘Klimaatpositief afvalwaterzuiveren’. Er is een mooi geldbedrag beschikbaar voor de winnaar om het idee verder te brengen. Inschrijven kan tot 28 oktober via het Winnovatie-platform.

Meer informatie: www.efgf.nl/challenge

Tweede Kamerleden bezoeken rioolwaterzuivering

8 oktober 2021

Op 8 oktober hebben Tweede Kamerleden met de portefeuille energie en klimaat een bezoek gebracht aan de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) West in Amsterdam.



De kamerleden Henri Bontenbal (CDA), Joris Thijssen (PvdA) en Farid Azarkan (DENK) kregen een rondleiding op de rioolwaterzuivering van waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Daar wordt ook biogas en groengas geproduceerd. Het bezoek was onderdeel van een breder werkbezoek over de stand van zaken van de Regionale Energiestrategieën (RES).

Duurzame energiebronnen

In de RES-en wordt in 30 regio’s intensief samengewerkt aan een aanpak voor het opwekken van duurzame energie in 2030. Ook waterschappen doen mee. Bestuursleden Dirk-Siert Schoonman en Sander Mager van de Unie van Waterschappen praatten de Kamerleden bij over duurzame energiebronnen van de waterschappen zoals biogas, groengas en aquathermie.

De rwzi als smart energy hub

Tijdens het werkbezoek werd het rapport ‘De rwzi als smart energy hub’ aan de Kamerleden overhandigd. Bij een ‘smart energy hub’ vormen de waterschappen een lokale energiegemeenschap met de bedrijven in hun omgeving. Zo zijn ze samen minder afhankelijk van het elektriciteitsnet. De Unie van Waterschappen heeft bureau Pondera de mogelijkheden laten onderzoeken. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met de waterschappen Drents Overijsselse Delta en Vallei en Veluwe op locaties in Kampen en Harderwijk.

Waterstof

De meest verrassende uitkomst van het onderzoek is dat de rwzi een bijzonder kansrijke locatie is voor het opwekken van groene waterstof. Waterstof kan worden ingezet als duurzame brandstof voor zware werktuigen en slibtransport. De warmte kan worden benut bij de productie van biogas en groengas. Bovendien kan de pure zuurstof worden gebruikt voor beluchting in het zuiveringsproces. De helft van het energieverbruik bij de zuiveringen is nodig voor beluchting. Dit kan dus enorm veel energie besparen. Daarnaast is de verwachting dat emissie van lachgas kan worden gereduceerd.

Minder wegwerpplastic voor een schoner milieu

19 april 2022

Onlangs is de ministeriële regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik gepubliceerd. Daarin staan maatregelen om het gebruik van kunststof bekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik te verminderen. Ook is de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor de kosten van zwerfafval verder uitgewerkt.



In 2024 mogen plastic wegwerpbekers en maaltijdverpakkingen niet meer gebruikt worden in de horeca, op festivals en op kantoor. Herbruikbare borden en bekers zijn dan de norm om milieuvervuiling en plastic soep te voorkomen. In juli 2023 komt er een verbod op de gratis koffiebeker to go.

De producent betaalt

Vanaf 2023 wordt de rekening voor het opruimen van het plastic zwerfafval op straat, in sloten, rivieren en natuurgebieden betaald door de producenten die deze producten op de markt brengen. Denk aan drinkbekers, voedselverpakkingen, zakjes, wikkels, plastic tasjes, sigarettenfilters, ballonnen en vochtige doekjes.

Europese richtlijn

De maatregelen komen voort uit de Europese Single-Use Plastics-richtlijn. In alle Europese lidstaten zijn sinds 3 juli 2021 door deze richtlijn maatregelen genomen om impact op het milieu van de 10 meest gevonden plastic wegwerpproducten op stranden te verminderen.

Minder afval

De waterschappen zijn blij met de nieuwe maatregelen. Ze zorgen ervoor dat er minder afval in het water en in de natuur belandt. Ook is het goed dat de kosten die waterschappen maken voor het opruimen van zwerfafval en eventuele schade vergoed worden.

Vochtige doekjes

Helaas komen de kosten voor verstopping door vochtige doekjes in het rioolstelsel niet aanmerking voor vergoeding. De kosten voor het opruimen van onder meer vochtige doekjes in bermen, sloten, plassen etc. en zwerfvuil dat terecht komt in straatkolken, kolkaansluitingen en hemelwaterriolering valt wel onder de vergoedingsregeling.

Bekijk de regeling in de Staatscourant