Hoewel een aantal regenbuien kortstondig verlichting hebben gegeven, zet de droogte verder door. Het neerslagtekort neemt verder toe. De waterschappen nemen dan ook aanvullende maatregelen in de vorm van onttrekkingsverboden, dijkinspecties en negatieve zwemadviezen. Daarnaast doen ze samen met de drinkwaterbedrijven de oproep om zuinig met water om te gaan.
De afvoer van de Rijn is een paar dagen gestagneerd rond 900 m3/s en zet nu een verdere daling in. De afvoer van de Maas daalt ook verder. De zwakke storingen die de komende tijd overtrekken, zullen niet echt effect hebben op de droogtesituatie en het neerslagtekort. De wateraanvoer wordt op steeds meer plekken in Nederland een uitdaging.
Grondwater
De grondwaterstanden laten overal een dalende trend zien. Ze zijn momenteel gemiddeld tot laag, en in het zuiden lokaal zeer laag voor de tijd van het jaar. Door de stijgende watertemperaturen nemen de problemen met de waterkwaliteit ook op steeds meer plekken toe.
Lage rivierafvoeren
De effecten van de droogte worden op steeds meer plekken merkbaar. In West-Nederland is er sprake van toenemende verzilting. Dat komt omdat er door de lage rivierafvoeren minder water beschikbaar is om het zeewater terug te dringen. De Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) is één van de oplossingen die moet zorgen voor voldoende aanvoer van zoetwater.
Aanvullende maatregelen
Ook zijn veendijken erg gevoelig voor de droogte. Daarom inspecteren de waterschappen ze preventief. Waterschap Limburg en waterschap Scheldestromen hebben in navolging van 6 andere waterschappen inmiddels ook onttrekkingsverboden voor oppervlaktewater ingesteld. Dit betekent dat er geen water uit de beken en sloten mag worden gehaald om bijvoorbeeld gewassen en velden te besproeien.
IJsselmeer
Door de droogte en de afnemende wateraanvoer wordt het in steeds meer gebieden moeilijker om waterpeilen op het gewenste niveau te houden. De watervoorraad in het IJsselmeer is nog wel goed op peil. De waterpeilen op de rivieren dalen en dat leidt tot verminderde vaardieptes. Er zijn tijdelijke pompen geplaatst om de Twentekanalen van water te voorzien. Bij diverse sluizen gelden er schutbeperkingen voor de scheepvaart om water vast te houden en verzilting tegen te gaan.
Het is warm in Nederland en het hitteplan is van kracht. Ook de waterbeheerders in Nederland worden uitgedaagd door het warme en zonnige weer. Zo neemt de droogte steeds verder toe. Dat komt door het uitblijven van neerslag, de hoge temperaturen en de lage rivierafvoer.
En de droogte blijft aanhouden. De afvoer van de Rijn is erg laag en daalt de komende tijd verder. Ook de afvoer van de Maas is laag en zal verder dalen. Ondanks dat er enkele lokale buien worden verwacht, neemt het neerslagtekort de komende 2 weken verder toe, al is het minder snel dan in de afgelopen weken. De grondwaterstanden zijn lokaal laag, vooral in het oosten, zuiden en westen, en vertonen een dalende trend. Door het warme weer is de vraag naar drinkwater gestegen. Ook de landbouw en de natuur vragen om veel water.
Toenemende verzilting
De effecten van de droogte worden op steeds meer plekken merkbaar. In West-Nederland is er sprake van toenemende verzilting. Dat komt omdat er door de lage rivierafvoeren minder water beschikbaar is om het zeewater terug te dringen. Door de droogte en afnemende wateraanvoer wordt het in steeds meer gebieden moeilijker om waterpeilen op het gewenste niveau te houden. De watervoorraad in het IJsselmeer is nog wel goed op peil. De waterpeilen op de rivieren dalen. Dat leidt tot verminderde vaardieptes.
Waterkwaliteit achteruit
Door stijgende watertemperaturen neemt de problematiek met de waterkwaliteit in sommige gebieden toe. En dat heeft vissterfte, botulisme en blauwalg tot gevolg. In 9 waterschappen gelden dan ook op verschillende plaatsen negatieve zwemadviezen. Willen inwoners toch graag een verkoelende duik nemen, wordt aangeraden eerst de ZwemwaterApp te raadplegen. Daarin is te zien waar je nog veilig kunt zwemmen in schoon water.
Extra zoetwateraanvoer
De waterschappen en Rijkswaterstaat nemen extra maatregelen om water vast te houden, water te besparen en waar mogelijk de aanvoer te vergroten. De Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) is opgestart om water aan te voeren naar West-Nederland. Er worden tijdelijke pompen geplaatst om de Twentekanalen van water te voorzien. Bij diverse sluizen gelden er schutbeperkingen voor de scheepvaart om water vast te houden en verzilting tegen te gaan. Ook wordt er extra informatie uitgegeven voor de scheepvaart, met name over de waterstanden op de Waal. Drinkwaterbedrijven roepen klanten op om in warme periodes bewust en zuinig om te gaan met drinkwater.
Beperken van problemen
Droogteproblemen komen de laatste jaren steeds vaker voor. De waterschappen nemen daarom het hele jaar door maatregelen om die problemen te beperken. Zo houden de waterschappen op de hoge zandgronden in de winter en het voorjaar hun waterpeilen hoog. Als de grondwaterstanden te laag zijn in het voorjaar, stellen ze beregeningsverboden in om de grondwatervoorraad te beschermen. Ook wordt water steeds meer vastgehouden. Bijvoorbeeld door beken die in de jaren ’70 zijn rechtgetrokken weer te laten meanderen zodat het water langer in een gebied blijft. Daarnaast werken veel waterschappen met subsidies en andere maatregelen om zuinig waterverbruik te stimuleren.
Grenzen
De extremen in het weer nemen alleen zo hard toe dat de grenzen worden bereikt van wat er in het watersysteem kan worden gedaan. Daardoor is het voorkomen van droogteschade niet altijd mogelijk.
Het blijft de komende tijd droog in Nederland. Het neerslagtekort wordt groter en de effecten hiervan nemen toe. Om water vast te houden en de aanvoer te vergroten, hebben de waterschappen en Rijkswaterstaat verschillende maatregelen genomen.
Zo hebben waterschappen waar mogelijk waterpeilen verhoogd om water vast te houden en blijven geldende onttrekkingsverboden van kracht. Ook heeft Rijkswaterstaat besloten om het peil in het IJsselmeer te verhogen tot NAP -0,15 m. Op landelijke schaal is er nog geen sprake van watertekorten, dankzij de maatregelen die de waterschappen en Rijkswaterstaat eerder hebben genomen om een extra watervoorraad op te bouwen.
Maas en Rijn
De Maasafvoer is laag, maar nog voldoende voor de watervraag. De afvoer van de Rijn gaat dalen. Hierdoor is er minder water beschikbaar is om het zeewater in West-Nederland terug te dringen. Om verzilting te voorkomen, treffen de waterschappen en Rijkswaterstaat extra maatregelen. Zo wordt extra water aangevoerd uit de Nederrijn via het Amsterdam-Rijnkanaal. Ook wordt de inzet van de Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) voorbereid. Hiermee wordt extra zoet water via gemalen, stuwen en watergangen naar West-Nederland geleid.
Blauwalg
Het oppervlaktewater in Nederland is over het algemeen van voldoende kwaliteit. Door de oplopende temperaturen en afnemende afvoeren is lokaal meer sprake van blauwalgen, soms met een negatief zwemadvies tot gevolg. De waterschappen geven een overzicht van veilige zwemplekken in de Zwemwater app of op www.zwemwater.nl.
Regionale verschillen
Het grondwater ligt lager dan normaal voor de tijd van het jaar. Regionaal zijn daarbij grote verschillen te zien in de grondwaterstanden. In het westen, zuiden en oosten van Nederland worden lokaal lage tot zeer lage grondwaterstanden waargenomen. Het vochtgehalte van de toplaag is laag, maar op veel locaties nog voldoende.
Effecten merkbaar
Met de komende droge en warme periode zal de behoefte aan beregening van landbouwgewassen groter worden. Lokaal, waar niet beregend kan worden, merkt de landbouw de gevolgen van de toenemende droogte. In natuurgebieden zijn grondwaterstanden lager dan gemiddeld en vallen bovenlopen van beken steeds meer droog. Voor de scheepvaart zijn op dit moment ook de effecten van lage waterstanden en afvoeren merkbaar. De verwachting is dat de effecten de komende week toenemen.
De droogtemonitor is een product van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN-LCW) met bijdragen van de waterschappen, Rijkswaterstaat, het KNMI, de provincies, het ministerie van LNV en Vewin.
In opdracht van de waterschappen en de provincies hebben verschillende kennisinstellingen onderzoek gedaan naar de droogtesituatie op de hoge zandgronden. De conclusie: in de strijd tegen droogte zijn structurele maatregelen nodig in de inrichting van het watersysteem en het landelijk gebied én in het watergebruik.
Dat staat in het rapport ‘Droogte in de zandgebieden van Zuid-, Midden- en Oost-Nederland: Het verhaal – analyse van droogte 2018 en 2019 en bevindingen’.
Daadkrachtig bestuur en beheer
Een van de aanbevelingen van de onderzoekers van KnowH2O, KWR, Deltares, Wageningen Universiteit, FWE en HSS gaat over daadkrachtig bestuur en beheer. Volgens de onderzoekers moet er een duidelijke verdeling zijn van verantwoordelijkheden om op een evenwichtige manier een afweging te maken tussen de belangen in alle bestuurslagen. Door effectief beleid moet snel in de praktijk resultaat worden geboekt.
Grondwaterstanden omhoog
De grondwaterstanden in het zandgebied moeten structureel hoger worden dan nu. Meer water vasthouden en beperking van ontwatering liggen hier aan de basis. Tegelijkertijd is het belangrijk om de grondwatervoorraad waar het kan te vergroten. Bijvoorbeeld door ondergrondse opslagmogelijkheden voor water te benutten en te creëren.
‘Ontstenen’
Een andere maatregel in bebouwd gebied is het ‘ontstenen’ van tuinen en terreinen. In natuurterreinen kan naaldbos omgezet worden in heide. Zo verdampt daar minder water en blijft meer water over om het grondwater aan te vullen.
Zuiniger omgaan met water
Om droogteproblemen het hoofd te bieden, is het daarnaast nodig om meer in te zetten op het verminderen van het watergebruik door burgers, industrie en landbouw. Grondwateronttrekkingen moeten worden beperkt of gepaard gaan met een grotere grondwateraanvulling. Ook kan in ruimte en tijd meer gevarieerd worden met onttrekkingen. Zo wordt in droogtegevoelige gebieden tijdens droog weer minder tot geen water onttrokken.
Herinrichting platteland
Daarnaast wordt in het onderzoeksrapport ingegaan op de herinrichting van het platteland. Om het bodem- en watersysteem toekomstbestendig te maken, is het nodig om ook het landgebruik aan te pakken. We moeten accepteren dat niet overal alles meer kan, mede onder invloed van de klimaatverandering.
Sturende rol van water
De onderzoekers, de waterschappen en de provincies pleiten hierbij voor een sturende rol van water in de ruimtelijke inrichting. Hierbij roepen zij op verschillende opgaven met elkaar te verbinden, zoals de stikstofaanpak, de woningbouwopgave, de energietransitie en de transitie naar klimaatbestendig Nederland.
De regen in het pinksterweekend heeft verlichting gebracht voor de droogte. Toch is het nog niet gedaan met alle droogteproblemen en blijven verschillende maatregelen van de waterschappen en Rijkswaterstaat van kracht.
Vanaf half mei is in grote delen van Nederland meer neerslag dan normaal gevallen. Het grote neerslagtekort van het voorjaar is hierdoor niet verder toegenomen. Ook de omstandigheden voor landbouw, natuur en andere gebruikers zijn sterk verbeterd. De afvoer van de Rijn was aan de lage kant voor de tijd van het jaar, maar stijgt nu.
Situatie verbeterd
Grondwaterstanden zijn ondanks de regenval nog laag, met name in de hoge zandgronden van Zuid en Oost Nederland. Lokaal vallen er beken droog, wat niet ongebruikelijk is voor de zomerperiode. Hierdoor blijven diverse maatregelen van de waterschappen en Rijkswaterstaat gehandhaafd, zoals onttrekkingsverboden, peilopzet en extra aanvoer waar mogelijk. In het algemeen is de situatie ten aanzien van droogte verbeterd en doen zich weinig problemen voor.
De droogtemonitor is een product van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN-LCW) met bijdragen van de waterschappen, Rijkswaterstaat, het KNMI, de provincies, het ministerie van LNV en Vewin, vereniging van drinkwaterbedrijven.
Voor het wetgevingsoverleg Water van de Tweede Kamercommissie Infrastructuur en Waterstaat van 22 november vragen de waterschappen meer aandacht voor klimaatadaptatie. Ook delen ze hun zorgen over de huidige waterkwaliteitsaanpak. Daarnaast vragen de waterschappen de Kamerleden om de minister aan te sporen een besluit te nemen over het belastingstelsel van de waterschappen.
Op 22 november komt de commissie voor Infrastructuur en Waterstaat samen om de wateronderwerpen van de begroting IenW te bespreken.
Meer aandacht en geld nodig voor klimaatadaptatie
De waterschappen vragen allereerst meer aandacht voor klimaatadaptatie. Zij roepen op tot een versnelde aanpak voor klimaatadaptatie en structurele financiering voor het opvangen van de gevolgen van de klimaatverandering. Als die versnelling uitblijft, kan de potentiële schade door wateroverlast, hitte en droogte oplopen tot 174 miljoen euro in 2050.
Zorgen over waterkwaliteitsaanpak
De waterschappen vragen ook aandacht voor de waterkwaliteit. In landbouwgebieden is de kwaliteit van het oppervlaktewater nog onvoldoende om in 2027 de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water te halen. Ook voldoet Nederland niet aan de voorschriften van de Europese Nitraatrichtlijn. De waterschappen zijn daar bezorgd over. Om in 2027 de doelen van de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn te halen, is een aanvullend maatregelenpakket nodig.
Meer inzicht in PFAS-lozingen
Ook PFAS heeft invloed op de waterkwaliteit. Uit onderzoek naar PFAS op de rioolwaterzuiveringen blijkt dat er via indirecte lozingen PFAS op de zuiveringen terecht komt. De inzet van de Omgevingsdiensten is nodig om inzicht te krijgen in waar die PFAS vandaag komt. Ook moeten de diensten voorkomen dat PFAS via lozingen op de zuiveringen terecht komt. Ze moeten dus voldoende middelen krijgen om hun taak goed uit te kunnen voeren.
Keuzes nodig over belastingstelsel
Tot slot vragen de waterschappen aandacht voor de aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen. In december 2020 hebben de waterschappen een voorstel voor de aanpassing van dat stelsel aangeboden aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat. Dit voorstel zorgt er onder meer voor dat er voor alle belastingbetalers een gelijkmatige tariefontwikkeling ontstaat. Op één onderdeel van de voorstellen heeft een stakeholder, VNO-NCW, kritiek. Hierdoor loopt het hele proces vertraging op. De waterschappen vragen de minister daarom om keuzes te maken over het vervolgtraject.
De Unie van Waterschappen roept in aanloop van het Wetgevingsoverleg Water in de Tweede Kamer op tot een versnelde aanpak voor klimaatadaptatie en structurele financiering voor het opvangen van de gevolgen van de klimaatverandering.
“Wanneer we de aanpak niet versnellen, kijken we aan tegen een potentiële schade door wateroverlast, hitte en droogte tot 174 miljard euro voor voornamelijk particulieren in 2050”, waarschuwt Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen.
Klimaatadaptatie is topprioriteit
Van der Sande: “Het demissionaire kabinet heeft met de 7 miljard euro voor verduurzaming laten zien zich in te kunnen én willen zetten op een klimaataanpak. Het aanpakken van verdere temperatuurstijging is belangrijk. Maar we hebben nu al dagelijks te maken met de gevolgen van klimaatverandering. We moeten daarom niet vergeten te investeren in het beter opvangen van die gevolgen, zoals wateroverlast en droogte. Ook klimaatadaptatie vraagt extra inzet en middelen van het Rijk en moet topprioriteit zijn het nieuwe regeerakkoord.”
Extreem weer
Demissionair minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat stelde al eerder ruim 2 miljard euro nodig te hebben voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur in Nederland. De waterschappen benadrukken dat een vergelijkbare investering nodig is voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland. “De wateroverlast in Limburg, Noord-Holland en Friesland van afgelopen zomer laten zien dat extreem weer vandaag de dag al voor problemen zorgt”, licht Rogier van der Sande toe.
Iedereen vol aan de bak
Volgens de klimaatschadeschatter kan de schade door wateroverlast, hitte en droogte in bebouwd gebied in Nederland oplopen tot 174 miljard euro in 2050. Van der Sande: “Als regionale waterbeheerders ervaren de waterschappen deze problemen het eerst. Daarom investeren we ook jaarlijks 1,8 miljard euro in het klimaatbestendig maken van Nederland. Dat doen we door bijvoorbeeld dijken te versterken, regenwaterbuffers aan te leggen en zoet water vast te houden. Toenemende hoosbuien en droogte betekenen niet alleen meer werk voor de waterschappen, maar ook voor het Rijk, de provincies en gemeenten. Iedereen moet vol aan de bak, zodat we ons versneld kunnen aanpassen aan de verandering. De tijd dat we water, land en bodem naar onze hand konden zetten is voorbij. Daarom is die structurele financiering nu nodig.”
Het neerslagtekort is afgelopen week verder toegenomen. De droogte heeft vooral gevolgen voor de landbouw en natuur in gebieden waar geen water kan worden aangevoerd en die volledig afhankelijk zijn van regen voor hun watervoorziening, zoals in delen van Zeeland en de hoge zandgronden in het oosten en zuiden van Nederland. Vanaf vrijdag wordt een periode met neerslag verwacht.
Het neerslagtekort is zeer hoog voor de tijd van het jaar. Dat zorgt ervoor dat de bovengrond droog is in grote delen van het land. De grondwaterstanden in diverse regio’s zijn laag en dalen, vooral op de hoge zandgronden en maar ook in andere gebieden. Waterschap De Dommel breidt daarom bijvoorbeeld de beregeningsverboden in hun gebied uit en heeft ook een vaarverbod ingesteld. Ook andere waterschappen in Brabant en Gelderland hebben onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater ingesteld.
Water vasthouden
Om het water in de sloten beter vast te houden, zet Waterschap Limburg zandzakken in. Ook hebben zij, net zoals andere waterschappen, het waterpeil opgezet om water vast te houden. Rijkswaterstaat heeft om diezelfde reden het peil in het IJsselmeer en het Markermeer verhoogd.
Droogte houdt nog wel even aan
De verwachte neerslag in de komende week zal een verbetering van de situatie geven, maar is nog niet voldoende om de gevolgen van de droogte op te heffen. De waterschappen en Rijkswaterstaat monitoren de ontwikkelingen nauwgezet.
Waterkwaliteit en dijken
De waterschappen ervaren ook steeds meer waterkwaliteitsproblemen door de droogte. Zo zijn er meer meldingen van blauwalg en hebben verschillende waterschappen al zwemverboden ingesteld. Ook worden in West Nederland de droogtegevoelige dijken extra in de gaten gehouden. Zo inspecteert het hoogheemraadschap van Delfland sinds deze week nauwlettend de meest droogtegevoelige keringen in het gebied.
Het is droog in Nederland. Waterschappen en Rijkswaterstaat houden de situatie nauwlettend in de gaten en nemen maatregelen waar nodig. Zo wordt in diverse gebieden extra water vastgehouden en worden waterpeilen verhoogd. In het zuiden van het land zijn diverse onttrekkingsverboden voor grond- en oppervlaktewater van kracht.
Het neerslagtekort in Nederland is hoog en zal de komende periode verder toenemen. Het KNMI verwacht de komende 2 weken weinig neerslag, en de temperaturen gaan omhoog. De Rijn en de Maas hebben een lage afvoer. Mogelijk komt de afvoer van de Rijn eind deze week onder de 1400 m3/s bij Lobith. Toch is er nu nog voldoende water beschikbaar om in de watervraag te voorzien. De vooruitzichten zijn dat de droogte aanhoudt en de rivierafvoer van de Rijn blijft dalen. De waterschappen en Rijkswaterstaat monitoren de ontwikkelingen nauwgezet.
Lage grondwaterstanden
Grondwaterstanden zijn vooral in het zuiden van het land laag. Waterschappen en Rijkswaterstaat nemen maatregelen om water vast te houden. Het peil van het IJsselmeer en Markermeer wordt gestuurd op NAP -0,15 m in plaats van NAP-0,20 m. Hiermee is de zoetwatervoorraad met circa 100 miljoen m3 water vergroot.
Extra stuwtjes
Bij waterschap Brabantse Delta zijn daarnaast ook al verschillende lokale onttrekkingsverboden ingesteld om de grondwaterstanden niet nog harder te laten zakken. Veel waterschappen hebben hun peilen opgezet en zorgen zo in deze droge tijden nog voor voldoende water. Ook hebben waterschappen, zoals De Dommel, extra stuwtjes geplaatst om het water beter vast te houden.
Droge toplaag
De droogte zorgt vooral voor een droge toplaag van de bodem. Dit heeft ook invloed op sommige dijken. Daarom heeft Wetterskip Fryslân de dijken in haar gebied al geïnspecteerd op bijvoorbeeld scheurvorming.
Waterkwaliteitsproblemen
Ook zijn er lokaal al enkele waterkwaliteitsproblemen. Zo kampt waterschap Scheldestromen met beginnende verzilting. Bij Wetterskip Fryslân, het hoogheemraadschap van Delfland en waterschap Rijn en IJssel is de eerste blauwalg geconstateerd. Waterschap Amstel, Gooi en Vecht heeft een scherm geplaatst in de Geer om zout water uit de Kromme Mijdrecht terug te dringen, zodat zoet water kan worden ingelaten bij de Vinkeveense Plassen.
Droogtemonitor
De actuele stand van zaken rond de droogte is bij te houden via de online Droogtemonitor. De droogtemonitor is een product van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN-LCW) met bijdragen van de waterschappen, Rijkswaterstaat, het KNMI, de provincies, het ministerie van LNV en Vewin.
Het is droog in Nederland. Al weken valt er geen regen. Het neerslagtekort is volgens de Droogtemonitor al opgelopen tot 62 millimeter. Ook het grondwater is op veel plekken verder weggezakt, vooral in het zuiden van Nederland.
Opmerkelijk genoeg is er de afgelopen 3 maanden juist meer regen gevallen dan normaal: 209 millimeter in plaats van 160 millimeter. Februari was namelijk een zeer natte maand. Er is gemiddeld dus genoeg water, alleen niet altijd op het juiste moment en op de juiste plaats.
Vasthouden en bufferen
Dat betekent dat de waterschappen niet alleen prioriteit moeten geven aan het aan- en afvoeren van water, maar ook aan het vasthouden en bufferen van water. De waterschappen werken dan ook hard aan dat laatste. Ze kiezen er bijvoorbeeld vaker voor om de waterpeilen langer hoog te houden en minder water af te voeren.
Waterberging
Ook worden er steeds meer waterbergingsgebieden aangelegd, zodat regenwater beter kan worden opgevangen. Zo heeft waterschap Drents Overijsselse Delta in de gemeente Staphorst 19 kilometer aan sloten verbreed en 4 hectare waterberging aangelegd. Ook zijn er 8 droogtestuwtjes gemaakt om de regen die valt langer vast te houden en hiermee het grondwater aan te vullen.
Waterinlaat
Waterschap Brabantse Delta heeft in Oosterhout en Moerdijk een ‘kraan’ om zoet water naar het West-Brabantse achterland te sturen. Dit is een waterinlaat waarmee het waterschap meer dan 3,5 duizend liter water per seconde uit het Hollandsch Diep naar sloten en rivieren kan sturen.
Subsidie
Daarnaast geven veel waterschappen, zoals waterschap Amstel, Gooi en Vecht, subsidies voor initiatieven om water op te vangen of vast te houden. Denk aan subsidies voor het afkoppelen van regenpijpen, de aanleg van een groen dak of de aanschaf van een regenton.
